Morgunblaðið - 09.07.2002, Blaðsíða 20

VIÐSKIPTI/ATHAFNALÍF
20 ÞRIÐJUDAGUR 9. JÚLÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Á góðum bíl í Evrópu
Hringdu til AVIS í síma 591-4000
Pantaðu AVIS bílinn þinn áður en þú ferðast – Það borgar sig
(Verð miðast við lágmarksleigu 7 daga)
Innifalið í verði er ótakmarkaður
akstur, trygging, vsk.
og flugvallargjald.
Bretland kr. 3.000,- á dag
Ítalía kr. 3.700,- á dag
Frakkland kr. 3.000,- á dag
Spánn kr. 2.200,- á dag
Portúgal kr. 2.600,- á dag
Danmörk kr. 3.500,- á dag
www.avis.is
Við
reynum
betur
Gasol®
Heimsendingarþjónusta ÍSAGA
nær til Stór-Reykjavíkursvæðisins.
Heimsendingargjald er kr. 500,-
Afgreiðslan Breiðhöfða 11
er opin virka daga frá kl. 8 til 17.
800 5555
Hluti af Linde Gas Group
ÍSAGA ehf. • Breiðhöfða 11
Sími 577 3000 • Fax 577 3001
www.aga.is
IS
A
-2
43
.1
–
ÍD
E
A
TVEIR fyrrverandi stjórnendur
WorldCom áttu í gær að svara spurn-
ingum nefndar Bandaríkjaþings um
málefni félagsins, en það reynir nú að
komast hjá gjaldþroti eftir að í ljós
hefur komið að það hefur líklega
ranglega fært 3,9 milljarða Banda-
ríkjadala kostnað sem fjárfestingu.
Verðbréfaeftirlitið í Bandaríkjunum
hefur höfðað mál á hendur félaginu
vegna meintra svika þess. Nasdaq-
kauphöllin hyggst afskrá hlutabréf
þess, en þau hafa síðustu daga selst á
brot úr Bandaríkjadal.
Stjórnendurnir tveir, Bernard J.
Ebbers stofnandi og fyrrum stjórn-
arformaður og Scott D. Sullivan fyrr-
um fjármálastjóri, tóku þann kost að
svara engu. Vísuðu þeir til þess
ákvæðis stjórnarskrárinnar sem seg-
ir að menn þurfi ekki að bera vitni ef
það geti orðið til að sakfella þá.
Fyrrverandi
stjórnendur
WorldCom
neita að svara
ÍSLANDSBANKI hefur selt
hlutabréf í SR-mjöli hf. fyrir
61.676.400 krónur að nafnverði.
Eignarhlutur Íslandsbanka hf. er
nú 0,26% eða 3.152.602 krónur að
nafnvirði, en var áður 5,25%. Við-
skiptin fóru fram á genginu 4,10
og er söluverð bréfanna því tæpar
253 milljónir króna.
Tryggingamiðstöðin hefur
keypt af Landsbankanum rúmar
22 milljónir að nafnverði í Þor-
birni – Fiskanesi. Eignarhlutur
Tryggingamiðstöðvarinnar í Þor-
birni – Fiskanesi er nú 6,07% en
var áður 4,07%.
Eignarhlutur Landsbankans er
nú eftir söluna 4,18%.
Lokaverð Þorbjörns – Fiska-
ness var 5,10. Sé miðað við það
verð nemur söluverð bréfanna
rúmum 112 milljónum króna.
Viðskipti með SR-mjöl
og Þorbjörn – Fiskanes
SAMHERJA hefur borist tilboð í ís-
fisktogarann Kambaröst sem gerður
hefur verið út frá Stöðvarfirði. Um
þrjú þúsund þorskígildi eru skráð á
skipið, mest í þorski, karfa og rækju.
Þetta kemur fram í markaðsyfirliti
Landsbankans í gær. Þar segir að
Þorsteinn Már Baldvinsson, for-
stjóri Samherja, hafi tilkynnt að
svigrúm sé á öðrum skipum félagsins
til að veiða þann kvóta sem skráður
er á Kambaröstina. Með þessum að-
gerðum má leiða líkur að því að betri
nýting náist á skipastól félagsins ef
af verður.
Samherji fær til-
boð í Kambaröst
♦ ♦ ♦
HLUTAFÉ Vátryggingafélags Ís-
lands hf., VÍS, alls tæplega 540 millj-
ónir króna, verður á föstudag skráð á
Tilboðsmarkað Kauphallar Íslands.
Landsbanki Íslands hefur haft um-
sjón með skráningarlýsingunni, sem
birt var í gær, en bankinn er stærsti
eigandi VÍS með 45,44% hlut. Næst-
stærsti eigandinn er Eignarhalds-
félagið Samvinnutryggingar með
25,2% hlut, þá kemur Ker hf. með
10,78%, Eignarhaldsfélagið And-
vaka með 5,75%, Samvinnulífeyris-
sjóðurinn með 4,60%, en aðrir minni
hluthafar eiga 8,24% í félaginu.
Eignarhaldsfélagið Andvaka og
Eignarhaldsfélagið Samvinnutrygg-
ingar eru undir stjórn sömu aðila.
Stefnt er að því að allir stærstu hlut-
hafarnir minnki sinn hlut og að 25%
hið minnsta verði í dreifðri eign, en
það er skilyrði fyrir því að félagið
verði skráð á aðallista Kauphallar-
innar. Engin tímamörk eða nánari
upplýsingar um sölu eignarhluta
liggja fyrir.
Gerður hefur verið samningur við
Landsbankann um viðskiptavakt
með bréf VÍS. Verður vaktin með
þeim hætti að bankinn setur fram
kaup- og sölutilboð að fjárhæð 50
þúsund krónur hið minnsta og end-
urnýjar tilboð sitt innan 15 mínútna
frá því að tilboði hefur verið tekið.
Hámarksmunur kaup- og sölutilboða
skal vera 5% og heildarviðskipti á
dag þurfa ekki að fara yfir 10 millj-
ónir króna að markaðsvirði.
Stefna stjórnar VÍS er að greiða
arð sem nemur 30–45% af hagnaði
félagsins á undangengnu rekstr-
arári. Hagnaður ársins í fyrra var
684 milljónir króna og 650 milljónir
króna árið 2000.
53 milljóna króna tap af
vátryggingarekstri
Á fyrstu þremur mánuðum þessa
árs skilaði félagið 257 milljóna króna
hagnaði eftir skatta. 53 milljóna
króna tap varð af vátryggingarekstri
en hagnaður af fjármálarekstri nam
365 milljónum króna. Þar vega vext-
ir og verðbætur af skuldabréfum
þungt, eða um 293 milljónir króna,
og einnig hagnaður af sölu fjárfest-
inga, eða 411 milljónir króna. Heild-
areignir VÍS námu í lok mars 24,4
milljörðum króna og höfðu hækkað
um 1,9 milljarða króna frá áramót-
um. Eigið fé nam tæplega 4,1 millj-
arði króna, vátryggingaskuld 19
milljörðum króna, en aðrar skuldir
og skuldbindingar rúmum einum
milljarði króna.
VÍS er eitt þriggja stóru trygg-
ingafélaganna hér á landi, hin eru
Sjóvá-Almennar tryggingar hf. og
Tryggingamiðstöðin hf., TM, sem
bæði eru skráð á aðallista Kauphall-
ar Íslands. Á mælikvarða iðgjalda
var VÍS næststærsta tryggingafélag
landsins í fyrra, með 7 milljarða
króna. Stærstar voru Sjóvá-Almenn-
ar með 7,7 milljarða en TM var með
5,7 milljarða króna. Í skráningarlýs-
ingunni segir að samkeppni á inn-
lendum vátryggingamarkaði sé mjög
hörð og endurspeglist meðal annars í
iðgjöldum, vöruþróun og fjölbreyttri
þjónustu. Þá segir að vænta megi
enn aukinnar samkeppni erlendis
frá.
Fá úrræði önnur en hækkun iðgjalda
Í rekstraráætlun VÍS, sem gerð
var í árslok 2001, er gert ráð fyrir
rúmlega 500 milljóna króna hagnaði
í ár og töluverðum afkomubata af vá-
tryggingarekstri en nokkurri lækk-
un hagnaðar af fjármálarekstri.
Áætlað var að bókfærð iðgjöld
hækkuðu um 9% og yrðu 7,7 millj-
arðar króna. Tjónahlutfall var áætl-
að 88% í ár, en það var 100,1% í
fyrra.
Í skráningarlýsingunni segir að
fyrstu þrír mánuðir ársins hafi vald-
ið nokkrum vonbrigðum. Vonast hafi
verið til að hin neikvæða þróun tjóna
sem hafist hafi á miðju síðasta ári
myndi stöðvast, en það hafi ekki
gengið eftir. Þá hafi breytingar á
skaðabótalögum á undanförnum ár-
um verið tryggingafélögunum dýrari
en gert hafi verið ráð fyrir. „Verði
ekki breytingar á tjónaþróuninni í
jákvæða átt á næstu mánuðum hefur
félagið fá úrræði önnur til að bæta
reksturinn en að hækka iðgjöld
þeirra tryggingategunda sem rekn-
ar eru með tapi,“ segir í skráningar-
lýsingunni.
VÍS skráð á Tilboðs-
markað á föstudag
Hagnaður félagsins á fyrsta
ársfjórðungi 257 milljónir króna
AÐ mati tveggja sænskra flugsér-
fræðinga er veruleg hætta á að SAS-
flugfélagið verði gjaldþrota ef tap-
rekstur fyrirtækisins heldur áfram.
Þetta kemur fram í sameiginlegum
greinaflokki sænska blaðsins Ex-
pressen og danska blaðsins Ekstra
Bladet þar sem fjallað er um SAS-
flugfélagið og þá erfiðleika sem félag-
ið stríðir við. Fjallað hefur verið um
greinaflokkinn í norrænum miðlum,
m.a. í norska dagblaðinu Aftenpost-
en.
Í greinaflokknum kemur m.a. fram
að á fyrsta fjórðungi þessa árs nam
tap SAS 1.450 milljónum sænskra
króna eða um 16 milljónum sænskra
króna á dag, þ.e. hátt í 150 milljónum
íslenskra króna á dag. Ef fram heldur
sem horfir, verður eigið fé fyrirtæk-
isins uppurið í október á næsta ári og
gjaldþrot yfirvofandi, eins og segir í
greininni.
Harald Rosén, framkvæmdastjóri
fagfélagsins Svenskt flyg, segir að
vissulega sé hætta á að SAS verði
gjaldþrota og nú sé þörf á aðgerðum.
Bo Sehlberg, ritstjóri sænsks blaðs
um flug, tekur í sama streng og segir
að SAS ætti að drífa í að kaupa Finna-
ir, ella verði hætta á að Finnair kaupi
SAS á gjafverði eftir eitt ár.
Forsvarsmenn SAS vísa því á bug
að hætta sé á að SAS verði gjald-
þrota. „Við vísum því á bug að SAS
rambi á barmi gjaldþrots. Eftir 11.
september hefur mikið breyst og við
höfum trú á því að flugfélagið muni
rétta úr kútnum,“ segir upplýsinga-
fulltrúi SAS í yfirlýsingu sem gefin
var út eftir að greinar Expressen og
Ekstra Bladet birtust.
Lággjaldaflugfélögin sækja á
Í sparnaðarskyni lagði SAS á sín-
um tíma niður viðskiptafarrými á
flugleiðum innan Skandinavíu og er
það talið meðal ástæðna fyrir þeim
erfiðleikum sem flugfélagið stríðir nú
við. Til að mæta tapinu af sölu á ein-
um miða á viðskiptafarrými þarf SAS
að selja fjóra miða á almennu farrými.
Auk þess hefur SAS átt undir högg
að sækja vegna lággjaldaflugfélaga
eins og Ryanair, EasyJet og Go. Hag-
kvæmast er fyrir flugfélög að selja
flugmiða á Netinu en Ryanair selur
t.d. 83% af flugmiðum á Netinu. SAS
selur hins vegar aðeins 10% á Netinu.
Starfsfólki hefur verið fækkað
verulega hjá SAS og umfangsmiklum
hagræðingaraðgerðum hrint í fram-
kvæmd. Gengi hlutabréfa fyrirtækis-
ins hefur lækkað mjög síðastliðið ár,
úr 110 í 58 sænskar krónur. Flugferð-
um hefur fækkað, sem og flugvélum í
notkun. Árið 2001 flugu 200 SAS-vél-
ar 1.050 sinnum á dag en í ár eru 160
flugvélar í notkun og 900 ferðir á dag.
Farþegum hjá SAS fækkaði um 6,4%
í júní miðað við júní í fyrra. Dóttur-
félögin draga farþegafjöldann niður
en án þeirra nemur fækkunin 0,9%.
Óhagstætt eignarhald
Fjármálasérfræðingur hjá Scand-
inavian Asset Management er þeirrar
skoðunar að það valdi SAS-flugfélag-
inu vanda að eigendurnir eru í Dan-
mörku, Noregi og Svíþjóð, hið opin-
bera ásamt einkafyrirtækjum í
hverju landi. Að mati sérfræðingsins,
Brian Burr, er erfitt að ná fram arð-
semi í SAS meðan eignarhaldið er á
þennan veg þar sem frumkvæði sé
hindrað af reglum og takmörkunum í
hverju landi.
Daninn Jörgen Lindegaard tók við
stjórnartaumunum hjá SAS fyrir um
ári. Í greinum Expressen og Ekstra
Bladet er hann gagnrýndur harka-
lega og viðmælendur segja m.a. að
hann hafi enga þekkingu á flugmark-
aðnum og hafi ekki kært sig um að
öðlast hana. Sömu sögu sé að segja af
stjórn SAS, hún sé skipuð fólki með
litla þekkingu á flugi. Stjórnarfor-
maður SAS er t.d. Egil Myklebust,
fyrrverandi forstjóri Norsk Hydro.
Áðurnefndur Bo Sehlberg segir að
Lindegaard ætti að segja af sér.
Lindegaard ekki rétti maðurinn
Fleiri telja Lindegaard ekki rétta
manninn til að stjórna SAS. Áður en
hann hóf störf hjá flugfélaginu, hafði
hann einungis starfað hjá fjarskipta-
fyrirtækjum. Hann var fram-
kvæmdastjóri hjá GN Store Nords og
var ábyrgur fyrir því sem Peter Falk-
Sørensen hjá fjármálafyrirtækinu
Dansk Aktie Analyse kallar stærstu
mistök hvað varðar kaup á fyrirtækj-
um í Danmörku, þ.e. kaupin á franska
fyrirtækinu Photonetics fyrir níu
milljarða danskra króna árið 2000. Að
mati Falk-Sørensens er Lindegaard
ekki rétti maðurinn til að leiða SAS
upp úr öldudalnum nú. SAS hafi frek-
ar þörf fyrir mann sem getur komið
böndum á útgjöld flugfélagsins.
SAS-flugfélagið gjaldþrota
ef fram fer sem horfir
SAS-flugfélagið tapar sem sam-
svarar 150 milljónum króna á dag.