Morgunblaðið - 03.08.2002, Síða 22

Bankarnir lækka vexti
SEÐLABANKINN ákvað í gær að
lækka vexti um 0,6%. Í kjölfarið
hafa bankar tekið við sér og lækk-
að sína vexti.
Sparisjóðirnir hyggjast lækka
vexti í kjölfar vaxtalækkunar
Seðlabankans. Í tilkynningu frá
Sambandi íslenskra sparisjóða
kemur fram að vextir lækki á PM-
reikningum og víxlum. Þá lækki
kjörvextir óverðtryggðra skulda-
bréfa og verðtryggðra langtíma-
lána. Fram kemur að nákvæmar
prósentutölur um lækkunina muni
liggja fyrir hinn 7. ágúst, en hún
tók gildi 1. ágúst sl. Að öllum lík-
indum lækka vextir á útlánum um
0,6%. Óvíst er hins vegar hversu
mikil lækkunin verður á verð-
tryggðum langtímalánum.
Vextir á Gullára-reikningi munu
lækka úr 8,2% í 8,0% og vextir á
Gulldebet-reikningum, hærri en
500.000, lækka um sömu prósentu.
Vextir hafa lækkað um
2,55% síðan í mars
Íslandsbanki hefur tilkynnt 0,6%
lækkun vaxta á óverðtryggðum út-
lánum í kjölfar vaxtalækkunar
Seðlabanka Íslands. Vextir á inn-
lánum munu lækka minna. Í til-
kynningu frá bankanum segir að
vextir á óverðtryggðum útlánum
bankans hafi þar með lækkað um
2,55% frá því um miðjan mars. Þá
segir að bankinn hafi jafnframt
lækkað verðtryggða útlánsvexti
um 0,3% í vor. Ennfremur vekur
Íslandsbanki athygli á því í til-
kynningu að hann bjóði lægstu
verðtryggðu og óverðtryggðu út-
lánsvexti helstu banka og spari-
sjóða og að með vaxtalækkuninni
hyggist bankinn halda áfram að
bjóða bestu kjör.
Búnaðarbanki Íslands hefur
ákveðið að lækka vexti óverð-
tryggðra útlána um 0,6%, segir í
tilkynningu. Lækkun innlánsvaxta
er heldur minni, eða á bilinu 0,05–
0,6%. Breytingar á vaxtakjörum
bankans eru gerðar í kjölfar til-
kynningar Seðlabankans um lækk-
un stýrivaxta um 0,6%. Í frétta-
tilkynningu segir að Búnaðar-
bankinn fagni vaxtalækkun
Seðlabanka enda sé bankinn þeirr-
ar skoðunar, að núverandi aðstæð-
ur í þjóðarbúskapnum gefi svig-
rúm til töluverðra vaxtalækkana af
hálfu Seðlabanka. Breytingarnar
munu gilda frá 11. ágúst næstkom-
andi.
Þar með hafa óverðtryggð út-
lánakjör Búnaðarbankans lækkað
um 3,35% frá nóvember 2001, þeg-
ar núverandi vaxtalækkunarferli
hófst. Óverðtryggð innlánskjör
hafa hins vegar lækkað minna eða
um 0,70%–2,92%, eftir einstökum
innlánsreikningum.
VIÐSKIPTI/ATHAFNALÍF
22 LAUGARDAGUR 3. ÁGÚST 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Gasol®
Heimsendingarþjónusta ÍSAGA
nær til Stór-Reykjavíkursvæðisins.
Heimsendingargjald er kr. 500,-
Afgreiðslan Breiðhöfða 11
er opin virka daga frá kl. 8 til 17.
800 5555
Hluti af Linde Gas Group
ÍSAGA ehf. • Breiðhöfða 11
Sími 577 3000 • Fax 577 3001
www.aga.is
IS
A
-2
43
.1
–
ÍD
E
A
ríkjanna. Haft er eftir forstjóra
NYSE, Richard Grasso, að traust
fjárfesta sé nauðsynlegt ef takast
eigi að byggja hagkerfið og fjár-
málamarkaðinn upp að nýju. Nýju
skilyrðin séu því einkum lögð fram
í þeim tilgangi að auka trú þeirra
85 milljóna manna, sem hlut eiga í
fyrirtæki skráðu hjá NYSE, á við-
skiptum með hlutabréf og hvetja
þá til þátttöku í viðskiptalífinu.
Nefnd, sem skipuð var af NYSE,
gaf út skýrslu sem innihélt tillögur
að nýjum skilyrðum hinn 6. júní sl.
eftir um sex mánaða undirbúnings-
vinnu. Eftir að skýrslan hafði verið
gefin út leitaði nefndin álits fjöl-
margra aðila, þ.á m. forseta
Bandaríkjanna, George W. Bush,
forstjóra skráðra fyrirtækja í
kauphöll New York, bandarískra
lífeyrissjóða, ýmissa stofnana, fjár-
málafyrirtækja og einstakra fjár-
festa. Þessi aðilar lögðu samtals
fram um 300 athugasmemdir og til-
lögur að breytingum á skilyrðun-
um. Í endanlegu skilyrðunum, sem
gefin voru út í gær, er tekið tillit til
þessara athugasemda. Að sögn
Richards Grasso varð þessi mikli
fjöldi athugasemda og tillagna að
breytingum til þess að styrkja nýju
skilyrðin enn frekar og hann er
þakklátur þeim sem tóku þátt í að
móta hinar endanlegu tillögur að
skilyrðum fyrir fyrirtæki sem
skráð eru hjá NYSE. Forsvars-
menn kauphallarinnar í New York
vonast til þess að tillögur að nýjum
skilyrðum verði teknar fyrir hjá
SEC, bandaríska verðbréfaeftirlit-
inu, fljótlega og að skilyrðin verði
því orðin að veruleika með haust-
inu.
Stjórnarmenn séu óháðir fyrirtæki
Tillögur að nýjum skilyrðum fela
bæði í sér breytingar á núverandi
skilyrðum kauphallarinnar og ný
STJÓRN kauphallar New York-
borgar, NYSE, hefur lagt fram til-
lögur að nýjum skilyrðum fyrir
skráð fyrirtæki sem miða að því að
bæta stjórnýslu hlutafélaga og
byggja upp traust fjárfesta að
nýju. Skilyrðin taka einkum til
þess hvernig viðkomandi fyrirtæki
er stjórnað, hverjir sitja í stjórn
þess auk þess sem þau skylda fyr-
irtæki til að setja sér skýra stefnu í
siðferðismálum. Vonir standa til að
nýju skilyrðin verði til þess að
auka áreiðanleika bandarískra fyr-
irtækja. Í tilkynningu frá kauphöll-
inni í New York segir að trú fjár-
festa á hlutabréfamarkaðinn hafi
minnkað að undanförnu vegna
hneykslismála í viðskiptalífi Banda-
skilyrði. Meðal þeirra skilyrða sem
lagt er til að sé breytt eru þau skil-
yrði sem fjalla um stjórnarmenn.
Lagt er til að það skilyrði sé sett
um stjórnir skráðra fyrirtækja að
meirihluti þeirra sem í henni sitja
séu aðilar óháðir viðkomandi fyr-
irtæki. Þá verða fyrirtæki að hafa
á sínum snærum launanefnd, end-
urskoðunarnefnd auk nefndar sem
tilnefnir menn til starfa í stjórn og
aðrar nefndir. Í þessum nefndum
skulu allir nefndarmenn vera óháð-
ir. Þó er tekið fram að fyrirtæki
geti gefið þessum nefndum önnur
nöfn og látið þær fá fleiri verkefni,
eina skilyrðið sé að allir nefnd-
armenn séu óháðir. Fyrirtæki sem
eru í meirihlutaeigu eins fjárfestis
eru undanþegin þessum skilyrðum
um nefndir en þeim er þó gert að
starfrækja minnst þriggja manna
endurskoðunarnefnd sem eingöngu
sé skipuð óháðum aðilum.
Fimm ára biðtími í stað þriggja
Ein tillagan felur í sér breytingu
á skilgreiningu þess að vera óháð-
ur. Samkvæmt gildandi reglum
þýðir það að vera óháður ákveðnu
fyrirtæki, og þar með hæfur til
setu í nefndum og stjórn, að við-
komandi tengist ekki fyrirtæki á
þann hátt að hætta sé að á tengslin
verði til að ógna sjálfstæði stjórnar
eða nefndar. Nýju tillögurnar skil-
greina óháðan aðila á nákvæmari
hátt. Til að stjórnar- eða nefnd-
armeðlimur geti talist óháður verð-
ur stjórn fyrirtækis að staðfesta að
viðkomandi hafi engin „efnisleg
tengsl“ við fyrirtækið. Í því felst að
viðkomandi stjórnar- eða nefndar-
maður má hvorki eiga hlut í fyr-
irtækinu né vera aðili að samtökum
sem séu í tengslum við fyrirtækið,
eigi hann að teljast óháður. Í frek-
ari skilgreiningu á því hvað felist í
að vera óháður aðili felst að eigi að
skipa fyrrum starfsmann í stjórn
fyrirtækis verði að líða minnst
fimm ár frá því hann hættir störf-
um hjá fyrirtækinu og þar til hann
tekur sæti í stjórn þess. Sama
fimm ára regla gildir um fyrrum
starfsmenn í hverju því fyrirtæki
sem óháðir aðilar launanefndar
starfa hjá. Til glöggvunar má taka
dæmi um starfsmann hjá fyrirtæki
A sem hefur verið beðinn að sitja í
stjórn fyrirtækis B. Til að ganga
úr skugga um að viðkomandi sé
fyllilega óháður þarf stjórnin að
vera viss um að hann hafi ekki
starfað hjá fyrirtæki B í fimm ár,
né hafi hann starfað hjá fyrirtæki
sem einhver af meðlimum launa-
nefndar fyrirtækis B starfi fyrir.
Þá er lagt til að reglan um fimm
ára biðtíma gildi einnig um nán-
ustu fjölskyldu þess sem heita á
óháður. Sambærileg skilyrði sem
nú gilda gera ráð fyrir þriggja ára
biðtíma til að teljast óháður. Auk
þess má stjórn veita undanþágu til
eins fyrrum yfirmanns í fyrirtæki
og leyfa honum að sitja í stjórn
þess, án þess að árin þrjú séu liðin.
Skráð fyrirtæki hafi stefnu í
stjórnarháttum og siðferði
Í tillögum kauphallar New York
má finna þónokkur ný skilyrði. Eitt
af þeim fjallar um fundi stjórnar.
Þannig skuli stjórnin funda reglu-
lega án þess að stjórnendur fyr-
irtækis séu viðstaddir. Annað skil-
yrði felur í sér að þóknun til
stjórnarmanna skuli ekki vera
hærri en þóknun til aðila að endur-
skoðunarnefnd. Þá er öllum skráð-
um fyrirtækjum gert að hafa ein-
hvers konar endurskoðunarstarf-
semi innan fyrirtækisins, en slíkt
skilyrði hefur ekki gilt áður.
Annað nýtt skilyrði sem sett er
fram í tillögunum frá NYSE fjallar
um viðskiptasiðferði, sem mjög
hefur verið í umræðunni að und-
anförnu í kjölfar bókhaldshneyksla
sem upp hafa komið í Bandaríkj-
unum. Lagt er til að hverju skráðu
fyrirtæki verði skylt að setja sér
stefnu um stjórnarhætti og siðferði
innan fyrirtækisins og að sjá til
þess að reglurnar, ásamt skipuriti
nefnda fyrirtækisins, séu birtar
stjórnarmönnum þess í skriflegu
formi. Þá er einnig lagt til að nýir
stjórnarmenn fái ítarlega kynningu
á fyrirtækinu og starfsemi þess áð-
ur en þeir taki sæti í stjórninni
Erlendir aðilar geri grein fyrir
sínum reglum um stjórnsýslu
Tillögur kauphallarinnar fela í
sér að atkvæði hluthafa sé skilyrði
fyrir gerð kaupréttarsamninga.
Samningar um hlutabréfakaup
starfsmanna fyrirtækis, kauprétt-
arsamningar sem gerðir eru í
tengslum við samruna fyrirtækja
og samningar sem eru gerðir á
grundvelli skattalaga eru þó und-
anþegnir. Ekki þarf leyfi hluthafa
við gerð þeirra. Lagt er til að dreg-
ið verði úr rétti verðbréfamiðlara
til að greiða atkvæði fyrir hönd
umbjóðenda sinna. Sé um að ræða
aðra kaupréttarsamninga en þá
sem getið er um hér að ofan, verð-
ur miðlari að fara að fyrirmælum
hluthafa við atkvæðagreiðslu. Nú-
verandi reglur segja til um að miðl-
ari geti greitt atkvæði fyrir hönd
hluthafa að því gefnu að um minni
útistandandi hlut en 5% sé að ræða
í kaupsamningi.
Meðal tillagna sem fela í sér skil-
yrði sem ekki hafa verið sett áður
er tillaga um að erlendum aðilum
verði gert að segja kauphöllinni frá
því ef þeirra stjórnsýsluhættir eru
á einhvern hátt frábrugðnir því
sem hún setur skilyrði um. Ekkert
ákvæði um þetta er í núverandi
skilyrðum.
Forstjórar votti árlega um
að allt sé með felldu
Kauphöll New York-borgar hef-
ur í hyggju að beita ýmsum aðferð-
um, öðrum en afskráningu, til að
sjá til þess að fyrirtæki fari að
reglum og uppfylli skilyrðin sem
sett eru. Skráð fyrirtæki geta
þannig átt von á áminningu, telji
NYSE að pottur sé brotinn í
stjórnsýslu fyrirtækisins. Auk þess
hefur kauphöll New York í hyggju
að setja á stofn svokallaða „Direct-
ors Institute,“ stofnun sem ætlað
er að gegna ráðgjafarhlutverki fyr-
ir stjórnarmenn fyrirtækja.
Nái tillögurnar fram að ganga
verða stjórnendur skráðra fyrir-
tækja einnig að votta það árlega að
þeim sé ekki kunnugt um að fyr-
irtækið sem þeir stýra uppfylli
ekki skilyrði sem kauphöllin setur.
Krafan um þetta skilyrði kemur í
kjölfar umræðna um aukna ábyrgð
stjórnenda gagnvart hluthöfum og
er á svipuðum nótum og ákvæði
sem verðbréfaeftirlit Bandaríkj-
anna setti fyrir stuttu um að
stjórnendur votti um að uppgjör
séu í lagi.
NYSE vill ný skilyrði fyrir
skráningu fyrirtækja
Reuters
Miðlarar að störfum í kauphöllinni í New York. Kauphöllin hefur lagt til nýjar reglur um
stjórnarhætti og siðferði innan fyrirtækja sem skráð eru á bandarískum hlutabréfamarkaði.
Kauphöllin í New York lagði í
gær fram tillögur að nýjum
skilyrðum sem skráð fyrirtæki
þurfa að uppfylla. Í nýju skil-
yrðunum kemur fram aukin
áhersla á að stjórnarmenn
fyrirtækja séu óháðir auk þess
sem lagt er til að fyrirtæki
setji sér stefnu um siðferði í
viðskiptum og stjórnarhætti.
GENGI íslensku krónunnar lækkaði
um 0,8% í um fimm milljarða króna
viðskiptum í gær og var lokagildi
gengisvísitölunnar 126,30 stig.
Ýmsar ástæður eru nefndar til
sögunnar sem hugsanleg skýring á
þessari veikingu nú, svo sem að með
vaxtalækkun Seðlabankans minnki
vaxtamunur milli Íslands og annarra
landa og þar með verði tiltölulega
minni ávinninur af því að eiga krón-
ur. Þá er nefnt að Seðlabankinn hef-
ur skýrt frá því að hann hafi í hyggju
að styrkja gjaldeyrisforða sinn þar
sem forsendur hafi skapast til hóf-
legra gjaldeyriskaupa, en það þýðir
að hann þarf að selja krónur. Einnig
er talið að árstíðasveiflur kunni að
eiga sinn þátt, því útflutningstekjur
minnki almennt þegar líður fram á
haust og innflutningur fari vaxandi.
Krónan
veikist um
0,8%