Morgunblaðið - 03.08.2002, Síða 28

LISTIR
28 LAUGARDAGUR 3. ÁGÚST 2002 MORGUNBLAÐIÐ
FORNBÆKUR
Í vörulista okkar nr. 56, Norræna, eru norrænar bókmenntir,
bækur um norræn tungumál og sögu og bækur um Ísland,
Grænland og Færeyjar. Listinn kostar 150 norskar kr. en
póstsending er frí. Upphæðin er endurgreidd við pöntun úr
listanum. Listann má panta hjá:
Ruuds Antikvariat
Postboks 2698
St. Hanshaugen, 0131 Oslo, Noregi.
Sími +47 2246 3476. Netfang: ruudsant@online.no
HÁVAR Sigurjónsson hefur samið
framhaldsleikrit, sem flutt var tvær
vikur í júlí. Þetta er djörf og viðburða-
rík glæpasaga, eins og gefur að skilja
þegar þarf að fanga athygli hlustenda
svo þeir setjist niður á sama tíma um
stundarfjórðung í senn í tíu daga.
Hann ætti að vera kunnugur forminu
eftir fyrri verk af sama tagi.
Söguhetjan, Kjartan Ólafsson, er
að sjálfsögðu blaðamaður, eins og
brenna vill við þegar þeirrar stéttar
menn leggja fyrir sig spennusagna-
skrif. Hann rekst á ýmsa kynlega
kvisti þegar hann reynir að upplýsa
dularfulla atburði sem gerst hafa í
Stórholtskirkju. Inn í málið flækjast
rannsóknarlögreglumaðurinn Krist-
ján Gunnarsson, Vigdís, sambýlis-
kona Kjartans, og vinnufélagar hans
af blaðinu, fréttastjóri, ritari o.fl.
Persónurnar sem hlustendum er
ætlað að hafa samúð með eru venju-
legt hversdagsfólk sem glímir einbeitt
og fróðleiksfúst við glæpamenn sem
svífast einskis. Þeir eru hins vegar af
allt öðru sauðahúsi, misindismann-
eskjur sem enginn
myndi treysta til að
fylgja ömmu sinni yfir
læk án þess að drekkja
henni.
Í stað þess að hlust-
endum hrylli við morð-
um, limlestingum,
mannránum, barsmíð-
um, eiturlyfjasmygli og
vændi verður þetta allt
einungis græskulaust
gaman vegna takmark-
aðra viðbragða þeirra
sem berjast fyrir hinu
góða í heiminum við
þessum ósköpum.
Hlustendur efast aldrei um að réttlæt-
ið sigri að lokum og þær persónur sem
eigi það fyllilega skilið sleppi með
sprungna vör, kúlu á hausnum og
nokkra marbletti á meðan illmennin
og meðreiðarsveinar þeirra hljóti
makleg málagjöld. Skemmtilegustu
augnablikin eru þegar leynilögreglu-
menn jafnt sem glæpahyski eru trufl-
uð af hversdagslegustu atburðum, t.d.
þegar hetjan Kjartan þarf að skipu-
leggja daginn í farsímasambandi við
sambýliskonuna rétt á meðan hann
eltir fingurlausan glæpamann á fleygi-
ferð í bíl og gimsteinninn í þáttaröð-
inni, þegar frægur ofbeldisseggur og
drykkjusvoli verður að slíta símtali
þegar barn hans krefst þess að hann
skeini því.
Það er auðvelt að heyra að leikar-
arnir hafa haft gaman af því að skapa
þessar ýktu persónur enda er leik-
stíllinn skopstæling á því sem tíðkast í
alvarlegri glæpaþáttum. Séra Logi
Davíðsson verður í gamalkunnum
meðförum Pálma óendanlega mis-
kunnarlaus og ísmeygilegur erki-
glæpon en Hjálmar skilar mjög fjöl-
breyttum fauta í hlutverki Antons
Sigurhjartarsonar.
Edda Heiðrún sýnir líka
á sér nýja hlið sem
glæpakvendið og kór-
stjórnandinn Hrefna.
Halldór nær nýjum hæð-
um í klisjukenndum leik
þegar hann svarar per-
sónusköpun höfundar af
sama toga í hlutverki
Guðjóns Haraldssonar
organista. Gísli Örn var
hins vegar trúverðugur
sem ógæfumaðurinn sem
varð félaga sínum
„óvart“ að bana og það
var gaman að heyra
Helgu Bachmann tvinna saman
skammaryrðin sem móðir hans. Mörg
hlutverk eru eftirminnileg þó lítil séu:
Charlotte Bøving sem súludansmær
og Sveinbjörn Hávarsson sem barn í
nauðum. Hinir hjartahreinu krefjast
annarra taka og leikurinn vill blikna í
samanburði við hina leikarana sem
gátu gefið sér lausan tauminn. Ólafur
Darri var auðvitað traustur sem
Kjartan og Margrét einbeitt sem
kvendið knáa. Hjalti lék við hvern sinn
fingur við túlkun Kristjáns rannsókn-
arlögreglumanns, sem var svo undar-
lega dáðlaus framan af en tók svo við
sér og bjargaði öllu í lokin. Nína Björk
náði vel ólíkindatólinu Lóu og Jóhann
var undirfurðulegur sem Siddi frétta-
stjóri, en persónan er greinilega hugs-
uð sem einhvers konar gleðigjafi í ann-
ars tilbreytingarsnauðri persónuflóru
blaðsins. Eggert og Ragnheiður léku
blátt áfram mjög auðsveigjanlega heil-
brigðisstarfsmenn.
Þessari þáttaröð fylgir meira gam-
an en alvara, enda löngum orðin
lenska að gera grín að hryllingi í öll-
um mögulegum birtingarformum.
Eiturlyf, vændi og morð
Hávar
Sigurjónsson
LEIKLIST
Útvarpsleikhúsið
Höfundur og leikstjóri: Hávar Sigur-
jónsson. Hljóðvinnsla: Grétar Ævarsson.
Leikarar: Edda Heiðrún Backman, Eggert
Kaaber, Charlotte Bøving, Gísli Örn Garð-
arsson, Halldór Gylfason, Hallmar Sig-
urðsson, Helga Bachmann, Hjalti Rögn-
valdsson, Hjálmar Hjálmarsson, Jóhann
Sigurðarson, Margrét Vilhjálmsdóttir,
Nína Björk Filippusdóttir, Ólafur Darri
Ólafsson, Pálmi Gestsson, Ragnheiður
Steindórsdóttir, Sveinbjörn Hávarsson og
Theodór Júlíusson. Mánudagur 8. júlí,
þriðjudagur 9. júlí, miðvikudagur, 10, júlí,
fimmtudagur 11. júlí, föstudagur 12. júlí,
mánudagur 15. júlí, þriðjudagur 16. júlí,
miðvikudagur 17. júlí, fimmtudagur 18.
júlí og föstudagur 19. júlí.
SÓKN Í VÖRN
Sveinn Haraldsson
„ÍSLENSKI herinn hefur átt aðild
að Nató frá 1949, og hefur starf-
að undir yfirstjórn Atlantshafs-
herstjórnarinnar, annarrar af
tveimur meginstjórnstöðvum
bandalagsins. Vegna stöðu lands-
ins, sinnir Íslenski herinn ein-
göngu varnar- og eftirlits-
hlutverki. Þar sem landinu stafar
lítil ógn af öðrum þjóðum, er Ís-
lenski herinn einvörðungu búinn
einföldum óvopnuðum tækjabún-
aði, sem aðeins er ætlað að gegna
eftirlitshlutverki og er hann ein-
ungis notaður innan lögsögu
landsins.
Þar sem geta Íslenska hersins
er takmörkuð, hefur það verið
haft að leiðarljósi við þróun her-
gagna, að ekki þurfi fleiri en eina
manneskju til að stjórna þeim.
Það er einstakt á heimsmæli-
kvarða að orkusparnaður og
hugsanleg umhverfisáhrif bún-
aðarins hafa verið leiðandi þættir
í þróun hans, og árangurinn er sá
að herinn hefur yfir að ráða úr-
vali vélarlauss búnaðar sem ekki
hreyfist úr stað.
„Skjaldbakan“ er eins manns
brynvarið varnartjald sem Ís-
lenski landherinn tók í notkun
fyrir nokkru. Þessi búnaður hefur
staðist væntingar, þrátt fyrir
nokkra örðugleika í notkun á
landi.
Eftir nokkurra ára þróun-
arvinnu og prófanir, er Íslenski
herinn nú að kynna brynvarinn
búnað af Plankton-gerð. Búnaður-
inn býr yfir framúrskarandi eig-
inleikum, er einfaldur og hag-
kvæmur í rekstri. Þess er ekki
langt að bíða að heimilað verði að
Íslenski herinn taki brynvarða
Plankton-búnaðinn í notkun.“
Þannig hljóðar texti á stór-
vöxnu kynningarskilti við ána
Main í borginni Frankfurt í
Þýskalandi. Í ánni vaggar „skjald-
bakan“ sér og á árbakkanum sit-
ur „Plankton“-búnaðurinn. Hvor-
ugt þessara hugvitsamlegu
apparata er líklegt til stórræð-
anna ef stríðsvá bæri að höndum,
enda er fyrirbærið listaverk eftir
ungverska myndlistarmanninn
Antal Lakner. Verkið er sýnt á
tvíæringnum Manifesta 4, þar sem
ungir myndlistarmenn víðs vegar
að úr Evrópu sýna verk sín. Einn
íslenskur myndlistarmaður á verk
á sýningunni að þessu sinni, Anna
Guðmundsdóttir.
Antal Lakner fæddist í Búda-
pest 1966. Verk hans sýna gjarn-
an raunveruleika samfélagsins í
nýju og frumlegu ljósi, þar sem
lýsingin er oftar en ekki samofin
háði og húmor. Verk hans á sýn-
ingunni í Frankfurt heitir einfald-
lega: The Icelandic Army, og var
gert árið 1999.
„Skjaldbakan“ er eins manns
brynvarið varnartjald.
Á upplýsingaskilti við árbakkann má lesa nánar um einstakan búnað Íslenska hersins.Brynvarinn búnaður af Plankton-gerð verður brátt tekinn í notkun.
Íslenski herinn býst til
varnar í Frankfurt
Í LÓNKOTI í Skagafirði hefur Mar-
grét Margeirsdóttir opnað sýningu á
ljósmyndum. Myndefnið er víða af
landinu, einkum þó úr Skagafirði.
Margrét hefur áður haldið sýning-
ar, m.a. í Reykjavík, Hveragerði og á
Sauðárkróki. Sýnt er til 15. ágúst.
Ljósmyndasýn-
ing í Lónkoti Tjarnarsalur,
Ráðhús Reykjavíkur
Nú fer í hönd síðasta sýningar-
helgi á textílverkum Heidar Krist-
iansen í Ráðhúsinu. Á sýningunni
eru 28 ásaumsverk á vattstunginn
bútasaum og ullarflóka.
Sýningunni lýkur á miðvikudag.
Sýningu lýkur
Guðmundur Gottskálksson, organisti
frá Kvíarhóli, hefur leikið á orgel Sel-
fosskirkju inn á geisladisk, sem ný-
lega var gefinn út. Leikur Guðmundar
var tekinn upp
á árabilinu frá
1996 til 2001.
Efnisskráin
samanstendur
af 22 tón-
verkum. Verkin
eru m.a. eftir
J.S. Bach,
W.A. Mozart, J. Pachelbel og Charles
Gounod. Af íslenskum tónsmíðum má
nefna verk eftir Karl O. Runólfsson,
Gottskálk Gissurarson, föður organist-
ans, og lag eftir Steindór Zóphonías-
son, fyrrverandi bónda í Ásbrekku í
Gnúpverjahreppi og lengi organista í
Stóra-Núpskirkju.
Guðmundur stóð á sextugu þegar
hann hóf fyrst að læra á pedal orgels-
ins, þ.e. að spila með fótunum. Í önd-
verðu lærði hann hljóðfæraleik af föð-
ur sínum og afa, sem báðir voru
orgelleikarar. Guðmundur hóf að koma
fram sem organisti á barnaskemmt-
unum langt innan við fermingu. Síðar
stundaði hann nám hjá Kristni Ingv-
arssyni, dr. Páli Ísólfssyni, dr. Victor
Urbancic og Wilhelm Lansky-Otto.
Árið 1965 lærði Guðmundur píanó-
leik undir leiðsögn Ásgeirs Beinteins-
sonar. Árið 1967 var Guðmundur ráð-
inn organisti Kotstrandar- og
Hveragerðissókna og starfaði við þær
kirkjur báðar um árabil, en var auk
þess undirleikari og þjálfari kóra og
kvartetta.
Orgelleikur