Morgunblaðið - 03.08.2002, Blaðsíða 33

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 3. ÁGÚST 2002 33
Heimsferðir kynna nú glæsilega vetraráætlun sína
með spennandi ferðatilboðum í vetur og allt að
10% verðlækkun á ferðum frá því í fyrra.
Beint vikulegt flug alla fimmtudaga í allan vetur
frá 19. desember. Þú getur valið um þá ferðalengd
sem þér best hentar, 1, 2, 3, 4 vikur eða lengur, og
nýtur þjónustu okkar reyndu fararstjóra meðan á
dvölinni stendur. Heimsferðir bjóða nú meira úrval
gististaða á Kanarí en nokkru sinni fyrr, hvort sem
þú vilt íbúðir á Ensku ströndinni eða glæsihótel í
Maspalomas. Beint flug með glæsilegum vélum
Iberworld flugfélagsins án millilendingar.
Skógarhlíð 18, sími 595 1000. www.heimsferdir.is
Verðtrygging Heimsferða
Ef þú færð sömu ferð annars staðar á lægra verði,
endurgreiðum við þér mismuninn*
Kanarí-
veisla
Heimsferða
í vetur
frá kr. 45.365
Við tryggjum þér
lægsta verðið
Verð frá 45.365
7 nætur, 9. janúar, m.v. hjón með
tvö börn .
Verð kr. 49.765
14 nætur, 9. janúar, m.v. hjón með
tvö börn
Verð kr. 58.550
7 nætur, 2. janúar, Tanife, m.v. tvo
í íbúð
Brottfarardagar
Vikuleg flug alla
fimmtudaga
Einn vinsælasti gististaðurinn Paraiso Maspalomas
Verðtrygging
Heimsferðir tryggja þér lægsta verðið á Íslandi til Kanaríeyja.
Ef þú færð sömu ferð annars staðar, m.v. sömu dagsetningar,
ferðalengd og gististaði, endurgreiðum við þér mismuninn.
Gildir ekki um sértilboð.
Mesta úrvalið af
gistingu á Kanarí
MAÐURINN hefur
frá örófi alda leitað
margvíslegra leiða til að
finna hamingjuna. Spá-
maðurinn Jeremía var
uppi á síðari hluta sjö-
undu aldar f. Kr. og í
upphafi hinnar sjöttu.
Þar segir: „Svo mælti
Drottinn: Nemið staðar
við vegina og litist um
og spyrjið um gömlu
göturnar, hver sé ham-
ingjuleiðin og farið
hana, svo að þér finnið
sálum yðar hvíld.“
Jeremía efast ekki
um, hver sé hamingju-
leiðin og hvað sé hrós-
vert fyrir manninn: „Hinn vitri hrósi
sér ekki af visku sinni og hinn sterki
hrósi sér ekki af styrkleika sínum og
hinn auðugi hrósi sér ekki af auði sín-
um. Hver sá er vill hrósa sér, hrósi sér
af því, að hann sé hygginn og þekki
mig, að það er ég, Drottinn, sem auð-
sýni miskunnsemi, rétt og réttlæti á
jörðinni, því að á slíku hefi ég vel-
þóknun.“
Þessi innblásnu orð úr Biblíunni
vekja til umhugsunar um, hvers
vegna maðurinn eigi að hrósa sér af
því einu, að hann sé hygginn og þekki
Drottinn.
En hvað vill geðlæknir, sem skilur
sjálfshafningarhvöt mannsins, leggja
út af þessum ritingarstað? Frá alda
öðli hefur maðurinn keppt eftir gæð-
um, sem eru álitin eftirsóknarverð á
öllum tímum. Hann sækist stöðugt
eftir hamingju og hrósi þessa heims.
Hann leitast við að vaxa að verald-
arvisku. Hann stælir krafta sína og
sækist eftir styrkleika og völdum á
öllum sviðum mannlegs lífs. Öðru
fremur eltist maðurinn við auð og
önnur veraldleg verðmæti. Frægð og
frama á veraldarvísu þráir margur
maðurinn. Ytri fegurð, bæði manna
og í listum, er öllum til
yndis. Öll þessi gæði
eru vissulega eftirsókn-
arverð. Þau veita stund-
lega gleði og efla og
auka sjálfsmat manns-
ins. En þessum lífsgæð-
um er öllum eitt sam-
eiginlegt. Þau eru
skammvinn og hverful
eins og allt af þessum
heimi.
Vonarsnauð verald-
arviska veldur köldum
svörum. Sá sterki
stendur ekki lengur en
hann er studdur. Auð-
urinn er valtastur vina
og veraldleg veldi
hrynja. Frægð og frami fyrnist og
fegurð fölnar.
Í fjallræðunni, dýrmætustu ræðu,
sem mannkyni hefur verið flutt, segir
Frelsarinn: „Leitið fyrst Guðs ríkis
og hans réttlætis, þá mun allt annað
veitast yður að auki.“ Maðurinn skuli
því ekki hafa áhyggjur af morgundeg-
inum. Þessa dýrmætu þekkingu á
Guði er að finna í innblásnu orði Guðs.
Öll Biblían er boðskapur frá Guði og
opinberun elsku hans og umhyggju
fyrir okkur. Hún er ljúfur leiðarvísir á
vegum lífsins og full af fyrirheitum
um fyrirheitna landið. En við verðum
að rannsaka og íhuga orð Guðs með
bæn um leiðsögn Heilags anda. Auð-
mýkt er undanfari trúar. Án auð-
mýktar og tilbeiðslu er hætt við að við
finnum ekki þörf okkar fyrir Guð og
Frelsara. Ekkert af því sem maður-
inn eltist við með striti og streitu
skapar honum sanna hamingju né
uppfyllir innstu og sterkustu þrá hans
eftir því, sem er eftirsóknarverðast í
lífinu. Manninum er lífsnauðsynlegt
að gera sér grein fyrir grundvallar-
þörf sinni. Hún er trú og traust á
Skapara sinn og samfélagið við hann.
Faðir vor á himnum elskaði svo heim-
inn, að hann gaf son sinn eingetinn til
þess að hver, sem á hann trúir, glatist
ekki heldur hafi eilíft líf. Í sálminum
„Lýs milda ljós“ spyr þjóðskáldið
séra Matthías Jochumsson hvað heil-
ög trú hjálpi. Svarið er: „Ég elti
skugga, fann þó sjaldan frið, uns fáráð
öndin sættist Guð sinn við.“ Maðurinn
er vansæll þegar hann þjáist af efa,
ótta, ósætti, öryggisleysi, hatri og
sektarkennd. Samviska hans þarf að
vera vakandi og upplýst af anda Guðs
og orði hans. Páll postuli skrifar: „Því
að það var Guð, sem í Kristi sætti
heiminn við sig, er hann tilreiknaði
þeim ekki afbrot þeirra og fól oss að
boða orð sáttargjörðarinnar.“ Guð gaf
manninum frjálsan vilja til að velja og
hafna. Hann ber sjálfur ábyrgð á því
vali, sé hann til þess fær. Æðsta
markmið mannsins er að koma auga á
eilífan tilgang tilveru sinnar. Páll
postuli skrifar úr fangelsinu til Fil-
ippímanna í Filippíbréfi: „Verið ávallt
glaðir í Drottni. Ég segi aftur: Verið
glaðir. Ljúflyndi yðar verði kunnugt
öllum mönnum. Drottinn er í nánd.
Verið ekki hugsjúkir um neitt, heldur
gjörið í öllum hlutum óskir yðar kunn-
ar Guði með bæn og beiðni og þakk-
argjörð. Og friður Guðs, sem er æðri
öllum skilningi, mun varðveita hjörtu
yðar og hugsanir yðar í Kristi Jesú.“
Hamingjuleiðin
Guðrún
Jónsdóttir
Lífsnauðsyn
Auðurinn er valtastur
vina og veraldleg veldi
hrynja, segir Guðrún
Jónsdóttir. Frægð
og frami fyrnist og
fegurð fölnar.
Höfundur er geðlæknir.
TIL ER hugtakið
borgaraleg óhlýðni. Það
felst í því að borgarar
grípa til einhverra
þeirra ráða, sem standa
á skjön við lögin, til að
lýsa óánægju sinni með
tilteknar aðgerðir. Ör-
þunn lína er á milli
borgaralegrar óhlýðni
og hreinna og klárra
lögbrota. Sú hefð hefur
hins vegar skapast í
réttarríkjum að dóms-
valdið horfi með blinda
auganu á ákveðnar að-
gerðir sem fólk grípur
til við að lýsa skoðunum
sínum. Hér er t.a.m. átt
við aðgerðir eins og þær að stöðva
umferð einhvers staðar með því að
aka löturhægt, að þeyta horn bifreiða
sinna fyrir framan Alþingishúsið og
fleira í þeim dúr. Hér á landi hefur oft
verið tekið nokkuð hart á svona mál-
um og menn handteknir og jafnvel
dæmdir fyrir að tjá skoðanir sínar
með mótmælaskiltum og látæði sínu.
Almenna reglan er hins vegar sú að
menn geti látið tilfinningar sínar í
ljósi, svo fremi sem öðrum stafi ekki
hætta af því.
Landverðir
syrgja náttúruna
Föstudaginn 19. júlí bar svo við að
iðnaðarráðherra bauð til mikillar
skrautsýningar með forsvarsmönn-
um álrisans Alcoa til að undirrita
samning um fyrirhugaðar álvers-
framkvæmdir á Austurlandi. Glað-
beitt fullvissaði Valgerður Sverris-
dóttir forsvarsmenn fyrirtækisins um
að engin andstaða væri hér á landi við
fyrirhugaðar aðgerðir og þjóðin öll
tæki hinum amerísku bjargvættum
fagnandi. Víða um Austurland voru
fánar dregnir við hún til að fagna und-
irskriftinni. Á sama tíma gerðist það
hins vegar að við skála á hálendinu
lýstu landverðir skoðunum sínum á
fyrirhuguðum umhverfisspjöllum á
hálendinu með því að
draga fána niður í hálfa
stöng. Venjulega eru
fánar við hún við þessa
skála, en landverðir
sýndu með þessu að
þeir litu á fregnirnar af
undirrituninni fyrir
sunnan sem sorgartíð-
indi fyrir íslenska nátt-
úru.
Hér er glöggt dæmi
um borgaralega
óhlýðni. Skálarnir eru
opinberir staðir og því
ber að fara eftir fána-
lögum og þeim hefðum
sem skapast hafa við
opinberar byggingar
við meðferð íslenska fánans. Hins
vegar eru landverðir fólk af holdi og
blóði, sennilega það fólk sem í hvað
bestum tengslum er við íslenska nátt-
úru. Þegar fréttir bárust af því að
hluta landsins yrði sökkt undir uppi-
stöðulón lýstu þeir tilfinningum sín-
um til fósturjarðarinnar með þessum
hætti. Lái þeim hver sem vill og fyr-
irfram hefði maður haldið að allir
hefðu skilning á þessu athæfi náttúru-
unnendanna, hvort sem þeir eru op-
inberir starfsmenn eða ekki. Það er jú
staðreynd að af virkjuninni hljótast
umhverfisspjöll, ríkisstjórnin telur
hins vegar að þau séu ekki það mikil
að þau hamli framkvæmdunum.
Landverðirnir eru á öðru máli, enda
þekkja fáir hálendi landsins betur en
þeir.
Ráðamenn
skipa rannsókn
Nú bregður hins vegar svo við að
blinda augað, sem venjulega er beint
að slíku athæfi, hefur öðlast sýn.
Náttúruvernd ríkisins er falið að
skrifa skýrslu um málið og ráðamenn
láta á sér skilja að þetta athæfi muni
ekki látið órefsað. Það á m.ö.o. að
refsa landvörðum fyrir að elska sitt
land og virða sitt land og sýna það
með táknrænum hætti. Borgaraleg
óhlýðni þeirra, sem skaðaði ekki
nokkurn mann og var umfram allt
táknræn, er orðin að stóralvarlegum
hlut í huga ráðamanna. Það að nokkur
skuli voga sér að sýna fram á að orð
iðnaðarráðherra um litla sem enga
andstöðu við virkjunina og álverið
væru kannski ekki alveg sannleikan-
um samkvæm er stóralvarlegt mál í
huga ráðamanna.
Að virða skoðanir
annarra
Það er illa komið fyrir Íslandi ef við
skiljum ekki að öll erum við einstak-
lingar af holdi og blóði og sem slíkir
tilfinningaverur. Athæfi landvarð-
anna ætti frekar að hvetja virkjana-
sinna til þess að útskýra málstað sinn
fyrir náttúruverndarsinnum, hvers
vegna verður að fórna þessum hluta
íslenska hálendisins. Það á ekki að
verða til þess að setja rannsókn innan
ríkiskerfisins í gang. Það kerfi sem
viðurkennir ekki mannlegan breysk-
leika eigin þegna er ekki mikils virði.
Landverðirnir sýndu hug sinn til ís-
lenskrar náttúru á fallegan og tákn-
rænan máta. Ráðamenn eiga að virða
skoðanir þeirra en ekki efna til til-
hæfulausra nornaveiða. Það er von-
andi enn í lagi að einhverjir séu ekki
sammála öllu því sem ríkisstjórn Dav-
íðs Oddssonar tekur sér fyrir hendur.
Landverðir tjá hug sinn
Kolbeinn
Óttarsson Proppé
Óhlýðni
Ráðamenn eiga að
virða skoðanir
landvarðanna, segir
Kolbeinn Óttarsson
Proppé, en ekki
efna til tilhæfu-
lausra nornaveiða.
Höfundur er sagnfræðingur.