Alþýðublaðið - 29.03.1922, Blaðsíða 1

Alþýðublaðið
1922
Miðvikudagian 29. tnarz.
| 74 tölubi&ð
Kaupdeilan.
Aukafundur I Dagsbrún
verður haldiun i Báfubúð föstlldaglnn 31. kl. 71/2-
Fundarefni: Kaup g j a 1 dsmáll5* — Aviðandl a5
fjölmenna. — Sýnið féUgsskýrteini. — St j ói>nln.
Eins og almenningi er kunnugt,
|>á stendur yfir kaupdeila milli
atvinnurekenda annarsvegar og
verkamanna hinsvegar. Það sem
deilunni veldur er það, að atvinnu-
rekendur vilja færa kaupið niður
um 20 aura á klst. frá 1 april
n k. eða niður í kr. i,oo telja
atvinnuvegina ekki þoia að hærra
kaup sé goldið, einkum togaraút-
gerðina, sem eigi mjög erfitt upp
dráttar á þeim tvísýnu tímum er
nú standa yfir. Ennfremur hafi
eir sýnt ívilnun mikla þar sem
eir eigi færðu kaupið niður sið-
astliðið haust, en sem þeir þó
hefðu getað gert samkvæmt á-
kvæðum þsim, er í samningi þeim
standa sem gerður var I. apríl
1921, En sá samningur bigðist á
þvf, að til grundvaliar honum var
Jagt, þá verandi vöruverð, og
hvað verkakaup ætti að vera,
miðað við vöruverð og verkakaup
1914 Aftur á móti halda verka-
menn því fram, að kaupið eins og
það nú er, sé sfst of hátt, einkutn
þegar tekið sé tillit til þess, að
atvinnuleysi hefir verið mjög mik-
ið sfðastiiðið ár, svo að menn
hafa orðið að ganga hundruðum
og jafnvel þúsundum saman at-
> vinnulausir, og það um bezt tfma
ársins, en það var í fyrrasumar
þegar einn stærsti atvinnuvegur
þessa bæjar var stöðvaður með
því að togararnir voru bundir við
Hafnargarðinn.
Hún kemur þvf úr hörðustu átt
þessi kauplækkunarkrafa, það er
að segja ef atvinnurekendur eiga
nokkuð það til sem heitir samúð
raeð þeim er við erfið lífskjör
eiga að búa, en það virðist svo,
sem hún sé heldur lftil í það
minsta hjá sumum þeirra. Og þó
þeir klifi fast á þvf, að þeir hafi
sýnt veigerð mikla, að lækka
ckki kaupið, sera þeir þó máski
hefðu getað gert eftir ákvæðum
fyr umgetias samaings, þá ættu
þeir að minnast þess um leið, að
nálega stóð á sama hvað kaupið
var vegna þess, að um sama sem
enga atvinnu var að ræða, svo
velgerningurinn verður öeidur létt
vægur. Læt eg svo úttalað um
það en ætla ofurlftið að athuga
hvað afskaplega óréttlátur sá
grundvöliur er, sem framangreind-
ir kaupsamningar byggjast á, því
þó kaupgja'd og vöruverð nú,
svaraði nákvæmlega til kaupgjalds
og vöruverðs 1914. Þá sannar það
enganveginn, að grundvöllurinn
sé sanngjarn og veitist létt að
færa rök að þvf, get eg þar af
eigin reinslu dæmt um; eg er
gamall eyrarviunumaður, þekki
þess vegna kjör þau er þeir hafa
átt og eiga en við að búa, því
sfzt hafa þau batnað síðari árin
þó kaupgjaldið í otði kveðnu hafi
hækkað. Eg man vel þá tfmana
þegar eg hafði 35 aura kaop um
kl.st, það er að segja þá daga
sem eg hafði vinnu, og cnfremur
hvað það kostaði mig, að eiga
að fram færa 8 og 9 manns af
þvi kaupi, þar af 6 börn sitt á
hverju ári, en vægast sagt voru
það erfiðir timar.
Að endingu vil eg skjóta því
fram, að þeir háu herrar atvinnu-
rekendurnir hefðu gott af þv/, að
gefa sér ofurlitla tómstund tii þess
að skygnast betur en þeir gera
inn í kjör verkalýðsins, kæmi mér
ekki á óvart þó þeir yrðu margs
visari, sem þeir nú hvorki vilia
hafa né hafa hugmynd um, en
sem gæti orðið þeim heilsusam-
legfc upp á scinni tíoiann, það er
að segja ef þeir eiga nokkuð það
til sem heitir samúð með þeim,
er heyja sitt harða stríð í barátt
unni fyrir tilveru sinni og sinna.
Á. F.
Spánarmálið.
Umræðufundurinn um .Spánar-
málið', sem haldinn var i Nýja-
Bló á sunnudaginn var fjöltpennur
(Bíó fullskipað). Helgi Vaitýason
hafði framsögu af hendi fundar-
boðenda. Héit hann langt erindi
og snjalt, og hneig ræðan mjög
að þjóðernis og sjálístæðishlið
þessa mikilsveriasta máis, sem
nú er á dagskrá þjóðarinnar. —
Sagði hann frá gangi málsins f
Noregi og benti á það, að mesta
hætta f máli þessu lægi hjá ís-
Iendingum sjálfum Kvaðst haon
ekki geta treyst núverandi stjórn
f þessu máli eins og hún er sam-
sett.
Næstur tók til máls Tryggvi
Þórhallsson, dró hann upp í töl-
um, hvflfkt tjón gæti orðið að þvf,
ef genglð yrði að kröfu Spánar.
Kvað haan þörf þess, að þingm.
athuguðu vel þetta mál, þvf ekki
mundu allar hættur augljósar, sem
stafa mundu af þvf, að ganga að
kröfunum.
Ólafur Friðriksson talaði aðal-
lega um bannið. Kendi hann þeim
er upphaflega áttu að gæta lag
anna um hvernig komið væri og
skoraði á bannmenn, að hefjast
nú handa, og fræða almenning um
skaðsemi vínsies. Hann var ekki
á því, að bannlögunum yrði breytt
til ills, cn ef svo faeri, þá mundu.