Morgunblaðið - 07.12.2002, Síða 75

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 7. DESEMBER 2002 75
BREIÐBANDSÞJÓNUSTA um
land allt er stefnumörkun sem mun
verða einhver sú mikilvægasta
byggðaaðgerð sem við getum ráðist
í. Á vegum samgönguráðuneytisins
er unnið að samkomulagi um upp-
byggingu á einu dreifikerfi fyrir
stafræna útsendingu allra sjón-
varpsstöðva landsins. Myndaður
hefur verið vinnuhópur undir for-
ystu ráðuneytisins til að leiða saman
hagsmunaaðila. Stefnt er að útboði
kerfisins strax á næsta ári. Með því
yrði stigið mikilvægt skref á sviði
upplýsingasamfélagsins, með t.d.
gagnvirku sjónvarpi og ýmsum
möguleikum fyrir notendur. Þessar
hugmyndir mínar byggjast á því að
tryggja hverjum notanda sem ein-
faldastan aðgang að dreifikerfi sem
getur flutt honum allar þær sjón-
varpsstöðvar sem hann kýs að vera
áskrifandi að. Með breiðbandi til
allra og stafrænu sjónvarpi er stefna
mín sú að við verðum í fremstu röð á
sviði upplýsingatækni og þar með
hvað varðar möguleika til fjarnáms
og gagnaflutninga í þágu aukinnar
velmegunar og framþróunar.
Ofangreindan texta er að finna á
heimasíðu samgönguráðherra,
Sturlu Böðvarssonar. Þar tel ég vera
að finna forsendur fyrir því að einka-
framtak í sjónvarpsdreifingu lands-
manna sé á góðri leið með að líða
hreinlega undir lok. Framundan eru
einhliða samningar við Ríkisfyrir-
tækið Símann um dreifingu sjón-
varpsmerkja til landsmanna.
Þetta hefur í för með sér einokun
sem í nútímasamfélagi á ekki að eiga
sér stað. Samkeppnissjónarmið eru
látin róa fyrir hagsmuni ríkisfyrir-
tækis sem á að einoka alla sjón-
varpsdreifingu. Á tímum stafrænnar
tækni og lækkunar kostnaðar í
dreifingu sjónvarpsmerkja á að
leggja breiðband á kostnað almenn-
ings hringinn í kringum landið fyrir
fleiri milljarða króna. Það fyrirtæki
sem ég starfa hjá, Stöð 1, rekur eigið
dreifikerfi á sjónvarpsmerki á Faxa-
flóasvæðinu og á Akureyri. Það hef-
ur beðið um ríkisábyrgð upp á 50
milljónir króna til að byggja upp
stafræna sjónvarpsdreifingu á
landsvísu, en verið synjað. Á sama
tíma er ætlunin að láta almenna
skattgreiðendur henda fleiri millj-
örðum króna í enn eitt ríkiseinokun-
arfyrirtækið. Og þó einkageirinn
geti rekið þetta fyrir einungis brot
af væntanlegum kostnaði, er það
hundsað.
Stöð 1 hefur undanfarna 8 mánuði
unnið nær látlaust að uppbyggingu
stafrænnar þjónustu undir heitinu
tv1 digital. Nýverið fékkst leyfi til
útsendinga á stafrænum staðli, en
það er tímabundið til næsta hausts.
Von okkar hefur verið sú að ráða-
menn þjóðarinnar sjái sér hag í upp-
byggingu einkaframtaksins, en því
miður virðist sú skoðun vera hér of-
an á að ríkinu beri að sinna þessum
framkvæmdum. Sem svarinn and-
stæðingur ríkisafskipta í fjölmiðla-
rekstri skora ég á ráðamenn þjóð-
arinnar að líta frekar í áttina að
samstarfi við hagsmunaaðila sem
með elju og atorkusemi hafa byggt
upp eigið dreifikerfi, án aðstoðar
ríkisfyrirtækisins Símans. Þetta er
nefnilega hægt, og það höfum við
sýnt og sannað. Þetta kallar einung-
is á einokun og í nútíma viðskipta-
þjóðfélagi eru þetta stór skref aftur-
ábak, og ég trúi því ekki fyrr en í
fulla hnefana að fyrirætlanir þessar
verði að veruleika. Þetta er eins og
að veita símafyrirtækjunum rekstr-
arleyfi, en allir verði að kaupa sím-
tæki og þjónustu af ríkinu. Fyrir
hvað er þá eiginlega verið að veita
rekstrarleyfi? Einhver skaut því að
manni að hugsanlega væri verið að
reyna að hækka verðmæti Símans
með því að veita þeim sérleyfi á
landsvísu fyrir dreifingu á stafrænu
sjónvarpi. Það hefur nú ekki gengið
að selja félagið fram að þessu, og að
auka kostnað þess um væntanlega
4–5 milljarða í viðbót, sem er líkleg-
ur kostnaður miðað við ríkisfram-
kvæmdir sem þessar, er með öllu
óverjandi. Einhverjir vilja eflaust fá
þessa peninga til baka, og þá greiða
sjónvarpsfyrirtækin og áhorfendur
væntanlega brúsann. Því þó þetta sé
sett þannig fram að útboð sé fyr-
irhugað, þá mun enginn heilvita for-
svarsmaður einkafyrirtækis greiða
einhverja milljarða fyrir sérleyfið,
kosta síðan öðru eins til í sendibúnað
og ætla sér að fá þetta til baka með
áskriftargjöldum, sem allir vita að
eru á undanhaldi hér sem annars
staðar. Þetta endar því hjá ríkisfyr-
irtækinu Símanum, svo einfalt er
það nú.
Að réttlæta frekari kostnað í þró-
unarvinnu TV1 Digital, stafrænnar
sjónvarpsþjónustu Stöðvar 1 undir
slíkum formerkjum, er óðs manns
æði, og ekki réttlætanlegt gagnvart
hluthöfum félagsins. Ég verð því að
biðja áhorfendur okkar að bíða enn
um sinn eftir stafrænni sjónvarps-
dreifingu á okkar vegum, eða þar til
það mun klárlega liggja fyrir hvað
ráðherra ætlar sér. Niðurstöðu er
varla að vænta fyrr en að loknum
kosningum á næsta ári. Við munum
því vinda okkur í hefðbundnar hlið-
stæðar sjónvarpsútsendingar á
komandi vikum, en til samninga við
ríkisfyrirtækið Símann verður að
draga mig bundinn og keflaðan, og
þessi s.k. starfshópur, hverjum sem
hann er svo skipaður, hefur mér vit-
anlega ekki haft samband við for-
svarsmenn sjónvarpsstöðvanna, og
tilgangur og markmið þessa s.k.
vinnuhóps mér því hulin ráðgáta,
nema þar séu menn að semja við
sjálfa sig.
Aftur til fortíðar
– því miður
Eftir Hólmgeir
Baldursson
„Von okkar
hefur verið
sú að ráða-
menn þjóð-
arinnar sjái
sér hag í uppbyggingu
einkaframtaksins…“
Höfundur er stjórnarformaður
Stöðvar 1.
Mikið úrval af
fallegum
rúmfatnaði
Skólavörðustíg 21, Reykjavík, sími 551 4050