Morgunblaðið - 11.12.2002, Qupperneq 6

FRÉTTIR
6 MIÐVIKUDAGUR 11. DESEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
„ÞAÐ er svo gaman að syngja og
þess vegna fór ég í kórinn í haust,
en mamma vildi líka fá mig í kór-
inn,“ segir Friðgeir Gunnarsson, 14
ára piltur á Raufarhöfn, sem er í
kirkjukórnum á staðnum eins og
móðir hans, tvær móðursystur og
móðuramma.
Séra Arna Ýrr Sigurðardóttir,
sóknarprestur á Raufarhöfn, segir
að um 20 manns séu í kirkjukórn-
um, en þungamiðja hans tilheyri
sömu fjölskyldunni. Þar séu elst
þrjú systkini, tvær systur og einn
bróðir, og hafi systurnar verið í
kórnum í um 35 ár. Önnur systr-
anna, Signý Einarsdóttir, eigi þrjár
dætur í kórnum og Friðgeir sé son-
ur einnar þeirra, Þórhildar Hrann-
ar Þorgeirsdóttur. „Þegar fólk
flutti í burtu í vor vantaði kórfélaga
en nokkrir unglingar hafa síðan
bæst í hópinn,“ segir hún og bætir
við að ein stúlkan eigi móður í kórn-
um og feður hennar og annarrar
stúlku leiki á hljóðfæri með kórn-
um.
Kórinn æfir reglulega einu sinni
til tvisvar í viku undir stjórn Stef-
aníu Sigurgeirsdóttur og segir
Arna að hann komi fram við marg-
vísleg tækifæri, jafnt innan sem ut-
an kirkjunnar. „Hér er mjög öflugt
tónlistarlíf og mikið af hæfi-
leikaríku fólki,“ segir hún. „Þetta
er mjög góður kór og hann er mik-
ilvægur fyrir okkur.“ Friðgeir segir
að mæðginin æfi sig auk þess stund-
um heima. „Við syngjum stundum
við matarborðið,“ segir hann og
lætur þess getið að tvö systkini sín
og pabbi séu ekki í kórnum. Hins
vegar syngi stórfjölskyldan mikið
þegar hún komi saman.
Á aðventuhátíð í Raufarhafn-
arkirkju um helgina frumflutti kór-
inn íslenskan texta eftir Jónas Frið-
rik á Raufarhöfn við lag úr
söngleiknum Jesus Christ Super-
star. „Þetta er mjög skemmtilegt
lag,“ segir Friðgeir, „en mér finnst
skemmtilegast að syngja popp,
svona hröð lög, en róleg lög geta
verið ágæt líka.“
Þrír ættliðir eru í kirkjukórnum á Raufarhöfn
Morgunblaðið/Erlingur Thoroddsen
Frá aðventuhátíðinni. Friðgeir Gunnarsson er lengst til vinstri við hlið móður sinnar, Þórhildar Þorgeirsdóttur.
Síðan koma Fjóla Þorgeirsdóttir, Heiða Þorgeirsdóttir og Signý Einarsdóttir, amma Þorgeirs og móðir systranna.
„Svo gaman að syngja“
Í VERSLUN Skífunnar við Lauga-
veg gilda sömu reglur um kvikmynd-
ir og ofbeldisfulla tölvuleiki; veiti for-
eldrar leyfi til að börn þeirra kaupi
kvikmyndirnar eru börnunum seldar
myndirnar, jafnvel þótt þau hafi ekki
náð tilskildum aldri. Þetta staðfesti
Þórhallur Jónsson, verslunarstjóri í
verslun Skífunnar á Laugavegi, í
samtali við Morgunblaðið í gær.
Í lögum um skoðun kvikmynda og
bann við ofbeldiskvikmyndum segir
að óheimilt sé að lána, leigja eða selja
börnum eintak kvikmyndar ef hún er
bönnuð börnum á viðkomandi aldri.
Þegar Þórhallur var spurður um
þetta sagði hann að álitamál um hvort
börn hefðu aldur til að kaupa bann-
aðar kvikmyndir hefðu eiginlega
aldrei komið upp, börn keyptu lítið af
kvikmyndum. Aðspurður segir hann
að ekki séu í gildi fastmótaðar reglur
um hvernig gengið skuli úr skugga
um að börn hafi aldur til að kaupa
kvikmyndir. „Ef við sjáum að barn er
undir aldri þá seljum við ekki mynd-
irnar,“ segir hann. Nú standi á hinn
bóginn til að setja skýrar reglur,
bæði um kvikmyndir og tölvuleiki.
Ólafur Þór Jóelsson, deildarstjóri
tölvuleikjadeildar Skífunnar, segir að
leikir sem eru bannaðir börnum verði
framvegis sérmerktir á íslensku.
Merkingarnar eru að norrænni fyr-
irmynd og þar er bent á að leikurinn
innihaldi gróft ofbeldi og til að kaupa
hann og spila verði viðkomandi að
hafa náð tilskildum aldri. Stefnt er á
að merkingarnar verði komnar á leik-
ina fyrir helgi. Tölvuleikurinn Grand
Theft Auto:Vice City, sem hefur verið
í sviðsljósinu undanfarið, er bannað-
ur innan 16 ára hér á landi en Ólafur
segir að rætt verði við menntamála-
ráðuneytið um hvort til greina komi
að hækka aldursmörkin í 18 ár, líkt
og víðast í nágrannalöndunum. „Í
þessari viku ætlum við að endur-
skipuleggja allt okkar vinnuferli í
sambandi við þessa leiki. Það er mjög
mikið mál fyrir okkur að þetta leysist
farsællega,“ segir hann.
Grand Theft Auto:Vice City er
fjórða útgáfa leiksins. Aðspurður
segir Ólafur að í þriðju útgáfu leiks-
ins séu að mestu leyti sömu mögu-
leikar og í nýjustu útgáfunni. Um
2.000 eintök hafa selst af hvorri út-
gáfu leiksins hér á landi. Aðspurður
segir Ólafur það „alvarlegt“ að Skífan
hafi selt yngri börnum en 16 ára leik-
inn gegn því að foreldrarnir veiti
samþykki sitt og er símtal látið
nægja. Þessu verði breytt og fram-
vegis fá enginn leikinn afhentan
nema hann hafi náð tilskildum aldri.
Ekki sé þó hægt að koma í veg fyrir
að foreldrar kaupi leikinn og afhendi
hann börnum sínum, slíkt hljóti að
vera á ábyrgð foreldra.
Þegar eftirlit með leikjunum
Í samtali við Morgunblaðið í gær
sagði Tómas Ingi Olrich mennta-
málaráðherra að óhjákvæmilegt væri
að setja reglur um skoðun tölvufor-
rita. Ólafur segir að Skífan miði við
niðurstöður breska kvikmyndaeftir-
litsins og samtaka tölvuleikjafram-
leiðenda. Þar með hafi leikirnir farið í
gegnum eftirlit og hann segist ekki
sjá fyrir sér hvernig sérstakt íslenskt
eftirlit gæti virkað. Ólafur minnir á
að hægt sé að kaupa leikina á Netinu
og jafnvel hlaða þeim niður í tölvurn-
ar. Vandamálið verði því ekki leyst
með því að stöðva dreifingu á leikj-
unum, þeir komist í dreifingu hvort
sem mönnum líki betur eða verr.
Ólafur segir mikilvægast að herða
eftirlit á sölustöðum og að foreldrar
og börn verði frædd um að leikirnir
eigi ekkert erindi til barna undir
ákveðnum aldri.
Breytir vinnubrögð-
um vegna tölvuleikja
Skífan sérmerkir
bannaða leiki og
leyfi foreldra
nægir ekki lengur
ÞÓRHILDUR Líndal, umboðsmað-
ur barna, segir að hún hafi ítrekað
bent á að engar reglur gildi um að-
gang barna að ofbeldisfullum tölvu-
leikjum. Þegar frumvarp til laga um
skoðun kvikmynda og bann við of-
beldiskvikmyndum lá fyrir Alþingi
árið 1995 hafi hún bent menntamála-
nefnd þingsins á að í frumvarpinu
væri heimild til að
setja reglur um
gagnvirka leiki.
Hvatti hún til þess
að það yrði skylt að
setja reglur um að-
gang barna að
tölvuleikjum. Það
var hins vegar ekki
gert.
Allt til dagsins í
dag hafa engar
reglur gilt um sölu tölvuleikja, þó
heimilt sé að setja reglur þar að lút-
andi. „Ég hef með reglulegu millibili
hvatt til þess að það yrðu settar
reglur á grundvelli þessara laga, að
menntamálaráðuneytið nýtti sér
þessa heimild og setti reglur um
tölvuleiki. Ég hef ekki fengið nein
viðbrögð,“ segir Þórhildur. Hún
skrifaði ráðuneytinu um þetta efni
síðast í apríl á síðasta ári og ítrekaði
athugasemd sína í desember.
Í gær sagði Tómas Ingi Olrich
menntamálaráðherra að hann teldi
aðgang barna að ofbeldisfullum
tölvuleikjum og kvikmyndum, auk
vafasams efnis á Netinu, vera orðinn
vandamál og því væri óhjákvæmi-
legt að setja reglur um skoðun
tölvuforrita.
Tilhneiging til að bíða
eftir að skaðinn sé skeður
„Þó fyrr hefði verið,“ segir Þór-
hildur. „Það er tilhneiging að mínum
dómi á Íslandi að bíða eftir að skað-
inn sé skeður. Þá fyrst grípum við til
úrræða. Ég hef haft það að leiðar-
ljósi í mínu starfi að reyna frekar að
byrgja brunninn áður en eitthvað
gerist, að barnið dettur ofan í hann,
en ekki að plástra hlutina þegar þeir
hafa gerst,“ segir Þórhildur.
Hún bendir á að samkvæmt 17.
grein barnasáttmála Sameinuðu
þjóðanna, sem Ísland er aðili að, eigi
börn rétt á vernd fyrir skaðlegu efni.
Því hvíli sú skylda á Íslandi, sem að-
ildarríki að sáttmálanum, að setja
leiðbeinandi reglur til verndar börn-
um. Í stjórnarskránni segi að börn
eigi rétt á allri vernd sem velferð
þeirra krefjist. „Ég
tel augljóst að
reglur myndu
hjálpa í þessum
efnum, þá hefðu
menn eitthvað til
að styðjast við og
geta bent á,“ segir
Þórhildur. Hún
segir að sölumenn
geti verið í erfiðri
stöðu gagnvart
kaupendum, þó tölvuleikur sé með
bandarískri merkingu um að hann
sé bannaður innan 18 ára, gildi það
ekki á Íslandi.
Eftirlit verður
að vera gott
Þórhildur bendir á að það sé þó
ekki nóg að setja reglur. Eftirlit með
framkvæmdinni þurfi að vera gott
og komi í ljós að einhver sé að selja
efni yngri börnum en reglur kveði á
um þurfi að taka á því með
ákveðnum hætti.
Hún segist ekki hafa yfirsýn yfir
þá tölvuleiki sem fást á landinu en
segir að séu þeir eitthvað í þá veru
sem lýst hafi verið, hafi hún áhyggj-
ur af því að börn geti nálgast slíka
leiki. „Það er verulegt áhyggjuefni
því návígi er gríðarlegt í tölvuleikj-
um. Þó það sé ekki lifandi mann-
eskja á skjánum er tæknin orðin svo
mikil að þetta er orðið svo líkt. Mörg
börn, og vonandi sem flest, upplifa
leikina sem sýndarveruleika. En svo
eru líka önnur börn sem búa við
þannig aðstæður að veruleiki þeirra
er skertur. Það eru fyrst og fremst
þau börn sem maður hefur áhyggjur
af að verði fyrir óæskilegum og
skaðvænlegum áhrifum,“ segir Þór-
hildur.
Ítrekað bent á
nauðsyn reglna
um tölvuleiki