Morgunblaðið - 22.12.2002, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 22. DESEMBER 2002 11
Ska
ta Skata
Þorláksmessuskata
Hnoðmör,
hamsar,
hangiflot.
Hákarl,
harðfiskur,
stór rækja,
hörpuskel,
plokkfiskur,
reyktur fiskur
beint úr
ofninum
Opið í dag, sunnudag, frá kl. 9.00-18.00.
Hjá okkur færðu ekta vestfirska skötu.
Verið vandlát, það erum við.
FISKBÚÐIN HAFBERG
Gnoðarvogi 44, sími 588 8686
Jólahumarinn kominn
taka upp plötu. Þannig datt titillag
plötunnar út og komst ekki einu sinni
inn á endurútgáfuna, hún var orðin
svo löng.“
Á bleikum náttkjólum
Á plötunni Á bleikum náttkjólum
nýtur Megas hjálpar Spilverks þjóð-
anna og Karls Sighvatssonar og
vakti hún mikla athygli á sínum tíma.
Sú plata hefur oft verið valin besta
plata íslenskrar rokksögu og í vali á
plötu aldarinnar fyrir stuttu varð
hún í þriðja sæti á eftir Ágætis byrj-
un Sigur Rósar og Debut Bjarkar
Guðmundsdóttur. Hún kom út 1977.
„Þar gekk ég inn í samstarf þar
sem Spilverkið ætlaði frá upphafi að
ganga jafnt frá borði varðandi út-
setningar og því kom ég ekki í stúd-
íóið með lögin eins tilbúin og áður,
ekki eins og með fyrstu tvær plöt-
urnar þegar ég mætti í upptökurnar
með allt útskrifað í nótur. Ég vissi að
það myndi koma falleg togstreita um
eitthvað sem við myndum síðan fall-
ast á og ég féllst yfirleitt á þeirra til-
lögur því þeir voru að sjá þetta með
öðrum augum en ég og sáu þá ým-
islegt sem ég
hafði ekki átt-
að mig á,
skáru niður
endurtekn-
ingar og
gerðu ýmis-
konar litla
uppskurði
sem hjálpuðu lögunum mjög mikið.
Þeir lögðu líka til allan hryllinginn í
þessi pönkuðu lög, það var ákveðið
gaman að vinna í svolitlu rænuleysi.
Hvað aukalögin varðaði þá hafði
um þetta leyti blossað upp hjá mér
aftur áhugi á þjóðlögum Bjarna Þor-
steinssonar, en ég hafði ungur að ár-
um setið á Landsbókasafninu og
skrifað upp allt það sem mér leist vel
á; skrifað upp stemmur til þess að
læra að gera stemmur. Á árinu sem
Á bleikum náttkjólum kom út var ég
búinn að ná ákveðnum hápunkti,
ákveðnum árangri árangri í þessu,
og dæmi um það er að heyra á plöt-
unni í bónuslögunum.
Stemmurnar eru gerðar eftir þeim
formúlum sem eru yfir stemmur og í
framhaldi af Bjarna kemur ákveðin
skrýtin afstaða til rómantíkurinnar,
ljóðskáldanna sem voru átdeited á
þessum tíma, en lifðu samt í meðvit-
und þjóðarinnar og blokkeruðu alla
nýja hluti. Ég birti þarna mínar laga-
smíðar við texta sem ég var að gera
útúrsnúninga á, en á plötunni sjálfri
var þannig Paradísarfuglinn sem er
bónuslagið Brúðarnóttin í dagréttri
gerð.“
Nú er ég klæddur og kominn á ról
Enn vakti Megas deilur og
hneykslan er hann sendi frá sér
barnaplötuna Nú er ég klæddur og
kominn á ról 1978, en á henni syngur
hann ýmis þekkta barnalög í eigin út-
setningu við undirleik Guðnýjar Guð-
mundsdóttur fiðluleikara og Scotts
Glecklers kontrabassaleikara.
„Það er sama með barnaplötuna
og Drög að sjálfsmorði sem kom ári
síðar að henni var pakkað afskaplega
vel inn, hún hófst og henni lauk og
svo sem ekki
miklu að bæta
við það. Þar
hafði ég þó
drauminn upp
á að hlaupa og
gat lætt inn
átta aukalög-
um sem voru
mun persónulegri en hitt, lög sem
voru brúkslög fyrir strákana mína
tvo og hending að ég tók þau upp.
Það var bara vegna þess að ég var
alltaf með teip í gangi, og líka hend-
ing að þau varðveittust, ég leit nú
ekki á þessi teip, sem voru ansi mörg,
sem neitt til að halda upp á, en það er
hverfandi sem ekki var hægt að ná af
þeim þegar á reyndi.“
Drög að sjálfsmorði
Drög af sjálfsmorði var tekin upp á
tónleikum í hátíðarsal Menntaskól-
ans við Hamrahlíð 1979 og gefin út á
tvöfaldri breiðskífu sama ár. Eftir að
platan kom út fóru á kreik miklar
kjaftasögur af Megasi, meðal annars
sú að hann hefði svipt sig lífi þegar
platan var komin út, en frá honum
heyrðist engin tónlist um tíma, ekki
fyrr en hann tók upp samstarf við
verkalýðspönksveitina Ikarus.
„Ég valdi þá leið að taka þessi lög
upp á tónleikum vegna þess að það
var ekki til peningur til að vera í
stúdíói, kostnaðurinn óx mönnum í
augum. Þetta var aftur á móti ansi
mikið álag á mig; ég var sérstaklega
farinn að þreytast á þessum tíma og
mér hefði betur gengið að hafa næði
til að taka
þetta upp. Svo
voru tveir
maxi tón-
leikar settir á
einn dag og
jafn vondir
báðir. Það var
bara svo erfitt
að fá inni í Menntaskólanum við
Hamrahlíð, það voru alltaf kóræfing-
ar í gangi og því varð þetta að vera
svona. Það er alltaf merkileg hvað
uppákoma getur lifað lengi og þetta
er löngu orðið goðsögn, en ég á engar
skemmtilegar minningar frá tónleik-
unum þó að æfingartíminn hafi verið
dýrlegur. Þegar kom að alvörunni
hefði ég helst viljað pakka saman og
segja bless, láta einhvern annan
syngja þessi lög.
Það eru engin bónuslög því það var
út í hött að setja nokkur aukalög,
tónleikarnir eru komplett og þeim
lýkur svo afdráttarlaust að þar er
engu hægt að bæta við.“
Í góðri trú
Eftir Drög að sjálfsmorði heyrðist
ekkert frá Megasi alllengi en þó kom
út með honum tónlist, fyrst í safn-
kassanum Megas allur sem kom út
1985, en í honum voru þær plötur
sem þegar höfðu komið út með Meg-
asi og að auki tvær plötur með áður
óútgefinni tónlist, Gult og svart –
Andinn og Gult og svart – Holdið; á
þeirri fyrrnefndu lög Megasar við
Passíusálma og þeirri síðarnefndu
lög sem Megas gerði með Íkarusi,
áður útgefin smáskífulög og annað
óútgefið. Í góðri trú kom svo út 1986
og vakti mikla athygli.
„Þetta var fyrsta platan með nýju
efni í langan tíma og mér sem sóló-
artista. Ég var með talsvert mikið
meira af efni en þar komst fyrir en
tíndi út ákveðin aðallög, var með
konsept af plötu í kollinum.
Þegar Krummi [Hrafn Gunnlaugs-
son] tók við völdum í LSD [Lista og
skemmtideild Sjónvarpsins] komust
ýmsir inn sem höfðu verið úti í kuld-
anum og ég fékk tækifæri á að gera
tvo þætti sem
skiluðu efni
sem hefði get-
að rúmast
sirka á LP
plötu. Í þátt-
unum tók ég
upp ný lög
með Sykur-
molunum sem ég hugðist síðan ann-
aðhvort nota í aðeins æfðari og unn-
inni versjón, en þegar ég fór að leita
hófanna hjá útgefendum var það ekki
auðsótt. Þegar loksins var samþykkt
að gefa út plötu með mér var algjör-
lega afvísað að hafa þessa röff mús-
íkanta og Tomma [Tómasi M. Tóm-
assyni] fengið þetta í hendur.
Tómas gerði þetta ósköp fallega en
það var meðal annars viðrað í dómi
um plötuna að fyrri útgáfurnar væru
meira lifandi og skemmtilegri. Sá
sem það skrifaði hafði ýmislegt til
síns máls og því fannst mér kjörið að
útvíkka Í góðri trú og þá geta menn
sest niður og borið saman, en þeir
munu finna gæðin við báðar útgáf-
urnar.“
Loftmynd
Loftmynd kom út 1987 og enn
vakti Megas deilur. Sérstaklega þótti
mönnum mynd á bakhlið umslagsins
krassandi, en Megas hefur látið þau
orð falla að hann hafi valið hugljúfa
mynd á bakhlið til að draga úr borg-
argrámanum sem einkenndi fram-
hliðina. Platan var öðrum þræði gerð
í tilefni af afmæli Reykjavíkurborgar.
„Loftmyndin var söguleg að því
leyti að þar er ég loks gjaldgengur
inn í Grammið, en innan þess var
tendensinn að vera ekki mikið með
öldunga og skallapoppara. Bubbi er
tekinn þar inn á undan og menn ekki
sammála um það innan Grammsins
en þegar Bubbi var kominn inn var
auðveldara að koma mér og Reykja-
víkurplatan [Loftmynd] er eitt klár-
asta verkefnið af þessu öllu. [Ás-
mundur Jónsson] kom til mín og vildi
gefa út plötu og bauð mér hljómlist-
armenn og stúdíó. Ég vann hana það
sumar, tók upp demó í tveimur sessj-
ónum, og þá hitti ég Hilmar [Örn
Hilmarsson], sem tók upp demóin.
Þá komst ég loks í professional demó
gerð, hann sleppti mér ekki með
neitt sem ekki var nógu gott.
Ég hef verið þeirrar skoðunar að
þorri þjóðarinnar sé búinn að missa
eyrun af hávaða og öskrum en ég
hafði upp á þriðja eyranu þegar ég
gerði Loft-
mynd, Guð-
laugi Kristni
Óttarssyni.
Loftmynd-
in var fyrsta
platan sem
kom út sam-
tímis á geisla-
disk og vínil og þá innihéldu diskar
gjarnan aukalög og ég fékk leyfi til
að taka upp fleiri lög en komust á vín-
ylplötu. Það fór síðan allt á diskinn
sem var í kringum 60 mínútur. Það
hafði ég nokkur intressant demó til
að spila úr, en þegar til átti að taka
var fyrra segulbandið týnt og ég átti
ekki nema afrit af afriti á kassettu. Á
seinni demóspólunni var aftur á móti
meira af lögum sem enduðu á Höf-
uðlausnum, þannig að ekki er nema
eitt bónuslag á Loftmynd, en disk-
urinn er samt 67 mínútur.“
Bláir draumar / Englaryk í tímaglasi
Fyrir jólin 1988 kom út platan Blá-
ir draumar sem þeir skiptu með sér
Bubbi og Megas. Tónlistin var djass-
skotin og meðal hljóðfæraleikara
danski djasspíanistinn Kenneth
Knudsen. Enn varð Megas til að
hneyksla, nú með laginu Litlir sætir
strákar, og í dag er furðulegt til þess
að hugsa að menn hafi miskilið það
eins rækilega og raun bar vitni. Á
Englaryki í tímaglasi er hluti Megas-
ar af Bláum draumum.
„Í þessari útgáfuröð tek ég þetta
sem hálfgerða trílógíu, Loftmynd,
Höfuðlausnir og minn part af Bláum
draumum. Sú plata rímaði eiginlega
ekki við neitt nema sjálfa sig og pass-
aði alls ekki að hafa Bubba með í
þeim pakka. Þetta er þó alls ekki
neitt gæðamat, bara að það passaði
ekki að hafa
það saman,
þessi litli hali
varð að vera
aðskilinn.
Hann fyllti
þó ekki nema
um hálfa
hljómplötu,
kvartdisk, og þá var hægt að leika sé
með það að hafa þær tvær útgáfur
sem til voru af efninu og gefa fólki
kost á að átta sig á því til að mynda
að söngurinn í demó-upptökunum er
margfalt betri en í lokaútgáfunni,
hann er algerlega gerilsneyddur í
lokaútgáfunni en á demóunum er til-
finningin.“
Höfuðlausnir
Við endurútgáfurnar sjálfar þurfti
mismikið að vinna, í sumum tilfellum
var nóg að gera nýtt frumeintak, en
aðrar þurfti að vinna meira. Engin
krafðist þó meiri vinnu en Höfuð-
lausnir sem kom út 1988, en hana
þurfi að hljóðblanda upp á nýtt. Það
gerðu þeir Hilmar Örn sem tók plöt-
una upp með Megasi á sínum tíma,
Bjarni Bragi og Guðlaugur Kristinn
en Megas segir að Höfuðlausnir hafi
ekki komið út í réttri mynd á sínum
tíma. Hún vakti enn meira umtal og
deilur en áður, bæði fyrir lagið um
stúlkuna í Álafossúlpunni og svo lag-
ið Drengirnir í Bangkok.
„Í augnablikinu er Höfuðlausnir
uppáhalds platan því hún er í raun
nýjust; maður varð að sjá hana fyrir
sér í huganum á sínum tíma því út-
gefin platan gaf manni ekki nógu
miklar vísbendingar. Það varð að
hlusta á hana í heyrnartólum, en ekki
í venjulegum hátölurum. Þetta var
önnur plata hans Hilmars, hann
gerði Crowley-messuna og það var
hún sem kveikti í mér að fá hann til
að pródúsera fyrir mig, ég var með
lög sem hentuðu manninum sem
gerði Crowleymass. Við fórum svo í
stúdíóið til að taka eitt eða tvö lög,
Ási [Ásmundur Jónsson í Gramm-
inu] gaf leyfi til þess, en svo læstum
við öllum portum, stungum okkur í
kaf í kafbát og gerðum tíu. Fjármálin
voru öll í ólagi þannig að það var eng-
inn greiði að
fara í stúdíó til
að taka upp
tvö lög en
taka upp tíu.
Þetta var
mjög kons-
entrerað,
bara við Hilm-
ar og Gulli og svo komu stelpurnar
[Björk Guðmundsdóttir og Inga
systir hennar] þegar á þeim þurfti að
halda.
Aukalögin voru demó en síðan
undir Hilmari komið hvað hann vildi
setja inn af ónotuðum rásum. Upp-
haflega var einhver skátafílingur í
Hilmari gagnvart Í Öskjuhlíð, en ég
rústaði hann með því að setja inn
blásara, hjálpræðishersblástur sem
ég spilaði inn sjálfur og setur mark
sitt á lagið. Svo lét Hilmar drauminn
rætast þegar við vorum að setja inn
aukalögin og þurrkaði út allan horna-
blástur þannig að þetta er fabrikerað
átteik en á rétt á sér því það gefur
aðra mynd af laginu. Demóið af því
er svo á plötunni, algjörlega strípað.
Eitt bónuslagið er svo lag af Höf-
uðlausnum í tiltölulega normal út-
gáfu.“
Megas 1972–2002
Við ofangreint er svo því að bæta
að um líkt leyti og Höfuðlausnir kom
út, síðasta endurútgáfan í bili, kom út
þriggja diska safnkassi, Megas 1972–
2002. Grunnhluti útgáfunnar er tvö-
föld 43 laga safnplata með úrvali af
öllum sólóplötum Megasar til þessa
dags, en einnig er í pakkanum átján
laga aukaplata með lögum af ýmsum
hliðarverkefnum Megasar í gegnum
árin auk áður óútgefinna verka. Um-
búðir þeirrar útgáfu og reyndar end-
urútgáfurnar allar hannaði Þórarinn
Leifsson sem Megas segir að hafi
unnið þrekvirki.
arnim@mbl.is