Morgunblaðið - 07.01.2003, Blaðsíða 32

32 C ÞRIÐJUDAGUR 7. JANÚAR 2003 MORGUNBLAÐIÐHeimiliFasteignir
H
VAÐ getur sá, sem er
ákafur unnandi siglinga,
gert þegar fjölskyldan
erfir, ekki flotbrú, heldur
land úti í sveit þar sem hún hefur í
huga að byggja sér hús?
Með þessari spurningu útskýrði
Aude Perrault, eiginkona arkitekts-
ins sem hannaði franska Landsbóka-
safnið í París, ógöngur sínar við að
hugsa sér heimili þeirra inni í landi.
Hún þráði það frelsi sem hún hafði
upplifað á siglingum sínum en skyldi
vera hægt að aðlaga sig að landinu á
sama hátt og að hafinu?
Húseign og bátur
Aude Perrault, sem var líka arki-
tekt, naut þess að sigla og hafði tekið
þátt í fjölmörgum seglbátakeppnum.
Þegar fjölskyldan erfði land í Bret-
agne, sem var aðeins örlítið útsýni
frá yfir hafið og þá aðeins þegar
aldagömul eikartrén voru lauflaus á
veturna, spurði hún sjálfa sig hvort
rétta húsið fyrir þessa lóð væri ekki
bara einfaldlega bátur?
Hún sá grasflötina fyrir sér sem
mjúkt grænt aðfall þar sem hún gat
ímyndað sér frelsið sambærilegt því
sem gerðist á hafinu. Öldurnar í
landinu, litlu hæðirnar sem mótuðu
sífelldar fellingar í landslagið,
skyggðu á útsýnið að húsinu. Hús,
sem var fellt inn í eina hæðina, mjótt
eins og skurður í opnu landinu.
Þar sem húsinu var stungið inn í
jörðina með gluggana inn í jarðlæg-
um öldunum – eins og bátur úti á sjó
sem enga slóð lætur eftir sig – var
tilfinningin eða meginkjarni þess
sem fólk kallar rætur eða uppruna,
ekki til staðar.
Við það að húsið hyrfi inn í jörðina,
hvarf arkitektúr þess líka. Svo virtist
sem snúið væri aftur til grunnhug-
myndarinnar um hús sem skýli eða
að ímyndunaraflinu væri gefinn laus
taumur, sem hvatti Aude til þess að
hugsa um húsið sitt sem bát um-
kringdan mjúkum öldum landslags-
ins – líkt og staðið væri á flotbrú og
skimað út á víðáttur hafsins. Þannig
var tilfinningin þegar litið var út um
stofugluggann og útsýnið skoðað.
Það var eins og ómaði fyrir tilfinn-
ingunni frá örófi alda um að hreiðra
um sig í náttúrunni, leggja við eyrun
og hlusta á þytinn í laufi eikar-
trjánna í gegnum ólíkar árstíðirnar.
Að búa inni í jörðinni
Þessi byggingarlausn átti rætur
sínar að rekja til þeirrar óskar að
gera tilraunir og reyna að skilja til-
finningalega afstöðu þess að búa í
sterkum tengslum við umhverfi sitt.
Dominique Perrault, eiginmaður
Aude, hafði einnig sýnt vaxandi
áhuga á að fást við landslagið sem
tengilið milli húsagerðar hans og
náttúrunnar.
Eitthvað, sem færði hann að þeirri
spurningu hvort nútímamaðurinn
gæti búið neðanjarðar, eða hvort
hann gæti enduruppgötvað hellinn
frá upphafi mannkyns, sem upp-
runalega tilfinningu táknræna um
tilvist hans á jörðinni?
Fyrstu skýlin voru ekki gerð af
manna völdum. Þau voru náttúru-
gerðir hellar, tilbúnir til íveru. En
áður en sest var þar að, þurftu
mennirnir þó að komast yfir þá og
reka villt rándýr í burtu. Þeir
kveiktu eld við hellismunnann sem
bæði hélt á þeim hita og bægði dýr-
unum frá á meðan þeir elduðu
bráðina sem þeir höfðu veitt en
dimmu afkimarnir innantil voru til-
einkaðir athöfnum lífsins, dauða og
endurlífs. Þessa öruggu staði má
rekja aftur í árþúsundir en stærð
þeirra gat náð allt upp í 15 metra að
lengd og 6 metra á breidd.
Á lóðinni í Bretagne gróf Domin-
ique Perrault sig inn í landið til þess
að koma fyrir þeim 400 fermetra
grunnfleti sem húsið þarfnaðist.
Húsið var þannig sett inn í hæðina
og um leið gerðist það hluti af garð-
inum, sem var 4.000 fermetrar.
Innra rými þess var tómt og í laginu
eins og réttur og langur ferhyrning-
ur.
Einu innréttingarnar innan í hon-
um voru eins konar sundurgreindur
gámur sem samanstóð af sex svefn-
herbergjum, eldhúsi, innantengdum
klæðaherbergjum og baðherbergi,
sem var komið fyrir í innri hlið rým-
isins. Stofan fylgdi svo hinni gríðar-
miklu framhlið til beggja enda,
nærri 50 metrar á lengd. Hún var
þar af leiðandi eini útveggurinn, al-
gjörlega úr gleri og opnanleg út í
náttúruna. Dagsbirta í innri hluta
hússins barst frá loftgluggum sem
voru mótaðir eins og þeir væru
skornir í jörðina í samræmi við hæð
grassins.
Á síðasta smiðshöggi sameinaðist
húsið umhverfi sínu svo gjörsam-
lega, eins og skrokkur skips sem
snertir yfirborð hafsins, það birtist
og hverfur aftur í mjúkar öldur
landsins. Þegar arkitektinn íhugaði
líkanið af lokaúrlausninni, sem hann
átti von á að myndi svara spurning-
um hans, spurði hann sjálfan sig:
Þetta hús, er það virkilega hús?
Óbeislað ímyndunarafl
Innanhússrýmið var réttur ferhyrningur en eina innréttingin inni í honum var eins konar gámur sem samanstóð af sex svefnherbergjum, eldhúsi, innantengdum
klæðaherbergjum og baðherbergi sem var fyrirkomið í innri hlið rýmisins.
Ljósmynd/Georges Fessy
Þegar húsið hvarf ofan í jörðina, hvarf einnig arkitektúr þess.
Ljósmynd/Jean Ber
Dominique Perrault arkitekt (f. 1953).
Þetta hús, er það virkilega hús?
Ljósmynd/Georges Fessy
Stofan, sem fylgdi 50 metra framhliðinni, var algjörlega úr gleri og opnanleg út í náttúruna.
Eftir Halldóru Arnardóttur listfræð-
ing og Javier Sánchez Merina arki-
tekt. Netfang: jsm@coamu.es
Neðanjarðarhús Dominique Perrault í Bretagne í Frakklandi