Morgunblaðið - 17.01.2003, Blaðsíða 4
Verkaskipting þremenning-anna, sem í desember síð-astliðnum opnuðu versl-
unina Pell og purpura á vinnustofu
sinni í Hafnarfirði, er í stórum
dráttum á þessa leið: Anna Fanney
Ólafsdóttir textílkennari sér um
handprjónið, en er nú í tíma-
bundnu leyfi, Ingibjörg Þóra
Gestsdóttir, fatahönnuður frá
Mode og design-skólanum í Kaup-
mannahöfn, er sníða- og gæðaeft-
irlitsstjóri og Sólborg Erla Inga-
dóttir, myndlistarmaður úr
fjöltæknideild MHÍ, er markaðs-
og framkvæmdastjóri. Þær síð-
arnefndu hanna í sameiningu og
sauma allt sjálfar. Anna Fanney
grípur þó annað slagið í sauma-
skapinn þegar hún má vera að að
líta upp frá prjónunum, en annars
er hún kennari í fullu starfi í
Breiðholtsskóla.
Á meðan Ingibjörg Þóra saumar
afgreiðir Sólborg í versluninni og
öfugt. Samstarf þeirra spannar
þrjú ár, en áður seldu þær hönnun
sína í umboðssölu í ýmsum versl-
unum.
Þær segjast leggja mikið upp úr
hönnun og handverki, góðu sniði
og að stíllinn sé tímalaus en með
lúxusyfirbragði. Naumhyggjan á
ekki upp á pall-
borðið hjá þeim
og þær gera
mikið af því
að blanda
saman ólík-
DAGLEGT LÍF
4 B FÖSTUDAGUR 17. JANÚAR 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Íslenskir
fatahönnuðir
svara
3 Hvaða breytingar verða á tískunniá þessu ári – vor og haust?
ÍSLENSK
Hvað sem vangaveltum af þessu
tagi líður er ljóst að íslenskir
fatahönnuðir etja ekki kappi við
kollega sína í helstu heimsborgum
tískunnar. Engu að síður ræður
hugmyndaflugið og sköpunar-
gleðin ríkjum og er oftast drif-
krafturinn í hönnun þeirra.
Að minnsta kosti var ekki á
þeim að heyra að þeir beinlínis
möluðu gullið, þótt þeir berðust
ekki í bökkum eftir oft margra
ára starf við sitt fag. Spurðir um
landvinninga svöruðu flestir á þá
leið að slíkt kostaði óhemju fé,
tíma og fyrirhöfn, sem tæpast
væri á eins manns færi. Fjár-
mögnun yrði þó langmesta vanda-
málið, enda viðbúið að pantanir
hljóðuðu upp á nokkur hundruð
stykki af hverri flík ef til kæmi.
Sérstaða íslenskra hönnuða er þó
ekki aðeins vegna smæðar þjóðar,
heldur endurspeglast hún í hönn-
un hvers og eins. Og innan ís-
lenska hópsins hefur hver sinn
stíl, sín sérkenni, óháð tískuform-
úlum að utan.
1 Hvað einkenndi tískuna síðastliðið ár?
T
ÖLUVERÐ gróska er í
fatahönnun á Íslandi,
enda hefur það
löngum sýnt sig að
landinn er býsna nýj-
ungagjarn þegar tískan er annars
vegar. Samt er ekki ýkja langt
síðan íslenskar flíkur áttu undir
högg að sækja andspænis inn-
fluttum tískuflíkum. Þau viðhorf
voru ríkjandi að íslenskar afurðir,
hverju nafni sem þær nefndust,
væru að flestu leyti lakari en þær
útlensku, ekki síst með tilliti til
þess að vera smart. Þeir sem
höfðu freistað þess að læra fata-
hönnun með tilheyrandi námi í
gerð sniða og sauma- og prjóna-
skap gátu aðeins látið sig dreyma
um að hafa lífsviðurværi af fram-
leiðslu sinni.
En nú er öldin önnur og þó-
nokkrir hafa ærinn starfa af að
hanna fatnað fyrir íslenskan
markað og á stundum erlendan,
þótt ekki sé í stórum stíl. Hvenær
það var nákvæmlega sem við-
horfin breyttust hér heima til alls
Æ fleiri íslenskir fatahönn-
uðir koma fram á sjón-
arsviðið með eigin fata-
línu, sem þeir
annaðhvort selja í
eigin verslunum eða
hjá öðrum. Flestir eru einyrkjar, fæstir
hyggja á landvinninga og hver hefur sinn stíl.
Valgerður Þ. Jónsdóttir skoðaði í hverju
sérstaða þeirra er fólgin og spurði þá nokk-
urra spurninga á tískulegum nótum. Fleiri
bætast í hópinn í Daglegu lífi á næstunni.
þess sem íslenskt var, þ.á m.
hönnunar af ýmsu tagi, kallar að-
eins á getgátur. Kannski var það
átak Samtaka iðnaðarins um árið
með slagorðinu Íslenskt, já takk.
Kannski var það frægð Bjarkar,
sem átti þátt í að erlent fjölmiðla-
fólk fór að dúkka hér upp og þefa
uppi alls konar séreinkenni eyj-
arskeggja og færa þau í „trendí“
búning í innblásnum greinum um
lífsstílinn á Fróni. Vinsælustu við-
fangsefnin voru Bláa lónið,
skemmtanalífið, unga fólkið og
tískan. Í því fólst vitaskuld að
kanna hvað íslenskir fatahönnuðir
hefðu upp á að bjóða og í fram-
haldinu fór að þykja virkilega
smart að klæðast sérhönnuðum ís-
lenskum flíkum. Máltækið um að
glöggt sé gests augað hefur þá
líkast til sannað sig eins og svo
oft áður. Svo getur líka allt eins
verið að gæði íslenskrar hönn-
unar hafi einfaldlega aukist til
muna í áranna rás; hún hafi orðið
vandaðri, fegurri og sérstakari á
allan hátt.
2 Hvaðan eruáhrifin?
1. Meðhöndluð galla- og flauels-
efni, oft mikið skreytt. Einnig var
mikið af prjónuðum, grófum peys-
um. Mikið var um skreytingar,
rykkingar og pífur í blússum, pils-
um og bolum. Aldrei hefur verið
jafnmikið úrval af fylgihlutum,
beltum, skóm, töskum og alls kyns
skartgripum.
2. Fatahönnuðir leituðu fanga í
fjölmörgum menningarheimum; í
villta vestrinu, hjá indíánum og kú-
rekum, austurlenskum töfra-
heimum, rússneska keisaradæm-
inu, ættflokkum í Afríku,
listamannahverfinu Montmartre í
París á tímum Rauðu myllunni, sí-
gaunum og suðrænni sveiflu, sveit-
aróman ættaróðalsins og Bur-
berry’s. Harðari menningaráhrifa
gætti einig frá hermannatísku,
pönki, Bogart og James Dean.
3. Jarðlitir eru með sterkum litum,
svart verður áfram, blátt og felu-
litir, rautt og skærir litir, glimmer.
Buxur verða beinar niður, bæði
þröngar og víðar, einnig verða
pokabuxur, bæði austurlenskar og
í sveitastíl. Pils verða í öllum sídd-
um og víddum, mest úr mjúkum
efnum en einnig gallaefni, flauel og
leður. Yfirhafnir verða stórar og
síðar, úlpur, jakkar, kápur og pels-
ar. Jakkar verða bæði kvenlegir og
karlmannlegir. Stóru peysurnar og
hermannatískan halda velli og
íþróttaföt blanda sér í tískuna.
Leður og skinn verður áfram
ásamt gallaefninu og flauelinu.
Fullt af fylgihlutum og algengara
að hafa hlutina í stíl.
Mikið verður um munstruð efni
t.d. graffiti, þjóðleg munstur í
bland við einlit í sömu flíkinni.
Náttúruleg efni eru mikið notuð.
4. Íslenskar konur fylgjast með
tískunni, þær vilja klæðast fal-
legum, þægilegum fötum við vinnu
og hafa gaman af að klæða sig upp
þegar tækifæri gefast.
5. Ekki ennþá,en það er á mark-
aðsáætlun okkar.
Þema og stemning
Pell og purpuri um eýms
vinn
stem
um.
er ok
upps
konu
taka
þær
aðin
Mar
klæð
mörg
dæm
hönn
„H
legu
uðum
sam
unum
eru þ
„tjás
frág
línin
galla
lituð
fram
áfer
nátt
lituð
um.
neðs
og b
vest
myn
Taíla
fóðr
á pil
prjó
ilinn
vest
myn
allt h
augu
hvor
Su
þær
eru b
sniði
sögn
eins
með
flíkin
herð
g
s
dísi því
lauk dip- lóm
anum í Breiðh
hanna og saum
þar sem ég han
utanaðkomand
að ég er enn þ
jólin. Núorðið
hanna, en eft
mokkakápun
um flíkum,“
Eins og Gu
saumaskapin
inni. Þær se
að hvorug e
greina fatna
víkinga-japö
tískustraum
indjánastelp
og Ásdís tek
frekar konu
þess að tak
Þar sem
ingu ákváð
fengu Per
ars vegar
ínpils frá
lausa, hn
dísjón
Ein verslun, tvö merki
Ásdís Jónsdóttir
1. og 2. Í fyrra bar mikið á
öllum tegundum af skinni.
Mokkakápur og leðurjakkar
voru vinsælir og áhrifa gætti
frá frummönnum svo sem
indjánum. Hermannatíska
var áberandi. Aft-
urhvarf til áranna
1960 til 1970 setti
skemmtilegan svip á
tískuna. Mynstrin
voru abstrakt og litir
einkum brúnt, appels-
ínurautt og gulbrúnt.
3. Litaæsingurinn
dempast niður og
litir verða mildir.
Pils verða áfram
í öllum síddum,
en stutt pils
og kjólar verða meira áberandi. Buxur verða
niðurmjóar og skór áfram támjóir og í öllum lit-
um, ekki bara svartir og brúnir. Í haust verða
hermannastígvél áberandi og bítlaskór fyrir
herra. Hörefni verður áfram og „fluffy“ silki og
háglans polyester vinsælt í kjólum. Veski verða
í laginu eins og þau voru á sjötta áratugnum;
rúnnuð með hringjum, og öll leðurvinna í háveg-
um höfð og mikið um myndir og mynstur í leðri.
4. Íslenskar konur eru mjög fljótar að tileinka sér nýj-
ustu tískustrauma. Hin eina sanna íslenska kona klæðir
sig þægilega, ekki of áberandi, en samt við nánari at-
hugun í glænýrri hönnun.
5. Já, ég hef í tvö ár í röð selt ullarsjöl og armbönd úr
hlýra- og laxaroði með festingum úr hreindýrahornum
til Japans með aðstoð Útflutningsráðs Íslands.
Guðrún Kristín Sveinbjörnsdóttir
1. og 2. Fatatískan var mjög frjálsleg, þ.e. ekki bara
ein stefna í gangi. Annars vegar var þó hippa- og indj-
ánatíska áberandi (sbr. Birgitta í Írafári) og birtist í
mjaðmabuxum með víðum skálmum, toppum með
blúndum, pífum og/eða kögri, jarðlitum og gallaefni.
Hins vegar var pönkuð stefna frá níunda áratugnum
með björtum litum, skásniðnum toppum með götum
og nælum og hermannaefni. Támjó stígvél með
hæl voru dæmigerð fyrir skótískuna, en flat-
botna og breiðir skór voru líka vinsælir.
3. Tískan fer alltaf út í öfgar og þegar
hún kemst ekki lengra snýst hún upp í
andhverfu sína. Buxnatískan er gott
dæmi, buxurnar eru hafðar svo neð-
arlega á mjöðmum að þær eru varla
orðnar neitt nema skálmar. Þetta
snýst við og er reyndar byrjað með
pokabuxunum.
Tískan verður áfram jafn
mótsagnakennd og frjálsleg,
jarðlitir og bjartir litir
halda áfram, en pastellitir
eru að syngja sitt síðasta.
Brúnt er áfram aðallit-
urinn en eplagrænt og
appelsínugult verða
vinsælir litir. Allar
síddir á buxum og pils-
um, en síðu pilsin eiga
að vera frekar víð.
4. Íslenskar konur eru og
vilja vera vel klæddar. Þær
þora að vera frumlegar og
fylgja tískunni og eru ekki jafn
hefðbundnar í fatavali og kon-
ur annars staðar í Norður-
Evrópu.
5. GuSt-fatnaður hefur bara
verið seldur á Íslandi. Eigandi
verslunar, sem senn verður
opnuð í Noregi, hefur falast
eftir fötum frá mér, en það er
á byrjunarreit. Það er stórt
skref að flytja út fatnað, hjá
mér er nóg að gera á heima-
markaði svo ég ætla bara að
láta málin þróast, útflutningur
er langtímamarkmið.
Þær Guðrún Kristín Svein-björnsdóttir og ÁsdísJónsdóttir segjast hafa
steypt sér út í alvöruna þegar
þær opnuðu sameiginlega
verslun, GuSt & dísjón, við
Laugaveginn í nóvember síðastliðnum.
Hvor um sig hannar eigin línu undir
eigin merki, Guðrún undir fyrra nafni
verslunarinnar og Ásdís undir því síðara.
Morgunblaðið/Þorkell
GuSt & dísjón