Morgunblaðið - 21.01.2003, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 21. JANÚAR 2003 C 29HeimiliFasteignir
OFNHITAKERFI erulangalgengustu hitakerfinhérlendis og svo hefurverið frá því að við fórum
að leggja hitakerfi, sem við nefnd-
um lengst af miðstöðvarkerfi og
hættum að nota kolaofna. Ýmis
önnur afbrigði hafa komið fram og
á sjötta og sjöunda áratugnum
héldu margir að geislahitun yrði
framtíðarhitakerfið.
Svo varð þó ekki, hins vegar er
geislahitun í mörgum húsum frá
þeim tíma og getur reynst ágæt-
lega, en enginn vafi er á að mörg
þeirra þyrfti að taka tak, einkum að
bæta stýringu þeirra til að auka
nýtingu varmans og ekki síður til
að fá þægilegri og jafnari hita.
Nýtt hitakerfi, gólfhiti, er í mik-
illi sókn og því kerfi má alls ekki
rugla saman við geislahitun, þar er
um ólík hitakerfi að ræða.
Það er ekki öllum gefið að vera
spámenn, en því skal þó haldið
fram að sókn gólfhitans aukist mik-
ið á næstu árum, en þá er mikið í
húfi að rétt sé hannað og rétt sé
lagt, en hvenær gilda ekki þau boð-
orð?
Hita- og þægindastýring
Þegar fjallað er um hitakerfi hér-
lendis er nær alltaf miðað við að
varmagjafinn sé hitaveita í ein-
hverri mynd. Í flestum tilfellum eru
þetta jarðvarmaveitur, í þó nokkr-
um tilfellum fjarvarmaveitur þar
sem hitinn kemur frá rafkyntum
kötlum. Í strjálbýli er þó enn finn-
anleg upphitun með kötlum á staðn-
um, endur fyrir löngu kolakyntir,
síðan olíukyntir en í dag er orku-
gjafinn oftast rafmagn.
En það er sama hver varmagjaf-
inn er; við viljum stýra varmanum á
einhvern hátt, fá varma þegar við
höfum þörf fyrir hann, loka fyrir
hann þegar okkur er heitt, við vilj-
um samt hafa gott loft í okkar hý-
býlum og við viljum jafnan hita,
ekki vera með kalda fætur eða
sveitt enni.
Til að uppfylla þessar óskir og
þarfir er tvennt nauðsynlegt. Í
fyrsta lagi að kerfið sé hugsað frá
upphafi með þetta í huga, hönnuður
hafi þetta að leiðarljósi og ekki síð-
ur pípulagningamaðurinn sem legg-
ur kerfið.
Í öðru lagi að það komi ekki aðrir
hönnuðir og iðnaðarmenn og eyði-
leggi það sem vel er hugsað og unn-
ið, t. d. með því að loka ofna inni í
einhvers konar "súper" sólbekkjum
eða vanhugsuðum mublum.
Í þriðja lagi þarf sá sem í íbúð-
inni býr að skilja einfaldar grund-
vallarreglur um eðli hitakerfisins og
hvernig beita á stýringu þess hver
sem hún er, en á því er mikill mis-
brestur.
Í árdaga miðstöðvarhitunar var
stýringin ákaflega einföld:
Húsmóðirin fór upp fyrir allar
aldir og kveikti upp í kolakatlinum
og í framhaldi af því streymdi heitt
vatn um leiðslur og ofna.
Svo kom hitaveitan, já þvílík
framför, húsmóðirin þurfti að sjálf-
sögðu að fara upp árla og niður í
kjallara, en eingöngu til að skrúfa
frá einum krana og þá hitnaði
miklu fyrr en á dögum kolakynd-
ingarinnar.
Svo var rafmagnið tekið í notkun
og húsmóðirin þurfti ekki lengur að
fara niður í kjallara. Á inntak hita-
veitunnar var settur rafstýrður seg-
ulloki tengdur hitastilli uppi í stofu.
Þá héldu flestir að ekki yrði lengra
komist í þægindum þegar hægt var
að kalla á ákveðinn hita yfir daginn
og lægri hita yfir nóttina.
Clausen breytti öllu
En einn pumpumakari á dönsku
eynni Als breytti öllu þegar hann
stofnaði Danfoss og fór að fram-
leiða ofnloka með þeirri furðulegu
náttúru að þeir gátu stýrt vatns-
rennsli um hvern ofn án þess þó að
vera tengdir rafmagni eða nokkurri
annari utanaðkomandi orku.
Þetta var þó ekki yfirnáttúrulegt
að neinu leyti, hann nýtti einfald-
lega náttúrulögmálið um að málmar
og nánast öll önnur efni taka breyt-
ingum með hækkandi eða lækkandi
hita. Þetta hafði verið þekkt frá
upphafi bílaaldar, þannig vinnur
vatnslás í bíl. Belgur úr málmi
þenst út eða dregst saman eftir
hitabreytingum kælivatns vél-
arinnar.
Síðan hafa fjölmargar aðrar teg-
undir af sjálfvirkum ofnlokum kom-
ið á markað.
Tvenns konar sjálfvirkir
ofnlokar
Er það ekki að bera í bakkafullan
lækinn að fara enn einu sinni að
ræða um túrloka og retúrloka?
Það verður nú samt gert og
kannski ekki að ástæðulausu því að
muninn á þessum lokum verða allir
húseigendur að þekkja til að geta
notað þá rétt.
Í fyrsta lagi túrlokinn. Hann
stýrist af lofthitanum þar sem hann
er, stýrist á sama hátt og gamla
góða termóstatið sem var einu sinni
í hverri stofu og opnaði og lokaði
fyrir hitann.
Túrlokinn er alltaf á ofanverðum
ofninum, þó með svolítilli und-
antekningu.
Í öðru lagi retúrlokinn. Hann var
geysilega algengur á vissu tímabili,
aðallega á sjöunda, áttunda og jafn-
vel níunda ártug síðustu aldar.
Ástæðan fyrir þessari miklu notkun
voru vissir annmarkar túrlokans
sem nú er búið að ráða bót á.
Retúrlokinn skilaði mjög góðu verki
um fjöldamörg ár.
Retúrlokinn tekur nánast ekkert
tillit til lofthitans þar sem hann er,
hann stýrist af hita vatnsins sem
um hann rennur.
Af þessu á að vera augljóst hvor
er heppilegri stýring á varma og
hvor gefur meiri þægindi.
Það er auðvitað túrlokinn, rétt
stilltur loki gefur rétt vatnsmagn
inn á hvern ofn, lokar fyrir hitann
þegar þeim hita er náð, hvort sem
sá hiti kemur frá ofninum, sólinni,
eldavélinni eða gestunum í afmæl-
inu.
Þessa aukavarma tekur retúrlok-
inn ekkert tillit til, hann heldur
áfram að hita og hita.
Sá sem í íbúðinni býr á að vera
eins vel upplýstur um stýringar og
hitagjafa og mögulegt er, hann á að
hafa meira um það að segja hvaða
hitastýring er valin, hann á ekki að
láta steinrunna lagnamenn segja
sér fyrir verkum og búa við stýr-
ingar sem ekki veita þau þægindi,
sem hver og einn á rétt á.
Og ekki nóg með það, sumir
lagnamenn sem vilja fylgjast með
tímanum eru farnir að nota túrkr-
anann meira en áður en telja það
skyldu sína að planta nokkrum ret-
úrkrönum inn á hvert kerfi, svo
sem í forstofu, þvottahús, bað eða
bílskúr.
Fyrir húseigandann og íbúann er
best að hann þurfi aðeins að læra á
eina tegund stýringar, þannig nær
hann bestum tökum á því að velja
sér varma og þægindi að eigin ósk-
um.
Hvað stýrir hitanum hjá þér?
Lagnafréttir
eftir Sigurð Grétar Guðmundsson
pípulagningameistara/
sigg@simnet.is
Gamli Danfoss retúrkraninn var þarf-
ur þjónn, en er úreltur eins og gamall
vagnjálkur.
Heimeier retúrlokinn á ekki langa
sögu og er ekki góð sending inn í
lagnamenningu okkar.
Suðurlandsbraut 54 - við Faxafen - 108 Reykjavík
Sími 568 2444 - Fax 568 2446
INGILEIFUR EINARSSON, löggiltur fasteignasali.
ÞÓRÐUR JÓNSSON SÖLUM., SJÖFN ÓLAFSDÓTTIR SKJALAGERÐ,
MARÍA ÞÓRARINSDÓTTIR.
EINAR SIGURJÓNSSON SÖLUM. ÞÓRUNN JÓNSDÓTTIR RITARI
asbyrgi@asbyrgi.is • www.asbyrgi.is
STÆRRI EIGNIR
ASPARFELL - STÓR ÍBÚÐ Góð
7 herb. 154,7 fm íbúð á 5. hæð í lyftuhúsi.
Fimm svefnherbergi og tvær stofur. Bað-
herbergi með baðkari og gestasnyrting
með sturtu. Stórar suðursvalir og aðrar í
norður með frábæru útsýni. Þvottahús á
hæðinni. Húsvörður. Gervihnattardiskur.
Áhv. 11,5 millj. Verð 14,3 millj. tilv. 31248
BRYGGJUHVERFI - ÍBÚÐ Á
TVEIMUR HÆÐUM
6 herb. 174,9 fm glæsileg ný íbúð á tveim-
ur hæðum auk stæðis í bílageymslu. Íbúð-
in er innréttuð vönduðum innréttingum,
parket, flísar, flísalagt baðherb. Stórar
vestursvalir. Íbúðin er ekki alveg fullbúin.
Laus strax. Verð 19,3 millj.
DALHÚS - HAGSTÆTT VERÐ
Mjög gott 128,9 fm raðhús á 2 hæðum
með stórri suðurverönd. 4 stór svefnh.
Stór stofa og borðstofa með parketi. Stór
verönd. Barnvænt og rólegt hverfi með
skóla og alla íþróttaaðstöðu við þröskuld-
inn. Hagstætt verð. tilv. 15250
BYGGÐARENDI - SÉRHANNAÐ
Einstaklega vel hannað ca 260 fm einbýl-
ishús á tveimur hæðum með bílskúr. Gott
eldhús, stór stofa og 5 herbergi. Arinn,
gufubað og glæsilegur 900 fm garður.
Gegnheilt parket á gólfum. Húsið er í lok-
uðum botnlanga í rólegu hverfi, með fal-
legt útsýni. Það er mjög vandað og vel
við haldið. tilv. 30922
HOFGARÐAR - EINBÝLI -
TVÖF. BÍLSKÚR
155,3 fm auk 43,6 fm tvöfalds bílskúrs
eða hús alls 198,9 fm á einni hæð. Húsið
skiptist í: Stofu, borðstofu, 3 svefnh,
(mögul. á aukaherbergi), stórt eldhús,
baðherbergi, gesta wc, þvottahús,
geymslu. Innangengt í bílskúr. Möguleg
skipti á 3ja-4ra herb. með bílskúr. 30175
HVERFISGATA - HAFNF.
Gamalt virðulegt 150 fm timbureinbýlishús
í hjarta Hafnarfjarðar. Húsið er kjallari,
hæð og rishæð auk bílskúrs. Húsið stend-
ur á einni fallegustu lóð í miðbænum sem
er yfir 1.100 fm að stærð. Húsið hefur
sögulegt gildi. Verð 19,5 millj.
4RA - 5 HERB.
DVERGABAKKI - Í SÉRFLOKKI
4ra herb. 104 fm mjög góð íbúð á 2. hæð í
húsi sem er allt nýviðgert að utan. Nýlegt
eldhús, nýtt baðherbergi, þvottaherb. inn-
af eldhúsi, stór stofa, vestursvalir. Stór
geymsla í kjallara. Verð 12,5 millj. Tilv. nr.
30937
FLYÐRUGRANDI - BÍLSKÚR
126,2 fm 4 herb. lúxúsíbúð á efstu hæð
með mjög stórum stofum og tvennum
svölum. Íbúðinni fylgir 24 fm bílskúr. Laus
fljótlega. tilv.30096
JÖRFABAKKI Mjög vel skipulögð og
góð 4ra herb. 104,8 fm íbúð á 2. hæð í
fjölbhúsi. Þvottaherb. innan íbúðar. Stórar
suðursvalir. Stórt íbúðarherb. í kjallara.
Laus. Verð kr. 12,2 millj. Tilv. 30840
MJÓAHLÍÐ - EFRI HÆÐ 4ra
herb. 103 fm vel skipulögð efri sérhæð,
sem skiptist í 2 stór svefnherb. stórt hol, 2
mjög skemmtilegar samliggjandi skiptan-
legar stofur, eldhús með borðkrók og
baðherbergi. Búið að endurnýja íbúðina
töluvert, t.d. nýtt fallegt baðherb., endur-
nýjaðir gluggar og þak. Íbúðin er laus. Tilv.
30834
TORFUFELL 4ra herb. 97 fm mjög vel
skipulögð íbúð á 4. hæð. 3 stór svefnher-
bergi, góð stofa. Nýtt parket, yfirbyggðar-
svalir. Húsið allt ný klætt að utan. Góð
sameign inni. Verð 10.9 millj. Tilv. 15028
SAMTENGD SÖLUSKRÁ FJÖGURRA FASTEIGNASALA - EIN SKRÁNING - MINNI KOSTNAÐUR - MARGFALDUR ÁRANGUR
3 HERBERGJA
JÖRFABAKKI
Stórglæsileg 3ja herb. 82 fm á 1. hæð í
góðu fjölbýli. Endurnýjað eldhús og bað-
herbergi. Parket á stofu og herb. Sér
þvottahús í íbúð. Suðursvalir. Áhv. 7,0
millj. hagstæð lán. Verð 11,8 millj. Tilv.
30696
NÚPALIND - Í SÉRFLOKKI
3ja herb. 99,8 fm stórglæsileg íbúð á 2.
hæð í lyftuhúsi. 2 stór svefnherb., mjög
stór stofa, þvottaherb. innan íbúðar, tvær
geymslur og stæði í bílageymslu. Allar inn-
réttingar í sérflokki, parket. Húsið nær við-
haldsfrítt að utan. Stórar vestursvalir. Mik-
ið útsýni. Verð 15,8 millj.
NÝBÝLAVEGUR - BÍLSKÚR
KÓP.
Góð 3ja herb. 68,9 fm íbúð á jarðhæð í
góðu fjórbýlishúshúsi. Þvottaherb. innan
íbúðar, góð verönd. 28,8 fm bílskúr. Tilv.
30417
LEIRUBAKKI - NÝ JARÐHÆÐ
3ja herb. 97 fm ný og falleg íbúð með sér-
inngangi á jarðhæð í 2ja hæða húsi. 2 góð
svefnherb., t.f. þvottav. á baði. góð stofa.
Stór suðurverönd. Verð 12,8 millj. Tilv.
30530
2 HERBERGJA
NÖKKVAVOGUR - MEÐ AUKA-
HERB.
Mjög góð 2ja herb. 58,4 fm rúmgóð íbúð á
1. hæð í góðu fjórbýlishúsi. Endurnýjað
eldhús og baðherb., nýjar flísar á gólfum.
Gott aukaherb. í kjallara, sérgeymsla og
sérþvottaherb. Verð 10,5 millj.
VALLARBARÐ Góð 2ja herb 63 fm
íbúð á jarðhæð í tvíbýlishúsi. Áhv. 4,1
millj. Verð 8,4 millj. Tilv. 15239
TIL LEIGU
BORGARTÚN 33 - TIL LEIGU
300-600 fm gott skrifstofuhúsnæði á 2.
hæð sem leigjast saman eða sitt í hvoru
lagi. Laust.
KLETTHÁLS - LAGERHÚS-
NÆÐI Til leigu 525 fm nýtt og glæsilegt
iðnaðar- eða lagerhúsnæði. Húsnæðið
skiptist í um 475 fm lagerhúsnæði með
mikilli lofthæð og 2 stórum innkeyrsludyr-
um ca 50 fm skrifstofuhúsnæði á jarðhæð.
Stór malbikuð lóð. Til afhendingar strax.