Morgunblaðið - 26.01.2003, Page 4

4 B SUNNUDAGUR 26. JANÚAR 2003 MORGUNBLAÐIÐ
breyta og bæta. Eftir 19 ár í búskap-
arbasli komumst við að því að okkur
langaði ekki að gera neitt annað. Við
ákváðum þá að halda áfram. Enda sé
ég ekki annað en að landbúnaður fái
að vera hér áfram í friði því þetta er
skipulagt landbúnaðarsvæði til 2025
að ég held. Við erum líka vel í sveit
sett því við erum í þjóðleið og mjólk-
urbílarnir sem koma úr Borgarfirð-
inum aka hér framhjá.“
En félagsstörfin hlaða utan á sig
og eftir að Ásthildur hóf að starfa
með Búkollu bættust fleiri störf við.
Nú er hún einnig orðin stjórnarmað-
ur Búnaðarsambands Kjalarnes-
þings og formaður Jarðanefndar
Kjósarsýslu.
„Í gegnum þessi störf var mér síð-
an boðið að taka þátt í vinnu- og há-
tíðisdeginum á Hótel Glymi sem
jafnréttisnefnd Bændasamtaka Ís-
lands gekkst fyrir 15. október síðast-
liðinn. Konum í ábyrgðarstöðum fyr-
ir bændur var boðin þátttaka í tilefni
af alþjóðadegi kvenna í landbúnaði.
Ég held að 45 konur hafi komið sam-
an þarna og var þetta bæði fróðlegur
og skemmtilegur dagur. Mér fannst
mjög gaman að hitta konur úr öllum
landshlutum og búgreinum og á öll-
um aldri. Ekki síst eldri konur sem
höfðu verið frumkvöðlar á ýmsum
sviðum.“
Vilja bæta ímyndina
Í ljós kom á fundinum að þessar
konur höfðu afgerandi skoðanir á því
að þær hefðu mikið fram að færa fyr-
ir sína atvinnugrein. Ásthildur segir
að þær hafi spurt sig hvað væri þeim
sameiginlegt og svarið var að þær
væru allar stjórnendur. „Sú reynsla
er mjög dýrmæt,“ segir hún, „og
konurnar voru sammála um að við
þyrftum að efla okkur og vinna sam-
an.“
Konurnar voru reiðubúnar til að
vinna saman að nýjum áherslum
ekki hvað síst að breyta og bæta
tengsl við neytendur og ímynd land-
búnaðarins auk þess að efla sjálfs-
mynd kvenna í landbúnaði og jafna
hlutfall kynjanna innan félagskerfis
landbúnaðarins.
Í lok þessa dags voru hugmynd-
irnar kynntar fyrir völdum hópi
gesta. Guðni Ágútsson landbúnaðar-
ráðherra var meðal þeirra og hreifst
af hugmyndunum og framgöngu
kvennanna.
Hann lét ekki þar við sitja heldur
boðaði til fundar í ráðuneytinu sem
varð til þess að landbúnaðarráðu-
neytið ásamt félagsmála- og iðnaðar-
og viðskiptaráðuneytunum auk
Bændasamtaka Íslands ákváðu að
styrkja konurnar með framlagi sem
gerir þeim kleift að ráða starfsmann
í fjóra mánuði til að skipuleggja
þriggja ára verkefni sem byggist á
hugmyndum þeirra.
Eftir daginn á Hótel Glymi hafi
því sprottið upp grasrótarhreyfingin
„Lifandi landbúnaður“ og verkefnið
„Gullið heima“ og segir Ásthildur að
hér sé ekki verið að setja á stofn eitt-
hvert stórt batterí. Áherslan verði
lögð á að efla konurnar sjálfar svo að
þær öðlist meira sjáfstraust til að
takast á við ýmis verkefni og störf og
eigi betra með að koma sjónarmiðum
sínum á framfæri. „Við erum ekki að
búa til eitthvað nýtt fyrir konur með
verkefninu „Gullið heima“, heldur
einmitt að koma því betur á framfæri
sem við erum að fást við og virkja
kraftinn í okkur til að vinna í þágu
landbúnaðarins, þróa hann og gera
hann nútímalegri til hagsbóta fyrir
íslenska neytendur.
Konur hafa til dæmis oft á tíðum
aðra sýn á markaðsmál og framsetn-
ingu á vöru en karlar. Þótt við búum
í sveit erum við einnig neytendur og
oftast innkaupastjórar fyrir heimilin
okkar og viljum, alveg eins og aðrir
neytendur, góðar vörur í handhæg-
um umbúðum. Þá skiptir okkur
miklu máli að vörur sem við fram-
leiðum séu aðlaðandi fyrir neytend-
ur. Á fundinum varpaði ein konan
því fram hvers vegna ekki væri hægt
að fá mjólk í litlum flöskum með
skrúfuðum tappa. Þetta er gott
dæmi um handhægar umbúðir fyrir
þá sem vilja fá sér ískaldan mjólk-
ursopa, t.d. í bílnum. Það á örugg-
lega eftir að koma margt gott í ljós
þegar farið verður að vinna úr þeim
hugmyndum sem komu fram. Við
stefnum að því að kynna okkur betur
hvað neytendur vilja, að við kynn-
umst neytendum og kynnum okkur,
eins og t.d. með verkefninu „Dagur
með bónda“ þar sem bændur fara í
skólana til að kynna sitt bú, starf og
framleiðslu.
Einnig er mikilvægt að umræðan
um landbúnaðinn og lífið á lands-
byggðinni breytist, þ.e. að skilningur
og tengsl milli framleiðenda og neyt-
enda verði aukinn og milli þéttbýlis
og dreifbýlis.“
Í hnotskurn er markmið verkefn-
isins að efla litríkari og meira lifandi
landbúnað í persónulegri tengslum
við neytendur, sterkari bændastétt
og traustari byggð í landinu Konurn-
ar minna líka á að efla þurfi fé-
lagslegt hlutverk kvenna innan
bændastéttarinnar.
Jafnrétti í bændastétt
Ásthildur segir að á fundinum hafi
reyndar komið fram að almennt ríki
jafnrétti í bændastétt. Fólk vinni
mikið saman og skipti með sér verk-
efnum eftir því hvað hentar hverjum
og einum. „Sjálf er ég til dæmis
óskaplega lítil vélakona og geri því
eitthvað annað í staðinn.
Við vorum sammála um að okkur
væri ekki haldið niðri heldur værum
frekar hvattar til dáða. Ég held því
að jafnréttið velti mikið á okkur
sjálfum. Reyndar er rætt um að
karlar séu enn oftast skráðir fyrir
búunum og er talað um að breyta
því. Annars fáum við sömu laun fyrir
sömu vinnu og í þeim stjórnum sem
ég hef starfað í og starfað með körl-
um hef ég ekki mætt öðru en veru-
legum stuðningi og velvilja
En ef við víkjum að félagsmálun-
um skil ég í raun og veru vel að kon-
ur skuli ekkert endilega sækjast eft-
ir fundarsetum. Þetta er ekkert
sérstaklega spennandi og ekkert víst
að konur langi til að sækjast eftir
því. Maður tímir kannski ekki að
fórna stundum með fjölskyldunni og
börnunum fyrir þessi störf. En að-
stæður eru að breytast í bændastétt.
Okkur fækkar stöðugt og þátttaka
kvenna því orðin mikilvægari og
nauðsynlegt að kalla okkur til
starfa.“
Innlend matvæli gulls ígildi
Ein merkingin sem hægt er að
leggja í „Gullið heima“ vísar til auð-
æfanna og öryggisins sem fylgir því
að hafa matvælaframleiðslu í land-
inu. „Við Íslendingar þurfum að gera
okkur grein fyrir því við hversu mik-
ið matvælaöryggi við búum við hér á
landi. Ég er ekki viss um að allir
skilji hversu mikilvægt það er að hér
sé yfirleitt matvælaframleiðsla.
Einnig þurfum við að sætta okkur
við að þessi matvælaframleiðsla
kostar meira en í flestum öðrum
löndum. Við þurfum að byggja yfir
skepnurnar og safna heyforða fyrir
veturinn. Meðal annars vegna þess
verðum við aldrei samkeppnishæf í
verði. Ef við viljum hafa matvæla-
framleiðslu hér verðum við að sætta
okkur við að hún er dýrari en víðast
hvar í heiminum. Ég vil þó leggja
áherslu á að framleiðendur þurfa að
sjálfsögðu að leita allra leiða til að
hagræða í rekstri og leita hagkvæm-
ustu leiðanna til að halda kostnaði í
lágmarki.
Íslensku búfjárkynin eru líka
„Gullið heima“ og við þurfum að læra
að meta sérstöðu þeirra. Dýrin hafa
þróast og aðlagast sérstökum að-
stæðum hér á landi. Rannsóknir hafa
sýnt að margar dýrategundirnar
hafa þróast á annan hátt hér en í öðr-
um löndum. Komið hefur fram að ís-
lenska mjólkin er öðruvísi samansett
og svo enn sé tekið dæmi hefur einn-
ig komið í ljós að bæði íslenski hest-
urinn og íslenska kýrin nýta gróffóð-
ur mun betur en önnur kyn. Kýrnar
mjólka til dæmis mun meira en önn-
ur kyn ef þær fá eingöngu hey.“
Á Bakka ríkir bjartsýni fyrir hönd
íslensks landbúnaðar. Líklega gera
fæstir, sem aka um þjóðveginn fyrir
ofan bæinn, sér grein fyrir að þarna
rétt við Hvalfjarðargöngin, innan
borgarmarka Reykjavíkur, þrífist
blómlegur kúabúskapur með 147.000
lítra mjólkurframleiðslu og ábúend-
um sem una hag sínum vel. Þrátt fyr-
ir nálægðina við höfuðborgina og
þéttbýlið á Kjalarnesi er bærinn
þannig staðsettur að hann er fjarri
ys og þys. Bæjarstæðið er líka sér-
stakt. Það liggur við að íbúðarhúsið
og elstu útihúsin sem eru sambyggð
hangi á sjávarbakkanum.
Morgunblaðið/Kristinn
Konur í grasrótarhreyfingunni „Lifandi landbúnaður“ gáfu landbúnaðarráðherra kálfinn Framtíð sem hér sést hnusa af móður sinni.
„Ef við viljum hafa matvælaframleiðslu hér verðum við að sætta okkur við að
hún er dýrari en víðast hvar í heiminum.“
Kisa lét fara vel um sig í hlýju fjósinu
á Bakka, ef til vill lét hún sig dreyma
um sopa af spenvolgri nýmjólk.
asdish@mbl.is