Morgunblaðið - 29.01.2003, Blaðsíða 17

ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 29. JANÚAR 2003 17
SETRI‹
útsala!
Skeifunni 17 • 108 Reykjavík • Sími: 550-4150
ÞEIR, sem borða mikið af frönsk-
um kartöflum og kartöfluflögum,
eiga það ekkert meira á hættu en
aðrir að fá krabbamein. Er það nið-
urstaða umfangsmestu rannsókn-
ar hingað til á sambandinu milli
akrílamíðs í mat og krabbameins.
„Við fundum ekkert, sem bendir
til aukinnar hættu á krabbameini,“
sagði Gunnar Steineck, prófessor
við Karólínsku stofnunina, í sam-
tali við sænska dagblaðið Dagens
Nyheter. Hafa sænskir og banda-
rískir vísindamenn rannsakað um
1.000 menn, sem fengið hafa
krabbamein, og borið þá saman við
aðra 500, sem eru og hafa verið við
góða heilsu. Voru matarvenjur
þeirra skoðaðar og sérstaklega hve
mikið þeir borðuðu af frönskum
kartöflum og kartöfluflögum og af
öðrum mat, sem inniheldur mikið
af akrílamíð.
Sænska matvælaráðið
varaði við akrílamíði
Niðurstaða nýju rannsóknanna
var afgerandi. Þeir, sem borða mat
með mikið akrílamíð, eru ekkert
líklegri en aðrir til að fá krabba-
mein.
Í apríl í fyrra boðuðu vísinda-
menn við Stokkhólmsháskóla og
sænska matvælaráðið til blaða-
mannafundar til að vekja athygli á
aukinni hættu á krabbameini af
völdum akrílamíðs í sterkjuríkum
mat. Síðan hefur þetta mál verið
mikið í umræðunni.
Fyrir fimm árum lak akrílamíð
úr þéttiefni í norskum jarðgöngum
og þeir, sem komust í snertingu við
það, fundu fyrir doða í höndum og
fengu önnur einkenni taugaskaða.
Hann kemur hins vegar ekki fram
nema styrkleiki efnisins sé allt að
hundraðfaldur á við það, sem er í
mat. Þá hafa tilraunir á rottum
sýnt, að efnið getur valdið margs
kyns krabbameini í þeim.
Erfitt að slá nokkru föstu
Lars Hagmar, prófessor við há-
skólann í Lundi, segir, að erfitt sé
að fá eina allsherjarniðurstöðu í
málinu. Menn hafi lengi grunað, að
akrílamíð gæti aukið hættu á
krabbameini en ekki mikið. Þess
vegna væri svo erfitt að slá ein-
hverju föstu. Flest benti þó til, að
mikil neysla á frönskum kartöflum
og kartöfluflögum væri ekki líkleg
til að breyta miklu um tíðni
krabbameins í fólki.
Franskar kartöflur auka
ekki líkur á krabbameini
Ný og umfangsmikil rannsókn vísindamanna finnur
ekkert samband milli akrílamíðs í mat og sjúkdómsins
AP
Aðdáendur franskra kartaflna
geta nú aftur tekið gleði sína.
SERBÍUÞING samþykkti í fyrra-
dag drög að nýrri stjórnarskrá en í
henni er gert ráð fyrir, að samband
Serbíu og Svartfjallalands verði með
öðrum hætti en áður og komi í stað
Sambandsríkisins Júgóslavíu.
Þingið í Svartfjallalandi ætlaði að
taka málið fyrir í gær og var búist
við, að það yrði samþykkt.
Nýju sambandslögin taka þó ekki
gildi fyrr en júgóslavneska sam-
bandsþingið hefur samþykkt þau en
ekki hefur enn verið boðað til fundar
í því.
Svartfellingar vilja
fullan aðskilnað
Svartfellingar vilja raunar algeran
aðskilnað frá Serbíu en féllust á laus-
legra samband en verið hefur í þrjú
ár vegna þrýstings frá Evrópusam-
bandinu, ESB. Hefur afgreiðsla
þessara mála hins vegar tafist mikið
vegna stjórnmálagreinings í ríkjun-
um og forsetakosninga, sem hvorar-
tveggju voru ógildar vegna ónógrar
þátttöku. Lágmarksþátttaka í slík-
um kosningum er 50%.
Þessar stjórnarskrárbreytingar í
ríkjunum eru forsenda fyrir því, að
Serbía og Svartfjallaland fái aðild að
Evrópuráðinu en það er oft fyrsta
skrefið að ESB-aðild.
Þing Serbíu
Ný sam-
bandslög
Belgrad. AFP.
MEÐ nokkrum undirskriftum á skrifstofu í Sviss
og fáeinum öðrum formsatriðum afgreiddum
verður þetta klappað og klárt: helmingur auðs
gríska skipakóngsins Aristotelesar Onassis verð-
ur orðin lögleg eign unglingsstúlku sem er einn
síðasti eftirlifandi sproti þessarar fjölskyldu, sem
örlögin hafa leikið grátt.
Athina Roussel, sem nær átján ára aldri í dag,
miðvikudag, axlar erfitt hlutverk með ríkidæm-
inu. Hvað mun hún gera við auðæfin, sem eru
metin á bilinu 700 milljónir til eins milljarðs
Bandaríkjadala, andvirði um 60–80 milljarða
króna? Getur dótturdóttir auðjöfursins gleymt
deilunum og beizkjunni sem settu mark sitt á
barnæsku hennar og bjuggu henni það hlutskipti
að alast upp fjarri heimalandi foreldra sinna?
Svör við þessum spurningum munu sennilega
fyrst fást eftir að erfinginn verður tilbúinn til að
stíga út í sviðsljósið á eigin forsendum. Hún hefur
mjög sjaldan gefið fjölmiðlum færi á viðtölum við
sig og virðist kunna hlédrægni eins vel og afi
hennar naut kastljóss fjölmiðlaathyglinnar.
„Aumingja litla ríka stelpan“
Sem barn var Athina oft nefnd „aumingja litla
ríka stelpan“. Þessi klisja þótti passa vel.
Afi hennar, sem á mektarárum sínum var
gjarnan nefndur „gullni Grikkinn“, dó harmi
sleginn tveimur árum eftir að sonur hans, Alex-
ander, dó í flugslysi árið 1973. Dóttir hans,
Christina, dó árið 1988, en Athina dóttir hennar
var þá þriggja ára. Hún ólst upp í Sviss hjá hinum
franska föður sínum, Thierry Roussel, og sænskri
konu hans.
Onassis-auðæfunum var skipt í tvennt; Athina
erfði helming þeirra eftir móður sína og hinn
helmingurinn er í höndum eignarhaldsfélags sem
stýrir siglingaviðskiptunum og stórum velgjörð-
arsjóði.
Roussel og eignarhaldsfélagið – sem var nefnt
eftir Alexander Onassis – hafa átt í harðvítugum
málaferlum. Roussel sakar forráðamenn félagsins
um stjórnunaróreiðu, fjárdrátt og jafnvel að
leggja á ráðin um að ræna dóttur hans. Athina
var þó ekki dregin með beinum hætti inn í víglínu
málaferlanna.
„Ég vil gleyma nafninu Onassis,“ tjáði stúlkan
ítalska tímaritinu Oggi árið 1998. „Það er ástæð-
an fyrir öllum þessum vandamálum.“
En það er jafnframt uppspretta auðæfa hennar,
sem að sögn ná meðal annars yfir gull, ómetanleg
listaverk, fasteignir í Frakklandi, Englandi, Sviss
og Argentínu, auk grísku einkaeyjunnar Skorp-
ios, þar sem „Bleika villa“ Onassis-fjölskyldunnar
stendur, en hún var fyllt íburði að smekk Jacquel-
ine Kennedy Onassis, seinni konu skipakóngsins.
Á afmælisdaginn stendur til að Athina hitti full-
trúa svissneskra stjórnvalda og endurskoðenda
frá KPMG Fides, svissneska endurskoðunarfyr-
irtækinu sem hefur haft umsjón með erfðabúinu
frá árinu 1999. „Arfurinn gengur við þetta tæki-
færi formlega í hendur hennar,“ segir Alexis
Mantheakis, fyrrverandi talsmaður Roussel-
fjölskyldunnar og höfundur bókar um Athinu.
Næsti stóri áfangi að því að Athina axli ábyrgð
á fjölskylduarfinum verður þegar hún fyllir 21.
aldursárið; þá mun hún geta tekið yfir stjórn
eignarhaldsfélagsins sem ræður yfir hinum helm-
ingi ættarauðsins.
„Athina mun hægt og bítandi taka til við að
stjórna auði sínum sjálf. Ég efa þó að hún kjósi að
gera það á allranæstu árum, þar sem hún vill hafa
tíma til að sinna hestamennskunni, námi sínu og
svo framvegis,“ segir Mantheakis.
Í gríska ólympíuliðið?
Orðrómur hefur verið á kreiki um að Athina
verði valin til að keppa í hestaíþróttum á Ólymp-
íuleikunum sem fara fram í Aþenu sumarið 2004.
Mantheakis segir slíkt þó alls ekki standa til, með
tilliti til aldurs hennar og takmarkaðrar reynslu á
þessu sviði.
Mantheakis bendir þó á, að „það myndi gleðja
mjög almenning í Grikklandi að sjá barnabarn
Onassis keppa á Ólympíuleikunum í Aþenu. Um
þessar mundir líta Grikkir fullir stolts til hennar
(...), sem „stúlkunnar okkar“.“ Jafnvel þótt hún
hafi aðeins fáeinum sinnum komið til Grikklands
og hafi aðeins takmarkað vald á grískri tungu.
Milljarðamæringur á
18 ára afmælisdaginn
Hlédræg dótturdóttir gríska skipakóngsins
Aristotelesar Onassis fær loks arfinn afhentan
Aþenu. AP.
Reuters
Athina Onassis ásamt föður sínum Thierry
Roussel á ferðalagi í Aþenu árið 1998, þegar hún
var 13 ára. Athina verður átján ára í dag.
’ Ég vil gleyma nafninu Onassis. ‘
PÓLVERJAR og Kýpurbúar munu
hafa meiri áhrif á gerð Evrópulög-
gjafar sem Íslendingar, Norðmenn
og Svisslendingar
eru skuldbundnir
til að innleiða, en
kjósendur í þess-
um þremur ríkj-
um er Evrópu-
sambandið
stækkar. Við
þessu varaði
Diana Wallis,
sem fer fyrir
fulltrúum
brezkra Frjálslyndra demókrata á
Evrópuþinginu, á málþingi í Lund-
únum á mánudag.
Nýútkomin bók Wallis um hlut-
skipti EFTA-ríkjanna í samrunaþró-
un Evrópu (enskur titill bókarinnar
er: Forgotten Enlargement: Ice-
land, Norway and Switzerland) var
til umræðu á málþingi sem hugveit-
an Centre for Reform í Lundúnum
boðaði til.
Mikið fram að færa
„Hvert og eitt EFTA-landanna
þriggja gæti hafið viðræður um aðild
að ESB á morgun, en mest mun
velta á kringumstæðum og forsend-
um fyrir slíkum viðræðum. Það er
viss hætta á því að upp komi spenna í
samskiptum þessara landa og ESB
og að ströng „inni eða úti“-afstaða
setji mark sitt á þau,“ sagði Wallis. Í
bók hennar eru færð rök að því að
skynsamlegt sé að opna fyrir sveigj-
anleg og opin skoðanaskipti milli
ESB og þessara landa og áherzla
lögð á að sem aðildarríki að Evrópu-
sambandinu myndu Ísland, Noregur
og Sviss hafa mikið fram að færa.
Diana Wallis
Málþing í London
Fjallað um
galla EES