Morgunblaðið - 29.01.2003, Blaðsíða 22

LISTIR
22 MIÐVIKUDAGUR 29. JANÚAR 2003 MORGUNBLAÐIÐ
FJÓRIR ungir einleikarar leika
einleik með Sinfóníuhljómsveit Ís-
lands á tónleikum í Háskólabíói
annað kvöld kl. 19.30. Þau Ella Vala
Ármannsdóttir hornleikari, Matt-
hías Birgir Nardeau óbóleikari og
Vilhjálmur Ingi Sigurðsson tromp-
etleikari eru öll að ljúka fyrri hluta
einleikaraprófs frá Tónlistarskól-
anum í Reykjavík, en Elfa Rún
Kristinsdóttir að ljúka diploma-
prófi frá Listaháskólanum.
„Ég ætla að spila Hornkonsert
eftir Rússann Reinhold Glière,“
segir Ella Vala. „Konsertinn er
saminn 1950, en er samt í mjög
rómantískum stíl. Þetta hefur eig-
inlega alltaf verið uppáhalds-
konsertinn minn. Fyrst þegar ég
heyrði hann hugsaði ég með mér:
Vá, er hægt að spila svona á horn!
Ég heillaðist af honum strax.“ Ella
Vala segir að það hafi verið horn-
leikarinn frægi Hermann Baumann
sem kveikti svona í henni með leik
sínum í hornkonsert Glières.
„Baumann er eins konar afi minn –
kenndi kennaranum mínum; –
Baumann er „guð“ hornleikara – en
upp á síðkastið hef ég líka verið að
hlusta á Neunegger.“ Konsertinn
hefur ekki áður verið leikinn á Ís-
landi þannig að hún er í leiðinni að
frumflytja verkið hér. Ella Vala ætl-
ar að reyna að komast í framhalds-
nám í Þýskalandi – þó ekki hjá
„guðinum“ sem er hættur að kenna
eftir farsælan feril sem einleikari og
kennari.
Vilhjálmur Ingi Sigurðarson leik-
ur Trompetkonsert eftir Joseph
Haydn, einn frægasta konsert fyrir
trompetinn. „Ég valdi hann fyrst og
fremst vegna þess að ég fíla hann í
botn og hann hentar mér. Það
þekkja hann flestir – en það getur
líka verið ögrun að spila eitthvað
sem fólk þekkir. Þetta er mjög
klassískur konsert og mjög fal-
legur.“
Birta og jákvæð orka í Mozart
Matthías Birgir Nardeau leikur
Óbókonsert Mozarts. „Ég hugsaði
mikið um það hvaða verk ég ætti að
spila á tónleikunum,“ segir Matth-
ías. „Ég fékk þetta verkefni í hend-
urnar síðasta vor og hugsaði mig
vel um en á endanum komst ég allt-
af að sömu niðurstöðu, þetta er ein-
faldlega besta óbóverkið; það er
engin spurning og margar ástæður
fyrir því. Þetta er verk sem er hægt
að hlusta á endalaust, spila enda-
laust og vinna endalaust með það.
Það getur fylgt manni alla leið og
verður hluti af manni sjálfum. Ég
var gjörsamlega heillaður af verk-
inu, alveg frá byrjun. Það ótrúlega
mikil birta og jákvæð orka í fyrsta
kaflanum; hægi kaflinn er ótrúlega
syngjandi og fallegur en sá þriðji er
mjög skemmtilegur – alveg dæmi-
gerður Mozart. Hann var sjálfur
svo hrifinn af verkinu að hann gerði
tvær útgáfur af því – hin er fyrir
flautu.“
Elfa Rún Kristinsdóttir lýkur
diploma-prófi frá Listaháskólanum í
vor og á tónleikunum í kvöld leikur
hún einn þekktasta og jafnframt
erfiðasta konsert fiðlubók-
menntanna, Fiðlukonsert Tsjaík-
ovskíjs. „Það hefur loðað við mig
síðustu tvö árin eða svo að ég ætti
að spila þennan konsert – og ég veit
ekkert af hverju. Það byrjaði þann-
ig að það kom hingað japönsk stelpa
að spila hann með Sinfóníuhljóm-
sveitinni og þegar hún var búin
sagði vinkona mín við mig: Jæja
Elva, nú ert þú næst; og var alveg
viss um að ég myndi vilja spila
konsertinn. En svo er fólk búið að
vera að segja: Já, verður það svo
ekki bara Tsjaíkovskíj? Það endaði
auðvitað með því að hann varð fyrir
valinu enda hentugur á marga vegu
þótt hann sé erfiður. Ég byrjaði að
æfa síðasta vor og byrjaði þá á
fyrsta kaflanum sem er mestur en
var svo að byrja á þeim þriðja í
haust.“ Krakkarnir segja ekki mik-
inn mun á náminu í Tónlistarskól-
anum og í Listaháskólanum, enn
sem komið er, þótt það eigi eftir að
breytast þegar öll kennsla á há-
skólastigi flyst til Listaháskólans.
Elfa Rún er að ljúka diploma-prófi
sem hún segir ekki alveg jafngildi
BM prófs – hún tók þann kostinn til
að geta drifið sig í framhaldsnám til
útlanda, helst til Þýskalands eða
Austurríkis. Vilhjálmur hefur líka
áhuga á Austurríki en gæti líka
hugsað sér að læra meira í Noregi.
Matthías er ekki alveg ákveðinn í
því hvað tekur við þegar einleik-
araprófinu lýkur – það gæti jafnvel
orðið eitthvað allt annað en tónlist.
Öll eru þau sammála um gildi þess
að fá að spila með Sinfóníuhljóm-
sveitinni – svoleiðis tækifæri þyrftu
bara að koma oftar í náminu – þótt
ekki væri nema að fá að spila eitt-
hvað á æfingum.
Vantar fleiri krakka á óbó,
fagott, víólu og kontrabassa
Mist Þorkelsdóttir, deildarstjóri
tónlistardeildar Listaháskólans, sat
í sal Háskólabíós og hlustaði á æf-
ingu krakkanna með hljómsveitinni.
Hún hafði á orði að það væri sér-
staklega gaman að heyra óbóleikara
útskrifast – það væri orðið svo erfitt
að beina krökkum að ákveðnum
hljóðfærum, eins og óbói, víólu, fa-
gotti og kontrabassa. „Þetta eru allt
yndisleg hljóðfæri,“ segir Mist, „en
það þarf hreinlega að fara reka
áróður fyrir því að krakkar læri á
þau. Ég veit ekki hvort þetta stafar
af því að krakkarnir hafi ekki
áhuga; að hljóðfærin séu ekki nógu
vel kynnt; eða hvort það eru for-
eldrarnir sem þekki þau ekki nógu
vel og velji bara píanó, fiðlu, flautu
og þessi hefðbundnustu hljóðfæri.
Þess vegna er það svo gleðilegt að
sjá krakka ná svo langt á þessi
hljóðfæri, eins og Matthías með
óbóið núna, en líka sorglegt að vita
að það verða ekki fleiri krakkar í
hans sporum á næstunni.“ Mist seg-
ir að kynna þurfi hljóðfæri fyrr fyr-
ir krökkum, hugsanlega í grunn-
skólunum, og tekur dæmi frá
Ameríku, þar sem níu ára krakkar
eru send heim með eitthvert blást-
urshljóðfæri til að prófa; fá svo að
spila með blásarasveit í skólanum
og kennslu að auki – þar til þeim
efnilegustu er bent á að reyna fyrir
sér í tónlistarskóla. Þetta verklag
hafi gefið góða raun. Mist segir svo
komið að erfiðlega gangi að skipa
æskuhljómsveitir eins og Orkester
Norden þar sem það vanti alltaf
krakka á þau hljóðfæri sem hún
nefndi.
En annað kvöld verða það horn,
trompet, óbó og fiðla, í höndum
ungra einleikara; stjórnandi á tón-
leikunum verður Bernharður Wilk-
inson.
Fjögur ungmenni leika einleik á tónleikum Sinfóníuhljómsveitar Íslands í Háskólabíói
Vildum gjarnan fá
að spila oftar með
hljómsveitinni
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Vilhjálmur Ingi Sigurðarson, Matthías B. Nardeau, Elfa Rut Kristinsdóttir
fremst fyrir miðju, Bernharður Wilkinson og Ella Vala Ármannsdóttir.
LJÓSMYNDASÝNINGIN Jörðin
séð frá himni verður sett upp í mið-
borg Reykjavíkur nú í sumar. Sýn-
ingin hefur vakið heimsathygli og
verið sett upp í meira en 50 borgum
víðs vegar um heiminn. Ljósmynd-
arinn, sem er franskur, Yann Arth-
us-Bertrand, er víðfrægur fyrir
myndir sínar, ekki síst þær sem
sýndar verða hér á landi í sumar.
Hann hefur sérhæft sig í mynda-
töku úr lofti þar sem hann hefur
myndað menn og dýr í náttúrunni
út frá einstöku sjónarhorni. Í meira
en 3.000 klukkustundir flaug Yann
Arthus-Bertrand í þyrlu yfir heim-
inum og myndaði og tók m.a.
fjöldann allan af myndum yfir Ís-
landi. Allur undirbúningur að sýn-
ingunni tók um 12 ár.
Auk Reykjavíkur verður sýn-
ingin sett upp í New York, Amst-
erdam, Gautaborg og Sjanghæ á
sumri komandi. Sýningin verður
sett upp á Lækjartorgi og í Austur-
stræti enda er það skilyrði frá
hendi ljósmyndarans að hún sé öll-
um aðgengileg allan sólarhringinn.
Allir eigi að hafa jafna möguleika á
að skoða fegurð jarðarinnar sem er
sameign okkar allra.
120 myndir í sýningarkassa
Um er að ræða 120 stórar myndir
sem settar verða upp á sérsmíðaða
sýningarkassa. Einnig verður sett
upp stórt heimskort sem sýning-
argestir geta gengið um á og loks
verður sölubúð sem selja mun ýmsa
muni sem tengjast verkefninu
þ.m.t. vegleg myndabók með ís-
lenskum texta.
Gert er ráð fyrir að sýningin
verði opnuð á Hátíð hafsins 1. júní
og ljúki um miðjan september. Ljós-
myndarinn verður sjálfur við-
staddur opnunina enda mikill
áhugamaður um land og þjóð eftir
að hafa dvalið hér í nokkra daga
meðan á myndatökum yfir Íslandi
stóð.
Það er umboðsfyrirtæki ljós-
myndarans á Norðurlöndum sem
setur sýninguna upp en vinnuhópur
á vegum Reykjavíkurborgar hefur
unnið að því í hálft annað ár að und-
irbúa verkefnið hér á landi. Á fundi
borgarráðs í gær, þriðjudag, var
samþykkt að veita tvær milljónir
króna til sýningarinnar. Verkefnið
hefur verið kynnt mennta-
málaráðherra og umhverf-
isráðherra. Nokkur fyrirtæki hafa
ákveðið að styrkja það, s.s. Ístak,
Orkuveita Reykjavíkur, Flugleiðir,
Ljósmyndavörur auk franska
sendiráðsins. Þá standa yfir við-
ræður við fleiri fyrirtæki um stuðn-
ing við verkefnið.
Jörðin séð
frá himni
til Reykja-
víkur
Yann Arthus-Bertrand myndar á flugi yfir Afríku.
Yann Arthus-Bertrand
Bláa lónið séð úr lofti.
KARLAKÓRINN Fóstbræður er
um þessar mundir að skipuleggja
mikið alþjóðlegt karlakóramót sem
verður haldið í Pétursborg í Rúss-
landi í júlí 2004. Það var
formaður kórsins Ey-
þór Eðvarðsson sem
átti hugmyndina að
mótinu sem hefur feng-
ið nafnið Festival of Fri-
ends. „Það stóð til um
tíma að við færum í tón-
leikaferð til Rússlands
en af því gat ekki orðið –
Söngsveitin Fílharm-
ónía fór í þá ferð. Það
vakti okkur þó til um-
hugsunar og ég var bú-
inn að vera með hug-
mynd í gangi um að
halda karlakóramót ein-
hvers staðar annars staðar en hér,“
segir Eyþór Eðvarðsson.
„Úr þessu varð sú hugmynd að
stefna nokkrum karlakórum til Pét-
ursborgar; kórum sem hafa hist ein-
hvers staðar, einhvern tíma eða eiga
sér einhverja sameiginlega sögu.“
Eyþór segir að Fóstbræður hafi boðið
öllum helstu karlakórum Norður-
landa, þeim sem þeir hafa haft mest
samneyti við, alls ellefu kórum, og að
níu kórar hafi strax þekkst boð um
þátttöku. „Hugmyndin hefur svo ver-
ið að þróast og við Árni Harðarson
söngstjóri og Jón Þorsteinn Gunnars-
son, fyrrverandi formaður kórsins,
gerðum okkur ferð til Pétursborgar í
haust, um leið og Söngsveitin fór í
sína ferð, og könnuðum allar aðstæð-
ur. Við sömdum við tvö hús um tón-
leikahald í fjóra daga en endum svo á
„grand finale“ konsert í Fílharmóníu-
höllinni. Það eru tvær sinfóníuhljóm-
sveitir í húsinu, önnur kölluð Aka-
demíska hljómsveitin, sú sem
Söngsveitin Fílharmónía söng með,
og hin sú stærri, sjálf Fílharmóníu-
sveitin. Við vorum með drauma um að
það væri gaman að fá einhvern vernd-
ara að mótinu – þú veist hvernig það
er þegar skýjaborgir eru byggðar.
Ein hugmynd var svo
brjáluð – sú að það yrði
gaman að fá Ashkenazy
til að stjórna. Okkur
þótti það vonlítið því
hann er auðvitað dýr og
þetta mót ekki haldið
með gróða í huga. Það
vildi þá svo til að Ashke-
nazy var staddur þarna
í sama húsi og Pétur Óli
Pétursson sem var þar
á okkar vegum.
Ashkenazy var auðvitað
kallaður inn á fund og
spurður hvernig honum
litist á hugmyndina og
hann var strax hrifinn af henni. Síðan
þá hafa málin þróast enn frekar og nú
er svo komið að það sem átti að vera
lokatónleikar er orðið að plötuupp-
töku fyrir Decca-útgáfuna.“
Eyþór segir að um leið og Ashke-
nazy hafi verið kominn í lið með kórn-
um hafi allar dyr opnast og ekki kom-
ið annað til greina en að
aðalhljómsveit Fílharmóníunnar í
Pétursborg léki með. „Þar með var
líka orðið ljóst að einsöngvararnir sex
í verkinu yrðu heimsþekktar stjörn-
ur, að kröfu Decca, sem er með marg-
ar slíkar á sínum snærum. Þá var
þetta líka orðið allt annað og miklu
stærra verkefni en við lögðum upp
með en svona hefur þetta þróast.“
Verkið sem flutt verður á þessum
loka- og upptökutónleikum, verður
Ödipus Rex eftir Stravinskíj. Fóst-
bræður þurfa að útvega talsverða
fjárhæð fyrir verkefnið en Eyþór seg-
ir að kórinn hafi ákveðið að láta slag
standa. Kóramóti Fóstbræðra í Pét-
ursborg lýkur því á óvenjuglæsilegan
og ævintýralegan hátt.
Fóstbræður með kóramót í Pétursborg
„Allar dyr opnast
fyrir Ashkenazy“
Vladimir Ashkenazy