Morgunblaðið - 29.01.2003, Blaðsíða 37

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 29. JANÚAR 2003 37
með pínulitlu munnhörpuna og spilaði
afmælislagið!
Víst er að Áslaugar verður sárt
saknað hér í húsinu. En eitt sinn skal
hver maður deyja. Þannig er nú lífið
þó okkur finnist dauði hennar á allan
hátt ótímabær.
Við biðjum góðan Guð að geyma
Áslaugu í nýjum heimkynnum og
vottum aðstandendum hennar inni-
lega samúð okkar.
Hulda og Berglind.
Að heilsast og kveðjast,
það er lífsins saga.
(Páll J. Árdal.)
Síðasta kveðjustundin sem við átt-
um með vinkonu okkar, Áslaugu
Skúladóttur, var friðsæl og fögur.
Stríðið var stutt, en hart og hún barð-
ist eins og hún hafði lifað, með reisn
og æðruleysi. Hún var kornung þegar
hún fór utan til starfa hjá utanrík-
isþjónustunni, dvaldi langdvölum sem
sendiráðsfulltrúi í Bonn og Stokk-
hólmi og greiddi þar götu landa sinna.
Hún tók á móti öllum með geislandi
brosi og menn urðu strax eins og
heima hjá sér.
Þótt Áslaug væri gáfuð, glæsileg
heimskona, sem talaði mörg tungu-
mál, var hún líka svo hlý og elskuleg í
viðmóti, að það var alltaf gott að njóta
samvista við hana. Gestrisin var hún
með afbrigðum og nutum við hjónin
þess á ferðum okkar. Hún opnaði
okkur fallega heimilið sitt í Stokk-
hólmi oftar en einu sinni og var
öruggur bílstjóri og frábær leiðsögu-
maður í Finnlandsferð sem hefur
ósjaldan verið rifjuð upp, með tilheyr-
andi hlátrasköllum. Það var aldrei
nein lognmolla í kringum Áslaugu,
hún var lífsglöð kona, lífsnautnakona
og mikill vinur vina sinna.
Áslaug var listunnandi, sótti leik-
hús, tónleika, óperu- og ballettsýning-
ar og átti marga vini úr hópi lista-
manna. Það kom fyrir að hún slóst í
hópinn á leikferðalögum þegar hún
kom til Íslands að sumarlagi í gamla
daga. Þá sló hún tvær flugur í einu
höggi, gat notið bæði náttúrufegurðar
og samveru við góða vini.
Ævikvöldinu vildi Áslaug eyða hér
heima, því „römm er sú taug, er rekka
dregur föðurtúna til“.
Hún naut þess að hafa meiri tíma
aflögu til að hlusta á fagra tónlist, lesa
góðar bækur og sinna öðrum hugð-
arefnum. Hún hafði kennt sér meins
fyrir nokkrum árum en náð heilsu á
ný og horfði full bjartsýni fram á veg-
inn. En fyrir skömmu drap óvæntur
gestur á dyr og honum varð því miður
ekki úthýst, fremur en öðrum gest-
um. Því kveðjum við nú kæra vinkonu
og þökkum henni samfylgdina með
orðum organistans í Atómstöðinni:
„Það er yndislegt að hafa farið þessa
ferð.“
Margrét Ólafsdóttir og
Steindór Hjörleifsson.
„Snú andliti þínu mót sólinni – þá
sérð þú ekki skuggana.“ Mér varð
hugsað til þessara orða Helenar Kell-
er, þar sem við sátum, fjölskyldan og
gestir okkar, á jóladag og hlustuðum
hugfangin á Áslaugu rifja upp
bernsku sína og uppvaxtarár. Við
vissum öll að hverju stefndi, en þarna
var hún, glæsileg og geislandi, hreif
okkur með sér og hló með okkur, oft
og innilega. Þessi sterka og kjark-
mikla kona gaf fagurt fordæmi þetta
jólakvöld og þannig munum við minn-
ast hennar. Hún sneri andlitinu
ótrauð mót sólinni.
Það verða vafalaust margir, sem
sakna þess að vakna ekki við sím-
hringingu á afmælisdaginn sinn og
heyra Áslaugu spila afmælissönginn á
pínulitlu munnhörpuna sína! Þetta
var skemmtilegur siður, sem gaf líf-
inu lit og þær eru í öllum regnbogans
litum, minningarnar, sem þessi lífs-
glaða og listelska vinkona okkar skil-
ur eftir hjá okkur. Fyrir þær viljum
við þakka nú að leiðarlokum og við
munum lyfta glösum og skála henni
til heiðurs í kirsuberjavíninu góða,
sem hún færði okkur, og borða
sænska ostaköku með.
Það verður, eins og Áslaug sjálf
hefði sagt: „jättegott!“ Og sólin mun
skína á ný.
Ragnheiður Steindórsdóttir,
Jón Þórisson og börn.
Við höfum hist í allmörg ár í des-
ember nokkrar kerlur á ýmsum aldri
sem áttum það sameiginlegt að sakna
góðrar vinkonu, Sigríðar Hagalín.
Síðast hittumst við hjá Vigdísi Finn-
bogadóttur núna um jólin. Þá var Ás-
laug sæt og spræk eins og ævinlega
þótt við vissum allar að hún var alvar-
lega veik. En að það væri svona stutt
eftir datt engri okkar í hug.
Ég kynntist Áslaugu fyrst þegar
við Stefán fórum til Stokkhóms árið
1970 í framhaldsnám. Stefán, sem
hafði dvalist langdvölum í Stokkhólmi
fyrir mína tíð og verið formaður Ís-
lendingafélagsins, talaði oft um Ás-
laugu „sem ræki sendiráðið“ eins og
það var kallað. Hún varð líka fræg í
hinni umdeildu sendiráðstöku ís-
lenskra námsmanna á sínum tíma, en
þar hafði hún sýnt bæði stjórn-
kænsku og samningalipurð.
Það var nú ekki amalegt fyrir fá-
tæka námsmenn eins og okkur að
eiga hana Áslaugu fyrir vin. Hún
bauð okkur heim man ég rétt eftir að
ég kom út og ég minnist glæsileikans
og sjarmans sem var í kringum allt
sem hún snerti.
Ég minnist þess líka hvað hún var
góð við mig þegar ég lá veik lengi vel
á sjúkrahúsi í Stokkhólmi og hvað
hún var ræktarleg við okkur alla tíð.
Röggsemi hennar, gáfur og hjálp-
semi nýttust vel í þágu lands og þjóð-
ar í hennar erfiða og krefjandi starfi.
Ég ímynda mér að utanríkisþjónust-
an þurfi á svona fólki að halda og Ás-
laugar sé sárt saknað þar á bæ.
Best kynntist ég persónulega þess-
um hæfileikum hennar þegar við
týndum stórri ferðatösku á lestarferð
á leið áleiðis heim til Íslands. Þrátt
fyrir margra mánaða leit á öllum lest-
arstöðvum þvers og kruss um Svía-
ríki, fannst taskan hvergi. Við höfðum
gefið upp alla von um að finna
töskuna þegar Áslaug hringdi í okkur
að utan mörgum mánuðum seinna og
sagðist hafa fundið hana „undir bekk
upp í Lapplandi“ eins og hún orðaði
það. Aldrei vissi ég hvernig hún fann
töskuna, en eitt er víst að allt okkar
hafurtask var í henni þegar hún skil-
aði sér loks heim á stétt til Íslands
fyrir atbeina Áslaugar. Svona eiga
sýslumenn að vera. Og svona snillinga
á utanríkisþjónustan að hafa í hverju
horni.
Áslaug var heillandi heimskona,
sem bjó erlendis mestan hluta ævinn-
ar, en hélt þó alltaf mikilli tryggð við
Ísland og vini sína þar. Hún sýndi
mér glöð íbúðina sem hún keypti sér
þegar hún flutti alkomin heim og
sagðist loks hafa fengið íslensku
fjallasýnina í gluggann sinn aftur.
Hún er nú horfin á vit þeirra eilífu
fjalla og við Stefán söknum góðs og
trygglynds vinar.
Þórunn Sigurðardóttir.
Áslaug vinkona okkar hjónanna er
látin. Mig langar til að kveðja hana
með nokkrum orðum, en mér verður
orða vant. Hún var Ísfirðingur í hug
og hjarta þó að hún dveldist ekki lengi
þar í uppvextinum. En svo er um okk-
ur Ísfirðinga, þar eigum við rætur
okkar, hvert sem örlögin bera okkur á
lífsleiðinni.
Fyrstu veruleg vináttubönd okkar
urðu þegar við bjuggum og störfuð-
um í Stokkhólmi og Áslaug var sendi-
ráðsritari og síðar sendiráðsfulltrúi í
íslenska sendiráðinu. Sem betur fer
þurftum við ekki oft að leita til hennar
eftir aðstoð, en þegar það gerðist
mættum við skilningi og hjartahlýju.
Áslaug kunni allt sem einn sendiráðs-
fulltrúi þarf að vita og kunna og fyr-
irgreiðsla hennar var ekki veitt af
skyldurækni einni, heldur ekki síður
af umhyggju og væntumþykju.
Mér er ógleymanlegt atvik þegar
Vidís Finnbogadóttir var forseti Ís-
lands og kom í opinbera heimsókn til
Stokkhólms. Svo sem vera ber, bauð
íslenska ríkið sænsku konungshjón-
unum og æðstu embættismönnum
sænska ríkisins til veislu og var ég
beðinn að sjá um tónlistarflutning í
samkvæminu. Ég fór á fund í sendi-
ráðinu til þess að fá upplýsingar um
hvað í raun ætti að gera, hitti þar
sendiherra og fleiri ágæta menn sem
undirbjuggu heimsókn Vigdísar. Sitt-
hvað vafðist fyrir þeim með svör við
spurningum mínum þar til sendiherra
sagði: „Biðjið hana Áslaugu að koma
hingað inn.“ Áslaug kom og á fáeinum
mínútum fengu allir viðstaddir skýr
svör við öllum vafaatriðum. Þannig
var Áslaug, hún vissi jafnan hvað gera
þurfti og sá til þess að það var gert.
Áhugi Áslaugar á menningu og list-
um var mjög sterkur þáttur í hennar
lífi. Hún stundaði t.d. myndlistarsýn-
ingar, tónleika og leikhús af hjartans
einlægni og þörf og þekkt er um-
hyggja hennar fyrir íslenskum leik-
urum sem komu til Stokkhólms til
þess að kynna sér leikhússtarfsemi
þar í borg, enda átti hún marga vini í
þeirri stétt listamanna. Hug sinn til
Sinfóníuhljómsveitar Íslands sýndi
hún með stórbrotinni gjöf sem von-
andi verður til mikils gagns fyrir
hljómsveitina og áheyrendur hennar í
framtíðinni.
Ekki veit ég hvort hún lagði stund
á leiklistar- eða tónlistarflutning, en
þegar eitthvert okkar átti afmæli var
hún vön að hringja og spila fyrir okk-
ur á munnhörpu!
En efst í huga okkar hjónanna nú,
þegar við verðum að kveðja Áslaugu,
er vinkonan sem heimsótti okkur og
gladdist með okkur á afmælum, á
stúdentsprófi og brúðkaupi dóttur
okkar eða bara yfir einföldum kaffi-
sopa og spjalli í eldhúsinu.
Og nú er Áslaug farin.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
(V. Briem.)
Stella Margrét og Ingvar
Jónasson.
Þegar við Kolfinna komum til Ás-
laugar skömmu fyrir andlát var mjög
af líkamsmætti hennar dregið en and-
inn óbugaður og skynbragðið á um-
hverfinu og samhengi hlutanna samt
við sig: „Góði , settu nú rósina fyrir
mig í vasa, en ekki með túlípönunum;
rósir og túlípanar, það fer ekki sam-
an.“ Á langri og gifturíkri ævi var það
eitt af aðalviðfangsefnum hennar í
starfi að halda utan um og tryggja
rétta skipan og framsetningu mála,
sem oft voru viðkvæm og snertu ör-
lagaþætti fjölmargra einstaklinga.
Um þau atriði starfsins vissu kunn-
ingjar hennar ekki svo gjörla; aftur á
móti þekktu þeir hvernig viðhorf
hennar til sögu, samtíðar og sam-
ferðafólks birtist í hýbýlahyggju og
smekk á heimili hennar. Það heimili
mótaði hún fyrir sig, en ótalinn er sá
fjöldi gesta sem naut góðs af, naut
gestrisni Áslaugar og áhuga hennar á
listum, jafnt í tónum, myndum og
máli.
Leiðir okkar Áslaugar lágu saman í
Stokkhólmi, einkum á tveim tíma-
skeiðum.
Við fjölskyldan bjuggum þar eitt
misseri við lok sjötta áratugarins og
stofnuðum þá til varanlegra kynna við
hana. Næsti kafli okkar samskipta
var mjög ólíkur þeim fyrri ljúfu
Stokkhólmsdögum. Hann kom til
rúmum áratug síðar, og um þær tvær
Stokkhólmsferðir okkar Kolfinnu
skal það eitt sagt að við upphaf hvorr-
ar um sig ríkti fullur vafi um að við
hjón yrðum bæði í farþegarými á
heimleiðinni. Við slíkar aðstæður var
Áslaug Skúladóttir betri en enginn.
Hún opnaði heimili sitt á Sandhamns-
gatan fyrir fylgdarmanni og sjúklingi
svo vikum skipti, taldi ekki eftir sér
neina snúninga né fyrirgreiðslu og
það var ekki merkjanlegt að henni
flygi nokkurn tíma í hug að hún ætti
eftirgjald eða viðurkenningu skilið.
Lok þessa tímabils voru sælir sum-
ardagar á Sandhamnsgatan og upp-
haf á ótrúlegum afturbata. Það verð-
ur ekki með nokkru móti til þess
ætlast að opinberir fulltrúar Íslands
erlendis geri þurfandi fólk að skjól-
stæðingum sínum á slíkan hátt, en
þess eru nú samt mörg dæmin og
óþarft að þau liggi í þagnargildi.
Við Kolfinna þökkum forsjóninni
fyrir að hafa átt Áslaugu að vini og
velgerðarmanni og sendum vanda-
mönnum hennar einlægar samúðar-
kveðjur.
Hinrik Bjarnason.
Áslaug er horfin okkur allt of fljótt
og allt of skyndilega. Hún fékk loka-
dóminn fyrir liðlega mánuði síðan.
Höggið var þungt, engin grið gefin og
von um bata engin. Bara skammtaður
tími sem þó reyndist mun skemmri en
vonir stóðu til. Eftir stöndum við og
skiljum varla hvernig þetta gat gerst,
svona nánast í einni andrá. Hún sem
var holdgervingur lífsgleðinnar og
lífsnautnanna í besta skilningi orðsins
átti ekki að fara svona. Hana langaði
til að lifa og njóta og okkur langaði til
að hafa hana lengi, lengi enn.
Hún hafði verið hluti af tilveru
manns frá því maður var lítill. Reynd-
ar var hún alltaf í útlöndum, en við og
við kom hún heim og þá kom hún með
hluta af útlöndunum með sér og fyllti
allt í kringum mann af gleði og kátínu
sem henni einni var lagið. Auðvitað
naut maður þess að hún var vinkona
hennar mömmu. Þegar ég óx úr grasi
og varð táningur var ekki ónýtt að
eiga hana að í útlöndum. Ég sendi
henni úrklippur úr tískublöðum í
pósti og hún keypti svo handa mér
pæjuföt í Svíþjóð, þegar ekkert var
hægt að fá af svoleiðis hérna heima.
Hún var alltaf að gefa gjafir, bæði
gaf hún veraldlegar gjafir og hún gaf
af sér gleði og vináttu. Vinátta hennar
var djúp og traust og hún var ekki að-
eins bundin mömmu og Gumma,
Hrafnhildi systur og mér. Seinna
þegar ég eignaðist Björn Vigni,
manninn minn og börnin mín, Sigríði
og Kolbein, gerði hún þau að vinum
sínum. Það sama gilti um Pétur, mág
minn og Siggu litlu hennar Hrafnhild-
ar. Hún átti okkur öll og hún var alla
tíð örlát við okkur. Á afmælum
hringdi hún og spilaði afmælissöng-
inn á munnhörpuna sína. Á jólunum
kom hún með jólagjafir til okkar og
skreytta appelsínu með negulnöglum
að sænskum sið til að hengja í dyra-
stafinn og hrekja út illar vættir. Jóla-
appelsínan hennar Áslaugar er orðin
svo nauðsynlegur þáttur í jólahaldinu
hjá okkur að Sigríður, dóttir mín,
mátti ekki til annars hugsa en að hafa
jólaappelsínuna á sínum stað á fyrstu
jólunum hennar á eigin heimili í Dan-
mörku um síðustu jól.
Á skilnaðarstundu er mér efst í
huga söknuður en líka þakklæti.
Þakklæti fyrir allar góðu minningarn-
ar sem við eigum um Áslaugu og það
sem hún var okkur. Ég bið góðan Guð
að vaka yfir henni og ég veit að það
hefur verið tekið vel á móti henni.
Kristín Ólafsdóttir.
Þegar foreldrar manns eru fallnir
frá verða nánustu vinir þeirra manni
óneitanlega meira virði en áður. Með
þeim á maður minningar um sameig-
inlega fortíð og í þá er hægt að sækja
ýmislegt sem annars væri löngu
gleymt. Áslaug Skúladóttir var einn
nánasti vinur foreldra minna frá því
ég man eftir mér. Hún var lengst af
búsett í Svíþjóð og yfir henni hvíldi
alltaf man ég ákveðinn ævintýraljómi,
hún vann í sendiráðinu í Stokkhólmi
og hitti marga eins og lög gera ráð
fyrir í slíku starfi, og þegar hún kom
heim í heimsókn sagði hún sögur af
kóngum og hvers kyns fyrirfólki og
það var vakað og hlegið fram á nætur.
Þannig mynd hafði ég af henni sem
barn, sem síkátri og lífsglaðri og hvar
sem hún fór fékk hún fólk til að skella
upp úr með einhverjum skemmtileg-
heitum og skondnum frásögnum.
Seinna, eftir að Áslaug fluttist
heim styrktust enn tengslin við for-
eldra mína og enn seinna varð hún
fjölskylduvinur á heimilum okkar
systranna. Hún hélt áfram að heiðra
okkur með nærveru sinni á hinum
ýmsu hátíðis- og tyllidögum eins og
hún hafði gert meðan foreldrar okkar
lifðu.
Og hún var ræktarsöm og stál-
minnug. Alltaf með þeim fyrstu sem
hringdu á afmælisdaginn minn: Það
var örstutt þögn í símann og svo upp-
hófst söngurinn spilaður á pínulitla
munnhörpu sem henni hafði áskotn-
ast einhvers staðar á ferð sinni um
heiminn og hún dró oft upp í boðum
mönnum til ómældrar skemmtunar.
Hún lauk svo laginu með glissandó-
tilþrifum í restina og hló svo rosalega,
ég sagði við hana að með hverju árinu
færi henni meira og meira fram í
leikni sinni á hljóðfærið og þá hló hún
enn meira.
Áslaug var skarpgreind og svo
margtyngd að hún var eftirlæti allra í
veislum með útlendingum því hún gat
slegið um sig með allra handa tilvitn-
unum og málsháttum á ólíklegustu
tungumálum og gert sig skiljanlega
með einhverjum hætti. Þegar ég var
barn fannst mér þetta ótrúlegt, lét
hana þylja góðan daginn á rússnesku
og jiddísku og fara með vísur á hinum
og þessum málum afturábak og
áfram. Oft var hún kölluð til í Stokk-
hólmi þegar þurfti að þýða íslenskar
bíómyndir og gerði það þá undirbún-
ingslaust og jöfnum höndum og eins
og að drekka vatn.
Áslaugar verður sárt saknað í okk-
ar röðum. En við geymum með okkur
óteljandi minningar um hana og þær
fjölmörgu stundir sem hún gladdi
okkur með nærveru sinni.
Hrafnhildur Hagalín.
Okkur systurnar langar til að
minnast hennar vinkonu okkar, Ás-
laugar, í örfáum orðum. Hún
„Slauga“ var alltaf hluti af fjölskyld-
unni þó að engin væru ættartengslin.
Hún kom inn í líf okkar beggja í
Stokkhólmi, þar sem foreldrar okkar
bjuggu um skeið fyrir tæpum 40 ár-
um. Þar myndaðist vinátta sem var
okkur öllum svo dýrmæt. Áslaug var
nefnilega svo skemmtilega lífsglöð og
kát, og þess vegna var svo gaman og
gefandi fyrir okkur að vera í kringum
hana. Þegar hún bjó í Svíþjóð hlökk-
uðum við alltaf til að fá hana heim í
jólafrí eða sumarfrí, því þá upphófst
mikið boðastand og félagslíf fjölskyld-
unnar tók kipp. Hún Áslaug var svo
mikil veislukona og hafði svo gaman
af því að punta sig og skemmta sér
með góðum vinum. Hún var líka alltaf
fínust allra og bar með sér heimskon-
ublæ sem okkur fannst svo spenn-
andi. Í sólarhring Áslaugar var til
dæmis það sem hún kallaði „Hitch-
cock hour“. Það var kl. 17.00, en þá
fékk hún sér gjarnan einn Jim Beam
með engiferöli. Okkur fannst þetta af-
skaplega heimsborgaralegt.
Þegar Áslaug flutti heim til Ís-
lands, urðu samskiptin enn meiri. Þá
komumst við enn betur að því hvað
hún var hlý og ræktarsöm. Hún hafði
einlægan áhuga á öllu því sem gerðist
í okkar lífi, þó ekki hafi það jafnan
verið hægðarleikur fyrir hana.
Núna þegar hún er farin frá okkur,
þá getum við ekki annað en vonað að
það sé „Hitchcock hour“ í himnaríki
líka. Væntanlega er hún þar hrókur
alls fagnaðar
Við munum sakna Áslaugar, hlýju
hennar, gleði og skemmtilegheita. Nú
er enginn sem hringir á afmælisdag-
inn og spilar afmælissönginn fyrir
okkur á munnhörpuna sína.
Í dag kveðjum við vinkonu okkar
með söknuði og þakklæti fyrir að hafa
fengið að njóta lífsins með henni.
Kristín og Lára.
Áslaug Skúladóttir var eftirminni-
leg kona. Undir glöðu og kátu yfir-
bragði bjó annars vegar óvenju
glöggt minni, greind og einstök sam-
viskusemi og hins vegar tónlistargáfa
og djúpur áhugi á hvers konar listum
og skáldskap. Hið glaða skap og gjaf-
mildi hugans gerði Áslaugu hvar-
vetna aufúsugest og færði henni nýja
kunningja og vini á öllum aldri alveg
fram í andlátið.
Fjölmargir vinir og vandamenn
standa nú hnípnir og höggdofa við
andlát hennar sem ber að svo
skömmu eftir úrskurð um banvænt
mein í byrjun desember síðastliðins.
Þeim skapadómi tók hún sem hetja,
gerði þær ráðstafanir sem gera
þurfti, kveinkaði sér hvergi og gladd-
ist með glöðum yfir hátíðarnar.
Vegna starfa Áslaugar í utanríkis-
þjónustunni var starfsferill hennar að
mestu erlendis, í Stokkhólmi og
Bonn. Hún var þó rómaður starfs-
maður Norðurlandaskrifstofu, sem
þá heyrði undir utanríkisráðuneytið,
á árunum 1987-1991. Á norrænum
vettvangi eignaðist hún fjölda vina
eins og annars staðar þar sem hún
kom. Fyrir samstarfið þar, eins og
svo margt annað, er henni þakkað.
Við erum mörg sem í dag söknum vin-
ar í stað og yljum okkur við minn-
ingar um góða, lífsglaða og skemmti-
lega konu.
Megi góður guð vaka yfir anda Ás-
laugar.
Snjólaug Ólafsdóttir.
 Fleiri minningargreinar um
Áslaugu Skúladóttur bíða birtingar
og munu birtast í blaðinu næstu
daga.