Morgunblaðið - 31.01.2003, Blaðsíða 11

Tillögur um aukið frelsi í viðskiptum
með landbúnaðarafurðir
ARI Teitsson, formaður Bændasam-
takanna, segir að veruleg tíðindi fel-
ist í þeim tillögum sem ESB hefur
lagt fram í nýrri samningarlotu á
vegum Heimsviðskiptastofnunarinn-
ar. „En hraðinn núna er mun meiri
en við reiknuðum með og breytingar
stærri sem stefnir í að óbreyttu.
Evrópustefnan í landbúnaði með
áherslu á fjölskyldubúrekstur og
umhverfisvænan landbúnað hefur
verið haldreipi manna en þeir eru
greinilega eitthvað að gefa eftir að
því er okkur sýnist.“
Ari tekur þó fram að ESB hafi á
undanförnum árum unnið að því að
umbreyta formi styrkja til landbún-
aðarins og ætli sér greinilega að
halda því áfram. „Þeir eru raunar
komnir miklu lengra í þeim efnum en
bæði Norðmenn og Íslendingar. Við
erum í mjög svipaðri stöðu og Norð-
menn þótt þeir séu með heldur
minna af framleiðslutengdum
greiðslum. Reiknaður heildarstuðn-
ingur þar er þó svipaður og hér.“
Ari segir að margt bendi til þess
að á næstu 10-12 árum þurfi menn
því að laga sig að nýjum aðstæðum.
Það sé ekki vafi á því að þær nið-
urgreiðslur á búvörum á heildsölu-
stigi sem tíðkuðust fram til 1990.
„Síðan hefur fremur dregið úr
þeirri tengingu en þó miklu hægar
hjá okkur en í flestum öðrum lönd-
um. ESB hefur gert mikið í því að
draga úr tengslum við stuðnings og
framleiðslu. Og það er einmitt vegna
þess sem þeir hafa gert í því á und-
anförnum tíu árum eða svo að þeir
geta í raunverulega lagt fram þær
tillögur sem þeir eru nú með. Sam-
bandið heldur í sinn stuðning en
hann er bara í öðru formi.“
Hraðinn meiri og
breytingar stærri
FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 31. JANÚAR 2003 11
eva
Laugavegi 91, 2. hæð,
sími 562 0625
DKNY - Gerard Darel - Virmani - Seller - BZR - Paul et Joe - IKKS
70%
Enn meiri verðlækkun
Allt að
Erum að taka upp vorvörurnar
afsláttur
Opið til kl. 21.00
„JÁ, VIÐ höfum áhyggjur af
ástandinu, án þess að ég vilji vera
að mála skrattann á vegginn,“ seg-
ir Óli Jón Gunnarsson, bæjarstjóri
í Stykkishólmi, en yfir hundrað
störf tengjast skelfiskveiðum í
bænum. Þar er varan fullunnin,
allt frá því hún er veidd og komin í
neytendapakkningar. „Skelveiðar
og -vinnsla er stærsti einstaki at-
vinnuvegurinn hérna, hér er fisk-
urinn fullunninn og fer ekkert í
burtu fyrr en í neytendapakkn-
ingum.“
Óli Jón segir um 100 störf tengj-
ast greininni þann tíma sem veið-
arnar eru stundaðar frá hausti og
fram í febrúar.
„Það er alveg ljóst að þessi sam-
dráttur hefur áhrif og á eftir að
hafa þyngri áhrif. Það sem hefur
áhrif á bæjarlífið í heild eru út-
svarstekjur og hafnargjöld og það
hefur síðan keðjuverkandi áhrif.“
Óli Jón segir að bærinn hafi rætt
við Hafrannsóknastofnun og sjáv-
arútvegsráðherra og muni fylgjast
náið með gangi mála.
Hrikalegt áfall
Tvö skelfiskvinnslu- og útgerð-
arfyrirtæki eru í bænum. Niður á
þessum fyrirtækjum kemur sam-
drátturinn því fyrst og fremst.
Fyrirtækið Sigurður Ágústsson
hf. er annað þeirra og er fyrirséð
að segja þurfi upp starfsfólki
vegna samdráttarins. „Þetta er
hrikalegt áfall,“ segir Ellert Krist-
insson framkvæmdastjóri. Við
bindum vonir við að smáskelin hafi
lifað af þetta sjokk. Svo verðum
við að krossa fingur og vona það
besta, að það vori aftur í skelinni.
Svo hefur þetta líka áhrif á mark-
aðsstöðu okkar.“
Ellert segir að reynt hafi verið
að stunda veiðarnar og vinnsluna
yfir lengri tíma á árinu til að verja
atvinnuástandið. Fyrirtækið er
einnig með rækju- og kavíar-
vinnslu. „Ástandið í rækjunni er
mjög þungt, það eru lág verð. Það
er því miður ekki hægt að snúa sér
að rækjuvinnslu af auknum þunga,
þó að það verði reynt að gera það
besta í því.“
Morgunblaðið/Sverrir
Skelfiski landað af Gretti SH 182 í Stykkishólmshöfn en verulegur samdráttur hefur orðið í aflaheimildum.
Hundrað störf í húfi
í Stykkishólmi
ÞEIR sem stunda hörpudisksveiðar
og vinnslu í Breiðafirði eru uggandi
yfir ástandi stofnsins og litlum afla-
heimildum undanfarin ár. Árni
Ragnar Árnason, formaður sjávar-
útvegsnefndar Alþingis, segir hugs-
anlegt að aflaheimildir í hörpudiski
í Breiðafirði verði enn skertar á
næsta fiskveiðiári. Niðurstaða fæst
eftir rannsóknir Hafrannsókna-
stofnunar á svæðinu í haust. Árni
segir Stykkishólm og Grundarfjörð
eiga mikið undir hörpudisksveiðum
og á annað hundrað störf tengist
vinnslunni- og veiðunum á hvorum
stað. Samdráttur í veiðunum gæti
einnig haft langtímaáhrif á mark-
aðinn fyrir skelfisk sem erfitt gæti
verið að vinna upp aftur.
Mikil óvissa
„Enn virðist stofninn eiga eftir
um þrjú ár til að ná eðlilegu ástandi
svo að veiðar geti orðið að nýju líkt
og áður,“ segir Árni. „Ljóst er að
afleiðingar þessa eru mjög erfiðar
fyrir það fólk, þau fyritæki og sveit-
arfélög sem eiga sitt undir þessari
starfsemi og að bregðast verður við
með einhverju móti.“
Fulltrúar bæjarfélaganna og
skelfiskvinnlu og -veiða voru boð-
aðir á fund sjávarútvegsnefndar á
dögunum. „Það er mikil óvissa,“
segir Árni. „Við hófum viðræður við
Hafrannsóknastofnun og sjávarút-
vegsráðuneytið um þetta mál, en
þeim viðræðum er ekki lokið.“
Árni segir hafa legið fyrir í nokk-
urn tíma að hörpudisksstofninn hafi
orðið fyrir umhverfisbreytingum og
hrunið. Eldri árgangar hafa drepist
sem talið er að rekja megi til hita-
hækkunar í sjónum í Breiðafirði.
„Það er líka orðið ljóst að yngri
skelin þolir þessar breytingar og
menn álíta að hún nái að aðlagast
og vaxa áfram.“
Árni segir hugsanlegt að engum
aflaheimildum verði úthlutað fyrir
næsta fiskveiðiár. „En það er líka
hugsanlegt að hægt verði að veiða
eitthvað af skelinni sem er að vaxa,“
bætir hann við. Þá var rætt um það
á fundinum að ekki væri ljóst hvort
öll veiðisvæði væru í svipuðu
ástandi og skelfiskveiðimenn bentu
á að stofninn í Hvalfirði væri að
taka við sér eftir svipaða niður-
sveiflu og átt hefur sér stað í
Breiðafirði. „En það eru miklu
minni mið en skelin þar er orðin
nýtanleg.“
Ekki ljóst hvernig
brugðist verður við
Árni segir enn ekki ákveðið
hvernig brugðist verður við ástand-
inu. Hann segir reynslu Kanada-
manna geta nýst Íslendingum í
þessu máli. „Þeir hafa náð að
byggja upp sína skelfiskstofna á
undanförnum áratug eða svo. Þeir
lentu í miklu falli en náðu að byggja
upp stofnana og eru nú að selja
miklu meira magn en áður. Það
verður örugglega reynt að nálgast
það hvernig við getum lært af
þeirra reynslu. Ekki er alveg sjáan-
legt hvernig við getum brugðist við
að öðru leyti, því að það eru ekki
miklar aflaheimildir í öðrum teg-
undum sem hægt er að úthluta í því
skyni.“
Hugsanlega enn meiri
samdráttur í veiðum
Samdráttur í hörpudisksveiðum í Breiðafirði
í hálku. Bíllinn skemmdist mikið
og var dreginn á brott með krana-
bíl.
Rétt fyrir klukkan níu barst lög-
reglunni á Hólmavík tilkynning
um jeppaveltu á heiðinni og voru
þrír í þeim bíl en engan sakaði.
Gekk á með hryðjum þegar atvikið
varð. Bíllinn skemmdist talsvert.
TVEIR jeppar ultu á Holtavörðu-
heiði í gærkvöldi, annar laust fyrir
klukkan átta en hinn um níuleytið.
Engan sakaði við velturnar.
Tveir voru í fyrri bílnum en að
sögn lögreglunnar í Borgarnesi
varð atvikið með þeim hætti að
bíllinn lenti í vindhviðu eftir að
hafa mætt bíl og snerist á veginum
Tvær jeppaveltur
á Holtavörðuheiði