Morgunblaðið - 31.01.2003, Blaðsíða 6

DAGLEGT LÍF
6 C FÖSTUDAGUR 31. JANÚAR 2003 MORGUNBLAÐIÐ
þú kenndir hér fékk
hver nemandi í ung-
lingadeild um 30
stundir á viku í
kennslu, en nú fá
þau 37 tíma á viku,
svo þú sérð að vinnu-
dagurinn hjá þeim
er lengri en áður.
Unglingarnir hafa
lítið breyst að mér
finnst. Það eru alltaf
einhver vandamál
sem fyglja unglings-
árunum og því að
verða fullorðinn, og
vandamálin eru að
sumu leyti öðru vísi
nú en áður. Brotnar
fjölskyldur, meiri
hraði og kröfur sem
skila sér beint inn í
skólann til okkar.
Samt er það þannig
að upp til hópa eru
unglingar ljúfasta
fólk, sem eins og
SIGURÐUR Björgvinsson hófkennslu við Víðistaðaskólaárið 1978 og hefur verið
skólastjóri við skólann síðan árið
1994. Um skólabrag almennt og það
hvort unglingar hefðu breyst mikið
frá því hann hóf kennslu sagði Sig-
urður meðal annars:
„Mér finnst skólabragurinn vera
góður. Krakkarnir eru yfirleitt ró-
legir og sjaldan hægt að kvarta
undan framkomu þeirra. Þetta á
sér sjálfsagt skýringar. Það hefur
fækkað í skólanum og þess vegna
minna um pústra. Þegar þú kenndir
hér voru fimm til sex bekkir í ár-
gangi, en eru nú fjórir. Skólinn var
þrísetinn þegar flest var, en er nú
einsetinn.
Þegar við vorum að kenna hér
saman var kennt allan daginn og
jafnvel fram undir kvöldmat. Þá
voru um það bil 1.100 nemendur í
minna húsnæði en núna. Nú eru í
skólanum um 550 nemendur og það
segir sig sjálft að það hefur í för
með sér miklar breytingar. Þegar
unglingar á öllum tím-
um eru atorkusamir og
kraftmiklir og finnst
gaman að vera til.
Þó finn ég eina
breytingu sem tengist
gelgjuskeiðinu. Það
virðist hafa færst neðar
og krakkar taki út
þroskann og eru því oft
rólegri þegar í ung-
lingadeildina er komið.
Ný tækni hefur að
sjálfsögðu sín áhrif.
Þar má nefna GSM-
síma, margar sjón-
varpsrásir og Netið;
meiri samskipti við um-
heiminn, kannski minni
við nærheiminn.“
Það er auðséð að að-
búnaður virðist mun
betri en var … ?
„Það voru engar
tölvur þegar þú varst
hér. Tölvan er hjálp-
artæki og upplýs-
ég að nota hann til að ræða málefni
bekkjarins. Þennan tíma verð ég til
dæmis að nota til að skipuleggja for-
eldradaga sem eru framundan og
koma ákveðnum upplýsingum á
framfæri sem snerta bekkinn í
heild,“ segir Sigrún þegar hún sér að
kennarinn fyrrverandi er eitt spurn-
ingamerki í framan út af lífsleikn-
inni.
Sigrún byrjar tímann á því að
ræða aðeins um snjókastið í frímín-
útunum. „Ég get vel skilið að það er
freistandi að fara út í snjókast þar
sem þið hafið ekki séð snjó síðan í
fyrravetur,“ segir umsjónarkennar-
inn með festu í röddinni. „En um
snjókastið gilda ákveðnar reglur
sem þið eigið að þekkja. Í fyrsta lagi
að gæta þess að meiða engan með
snjókastinu og í öðru lagi að kasta
ekki að skólanum, og allra síst í rúð-
urnar. Þetta eru fastar reglur sem
við þurfum ekki að ræða frekar.“
Það sem eftir er tímans fer í að
skipuleggja tíma fyrir foreldravið-
tölin og fara yfir „bláu bækurnar“,
sem hver nemandi hefur, en í þær
eru skráðar viðurkenningar og at-
hugasemdir kennara og forráða-
manna.
Í aðalnámskrá grunnskóla frá
1999 er viðfangsefnum lífsleikni
skipt í tvo flokka. Fyrri flokkurinn
nefnist sjálfsþekking, samskipti,
sköpun og lífsstíll, en sá síðari sam-
félag, umhverfi, náttúra og menning.
Viðfangsefni fyrri flokksins fela í sér
markmið mannræktar og sjálfs-
þekkingar og auk þess markmið sem
stuðla eiga að frumkvæði, sjálf-
stæðri, skapandi og gagnrýninni
hugsun, aðlögunarhæfni og siðviti til
að taka ákvarðanir í síbreytilegum
veruleika. Viðfangsefni síðari flokks-
ins eru sveigjanlegri og hafa kenn-
arar meira frjálsræði um útfærslu
þeirra með hliðsjón af sérstöðu,
staðháttum og áherslum í skóla-
starfi.
Hér er vissulega um viðamikinn
og margslunginn málaflokk að ræða
sem ekki er unnt að fara nánar út í
hér, enda efni í aðra blaðagrein. Hið
sama er að segja um valfag sem ber
heitið FTM í stundaskrá, sem kenn-
arinn fyrrverandi ákveður að kynna
sér nánar eftir matarhlé. FTM er
skammstöfun fyrir fjölmiðlun, tölvu-
tækni og myndmennt og að sögn
Sigurðar skólastjóra er hér um að
ræða þróunarverkefni sem Víði-
staðaskóli hóf síðastliðið haust.
Verkefnið byggist á samþættingu
þessara námsgreina, sem raunar
hafa verið kenndar við skólann um
árabil, en öðlast nú nýjan tilgang við
þessa samþættingu.
Nemendum er skipt í þrjá hópa. Í
einum hópnum er farið í viðtalstækni
undir leiðsögn Þórdísar íslensku-
kennara. Í öðrum leiðir Bjarni Ant-
onsson nemendur í allan sannleika
um undraheima tölvutækninnar og í
þeim þriðja kennir Ása Björk
Snorradóttir myndmenntakennari
hinn myndræna þátt verkefnisins.
Afrakstur þessarar vinnu kemur síð-
an saman á sérstakri heimasíðu sem
tileinkuð er verkefninu. En þetta er
of flókið mál til að útskýra hér í smá-
atriðum. Hins vegar þarf ekki að
taka fram að gamli kennarinn er
ákaflega hrifinn og uppnæmur yfir
þeim tækniframförum sem orðið
hafa hér í skólanum síðan hann var
sjálfur við kennslu.
Maður þroskast
En þó margt hafi breyst kemur þó
annað kunnuglega fyrir sjónir. Rétt
eins og gerst hefði í gær. Þetta á
ekki síst við um skólabrag, fram-
komu nemenda og samskipti þeirra
og kennara. Gamli kennarinn hafði
tekið eftir því þennan morgun að
nemendur í 10. bekk Víðistaðaskóla
voru ekki nærri eins uppivöðslusam-
ir og agalausir eins og hann hafði
hálfpartinn búist við. Framkoma
þeirra í tímum og frímínútum var
síst verri en þeirra sem hann hafði
sjálfur kennt fyrir aldarfjórðungi. Ef
eitthvað var virkuðu þessir krakkar
afslappaðri og rólegri. Sögusagnir
um agaleysi unglinga nú til dags
virðast því úr lausu lofti gripnar.
Kannski er ástandið í Víðistaðaskóla
óvenju gott hvað þetta varðar, sam-
anborið við aðra skóla? Um það get-
ur greinarhöfundur að sjálfsögðu
ekki dæmt því hann skortir saman-
burð.
Best að nota matarhléið til að
reyna að kynnast krökkunum aðeins
betur. Forvitnast um lífsskoðanir
þeirra og áhugamál, vonir þeirra og
væntingar, vandamál og vonbrigði?
Krakkarnir eru að tínast inn í mat-
salinn og þarna kemur Oddný Silja í
hópi bekkjarsystkina. Best að svífa á
þau enda þykist ég eiga hauk í horni
þar sem formaður nemendaráðs er. Í
þessum hópi eru, auk Oddnýjar
Silju, þau Ásgeir, Tinna Rut, Helga
Sif, Rósa Birna og Dagný og við
byrjum að spjalla um lífið og til-
veruna.
Þau segja að áhugamál unglinga
séu afar margbreytileg nú til dags.
„Hjá mér er það tónlist, íþróttir og
vinirnir,“ segir Ásgeir og bætir síðan
við glaðbeittur á svip: „Og stelp-
ur …“ Hann segist líka glamra dálít-
ið á gítar fyrir sjálfan sig. Þau segja
að ekki sé hægt að benda á neina
ákveðna tónlistarstefnu sem sé í
meira uppáhaldi en önnur. „Það er
allt í gangi og misjafnt hvað hverjum
og einum finnst.“ Þau geta ekki einu
sinni komið sér saman um, í þessum
litla hópi, hverjar séu bestu hljóm-
sveitirnar eða skemmtilegasta tón-
listin. Einhver nefnir hljómsveitina
Creed og af innlendum hljómsveit-
um segja þau að Írafár og Í svörtum
fötum séu góðar á böllum, en ekki
sérstaklega gaman að hlusta á tón-
listina þeirra af geisladiskum.
Gamli kennarinn fer nú að segja
þeim frá tónlistarsmekk unga fólks-
ins fyrir rúmum aldarfjórðungi. Þá
var ABBA í miklu uppáhaldi, sér-
staklega hjá stelpunum og þær voru
syngjandi ABBA-lög í tíma og ótíma.
Svo kom skoska rokkhljómsveitin
Slade til landsins og gerði allt vit-
laust. Strákarnir fengu Slade-æði og
smíðuðu gítara úr krossviðarplötum
og komu fram með atriði á árshátíð
skólans þar sem þeir hermdu eftir
Slade á tónleikum. Slade-plata var
spiluð baksviðs og strákarnir bærðu
varirnar og þóttust syngja. Tíundu-
bekkingum í Víðistaðaskóla í upphafi
nýrrar aldar finnst þetta skondið og
hálfhallærislegt. Telja nánast óhugs-
andi að boðið yrði upp á slíkt
skemmtiatriði á skemmtunum skól-
ans nú til dags.
En hvað með Erp og hina rapp-
arana? Blaðamaðurinn laumar þess-
ari spurningu inn í umræðuna enda
hefur Erpur vaxið í áliti hjá honum,
sérstaklega eftir samspilið við
kvæðaþulinn Steindór Andersen á
geisladiskinum Rímur og rapp.
„Þetta er skítapakk,“ segir Ás-
geir. „Eini rapparinn með viti er
Móri,“ bætir hann við. „Hvernig get-
urðu sagt það? Mér finnst alveg
sama ruglið í honum og hinum, tal-
andi um hass eins og sjálfsagðan
hlut,“ andmælir Oddný Silja.
Þetta leiðir talið að vímuefna-
neyslu unga fólksins og þau eru sam-
mála um að líklega sé vímuefnavand-
inn helsta hættan sem steðji að unga
fólkinu nú til dags. „Þetta er mikið
vandamál og það versta er að krakk-
arnir sem leiðast út í þetta verða
alltaf yngri og yngri,“ segja þau.
Við víkjum talinu að pólitíkinni en
þau segjast hafa lítinn áhuga á
henni. „Við fáum ekki að kjósa hvort
eð er. Það skiptir því engu máli hvað
okkur finnst. Kannski vaknar áhug-
inn á pólitík seinna, ef við förum í
menntaskóla og háskóla.“ Varðandi
Íraksdeiluna og hættuna á stríði eru
þau flest mótfallin öllu hernaðar-
brölti. „Þessi George Bush er nú
bara hálfviti,“ segir Ásgeir og bætir
því við að Saddam Hussein sé síst
skárri. „Mér finnst nú að það ætti að
gefa út veiðileyfi á Saddam,“ segir
Tinna Rut.
Hvað um framtíðina? Ætla þau öll
í framhaldsskóla?
„Ég veit ekki hvað ég geri. Ég er
að flytja til Danmerkur og allt í
óvissu með það hvort ég fer í skóla
þar eða bara að vinna,“ segir Ásgeir.
Dagný er heldur ekki viss um hvað
hún geri eftir skyldunámið. Rósa
Birna ætlar að reyna að komast í
MR og auk Oddnýjar Silju ætla þær
Tinna Rut og Helga Sif að reyna að
komast í Versló, eða einhvern annan
framhaldsskóla í Reykjavík.
Af hverju vilja þær ekki fara í
Flensborg?
„Æ, þá hittir maður bara sömu
krakkana og maður hefur verið að
umgangast í tíu ár. Það er nauðsyn-
legt að breyta til og kynnast nýju
fólki og komast í nýtt umhverfi,“
segja þær.
Varðandi vistina í Víðistaðaskóla
og samskiptin við kennarana virðast
þau vera nokkuð sátt og telja að
hlutirnir séu í góðu lagi í skólanum.
„Sumir kennararnir eru stundum
dálítið skapvondir, en annars er
þetta allt í lagi. Skólinn er ekkert svo
slæmur.“
Aðspurð segjast þau ekki verða
mikið vör við einelti í skólanum. Að
vísu sé eitthvað um að einstakir
nemendur séu uppnefndir en það
risti ekki djúpt. „Það var kannski
meira um þetta í yngri bekkjunum.
En maður þroskast upp úr þessu,“
segir Ásgeir.
Þetta svar er ótvírætt þroska-
merki. Og eftir að hafa spjallað við
þessa krakka er maður einhvern
veginn bjartsýnni en áður á framtíð
íslensku þjóðarinnar. Nemendur í
Víðistaðaskóla á því herrans ári 2003
virðast bara vera hið skikkanlegasta
fólk, og síst verra en nemendur voru
í þá „gömlu góðu“ daga.
Eins og …
Unnið í þróunarverkefninu FTM, sem er samþætting fjölmiðlunar, tölvutækni og myndmenntar.
svg@mbl.is
SIGURÐUR BJÖRGVINSSON SKÓLASTJÓRI
Upp til hópa ljúfasta fólk
Sigurður Björgvinsson skólastjóri.