Morgunblaðið - 01.02.2003, Blaðsíða 68
68 LAUGARDAGUR 1. FEBRÚAR 2003 MORGUNBLAÐIÐ
DV
Sýnd kl. 5, 8 og 10.40. Sýnd kl. 7, 9 og 11. Enskur texti
Ein umdeildasta og djarfasta kvikmynd ársins
er komin í bíó. Myndin er alls ekki við hæfi
viðkvæms folks. Kvikmyndaskoðun heimilar
einungis kvöldsýningar á myndinni sökum
djarfra ástarsena og grófra ofbeldisatriða.
Stranglega bönnuð innan 16 ára
Náðu
þeim í bíó
í dag.
í mynd eftir Steven Spielberg.
Íslenska fjölskyldumyndin
Didda og dauði kötturinn
frumsýnd um næstu helgi
Frumsýning
Monica Bellucci
SV MBL
Sýnd kl. 3. 400 kr. Sýnd kl. 2 og 4. 250 kr. Sýnd kl. 2 og 4. 250 kr. Sýnd kl. 2, 4, 6, 8 og 10.
FJÖLSKYLDUDAGAR
Sýnd kl. 2 og 5.50. Sýnd kl. 10.15.
2 vinsælustu myndir frönsku kvikmyndahátíðarinar
DV
MBL
DVMBL
ÓHT Rás 2
Sýnd kl. 8.
Sýnd í stórum sal í dúndur hljóðkerfi kl. 5.40, 8 og 10.15. B. i. 14.
Misstu ekki af vinsælustu
mynd síðasta árs í bíó
Tilboð 2 fyrir 1
KRINGLAN AKUREYRI
Sýnd kl. 2, 4, 6, 8 og 10. / Sýnd kl. 12, 2, 4 og 6. / Sýnd kl. 6, 8 og 10.
Sýnd kl. 6, 8 og 10. / Sýnd kl. 10.
ÁLFABAKKI KRINGLAN KEFLAVÍK
/ / /
FJÖLS
ÓHT Rás 2
SUMIR fæðast í heiminn þegar
skaparinn er í sólskinsskapi og eys í
þá gáfum og glæsileika í fasi, útliti og
talanda. Þrátt fyrir allt þetta bruðl er
engu líkara en sumir séu með þeim
ósköpum fæddir að geta ekki nýtt sér
slíkar vöggugjafirnar réttum megin
laganna heldur gerast ótíndir svika-
hrappar og gjörsamlega ofviða að
fara eftir leikreglum.
Frank Abagnail (Leonardo Di-
Caprio), er einn þeirra; bráðgáfaður,
fallegur, snjall, óforskammaður. For-
eldrar hans skilja þegar hann er á
táningsaldri og virðist áfallið hrinda
honum út í nokkurra ára samfellt
ávísana- og skjalafals þar sem hann
fer undir fölsku flaggi vítt um heim,
spreðar milljónum illa fenginna dala,
umkringdur fögrum konum. Undir
niðri vill hann gera betur, standa sig í
augum Franks eldri (Christopher
Walken), hrakfallabálksins, föður
síns. Það hvarflar þó aldrei að pilt-
inum að taka sinnaskiptum og gerast
heiðarlegur heldur siglir áfram léttu
leiðina ljúfu uns yfir lýkur.
Afbrotaferillinn er orðinn ærið lit-
ríkur er yfirvöldin komast á slóð
hrappsins. Alríkislögreglan sendir
Carl Hanratty (Tom Hanks), einn
sinn besta mann, á hæla hans en
Frank sleppur æ ofan í æ uns dregur
til tíðinda. Allt fer þó vel að lokum,
líkt og í ævintýrunum.
Spielberg kemur á óvart, er af-
slappaður og beinlínis notalega fynd-
inn í Gríptu mig ef þú getur. Hún er
ekki í hópi hans bestu en engu að síð-
ur frábær afþreying og óaðfinnanleg
hvar sem á hana er litið. Leikstjórinn
þykir ekki sérlega spaugsamur, til-
raunir hans til gamanmyndagerðar
mislukkaðar og hefur á undanförnum
árum rogast með samvisku heimsins
á herðunum og kominn tími til að
létta á byrðinni. Útkoman er hans
skemmtilegasta mynd til þessa.
Spielberg nýtur yfir höfuð góðrar,
að mestu leyti sannrar sögu og frá-
bærra leikara. DiCaprio er tvímæla-
laust í hópi þeirra útvöldu sem
minnst er á í upphafi: Eldklár, dæma-
laust fríður sýnum og það sem mestu
máli skiptir, hæfileikaríkur leikari.
Smellpassar í hlutverk táningsins
þótt leikarinn sé einum 10 árum eldri
og er með ólíkindum sannfærandi,
háll sem áll í öllum samskiptum.
Hanks, sem hinn grautfúli spæjari,
og Walken gefa honum lítið eftir.
Reyndar hefur sá síðarnefndi sjaldan
eða aldrei verið betri á síðustu ára-
tugum. Það var líka tími til kominn að
þessi magnaði skapgerðarleikari
fengi tækifæri í góðri mynd úrvals-
leikstjóra.
Útlit Gríptu mig ef þú getur er sér
kapítuli. Andrúm gamla, góða 7. ára-
tugarins endurskapað óaðfinnanlega.
Allt frá sjálfum titlunum í upphafi til
gleraugna Hanks. Búninga- og leik-
myndahönnuðunum hlýtur að verða
umbunað með Óskarsverðlaunum.
Allir þessir kostir vega upp á móti
nokkrum vafasömum og ótrúverðug-
um atriðum sem reyna á umburðar-
lyndi áhorfandans. Hann getur hins
vegar glaðst yfir fínustu skemmtun.
Á fölskum
forsendum
Falskir og flottir feðgar: Christoph-
er Walken og Leonardo DiCaprio.
KVIKMYNDIR
Sambíóin, Háskólabíó og
Laugarásbíó
Leikstjóri: Steven Spielberg. Handrit:
Jeff Nathanson, byggt á bók Franks W.
Abagnail og Stan Redding. Kvikmynda-
tökustjóri: Janusz Kaminski. Tónlist:
John Williams. Aðalleikendur: Leonardo
DiCaprio, Tom Hanks, Christopher Walk-
en, Nathalie Baye, Amy Adams, Martin
Sheen, James Brolin. 140 mín. Dream-
Works. Bandaríkin 2002.
CATCH ME IF YOU CAN (GRÍPTU MIG
EF ÞÚ GETUR!) Sæbjörn Valdimarsson
IRRÉVERSIBLE eða Óaftur-
kallanlegt er fersk, öðruvísi, krefj-
andi, óhugnanleg, áhugaverð og um-
deild kvikmynd. Þar sem sagan er
stærri og skiptir miklu meira máli en
kvikmyndin sjálf.
Eins og segir í kynningu myndar-
innar hefst hún á morði þar sem er
verið að hefna fyrir nauðgun sem við
síðar verðum vitni að. Og í raun er í
lagi að vita hvað gerist. Það sem
skiptir meira máli í þessari mynd er
hvernig maður sér atburðina, hvað
manni finnst um þá og hvernig
manni líður með þá. Enda segist leik-
stjórinn hafa gert þessa mynd í þeim
tilgangi að koma við fólk. Og eitt er
víst að það hefur tekist. Við fréttum
frá Cannes að liðið hefði yfir fólk á
sýningu myndarinnar og sumir þurft
læknishjálp. Ég minntist þessa þeg-
ar ég sá myndina … og hjálp! Mynd-
in hefst á að titillinn, nöfn leikaranna
og aðstandenda hamrast á skermin-
um með tilheyrandi óhugnanlegum
hljóðum og strax er myndin orðin
agressíf … áður en hún byrjar. Ég
sat í stólnum, hélt mér í og hugsaði:
„Nei, nei, ég vil ekki sjá þessa
mynd.“ Síðan kom ég mér á óvart
með því að horfa á hana án tiltak-
anlega mikils hryllings, eflaust af því
að ég hafði búist við hinu versta. Það
var helst að valtað hefði verið yfir
réttlætiskennd mína og bjartsýni.
Samt gat ég ekki annað en velt fyrir
mér hversu ónæm ég væri orðin fyrir
hryllingi. Ég horfði á hrottafengn-
asta og grófasta morð sem ég hef séð
og níu mínútna nauðgun þar sem
ekkert er dregið undan og maður er
neyddur til að horfa á allt til enda.
Það er óhugnanlegt hverju áhorf-
endur í dag eru orðnir vanir. En ein
rök Gaspars Noé fyrir yfirgengilegu
ofbeldi myndarinnar er að sýna fram
á hversu tilgangslaust það er og eru
misjafnar skoðanir á því hvort leik-
stjóranum hafi tekist það ætlunar-
verk sitt. Fyrir mitt leyti já, og finnst
mér tilraunin mun áhugaverðari og
áhrifaríkari en aðrar undangengnar.
Og þar hefur kvikmyndagerðin sitt
að segja en ekki bara sagan sjálf.
Eitt það sérstæðasta við myndina
er að hún er sýnd aftur á bak, þannig
að seinasta atriði myndarinnar kem-
ur fyrst og síðan koll af kolli. Venju-
lega er áhorfendum gefið tækifæri til
að tengjast persónunum, mynda sér
álit á þeim og byggja upp samúð með
þeim áður en til átaka og uppgjara
frásagnarinnar kemur. Hér er farið
beint í ódæðin og áhorfendur vita í
raun ekki hvað þeim á að finnast til-
finningalega um verknaðinn. Þá bara
hryllir óneitanlega við. Myndavélinni
er þó beitt þannig að áhorfendur
verða jafnringlaðir og aðalpersónan
er og geta þannig að örlitlu leyti sett
sig í fótspor hennar. Þegar að nauðg-
uninni kemur þekkjum við persón-
urnar örlítið og höfum samúð. Þar
kemur mjög sterkt inn að áhorfend-
ur vita hver örlög persónanna verða,
sem gerir þær svo óendanlega varn-
arlausar og áhorfendur mun meyr-
ari. Ég heyrði sjálfa mig reyna að
vara nauðgunarfórnarlambið við:
„Ekki fara þarna, ekki!“ Vonleysið
færist enn frekar yfir mann þegar
við sjáum að rétti náunginn var ekki
drepinn í upphafi. Að
lokum kynnist maður
persónunum og í fal-
legu lokaatriði þar sem
myndavélin svífur upp
í himininn verður mað-
ur svo reiður og sorg-
mæddur. Af hverju
þurfti þetta að gerast?
Allt það góða og fallega
sem hefði getað orðið
en aldrei verður. Allt
það ljóta sem hefur
gerst og er svo hrylli-
lega óafturkallanlegt.
Vincent Cassel og
Monica Bellucci eru frábærlega
sannfærandi í aðalhlutverkunum
sem ástfangna parið sem lendir í öll-
um hryllingnum og maður finnur
auðveldlega til með þeim. Myndin
hefur sært siðferðiskennd margra en
það er satt hjá leikstjóranum að ef á
annað borð er verið að sýna nauðgun
og morð, af hverju þá að sýna þessa
viðbjóðslegu atburði í yfirborðs-
kenndri útgáfu? Fórnarlömb raun-
veruleikans eiga ekki kost á því. Ætli
siðferðiskennd þeirra sé særð?
En af hverju að segja svona sorg-
lega og vonlausa sögu? Maður er al-
gerlega miður sín eftir að hafa séð
myndina. Hvað hefur maður upp úr
því? Yfirleitt eru sorglegu bíómynd-
irnar um sanna atburði. En þessi
mynd er sannari en þær allar til sam-
ans því hér er ekki um einstakan at-
burð að ræða, heldur gerist einmitt
þetta þúsund sinnum á dag um allan
heim, aftur og aftur og aftur.
Mér þykir það miður að þótt mér
finnist þessi einfalda saga af hefnd
ástfangna mannsins stórmerkileg
kvikmynd, áhrifarík, sönn og gerð af
miklu næmi og innsæi, þá treysti ég
mér varla til að mæla með henni við
nokkurn mann. Hvorki viðkvæma né
þá sem uppfullir eru af réttlætis-
kennd. Hins vegar get ég ekki annað
en skorað á mikla kvikmyndaáhuga-
menn og aðrar nýjungagjarnar og
hraustar sálir að láta hana ekki fram
hjá sér fara.
Hefnd ástfangna mannsins
KVIKMYNDIR
Háskólabíó
Leikstjórn og handrit: Gaspar Noé. Kvik-
myndataka: Benoit Debie og Gaspar
Noé. Aðalhlutverk: Monica Bellucci, Vin-
cent Cassel og Albert Dupontel. 95 mín.
Frakkland. Le Studio Canal + 2002.
IRREVERSIBLE/ÓAFTURKALLANLEGT
Hildur Loftsdóttir
„Af hverju þurfti þetta að gerast? Allt það góða
og fallega sem hefði geta orðið, en aldrei verður.“