Morgunblaðið - 03.02.2003, Blaðsíða 12

„Áfall fyrir allt mannkyn“
ÞJÓÐARLEIÐTOGAR um allan
heim vottuðu Bandaríkjamönnum
samúð sína í gær vegna Kólumbíu-
slyssins og minntust geimfaranna
sjö, sem fórust með ferjunni. Meðal
þeirra voru Ísraeli og kona, sem
fædd var í Indlandi.
„Indverjar allir harma þetta
skelfilega slys, sem snertir okkur
sérstaklega vegna dauða landa okk-
ar, Kalpana Chawla,“ sagði Atal Bih-
ariu Vajpayee, forsætisráðherra
Indlands, í samúðarskeyti sínu til
George W. Bush, forseta Bandaríkj-
anna.
„Á laugardag komum við saman til
að fagna fyrsta indverska geimfar-
anum en þá fengum við fréttirnar og
fögnuðurinn snerist upp í mikinn
harm,“ sagði maður í Karnal, fæð-
ingarbæ Chawla.
Ísraelinn Ilan Ramon var líka
mikið stolt sinnar þjóðar og víða í
Ísrael safnaðist fólk saman í fyrra-
kvöld til að minnast hans. Þar í landi
hefur verið fátt um góðar fréttir
lengi og dauði hans kom því eins og
reiðarslag yfir alla þjóðina. Jiang
Zemin, forseti Kína, sendi Bush og
Moshe Katsav, forseta Ísraels, sam-
úðarkveðjur og sagði, að vonandi
yrði slysið ekki til að draga úr sókn
mannsins út í geiminn. Kínverjar
stefna nú að því að senda sína fyrstu
menn út í geiminn síðar á árinu.
Geimkönnun er
landamæralaus
Junichiro Koizumi, forsætisráð-
herra Japans, og Kim Dae-jung, for-
seti Suður-Kóreu, vottuðu einnig
minningu geimfaranna virðingu sína
og Vladímír Pútín, forseti Rúss-
lands, sagði í sínu skeyti, að vegna
náinnar samvinnu Rússa og Banda-
ríkjamanna í geimferðamálum tækju
Rússar slysið enn nær sér en ella.
Jacques Chirac, forseti Frakk-
lands, Gerhard Schröder, kanslari
Þýskalands, Tony Blair, forsætisráð-
herra Bretlands, Jóhannes Páll páfi
II og Kofi Annan, framkvæmdastjóri
Sameinuðu þjóðanna, voru meðal
margra annarra, sem lýstu harmi
sínum vegna slyssins og í ummælum
sínum sagði Annan, að Kólumbíu-
slysið væri „áfall fyrir allt mannkyn“
vegna þess, að könnun geimsins tak-
markaðist ekki við landamæri ein-
stakra ríkja.
Þjóðarleiðtogar um allan heim votta
Bandaríkjamönnum samúð sína
Peking. AP.
GEIMFERJAN Kólumbía fórst á
laugardag skömmu áður en hún átti
að lenda í Texas í Bandaríkjunum.
Um borð voru sjö geimfarar og fórust
þeir allir. Yfirvöld vestra hafa útilok-
að að um hryðjuverk hafi verið að
ræða og beinist rannsóknin nú að því
að kanna hvort vinstri vængur geim-
ferjunnar hafi skemmst í flugtaki.
Kólumbía var í 62 km hæð yfir
norðurmiðhluta Texas kl. 9 að stað-
artíma eða kl. 14 að íslenskum tíma á
laugardag, þegar samband við ferj-
una rofnaði, 16 mínútum áður en
lending var ráðgerð í Kennedy-geim-
stöðinni í Flórída. Íbúar í Texas sögðu
að hús þeirra hefðu skolfið og miklar
drunur heyrst. Líklegt er að hávaðinn
hafi orðið þegar geimferjan rauf
hljóðmúrinn en hún var á 20.112 kíló-
metra hraða á klukkustund þegar
hún sundraðist.
Leitarflokkar hafa verið sendir af
stað til að safna saman brakinu sem
dreifðist víða yfir Texas og Louisiana.
Í gær höfðu fundist málmhlutar úr
geimferjunni, þeir stærstu á stærð
við bíl. Þá hafði fundist hjálmur eins
geimfarans og ótilteknar jarðneskar
leifar einhverra þeirra sjö sem fórust.
Lögregla hefur hvatt vegfarendur til
að stöðva ekki bifreiðar sínar til að
skoða brakið svo að umferðaröng-
þveiti skapist ekki á helstu hrað-
brautum milli Houston og Dallas. Þá
var og varað við því að eitruð efni
kynni að vera að finna á brakinu og
var almenningur hvattur til að snerta
ekki þá hluta sem hann
kynni að finna.
Sjö manns voru í áhöfn
geimferjunnar, þar á með-
al Ísraeli sem var að fara
fyrstur Ísraela í ferð út í
geiminn. Fjórir geimfar-
anna voru í sinni fyrstu
geimferð og tveir þeirra
voru konur. Geimfararnir
voru allir rúmlega fertugir.
George W. Bush Banda-
ríkjaforseti flutti sjón-
varpsávarp á laugardags-
kvöld og greindi
bandarísku þjóðinni frá því
að enginn hefði komist af
þegar bandaríska geim-
ferjan Colombia splundr-
aðist yfir Texas. „Sá mál-
staður sem þau dóu fyrir
lifir áfram,“ sagði Bush.
„Mannkynið ferðast út fyr-
ir okkar heim af þekking-
arþörf og lönguninni til að
skilja. Ferð okkar inn í
geiminn heldur áfram,“
sagði Bush.
Talið er að skemmd á
hitahlíf vinstri vængs
geimferjunnar, sem varð í geim-
skotinu 16. janúar sl., kunni að vera
skýringin á því hvers vegna Kólumbía
fórst. Kvoða sem notuð var til ein-
angrunar í eldsneytisgeymi ferjunnar
hafi losnað frá og slegist í vinstri
væng Kólumbíu.
Hitahlífarnar voru 24.000 talsins og
vernduðu ferjuna fyrir þeim gífurlega
hita, sem myndast er hún kemur inn í
gufuhvolfið. Getur hann orðið allt að
1.650 gráður á celsíus. Skynjarar
sýndu líka mikinn hita í ferjunni rétt
áður en hún sundraðist og styður það
enn frekar kenninguna um skemmda
hitahlíf. Fleiri tilgátur hafa komið
Kólumbía er hún hafði splundrast í meira en
60 km hæð yfir jörðu. Þá var hún á gífurlegum
hraða eða um 20.000 km á klukkustund.

  





 
 
  

 
!   "

#

$" $
%&&'(
)&&'(


 

*+
(





+*






(, - ./
"(-0 1 (,2 2
3)4&&&( 5/673
(2 8 (-9:5 /
  "
  





 
!
"# $%


&
' $
 
'(



5/;(
7<='(
)* $$ .' :9- (2 (2 8 
+, $$
 5/;7%%'(4
/;
$%%6)
-, $$ 5/;>&'(4
/;
$7?63
@-,/"(-0 (5
( 74)3&AB
. $
$ 5/;3)'(
(, - 
C(-0 
8/

/
&
 $
#0"


(  

  !" # $%&% ' '%

"( - :
08'8 - /
-(/D /
,:/ (:(8
,'
@-.D ../E.2
/  /- 8
 9  ' /
.:,'



fram, til dæmis, að skemmdin á
vængnum hafi valdið því að ferjan
varð stjórnlaus, einnig, að málm-
þreyta hafi sagt til sín eða skamm-
hlaup hafi orðið í lúinni rafleiðslu. Þá
hefur verið nefnt, að lítill loftsteinn
gæti hafa rekist á ferjuna en það þyk-
ir þó mjög ólíklegt.
Sérfræðingar lögðu í gær áherslu á
að enn væri rannsókn málsins of stutt
á veg komin til að unnt væri að full-
yrða nokkuð í þessu efni.
Kólumbía var elsta geimferja
Bandaríkjamanna, rúmlega 20 ára
gömul, en hafði margoft verið endur-
nýjuð með ýmsum hætti.
Sundraðist á
20.000 km hraða
Líklegt talið að vinstri vængur geimferjunnar
Kólumbíu hafi skaddast í flugtaki
Reuters
ERLENT
12 MÁNUDAGUR 3. FEBRÚAR 2003 MORGUNBLAÐIÐ
GEIMFARARNIR sjö,
sem fórust með Kól-
umbíu. Talið frá
vinstri eru Kalpana
Chawla, William
McCool, Ísraelinn Ilan
Ramon, Rick Husband,
Laurel Clark, Michael
Anderson og David
Brown. Myndin var
tekin af áhöfn ferj-
unnar í aðalstöðv-
unum á Kanaveral-
höfða 16. janúar
síðastliðinn, rétt áður
en hún steig um borð í
geimferjuna.
AP
Áhöfn geim-
ferjunnar
21 geimfari
hefur týnt lífi
París. AFP.
ALLS hefur 21 geimfari týnt
lífi á þeim rúmlega 40 árum
sem liðin eru frá því að mann-
aðar geimferðir hófust:
 27. janúar 1967: Bandarísku
geimfararnir Virgil Grissom,
Edward White og Roger
Chaffee farast þegar eldur
kviknar um borð í Apollo 1 við
æfingu. Eldurinn kviknaði þeg-
ar skammhlaup varð í rafkerfi
sem kveikti í súrefnisbirgðum
geimfaranna.
 23. apríl 1967: Sovéski geim-
farinn Vladímír Komarov ferst
um borð í Soyuz 1 eftir 26
klukkustunda ferð. Komarov
fórst er fallhlíf stóð á sér með
þeim afleiðingum að geimfarið
steyptist á fullri ferð til jarðar.
 29. júní 1971: Þrír sovéskir
geimfarar, Georgíj Dobrovols-
kíj, Vladíslav Volkov og Viktor
Patsajev, farast er þrýstings-
fall verður í Soyuz-11 geimfari
þeirra. Þeir höfðu verið 24
daga í geimnum og sett met.
 28. janúar 1986: Geimferjan
Challenger springur í loft upp
75 sekúndum eftir flugtak. Um
borð eru sjö geimfarar og allir
farast: Francis Scobee, Michael
Smith, Ronald McNair, Ellison
Onizuka, Gregory Jarvis, Jud-
ith Resnik og Christa McAul-
iffe, sem var kennari og fyrsti
óbreytti borgarinn sem valinn
var til að fara í geimferð.
 1. febrúar 2003: Geimferjan
Kólumbía ferst 16 mínútum
fyrir áætlaða lendingu. Um
borð eru sjö geimfarar og far-
ast þeir allir; Rick Husband,
William McCool, Michael And-
erson, David Brown, Kalpana
Chawla, Laurel Clark og ísr-
aelski flugforinginn Ilan
Ramon.