Morgunblaðið - 06.02.2003, Blaðsíða 12

150.000 vi›skiptavinir Símans GSM njóta fless
a› hringja ód‡rara innan sama farsímakerfis.
Hugsa›u dæmi› til enda. NONN
I
O
G
M
A
N
N
I
I
Y
D
D
A
•
N
M
0
7
8
3
4
•
si
a
.i
s
 


>/=6=B >CD/E/B>/D%F "/D(,>/D%F$,"/D(,>/D%F G/B)/HI
BJ66FD6/K
)FE,LEFD L,,=B
%/=GAFD6
>/D%F
!!
!! 
  
  

!
! 
! !!
!!


!

!


!  !
!!!
! 0=  0 , : ' 4', *4 
' 4 # >4   34)
5*/
5*6
5*4
44
44
5)+
36)

MF),%FG ,/)MBNF
341
3*+

MIKLAR breytingar hafa orðið á
kanadískum sjávarútvegi á þeim tíu
árum sem eru síðan þorskveiðar voru
bannaðar við Nýfundaland. Það sem
er athyglisvert við þessa þróun er að
að landanir á sjávarfangi hafa minkað
um tæp 500 þús. tonn en verðmætin
aukizt að sama skapi um rúmlega 1
milljarð Kanadadollara, 55 milljarða
íslenzkra króna. Samdrátturinn er
fyrst og fremst í bolfiski, 520 þús.
tonn en aukningin er í skelfiski svo
sem humri, rækju, hörpudiski og
krabba. Það er einnig athyglisvert að
í Kanada er landað töluverðu magni
af uppsjávarfiski eða um 300 þús.
tonn og er stærsti hlutinn af því síld.
Til samanburðar má geta þess að árið
2000 var afli Íslendinga af síld 280
þús tonn.
Hvað fiskeldi varðar hefur það
fjórfaldazt í magni frá 1990 en verð-
mætin hafa þrefaldazt á sama tíma.
Þónokkur viðskipti
Töluverð áherzla hefur verið lögð á
uppbyggingu á fiskeldi í Kanada.
Ari Þorsteinsson verkfræðingur
stofnaði nýlega fyrirtækið Icemar,
sem er ráðgjafarfyrirtæki á Nova
Scotia á austurströnd Kanada og eru
þessar upplýsingar fengnar frá hon-
um. Hann hafur mikla reynslu af
störfum innan sjávarútvegsins, bæði
á Íslandi og Kanada. Meðal annars
byggði hann upp sjávarútvegsfyrir-
tækið Snæfell, sem síðan sameinaðist
Samherja og vann sem framkvæmda-
stjóri SÍF Kanada í nokkur ár. Ari
segir að þónokkur viðskipti séu milli
Kanada og Íslands og hafi Íslending-
ar til dæmis flutt til Kanada sjávaraf-
urðir og vörur og þjónustu við sjávar-
útveg fyrir um 2 milljarða króna.
Íslenzk fyrirtæki hafi verið með
nokkra starfsemi á Nýfundnalandi og
unnið að uppbyggingu rækjuvinnslu
svo dæmi séu tekin.
„Kanadískur sjávarútvegur skilar
tvöfalt meiri verðmætum en íslensk-
ur sjávarútvegur,“ segir Ari.
„Hinsvegar er það eftirtektarvert
við kanadískan sjávarútveg að tækni-
leg þróun svipuð því sem átt hefur
sér stað í Noregi, Færeyjum og Ís-
landi er skamt á veg komin og oft á
tíðum sér maður vinnubrögð og
tækni líkt því og var á Íslandi fyrir
um það bil 20 árum.
Kínverska eða
íslenska líkanið
Leiðtogar í kanadískum sjávarútvegi
hafa áhyggjur af stöðu kanadísks
sjávarútvegs og meta að breytinga sé
þörf ætli kanadískur sjávarútvegur
að lifa af þá samkeppni sem þeir eiga
við í dag.
Hafa menn bent á að til séu tvær
lausnir sem til greina komi, annars
vegar er það kínverska líkanið sem
byggir á lítilli tækni, en reiðir sig á
lágan launakostnað. Hins vegar tala
menn um íslenzka líkanið sem reiðir
sig á öfluga tækniþróun og mikil af-
köst. Menn eru sammála um að ís-
lenzka líkanið sé það sem kanadískur
sjávarútvegur þurfi á að halda.
Í þessu umhverfi met ég að tæki-
færi íslenskra fyrirtækja sem þjón-
usta sjávarútveg og fiskeldi liggi.
Þar kemur margt til, bæði sala bún-
aðar og þekkingar. Sem hvatningu
fyrir kanadísk fyrirtæki sem hafa
áhuga á að bæta samkeppnisaðstöðu
sína á sviði tækni og framfara hafa
kanadísk stjórnvöld greitt þeim götu
í formi skattaívilnana. Það gerist á
þá leið að fyrirtæki sem fjárfesta í
vélum og tækjabúnaði sem auka
framleiðni,virði, gæði eða skapa at-
vinnu fá 40% afslátt af fjárfesting-
unni í formi niðurfellinga á tekju-
skatti.
Landnám hið síðara
Ég er viss um að íslenzk fyrirtæki
eiga fullt erindi inn á þennan mark-
að, sem er farinn að gera miklar
kröfur um aðbúnað í fiskvinnslu,
hreinlæti, rekjanleika og svo famveg-
is. Nú þegar eru nokkur íslenzk fyr-
irtæki að þjónusta sjávarútveginn í
Kanada og hafa séð tækifæri í land-
námi hinu síðara, það eru til dæmis
Marel, Sæplast, TM, 3X Stál og fleiri.
Það er því full ástæða til að hvetja
íslenzk fyrirtæki til að kynna sér þá
möguleika sem fyrir hendi eru.
Ég bind einnig vonir við árangur af
komu viðskiptanefndar hingað til
Kanada undir forystu iðnaðarráð-
herra Valgerðar Sverrisdóttur og
Útflutningsráðs Íslands, en í för með
þeim verða fulltrúar 15 íslenzkra fyr-
irtækja.
Nefndin kemur hingað nú í febr-
úar og heimsækir höfuðborgina Ott-
awa og Halifax á Nova Scotia,“ segir
Ari Þorsteinsson.
Ari Þorsteinsson á bryggjunni í Yarmouth á Nova Scotia.
Nokkur íslensk fyr-
irtæki þjónusta nú
þegar kanadískan
sjávarútveg
40% afsláttur í formi
niðurfellingar tekjuskatts
SALA Coldwater Seafood US,
dótturfélags Sölumiðstöðvar hrað-
frystihúsanna hf. í Bandaríkjun-
um, nam á síðasta ári um 170
milljónum dollara eða um 13,6
milljörðum króna sem er svipuð
sala og árið 2001. Magnús Gúst-
afsson, forstjóri Coldwater, segir
að sala á flökum undir vörumerk-
inu „Icelandic“ hafi aukist nokkuð
á síðasta ári en hinsvegar hafi orð-
ið samdráttur í sölu á verksmiðju-
framleiddum vörum félagsins,
nema á vörum undir vörumerkinu
„Icelandic“ sem stóð nánast í stað.
Heildarneysla á beinlausum fiski
í Bandaríkjunum árið 2001 var um
1,9 milljónir tonna sem eru um 6-8
milljónir tonna af heilum fiski.
Neyslan á sjávarafurðum hefur
aukist um 220 þúsund tonn á síð-
asta áratug en á sama tíma hefur
neysla á helstu tegundum eldis-
fisks aukist um 480 þúsund tonn
en neysla á villtum tegundum að
sama skapi dregist saman um 260
þúsund tonn.
Magnús segir að neyslan virðist
þannig sífellt sækja meira í eld-
istegundir. „Af eldistegundunum
ber mest á rækju, laxi og leir-
geddu, auk þess sem beitarfiskur
komst á síðasta ári í fyrsta sinn á
lista yfir tíu mest seldu fiskteg-
undirnar í Bandaríkjunum. Þorsk-
ur var á síðasta ári í sjötta sæti yf-
ir mest seldu tegundirnar en var í
þriðja sæti árið 1990. Við höfum
hinsvegar selt svipað magn af
þorski á þessu tímabili og erum nú
með um 16% hlutdeild af þorsk-
markaðnum í Bandaríkjunum. Við
höfum einnig aukið vöruúrval okk-
ar í eldistegundum til að taka þátt
í þessari þróun.“
Magnús telur að aukið framboð
af eldisfiski hafi góð áhrif á al-
menna fiskneyslu í Bandaríkjun-
um, því stöðugleiki í framboði
skipti verulegu máli. Til lengri
tíma megi aftur á móti greina
hættumerki. „Reynslan hefur sýnt,
til dæmis í kjúklingaræktun þar
sem kostnaður við ræktunina
minnkar jafnt og þétt, með betri
fóðrun og markvissum kynbótum.
Sömu þróun má merkja í fiskeld-
inu. Eldisfiskurinn verður því
væntanlega stöðugt samkeppnis-
færari á sama tíma og kostnaður-
inn við að sækja villta fiskinn
eykst.“
Magnús segir að bregðast þurfi
við þessu með skipulagðri mark-
aðssetningu, þar sem eiginleikum
villta fisksins, til að mynda þorsks-
ins, verði haldið á lofti og sér-
einkenni hans fest í sessi. „Banda-
rískir neytendur halda ekki mikilli
tryggð við einstakar fisktegundir,
heldur horfa frekar í gæði og verð.
Skipulag á veiðum og vinnslu á Ís-
landi hefur batnað á síðustu árum
og gæði fisksins hafa batnað, þó
við höfum alltaf sent frá okkur
góða vöru.
Ég er því þeirrar skoðunar að
halda þurfi markaðssetningu á eld-
isþorski og villtum þorski að-
skildri, því þá fáum við meira fyrir
villta fiskinn.“
Lífleg sala á föstunni
Magnús segir að nú sé að fara í
hönd fastan og þá sé vanalega líf-
leg sala á fiski. „Við verðum vissu-
lega varir við það, eins og aðrir, að
bandarískir neytendur halda mun
fastar um budduna en áður. En
þegar líður að föstu eykst sala á
fiski, enda halda kaþólikkarnir fast
í þessa hefð og stórmarkaðir og
veitingastaðir leggja aukna
áherslu á fisk á þessum tíma. Við
njótum vissulega góðs af því,“ seg-
ir Magnús.
Svipuð sala hjá Cold-
water í Bandaríkjunum
Neysla á eldisfiski í Bandaríkjunum eykst jafnt og þétt
SMOKKFISKAFLI í Suð-
ur-Atlantshafi dróst saman
um 51% á fyrstu átta mán-
uðum ársins 2002 frá sama
tíma árið áður. Smokkfisk-
veiðarnar á þessum slóðum
geta haft áhrif á línuveiðar
hér á landi því íslenskir línu-
bátar nota smokkfisk frá
Argentínu og Falklandseyjum
sem beitu. Frá þessu greinir í
frétt Skipa.is.
Búast má við
verðhækkunum
Dragist smokkfiskaflinn sam-
an er líklegt að verð á smokk-
fiski hækki. Línuveiðar í
Norður-Atlantshafi gætu því
liðið fyrir þennan samdrátt í
afla og orðið óarðbærari fyrir
vikið. Afli argentínskra báta
dróst saman um 23% og afli
báta í lögsögu Falklandseyja
dróst saman um 91%.
Alls voru 187 skip á smokk-
fiskveiðum í Suður-Atlants-
hafi á síðasta ári, þar af 53
frá Argentínu, 125 með leyfi
breskra stjórnvalda í land-
helgi Falklandseyja og 14
þurrleigubátar. Afli skipanna
við Falklandseyjar í fyrra var
einungis brot af því sem var
árið áður, fór úr rúmlega
150.000 tonnum í um 13.000
tonn í fyrra. Argentínsku
skipin lönduðu um 121.000
tonnum og þurrleigubátar
voru með um 33.000 tonn.
Sam-
dráttur í
smokk-
fiski
Minni afli getur
haft áhrif á Íslandi