Morgunblaðið - 08.02.2003, Blaðsíða 25

NEYTENDUR
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 8. FEBRÚAR 2003 25
MJÓLKURSAMSALAN hefur
byrjað sölu á bragðbættri Létt-ab-
mjólk, samkvæmt tilkynningu. Um
er að ræða
Létt-ab-mjólk
með ferskjum
og Létt-ab-
mjólk með
suðrænum
ávöxtum.
„Með þessari nýjung er komið enn
frekar til móts við þá fjölmörgu neyt-
endur sem kjósa léttu línuna,“ segir
Mjólkursamsalan.
Ab-mjólkin er framleidd hjá
Mjólkurbúi Flóamanna en sala og
dreifing er í höndum MS.
NÝTT
Fleiri teg-
undir af léttri
ab-mjólk
BAKARAMEISTARINN hefur sett
á markað nýtt brauð, svokallað
„bantam“-boxarabrauð, en „bant-
am“ mun
komið úr
hnefaleikum
og þýðir „létt-
ur“. Brauðið
er gert að
danskri fyrir-
mynd og er
um að ræða
fitulítið brauð
með miklu næringargildi, að því er
fram kemur í tilkynningu frá Bak-
arameistaranum.
Næringargildi í 100 g af boxara-
brauði er sem hér segir:
Orka 880 kJ, prótein 8,5 g, kol-
vetni 40 g, trefjar 3,5 g og fita 1,5 g.
Fitulítið
boxarabrauð
KANADÍSKA fyrirtækið Heinz
hefur lofað að nota ekki erfða-
breyttar lífverur (GMO) eða afurð-
ir erfðabreyttra lífvera í fram-
leiðslu sinni á barnamat,
samkvæmt biotik.dk.
Vitnað er í frétt á kanadísku
sjónvarpsstöðinni CTV, þar sem
fram kemur að fyrirtækið hafi látið
undan þrýstingi frá Greenpeace.
„Greenpeace birti athugun á síð-
asta ári þar sem fram kom að flest-
ar tegundir barnamatar á kan-
adískum markaði innihéldu afurðir
erfðabreyttra lífvera. Einnig settu
þeir upp heimasíðu þar sem neyt-
endur gátu kynnt sér hvaða fyr-
irtæki nýttu erfðabreytt hráefni í
framleiðslu sinni. Nú hefur Heinz
snúið sér til samtakanna til þess að
fá „ekkert GMO“-stimpil við nafnið
sitt í handbók Greenpeace,“ segir
biotik.dk.
Reglugerð ESB um nýfæði
hefur ekki verið tekin upp hér
Ekki þarf að merkja vörur með
erfðabreyttu hráefni sérstaklega í
Kanada og því hafa neytendur eng-
in tök á að átta sig á því hvaða
vörur eru framleiddar með þeim
hætti og hvaða vörur ekki. „Haft
hefur verið eftir Samtökum fram-
leiðenda matvæla og neyt-
endavarnings í Kanada að upp und-
ir 70% af kanadískum matvörum
innihaldi erfðabreytt hráefni að
meira eða minna leyti.“
Samkvæmt upplýsingum frá
Umhverfisstofnun hefur reglugerð
frá ESB um nýfæði ekki verið tekin
upp hér á landi. Matvæli með af-
urðum úr erfðabreyttum lífverum
myndu falla undir þá reglugerð.
Heinz-barnamatur án
erfðabreyttra efna
Reuters
Barnamatur getur innihaldið
afurðir erfðabreyttra lífvera.
LANDSBANKINN hefur gefið út
nýja bók, Sparibókina, en í henni er
að finna 154 sparnaðarráð. Bókin er
skrifuð bæði í gamni og alvöru og
markmiðið með útgáfunni er að
benda á góðar sparnaðarleiðir, að því
er segir í tilkynningu frá bankanum.
Auk sparnaðarráða er að finna
hugleiðingar um sparnað eftir þekkta
rithöfunda, ódýrar mataruppskriftir,
spariráð mæðra þekktra Íslendinga
og margt fleira.
„Ef við veltum því fyrir okkur kem-
ur fljótt í ljós að ávinningur af sparn-
aði er töluverður. Meðvitaður og
reglulegur sparnaður hjálpar okkur
við að ná betri tökum á fjármálunum,
ná settum markmiðum og láta
draumana rætast, hvort sem þeir eru
bíll, sumarbústaður eða notalegt ævi-
kvöld. Við spörum ekki bara bein-
harða peninga heldur líka óþarfa
áhyggjur og því er óhætt að segja að
sparnaður geri lífið skemmtilegra.“
Sparibókinni er dreift endurgjalds-
laust í útibúum bankans.
Ódýrar upp-
skriftir og spari-
ráð mæðra
„Græddur er geymdur eyrir.“
SÆTUEFNIÐ Xylitol er sykur með
fimm kolefnisatóm sem unninn er úr
maískorni og berki bjarkarinnar.
Xylitol finnst líka í margskonar
ávöxtum, svo sem plómum og maís,
og jafnframt mun mannslíkaminn
framleiða örlítið af umræddu efni.
Xylitol er 40% sætara en sykur,
inniheldur þrisvar sinnum færri
hitaeiningar og getur komið í veg
fyrir alls kyns smit, segir Þorgrímur
Jón Einarsson.
Þorgrímur er nýbyrjaður að flytja
xylitol til landsins, bæði strásykur og
ýmiss konar vörur með xylitoli, svo
sem tannkrem, tyggjó og nefúða.
„Ég hef unnið fyrir Ævar Jóhann-
esson sem þekktur er fyrir að búa til
lúpínuseyði. Hann ritaði grein um
xylitol og beingisnun sem vakti
áhuga minn á þessu efni. Það þykir
líka gefa góða raun gegn sýkingum
og hentar vel fyrir sykursjúka. Ég
man alltaf eftir lítilli sykursjúkri
frænku minni sem aldrei fékk að
gæða sér á sælgæti eða öðru sætmeti
með okkur krökkunum. Hún horfði
stórum barnsaugum á góðgætið en
mátti ekkert fá. Sú mynd hefur
geymst lengi í huga mér,“ segir
hann.
Vakti athygli á stríðstímum
vegna sykurskorts
Xylitol er ekki nýtt af nálinni, kom
fram á sjónarsviðið í kringum 1870
og mun hafa verið í notkun í Japan
og Sovétríkjunum fyrrverandi um
langt skeið, segir Þorgrímur enn-
fremur.
„Xylitol var fyrst og fremst notað
við rannsóknir lengi vel. Sykurskort-
ur í sumum löndum í síðari heims-
styrjöldinni varð hins vegar til þess
að vísindamenn, til að mynda í Finn-
landi, tóku að leita efna til þess að
nota í stað sykurs. Xylitol var eitt
þeirra og athygli vakti að þeir sem
neyttu xylitols voru mun heilsubetri
en aðrir. Árið 1975 byrjaði finnska
fyrirtækið Finnish Sugar síðan að
framleiða xylitol í stórum stíl, áhugi
svissneska lyfjafyrirtækisins Hoff-
man LaRoche vaknaði um svipað
leyti. Ári síðar sameinuðust fyrir-
tækin tvö um framleiðsluna og stofn-
uðu Xyrofin, sem seinna komst að
fullu í eigu Finnish Sugar (nú Cult-
or). Á sama tíma framleiddu félög í
ríkjum Sovétríkjanna fyrrverandi,
Kína, Japan, Þýskalandi og Ítalíu
xylitol, aðallega til innanlandsnota,“
segir Þorgrímur.
Xylitol hefur lítil áhrif á blóðsykur
og insúlínmagn í blóði og segir Þor-
grímur ennfremur að rannsóknir
hafi sýnt fram á að xylitol hindri
tannátu og holumyndun, hefti eyð-
ingu tannglerungs, auki munnvatns-
flæði og fækki sýkingum í munni og
nefholi.
„Xylitol fækkar líka tilfellum af
tannholdssjúkdómum, sem eru
áhættuþáttur í myndun hjarta- og
æðasjúkdóma. Xylitol kemur í veg
fyrir að bakteríur geti fest sig við
frumur í líkamanum og tilraun á
rannsóknastofu sýndi að 5% upp-
lausn af xylitoli hindraði sýklana
streptococcus pneumoniae og
haemophilus influenzae í að festa sig
við slímhúð í 68% og 50% tilvika,“
segir hann.
Eyrnabólgutilfellum
fækkaði um 40%
Einnig vitnar hann í rannsókn
sem gerð var við háskólann í Oulu í
Finnlandi á 306 leikskólabörnum.
„Börnin voru fengin til þess að
tyggja tyggigúmmí sætt með sykri
eða xylitoli. Meðalaldur barnanna
var fimm ár og höfðu þau flest verið
valin á grundvelli endurtekinnar
eyrnabólgu. Eftir tvo mánuði hafði
eyrnabólgutilfellum fækkað um 40%
hjá þeim sem tuggðu xylitol-tyggjó
en ekki hjá samanburðarhópnum.“
Þorgrímur segir að endingu að
xylitol strásykur sé matvara sem eigi
að fást í heilsubúðum. Það sé hins
vegar flokkað sem efnavara í tolli og
beri þar af leiðandi 24,5% virðis-
aukaskatt, í stað 14%, sem hann sé
afar ósáttur við.
Plöntuefni gegn eyrna-
bólgu og tannskemmdum
Sætt og sykur-
laust Xylitol
Morgunblaðið/Kristinn
Xylitol er sagt hafa margvísleg og
góð áhrif á heilsufar manna.
DÖNSK neytenda-
samtök sem nefna
sig Danmarks Ak-
tive Forbrugere
(DAF) hafa kært
Kóka kóla fyrirtæk-
ið „fyrir að telja
neytendum trú um
að diet kók með
sítrónubragði (diet
Coke Lemon) inni-
haldi sítrónur, þótt
um sé að ræða sítr-
ónubragð framkall-
að með efnasamböndum. Allar aug-
lýsingar sýna hina nýju vöru ásamt
ferskum sítrónum, þótt þær séu alls
ekki til staðar,“ að því er segir á
heimasíðu samtakanna.
Vitnað er í Jeppe Juul verkefna-
stjóra hjá DAF sem segir að um sé
að ræða „vel skipulagt og kaldhæðið
svindl“. „[Fyrirtækið] hefur valið að
bæta enn einu efnasambandinu í
vöru sem þegar er dæmigerð efna-
blanda og reynir síðan að láta líta út
fyrir að hún sé náttúruleg,“ er haft
eftir Juul.
Hefur DAF kært Kóka kóla til
Matvælaeftirlitsins í Danmörku og
krafist þess að fyrirtækið verði sekt-
að.
„Fyrirtæki á borð við Kóka kóla á
ekki að hagnast á því að beita brögð-
um. Það græðir ógrynni af peningum
á því að kynna nýja efnablöndu á
þeirri forsendu að hún innihaldi sí-
trónur, þótt svo sé ekki. Því ætti að
beita svo háum sektum að slíkt at-
hæfi borgi sig ekki,“ er jafnframt
haft eftir Juul.
Eru samtökin þeirrar skoðunar að
fyrirtæki komist of auðveldlega upp
með það að villa um fyrir neytendum.
Kæra vegna
sítrónukóks
í Danmörku