Morgunblaðið - 08.02.2003, Blaðsíða 28

E
INKENNI framsækinna fyr-
irtækja sem ná árangri er að
þau setja mannauðinn í for-
sæti, hlúa að honum og efla
með ráðningu vel menntaðra
einstaklinga og viðhalda honum með sí-
menntun. Góð menntun starfsmanna er
forsenda árangurs fyrirtækja hér á landi
sem og annars staðar.
Menntamál hafa um langt skeið verið
meðal helstu áherslumála Verslunarráðs
Íslands. Ráðið hefur í þeim efnum talið
skyldu sína að koma sjónarmiðum sínum á
framfæri við stjórnvöld, en það hefur líka
sjálft tekið þátt í uppbyggingu á mennta-
sviðinu, með það að markmiði að efla
þekkingu í þágu atvinnulífsins. Frá árinu
1922 hefur Verzlunarskóli Íslands verið
rekinn á vegum ráðsins og á síðustu árum
hefur það einnig látið til sín taka með bein-
um hætti á háskólastiginu. Fyrsta skrefið
var stigið með uppbyggingu Tölvuháskóla
Verzlunarskólans og frá árinu 1998 hefur
ráðið verið bakhjarl Háskólans í Reykja-
vík (HR). Í dag eru bæði Verzlunarskólinn
og HR reknir af Sjálfseignarstofnun
Verslunarráðs Íslands um viðskipta-
menntun, þar sem arðsemiskrafan er auk-
in þekking í íslensku samfélagi og atvinnu-
lífi.
Verslunarráð Íslands er afar stolt af ár-
angri Háskólans í Reykjavík. Skólinn býð-
ur upp á hagnýtt nám sem nýtist beint í at-
vinnulífinu en byggir um leið á traustum
fræðilegum grunni fyrir framhaldsnám á
þeim sviðum sem hann starfar á. Upp-
haflega svaraði skólinn mikilli þörf fyrir
fleiri menntaða einstaklinga á sviði kerfis-
og tölvunarfræði, síðar bættist viðskipta-
fræði við og síðast lögfræði. HR býður upp
á vandað MBA-nám í samstarfi við fjölda
virtra erlendra háskóla og Stjórnendaskóli
HR veitir fjölda einstaklinga úr atvinnulíf-
inu tækifæri til að auka við menntun sína
með fjölbreyttu úrvali námskeiða og sér-
sniðnu námi fyrir einstök fyrirtæki. HR og
starfslið hans hefur metnað til að sinna
vönduðum rannsóknum á þessum fræða-
sviðum, enda er metnaðarfullt rannsókn-
arstarf jafnan forsenda þess að háskóla-
starf fái þrifist til lengri tíma litið.
Til þess að gefa mynd af uppbyggingu
HR er vert að nefna, að við stofnun skólans
árið 1998 stunduðu rúmlega 300 stúdentar
nám við skólann en í dag eru þeir rúmlega
1200. Miðað við áætlun skólans má gera
ráð fyrir að næsta vor hafi skólinn braut-
skráð 61 nemanda með MBA gráðu, 200
með BS gráðu í viðskiptafræði og 200 með
BS gráðu í tölvunarfræði, auk fjölda kerf-
isfræðinga. Hér hefur verið um að ræða
mikilvæga viðbót við þann fjölda mennt-
aðra einstaklinga á vinnumarkaði, sem lok-
ið hafa prófum við aðrar stofnanir á há-
skólastigi hér á landi og erlendis.
Gæði háskóla verður að meta eftir ár-
angri þeirra í samfélaginu til margra ára-
tuga litið. Það er þó bæði athyglisvert og
mikilvægt á að horfa að samhugur ríkir
meðal þjóðarinnar um aukið val einstak-
linga til menntunar. Alþingi staðfesti ný
háskólalög árið 1997 og gerði sú lagasetn-
ing starfsemi HR mögulega. Ýmis fyrir-
tæki og í raun mörg af stærstu og fram-
sæknustu fyrirtækjum landsins hafa sýnt
skólanum traust með því að ráða til sín
starfsfólk sem útskrifast hefur frá skól-
anum, senda starfsmenn sína í símenntun
þangað og með beinum fjárframlögum sem
styrktaraðilar skólans. Nemendur hafa
einnig sýnt skólanum traust með því að
innrita sig til náms þar og treysta því að
hann skili þeim sem öflugum einstakling-
um út í þjóðfélagið.
Það er þ
sem lagðu
verði trey
dafna um
starfsvilji
skólanum
festur af a
stökkpallu
sviði aukin
landi.
Þá er ek
hóli atvinn
samkeppni
aukin til m
samkeppni
urs fyrir a
að leggja h
þjónusta s
keppnishæ
verð.
Versluna
þessi lögm
um þar se
eða nánast
Aukin samkeppni
og fjölbreytni í
menntun
Atvinnulífi
Eftir Boga Pálsson
28 LAUGARDAGUR 8. FEBRÚAR 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
Í
UPPHAFI vikunnar urðu oftar en einu sinni
hörð orðaskipti um málefni Símans á alþingi.
Eins og oft vill verða, þegar þung orð falla í
ræðustól þingsins, beinist athyglin frekar að
þeim en efni málsins. Samfylkingarmenn vildu
kasta rýrð á Halldór Blöndal, forseta alþingis, á þeirri
forsendu, að hann væri að hylma yfir með þeim, sem
vildu ekki segja frá starfslokasamningi við Þórarin V.
Þórarinsson, fyrrverandi forstjóra Símans.
Þegar litið er á málatilbúnaðinn sést fljótt, að hann er
með þeim hætti, að taka verður undir orð Davíðs Odds-
sonar forsætisráðherra í umræðunum á þriðjudag, „að
þetta gæti ekki gerst í nokkru öðru þingi veraldarinnar,
að menn mundu ráðast með þessum hætti að forseta
þings. Það mundi hvergi gerast, að minnsta kosti ekki í
hinum vestræna heimi“.
Hið furðulega í málinu er, að fyrsti varaforseti alþing-
is, samfylkingarþingmaðurinn Guðmundur Árni Stef-
ánsson, er aðalhvatamaður þessarar aðfarar að forseta
alþingis. Þegar grannt er skoðað fer hann ekki að mál-
efnalegum rökum, heldur elur á tortryggni í von um að
koma höggi á pólitíska andstæðinga.
x x x
Hvert er efni málsins? Jú, hinn 5. nóvember síðastlið-
inn ritar forsætisnefndarmaðurinn Guðmundur Árni
Stefánsson forsætisnefnd alþingis bréf og fer þess á leit
við nefndina, að hún feli ríkisendurskoðun að gefa al-
þingi skýrslu um fjárhagslegt uppgjör Símans við Þór-
arin Viðar Þórarinsson, en það var gert í tengslum við
starfslok hans hjá fyrirtækinu. Segir í bréfinu, að rík-
isendurskoðun hafi unnið skýrslu um samskonar efni
fyrir stjórn Símans, en stjórnin hafi hafnað að birta
skýrsluna opinberlega. Ósk um skýrsluna hafi komið frá
stjórn Símans eftir opinberar umræður um málið, þar á
meðal á alþingi, og þess vegna sé eðlilegt, að alþingi fái
vitneskju um niðurstöður ríkisendurskoðunar.
Þegar forseti alþingis fær þetta bréf biður hann Frið-
rik Ólafsson, skrifstofustjóra alþingis, að gefa sér álit um
lögmæt viðbrögð við því. Álitsgerð hans er dagsett 3.
desember 2002. Niðurlagsorð álitsgerðarinnar eru þessi:
„Mál þetta snýst um það hvort gert verði opinbert efni
skýrslunnar sem Ríkisendurskoðun vann fyrir
Landssíma Íslands hf. á sínum tíma. Fyrir liggu
skýrslan er trúnaðarskýrsla unnin af ríkisendur
anda sem endurskoðanda Landssíma Íslands h
mgr. 6. gr. laga nr. 86/1997, um Ríkisendurskoð
ljóst er að ríkisendurskoðandi væri að bregðast
aðarskyldu sinni ef hann gerði uppskátt um efn
unnar. Eins og málið er vaxið þykja því ekki efn
ríkisendurskoðanda sé gert að skila umbeðinni
Þetta álit skrifstofustjóra alþingis var lagt fy
sætisnefnd þingsins 21. janúar sl. en vegna fjarv
Guðmundar Árna hafði forseti ákveðið að ræða
á fundi nefndarinnar 10. desember. Forseti alþi
kynnti forsætisnefnd afstöðu sína á fundi henna
úar. Þar bókaði hann, að í mars 1997 hefði forsæ
neytið falið Stefáni Má Stefánssyni, lagaprófess
Háskóla Íslands, að gera lögfræðilega úttekt á a
alþingis að upplýsingum um hlutafélög í eigu rík
Hefði forsætisráðherra sent þinginu skýrslu og
álit prófessorsins, þar sem fram kæmi, að það v
valdi stjórna eða hluthafafunda fyrirtækja, sem
væru alfarið í eigu ríkisins, að ákveða, hvaða má
væru, sem talist gætu viðskiptaleyndarmál og æ
fara leynt. Stjórn Símans hefði hafnað því, að sk
ríkisendurskoðanda yrði gerð opinber. „Með vís
álitsgerðar Stefáns Más Stefánssonar prófessor
ekki efni til að verða við beiðni alþingismannsin
forseti alþingis í lok bókunar sinnar og hafnaði þ
ósk Guðmundar Árna.
x x x
Halldór Blöndal, forseti alþingis, skýrði frá þ
rökstuddu niðurstöðu sinni í upphafi þingfunda
daginn 2. febrúar og sagði þá jafnframt, að fors
isnefnd alþingis hefði ekki borist beiðni um að t
starfslokasamning fyrrverandi forstjóra Síman
unar, eins og ranglega hefði verið sagt frá á Byl
29. janúar og í ríkisútvarpinu og ríkissjónvarpin
dag.
Málflutningur þingmanna Samfylkingarinna
byggðist á ávirðingum í garð forseta alþingis. Á
um, að hann væri í liði með þeim, „sem eru í sam
Eftir Björn Bjarnason
Með lögum skal la
VETTVANGUR
ÞJÓÐMÁLAUMRÆÐUR
Í MORGUNBLAÐINU
Eitt mikilvægasta hlutverk Morg-unblaðsins, auk almenns og víð-tæks fréttaflutnings af innlend-
um og erlendum atburðum, er að vera
vettvangur opinnar umræðu um þjóð-
mál. Blaðið hefur metnað til þess að
rækja þetta hlutverk eins vel og kostur
er, enda er fátt þýðingarmeira í frjálsu
lýðræðisþjóðfélagi en tjáningarfrelsi og
skoðanafrelsi.
Í samræmi við þetta grundvallar-
sjónarmið Morgunblaðsins birtir blaðið
dag hvern fjölda greina og bréfa eftir
einstaklinga um þau málefni, sem efst
eru á baugi eða greinarhöfundum er of-
arlega í huga. Á síðari árum hefur orðið
æ erfiðara að veita fólki góða þjónustu í
þessum efnum vegna þess hversu
blaðinu berst mikill fjöldi greina til
birtingar dag hvern. Að sumu leyti end-
urspeglar þetta aðstreymi greina áhuga
hins almenna borgara á að taka þátt í
þjóðmálaumræðum en að öðru leyti er
um að ræða nánast misnotkun á þessari
aðstöðu. Sú misnotkun felst í því, að
bæði einstakir stjórnmálaflokkar og fé-
lagasamtök fela fagmönnum að „fram-
leiða“ greinar, sem síðan er óskað birt-
ingar á undir nöfnum annarra
einstaklinga. Markmiðið þarf í sjálfu
sér ekki að vera athugavert, þ.e. að
kynna ákveðinn málstað eða baráttu
fyrir ákveðnum málefnum. Hitt er ljóst
að það er hægt að ganga of langt í kröf-
um á hendur einu dagblaði í þessum
efnum.
Nú fara kosningar í hönd eða hinn 10.
maí nk. Fengin reynsla sýnir að að-
streymi greina frá frambjóðendum og
aðilum á vegum flokka verður gífurlegt
og í raun óviðráðanlegt. Slíkt greina-
magn, sem stundum hefur birzt í Morg-
unblaðinu fyrir kosningar, þjónar
litlum tilgangi nema kannski þeim að
frambjóðendur eins flokks verði sýni-
legri á síðum blaðsins en frambjóðend-
ur annars flokks.
Morgunblaðið vill leggja sitt af mörk-
um til þess að almennar umræður um
þjóðmál á síðum blaðsins verði mark-
vissari, uppbyggilegri, málefnalegri og
þjóni þeim tilgangi að upplýsa kjósend-
ur um málefnin, sem til umræðu eru og
viðhorf einstakra flokka og frambjóð-
enda til þeirra. En jafnframt að dregið
verði úr því greinaflóði, sem berst að
blaðinu frá flokkum og frambjóðendum
og lýst hefur verið hér að framan.
Í því skyni hefur ritstjórn Morgun-
blaðsins ákveðið að skipa greinum for-
ystusveita stjórnmálaflokkanna, þing-
manna og helztu frambjóðenda
veglegan sess í blaðinu fram að kosn-
ingum á miðopnu blaðsins dag hvern ut-
an sunnudaga, þegar Reykjavíkurbréf
birtist á þeim stað. En jafnframt að um-
ræður stjórnmálamannanna verði tak-
markaðar við þetta svæði í blaðinu frá
mánudegi til laugardags auk viðbótar-
pláss á sunnudögum eins og verið hefur.
Það gerir blaðinu jafnframt kleift að
tryggja hinum almenna borgara betri
aðgang að blaðinu í kosningabaráttunni
til þess að tjá hug sinn um þau málefni,
sem til umræðu eru. Auk þess stendur
öllum opið að koma sjónarmiðum og
skoðunum á framfæri í greinum, sem
birtar eru á netútgáfu Morgunblaðsins,
en alkunna er að yngri kynslóðir nýta
sér Netið mjög til skoðanaskipta.
Það er ósk ritstjórnar Morgunblaðs-
ins að talsmenn og málsvarar stjórn-
málaflokkanna, sem nýta sér þessa að-
stöðu í blaðinu, geri það með því
hugarfari að upplýsa almenning um
málefni en ekki til þess að standa í póli-
tísku skítkasti hver við annan.
Á undanförnum mánuðum hefur
blaðið unnið að því að byggja upp eins
konar leiðaraopnu á laugardögum og
mánudögum, þar sem fjölmargir ein-
staklingar, ekki sízt úr röðum yngra
fólks úr stjórnmálum, hafa komið við
sögu. Þessi viðleitni hefur gefizt vel og
hefur stuðlað að málefnalegum um-
ræðum um þjóðmál.
Sú hugmynd, sem leiðaraopnur
Morgunblaðsins á laugardögum og
mánudögum byggjast á og byggist á
svipaðri útfærslu í dagblöðum austan
hafs og vestan, mun nú ná til allra daga
utan sunnudaga, allavega fram að kosn-
ingum.
Það er von Morgunblaðsins að for-
ystusveitir stjórnmálaflokkanna taki
þessum ákvörðunum vel og líti á þær
sem framfaraspor í þjóðmálaumræðum
á síðum blaðsins.
ÁFENGISAUGLÝSINGAR
Úrskurður sænsks dómstóls um aðsænsk lög sem banna áfengisaug-
lýsingar í fjölmiðlum brjóti gegn
reglum Evrópusambandsins hlýtur að
verða íslenskum stjórnvöldum um-
hugsunarefni. Niðurstaða dómstólsins
var að sænsku lögin væru marklaus þar
sem þau brytu í bága við reglur ESB
um frjálst flæði vöru og þjónustu á hin-
um innri markaði sambandsins. Þótt
dómurinn hafi ekki réttaráhrif á Ís-
landi verður ekki hjá því litið að Íslend-
ingar eru í mjög svipaðri stöðu og Sví-
ar. Ísland á aðild að hinum innri
markaði ESB vegna EES-samnings-
ins. Hér á landi hefur verið deilt um
áfengisauglýsingar með nær sömu rök-
um og í Svíþjóð.
Árið 1999 kvað Hæstiréttur upp
þann úrskurð að bann við áfengisaug-
lýsingum væri ekki óheimilt sam-
kvæmt stjórnarskrá. Þótt auglýsingar
nytu verndar tjáningarfrelsisákvæða
stjórnarskrárinnar mætti takmarka
það í þágu heilsuverndar. Ríkissak-
sóknari hafði vísað til íslenskrar heil-
brigðisáætlunar í því sambandi. Sömu
rökum var beitt fyrir sænska dóm-
stólnum og hafnað á grundvelli með-
alhófsreglunnar.
Þrátt fyrir dóm Hæstaréttar hefur
auglýsingaumhverfið verið svipað hér
og í Svíþjóð. Áfengisauglýsingar blasa
við augum almennings á löglegan hátt í
gegnum erlenda fjölmiðla, tímarit og
gervihnattasjónvarp. Netið hefur af-
máð landamæri á auglýsingamarkaðn-
um. Í íslenskum dagblöðum, tímarit-
um, útvarpi og sjónvarpi eru birtar lítt
duldar áfengisauglýsingar. Jafnvel hið
opinbera er þar ekki undanskilið. Slík-
ar auglýsingar má sjá í Ríkissjónvarp-
inu og jafnvel á innkaupapokum ÁTVR.
Bann við áfengisauglýsingum er í raun
meira í orði en á borði.
Úrskurður sænska dómstólsins ætti
að verða íslenskum stjórnvöldum
hvatning til að afnema þetta bann, sem
ekki er hægt að sjá að þjóni lengur
nokkrum tilgangi.