Morgunblaðið - 09.02.2003, Blaðsíða 4

FRÉTTIR
4 SUNNUDAGUR 9. FEBRÚAR 2003 MORGUNBLAÐIÐ
BÚNAÐARBANKI Íslands hefur
gert kröfu um að Mjólkurfélag
Reykjavíkur (MR) taki á sig kostn-
að sem féll á bankann vegna sölu á
Fóðurblöndunni hf. Samkvæmt
heimildum Morgunblaðsins er um
háar fjárhæðir að ræða. Málið er
núna til skoðunar hjá lögfræðing-
um fyrirtækjanna. Hörður Harð-
arson, stjórnarmaður í MR, segir
að málið sé nú til skoðunar hjá lög-
fræðingi félagsins, en MR hafi ekki
fallist á kröfur Búnaðarbankans.
Þetta mál á sér nokkuð langan
aðdraganda. Fóðurblandan hf.
keypti kjúklingaframleiðandann
Reykjagarð í apríl árið 2001.
Tveimur mánuðum síðar keypti
Búnaðarbanki Íslands Fóðurblönd-
una og eignaðist um leið Reykja-
garð. Þremur vikum síðar eða í júlí
2001 keyptu Mjólkurfélag Reykja-
víkur og Lýsi hf. Fóðurblönduna
en Reykjagarður varð áfram í eigu
bankans. Eignarhlutur MR var
75% og Lýsis 25%.
MR, sem er gamalt samvinnu-
félag, og Fóðurblandan eru lang-
stærstu innflytjendur á kjarnfóðri
til landsins. Markaðshlutdeild fyr-
irtækjanna er samtals um 75%.
Það var því augljóst mál að Sam-
keppnisstofnun kæmist ekki hjá
því að skoða hvort kaup MR og
Fóðurblöndunnar samræmdust
ákvæðum samkeppnislaga. Sam-
keppnisráð komst að þeirri nið-
urstöðu í nóvember 2001 að yf-
irtaka MR á Fóðurblöndunni
raskaði samkeppni og ógilti því yf-
irtökuna. Þetta var í fyrsta skipti
sem samkeppnisyfirvöld beittu
samrunaákvæði samkeppnislaga til
að ógilda samruna.
Guðmundur Guðmundsson, for-
stöðumaður fyrirtækjaráðgjafar
Búnaðarbankans Verðbréfa, hefur
látið hafa það eftir sér í fjölmiðlum
að kaup Búnaðarbankans á Fóð-
urblöndunni hafi verið að frum-
kvæði Kristins Gylfa Jónssonar,
stjórnarformanns MR, sem jafn-
framt er stjórnarformaður kjúk-
lingabúsins Móa.
Samningur um
skaðsemisábyrgð
Þegar ákveðið var að Búnaðar-
bankinn keypti Fóðurblönduna og
seldi hana síðan áfram til MR var
gerður samningur milli bankans og
MR um að MR tæki á sig svokall-
aða skaðsemisábyrgð vegna við-
skiptanna. Búnaðarbankinn túlkar
samninginn með þeim hætti að ef
eitthvað það gerðist sem raskaði
sölunni og leiddi til þess að verð-
mat Fóðurblöndunnar breyttist
tæki MR á sig tapið.
Eins og áður er rakið stöðvuðu
samkeppnisyfirvöld samruna MR
og Fóðurblöndunnar. Búnaðar-
bankinn eignaðist Fóðurblönduna
því aftur og átti fyrirtækið í rúm-
lega eitt ár eða þar til Lýsi keypti
það fyrir nokkrum vikum. Á bak
við allt þetta mál lá sú fyrirætlan
eigenda Móa og Búnaðarbankans
að sameina Reykjagarð og Móa.
Samkeppnisyfirvöld settu ströng
skilyrði fyrir samstarfi þessara
fyrirtækja og ekkert varð úr því að
þau sameinuðust. Búnaðarbankinn
seldi á síðasta ári Sláturfélagi Suð-
urlands 75% hlut í Reykjagarði og
Móar og Reykjagarður eiga nú í
harðri samkeppni.
MR hefur ekki fallist á
kröfur Búnaðarbankans
„Búnaðarbankinn hefur sett
fram óskir um að Mjólkurfélagið
beri að nokkru leyti uppi þann
kostnað sem bankinn hefur ekki
fengið greiddan með sölu á Fóð-
urblöndunni. Það er verið að skoða
þessa hluti núna. Ég ætla engu að
spá fyrir um hver niðurstaðan
verður. Önnur fyrirtæki sem Bún-
aðarbankinn hefur verið með til
sölumeðferðar eru Mjólkurfélaginu
algerlega óviðkomandi. Þar vísa ég
sérstaklega til sölunnar á Reykja-
garði,“ sagði Hörður Harðarson,
stjórnarmaður í MR.
Hörður sagði að málið væri núna
til skoðunar hjá lögfræðingi MR.
„Við teljum að við höfum ekki fall-
ist á neinar ábyrgðir, þannig að
það sé hægt að segja sem svo að
MR beri að standa undir þeim
kröfum sem Búnaðarbankinn hefur
sett fram,“ sagði Hörður.
Krafa um að MR taki á sig tap
vegna sölu Fóðurblöndunnar
Ágreiningur er milli Búnaðarbank-
ans og Mjólkurfélagsins vegna samn-
ings um svokallaða skaðsemisábyrgð
DEILT var um fjárhagsvanda einka-
rekinna grunnskóla á borgarstjórn-
arfundi á fimmtudagskvöld. Sjálf-
stæðismenn sögðust vilja að borgin
greiddi sömu upphæð til skólanna
með hverju barni burtséð frá því
hvaða skóla þau gengju í. Við núver-
andi kerfi væri reykvískum börnum
mismunað eftir því hvort þau gengju
í borgar- eða einkarekinn skóla og
hæpið væri að þessi mismunun stæð-
ist jafnræðissjónarmið stjórn-
arskrárinnar. Meirihlutinn sagði hins
vegar að bæta þurfi fjárveitingar til
einkareknu skólanna en það væri
óhóflegur stuðningur við þá að jafna
framlög til þeirra við borgarreknu
skólanna, þar sem einkareknu skól-
arnir innheimti skólagjöld.
Guðrún Ebba Ólafsdóttir, borg-
arfulltrúi sjálfstæðismanna, sagði
fjárhagslegan vanda einkaskólanna
mikinn. 228 þúsund krónur séu
greiddar árlega með hverju barni en
það hafi verið reiknað út að kostn-
aður við hvert barn sé um 400 þúsund
krónur. Guðrún Ebba sagði framlag
borgarinnar ekki hafa mætt launa-
hækkunum. Þá hafi Landakotsskóli
t.d. ekki aðgang að sérfræðiþjónustu
sem borgarreknir skólar hafi aðgang
að, að nýbúakennslu undanskilinni,
matur sé þar ekki niðurgreiddur,
skólinn hafi ekki aðgang að skólaneti
borgarinnar og skólinn fái ekki styrk
vegna tækjakostnaðar og bókakaupa.
Mikilvægt sé að foreldrar eigi það val
að senda börn sín í einkaskóla. Með
einkaskólunum sé fjölbreytni í
grunnskólastarfi aukin í Reykjavík
og því ætti að jafna framlög borg-
arinnar með hverjum nemanda burt-
séð frá því hvaða skóla barnið sæki.
Framlög hafa hækkað um 115%
Stefán Jón Hafstein, formaður
Fræðsluráðs, sagði framlag borg-
arinnar til einkareknu skólanna hafa
hækkað úr 106 þúsund krónum á
nemanda árið 1997 í 228 þúsund
haustið 2002, eða 115%. Eigi að síður
sé fjárhagsstaða skólanna slæm, það
megi að hluta til rekja til þess að nú
séu skólarnir einsetnir og því geti
færri nemendur sótt hvern skóla.
Björn Bjarnason, oddviti sjálf-
stæðismanna, sagði hæpið að þessi
mismunun standist jafnræðislög og
jafnræðisákvæði stjórnarskrárinnar.
Ríkisvaldið hafi viðurkennt að það
eigi að leggja jafnmikið fé af mörkum
hvort sem nemandi velji einkarekinn
eða ríkisrekinn skóla. Það sé beinlínis
röng hugsun og gamaldags sem
stangist á við jafnræðisákvæði
stjórnarskrárinnar að mismuna fólki
með þessum hætti.
Helgi Hjörvar, borgarfulltrúi
R-listans, sagði grafalvarlegt ef
Björn, sem hafi verið menntamála-
ráðherra árum saman, sé þeirrar
skoðunar að á fjölda barna sem
stundi nám í sjálfseignarskólum séu
brotin jafnræðislög. „Þá verður að
teljast algjörlega ótrúlegt af hverju
menntamálaráðherrann yfir Íslandi
aðhafðist ekkert í málinu. [...] Af
hverju gerði hann það ekki? Það er
einfaldlega vegna þess að Björn
Bjarnason hafði engan áhuga á mál-
inu og var einfaldlega ekki þeirrar
skoðunar sem hann nú þykist vera
hér í minnihluta,“ sagði Helgi.
Björn sagði Helga ekki hafa
minnstu hugmynd um hvaða skoðun
hann hafi haft á málinu sem mennta-
málaráðherra. „Hann kemur hér upp
sem málsvari gamalla tíma í þessu
efni, gamalla viðhorfa og hugsar bara
um opinberar stofnanir og segir að
þær eigi að hafa forgang,“ sagði
Björn. Það væri gamaldags hugs-
unarháttur að það þurfi að mismuna í
þágu hins opinbera svo hið opinbera
fái notið sín.
Helgi sagði það yfirnáttúrulega
hræsni að áfellast Reykjavíkurborg
fyrir að styðja sjálfseignarskóla,
meira en nokkuð annað sveitarfélag
eða jafn vel og þau sem best gera.
Sjálfstæðisflokkur hafi ekki veitt
meira fé til skólanna þegar hann
hafði fjárveitingarvald í borginni.
Hann spurði Björn hvers vegna
Kópavogsbær og Seltjarnarneskaup-
staður, þar sem sjálfstæðismenn eru
í meirihluta, borgi ekki þessar upp-
hæðir til sjálfseignarskólanna, fyrst
þetta sé stefna Sjálfstæðisflokksins.
„Eða er það kannski í þessu máli eins
og svo mörgum öðrum að Sjálfstæð-
isflokkur hefur eina stefnu í meiri-
hluta en allt aðra í minnihluta?“
spurði Helgi.
Hann sagðist telja nauðsynlegt að
auka fjárveitingar til einkaskólanna
„en ég tel að það sé óhóflegt og það
muni valda misrétti meðal barna í
borginni ef sumir skólar eiga að þríf-
ast á framlögum borgarsjóðs einum
en aðrir skólar eigi að hafa sömu
framlög auk skólagjalda.“
Segja jafnræðisreglu brotna
á nemendum einkaskóla
Morgunblaðið/Kristinn
Sjálfstæðismenn telja að stuðningur borgarinnar við einkaskólana sé of lítill. Málið er núna til skoðunar hjá R-list-
anum. Á myndinni eru borgarfulltrúarnir Björn Bjarnason, Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson og Alfreð Þorsteinsson.
FRUMVARPI dómsmálaráðherra,
Sólveigar Pétursdóttur, sem kveður
m.a. á um hækkun hámarksrefsingar
fyrir kynferðisbrot gegn börnum, var
vel tekið á Alþingi í vikunni, en þá
mælti ráðherra fyrir frumvarpinu.
Frumvarpið felur í sér að hámarks-
refsing fyrir fyrrgreind kynferðisbrot
hækki í 8 og 12 ára fangelsi í stað 6 og
10 ára refsivistar eins og nú er.
Í framsöguræðu dómsmálaráð-
herra kom m.a. fram að eitt af mark-
miðum frumvarpsins væri að auka
refsivernd barna gegn kynferðisbrot-
um. „Á undanförnum tíu til fimmtán
árum hefur dómsmálum vegna þess-
ara mála fjölgað mikið. Erfitt er að
segja til um hvort þá þróun megi
rekja til þess að fleiri brot séu framin
eða hvort þau hafi komið upp á yf-
irborðið í ríkara mæli við opnari um-
fjöllun um þessi mál. Engum dylst þó
sá mikli skaði sem börn geta orðið
fyrir þegar þau eru misnotuð kyn-
ferðislega og geta afleiðingarnar oft
verið langvarandi og í sumum tilfell-
um varað alla ævina.“ Ráðherra sagði
að með því að hækka refsirammann
væri gert ráð fyrir því að refsingar
verði þyngri.
Vernda beri fórnarlömb
Guðrún Ögmundsdóttir, þingmað-
ur Samfylkingarinnar, fagnaði frum-
varpi ráðherra. „Það er afar mikil-
vægt að þessi löggjöf, og allt er varðar
börn, sé börnum hliðholl.“ Guðrún
kvaðst einnig ánægð með það að setja
ætti sérstakt ákvæði í hegningarlög
sem fjallaði um mansal.
Kolbrún Halldórsdóttir, þingmað-
ur Vinstrihreyfingarinnar – græns
framboðs, fagnaði einnig því sem
fram kæmi í frumvarpinu. Hún sagð-
ist þó hefði viljað fá inn í það ákvæði
um að það yrði gert refsivert að kaupa
sér kynlífsþjónustu hvers konar.
Kolbrún, eins og reyndar Guðrún
líka, gerði það sem kallað er fórnar-
lambavernd einnig að umtalsefni, en
með því er m.a. átt við að fórnarlömb-
um mansals verði veitt ákveðin vernd,
leiti þau sér hjálpar. „Það hvílir nú
sterk krafa á ríkisstjórnum Evrópu-
landanna að leiða í lög þannig vernd
að konurnar sem leita ásjár – oft til
kvennasamtaka eða kvennaathvarfa –
fái vernd í viðkomandi landi, dvalar-
leyfi og jafnvel atvinnuleyfi; í öllu falli
það öryggi sem nægir til að gera þær
löglegar í landinu.“
Jónína Bjartmarz, þingmaður
Framsóknarflokksins, sagði að það
hlyti að vera meginmarkmiðið að
reyna að leita allra leiða til að fækka
eða koma algjörlega í veg fyrir kyn-
ferðisbrot gagnvart börnum. Hækk-
un refsimarka væri ein leið að því
marki að margra mati. Jónína taldi þó
m.a. ástæðu til þess að fara betur ofan
í orsakir þess að dómsmálum vegna
kynferðisbrota hefði fjölgað.
Frumvarp um þyngingu
refsingar fyrir kynferð-
isbrot gegn börnum
Þingmenn
fagna hækk-
un refsi-
rammans