Morgunblaðið - 09.02.2003, Blaðsíða 3

staðnum, eða í samfélaginu, sé ekki lengur
heilbrigt, það sé staðnað og að ferskra vinda sé
þörf. Ég er að sjálfsögðu ekki einn um þessa
skoðun. Mér skilst að afi og aðrir forkólfar hafi
á árum áður sjaldan legið á skoðunum sínum
heldur tjáð þær umbúðalaust. Þetta voru
brautryðjendur að berjast fyrir framgangi
leiklistarinnar. Það vantar í okkur meiri eld-
móð í dag. Nú erum við alltof lítil og hrædd við
að missa af matartímanum ef við erum ekki
þæg og góð.“
Mikki refur lagður í einelti
Með þessa afstöðu í farteskinu hefur Stefán
síðan haslað sér völl sem leikstjóri og sett upp
athyglisverðar sýningar með framhalds-
skólum á höfuðborgarsvæðinu þar sem verk-
efnaval og úrvinnsla hafa verið gerólík því sem
helst gerist á þeim vettvangi. „Ég hef ekki
tekið tilboðum um að sviðsetja söngleiki eða
annað sem ekki höfðar til mín. Ég vil bjóða
krökkum upp á fjölbreyta næringu. Fyrsta
sýningin sem ég setti upp var með leikfélagi
Flensborgarskóla, þar sem við bjuggum til
sýningu úr örleikritum Þorvalds Þorsteins-
sonar, Engill meðal áhorfenda. Þar leiddum
við áhorfendur á milli herbergja í yfirgefinni
húsvarðaríbúðinni en árið eftir tókum við Dýr-
in í Hálsaskógi fyrir og gerðum þeim önnur
skil en venjulega.“
Þau skil voru á þann veg að Mikki refur var
gerður að fórnarlambi verksins, hann var ein-
faldlega lagður í einelti af hinum dýrunum í
skóginum og var af þeim sökum bæði grimmur
og illa þokkaður. Stefán leikstýrði síðan ein-
þáttungnum Birninum eftir Anton Tsékof í há-
degisleikritaröð Leikfélags Íslands í Iðnó og
var síðan kominn vel á veg með sýningu á Eld-
að með Elvis fyrir Leikfélag Íslands þegar
starfseminni var hætt. „Það var synd að það
verk skyldi ekki komast á fjalirnar því það
hefði getað dregið að sér áhorfendur sem
Leikfélag Íslands þarfnaðist svo mjög á þeim
tíma.“
Í fyrravetur sviðsetti Stefán tvær sýningar
með leikhópum Borgarholtsskóla og Kvenna-
skólans í gamla upptökuveri Sjónvarpsins við
Laugaveg. Þar kom greinilega í ljós hversu
snjall hann er í notkun rýmis og því að segja
sögu í leikhúsi án þess að reiða sig alfarið á
textann sem hreyfiafl framvindunnar. „Þetta
er kannski ennþá mikilvægara þegar maður er
að vinna með áhugafólki sem ekki hefur gott
vald á textaflutningi. Þær hindranir er hægt
að yfirstíga með því að beita öðrum meðulum
leikhússins, s.s. hreyfingu, hljóði og ljósum, án
þess að kollkeyra fjárhag leikhópsins.“
Það er greinilegt að þessa reynslu hefur
Stefán tekið með sér í vinnuna á Kvetch, þar
sem hann nýtur þess að hafa úrvalsleikara í
hlutverkunum en verður jafnframt að gæta
þess að ríða ekki fjárhag leikhópsins á slig
með dýrri umgjörð; atvinnuleikhópar eru
þekktir fyrir flest annað en vaða í peningum.
Kynsveltir smáborgarar
„Ég hef fundið mig vel í leikstjórninni.
Kvetch var afskaplega skemmtileg og gefandi
vinna þar sem við unnum mjög ákveðið með
með að skapa okkur leikstíl. Texti Berkoffs
kallar á stóran stíl, líkamlegan og hraðan. For-
sendan fyrir því að hægt sé að vinna á þennan
hátt er að leikararnir vinni heimavinnuna sína,
læri textann, svo tíminn á æfingum nýtist til
fulls. Í svona vinnu reynir mjög á leikarann því
hann þarf á allri sinni orku að halda.“
Það sem einkennir sýninguna á Kvetch er
mikill hraði í leiknum, mikil tæknileg ná-
kvæmni og sterk tilfinning leikstjóra og leik-
ara fyrir hraðabreytingum og uppbrotum sem
styðja við verkið í stað þess að drepa efninu á
dreif.
„Þetta er nákvæmnisvinna og sýningin er
unnin sem ein heild þar sem ferlið er órjúf-
anlegt.“
Í Kvetch er leikið á tveimur plönum sitt á
hvað eða samtímis. Persónurnar tala hver við
aðra um hversdagslega hluti og segja það sem
við á hverju sinni en gusa svo úr sér hugsunum
sínum með líkamlegu offorsi út til áhorfenda
þannig að úr verður kostuleg blanda af heftum
og kynsveltum smáborgurum með tryllta und-
irmeðvitund.“
– Hvernig tókst ykkur að flytja sýninguna
úr Vesturporti, þar sem sviðið er lítið og sal-
urinn tekur aðeins 70 manns, á Nýja sviðið
sem er þrefalt stærra með 250 sætum.
Stefán segir að flutningurinn hafi tekið
ágætlega og þau séu alsæl með þetta góða
rými og móttökurnar í húsinu. Að vísu hafi
komið upp sú krafa af hálfu Borgarleikhússins,
að sett yrði inn hlé sem hvorki var gert ráð fyr-
ir í leikritinu né í sýningunni. „Það var heilmik-
ill höfuðverkur en okkur tókst þó að finna
lausn á þessu máli en í almennara samhengi
má setja stórt spurningarmerki við þá áráttu
íslenskra leikhúsa og kvikmyndahúsa að gera
nánast alltaf hlé í miðjum sýningum. Stundum
dregur hlé úr áhrifamætti sýningar.“
Stefán æfir nú gríska gamanleikinn
Lýsiströtu eftir Aristófanes með leikfélagi
Kvennaskólans og er frumsýning fyrirhuguð
um miðjan mars. Efni verksins er sígilt þar
sem konur í Aþenu fara í kynlífsverkfall svo
lengi sem karlar þeirra neita að leggja af
stríðsrekstur. Leikritið er sígild ádeila á
stríðsrekstur á öllum tímum.
„Mér þótti þetta verk eiga vel við núna þeg-
ar heimsfréttirnar snúast um lítið annað en yf-
irvofandi innrás Bandaríkjamanna í Írak og
Norður-Kóreu. Það kom svo á daginn nú fyrir
stuttu að alþjóðaleikhússamtökin hafa sent út
hvatningu til leikhúsa um allan heim að efna til
leiklestrar á Lýsisströtu hinn 4. mars til að
mótmæla fyrirhuguðum stríðsrekstri. Okkur
þykir auðvitað ekki slæmt að hafa hitt naglann
svona á höfuðið.“
Hver þjónar hverjum í listinni
Fyrir liggur að Stefán muni leikstýra á
næstunni á vegum Þjóðleikhússins, nýju verki
Sigtryggs Magnasonar, Herjólfur er hættur
að elska. „Þetta er fallegt lítið verk sem við er-
um þessa dagana að reyna finna sýningarstað
og tíma. Vonandi kemst það á koppinn.“
Stefán er yfirvegaður þegar hann veltir fyrir
sér kostum og göllum þess að sinna starfi þar
sem afraksturinn er sífellt veginn og metinn op-
inberlega. „Ég reyni að vera samkvæmur sjálf-
um mér og villast ekki af leið. Það er ekkert
skemmtilegra en að leika í góðri sýningu fyrir
fullum sal, það er magnaður galdur þegar vel
tekst til og áhorfendur hrífast með. En auðvitað
þarf sterk bein í þennan bransa. Þetta er af-
skaplega lítill heimur, íslenski leikhúsheimur-
inn. Fjölmiðlarnir eru líka mjög nálægt okkur
og hafa mjög persónulegan aðgang að lista-
mönnum sem og öðrum opinberum fígúrum
eins og stjórnmálamönnum. Það er auðvelt að
láta glepjast af þessu og villast af leið í „frægð-
inni“ á Íslandi. Sumir hafa sviðið illa á sér
vængina við að koma of nálægt sviðsljósinu. En
leiklistin getur líka verið góður vettvangur til
þroska og sjálfskoðunar ef maður missir ekki
sjónar á því hver þjónar hverjum og að listin er
ekki til fyrir mig heldur öfugt.“
óð“
Leikarar í Kvetch eru Ólafur Darri Ólafsson, Margrét Ákadóttir, Felix Bergsson, Steinn Ármann
Magnússon og Edda Heiðrún Backman.
havar@mbl.is
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 9. FEBRÚAR 2003 B 3
bílar
ALLTAF Á MIÐVIKUDÖGUM
SMÁAUGLÝSING
AÐEINS 995 KR.*
Áskrifendum Morgunblaðsins
býðst smáauglýsing fyrir aðeins 995 kr.*
Pantanafrestur er til kl. 12 á þriðjudögum.
* 4 línur og mynd.
HAFÐU SAMBAND!
Auglýsingadeild Morgunblaðsins sími 569 1111 eða augl@mbl.is