Morgunblaðið - 10.02.2003, Blaðsíða 4
FRÉTTIR
4 MÁNUDAGUR 10. FEBRÚAR 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Prag er nú orðinn einn vinsælasti áfangastaður Íslendinga til að sækja heim enda
ein fegursta borg heimsins sem geymir mörg hundruð ára sögu á hverju horni og
mannlíf og andrúmsloft sem á ekki sinn líka í Evrópu. Gullna borgin, borg hinna
þúsund turna, gimsteinn Evrópu, borg töfranna, það er ekki að undra að þessari
stórkostlegu borg hafi verið gefin öll þessi nöfn. Heimsferðir bjóða nú einstakt
tækifæri til að kynnast þessari ótrúlegu
borg með beinu flugi í vor. Í boði eru
góð 3 og 4 stjörnu hótel og spennandi
kynnisferðir um kastalahverfið og
gamla bæinn, eða til hins einstaklega
fagra heilsubæjar Karlovy Vary, með
íslenskum fararstjórum Heimsferða.
Helgarferð til
Prag
6. mars
frá kr. 39.950
Skógarhlíð 18, sími 595 1000.
www.heimsferdir.is
Verð kr. 25.450
Flugsæti til Prag, 10. mars, með 8.000 kr.
afslætti ef bókað fyrir 15. febrúar. Flug
og skattar. Gildir frá mánudegi til
fimmtudags. Fyrstu 300 sætin.
Verð kr. 39.950
Flug og hótel í 4 nætur. M.v. 2 í herbergi
á Pyramida Hotel, 6. mars. Skattar
innifaldir.
Flug fimmtudaga og mánudaga í mars og apríl
STEFNT er að því að rekstur hvíld-
ar- og endurhæfingarheimilis fyrir
langveik börn hefjist í Kópavogi í
haust og var samningur þess efnis
milli Velferðarsjóðs barna og rík-
isstjórnar Íslands undirritaður í
Iðnó í gær. Sjóðurinn, sem varð til
fyrir þremur árum með ríflega 500
milljóna króna stofnframlagi frá Ís-
lenskri erfðagreiningu, leggur fram
45 til 50 milljónir til endurbóta á
húsnæðinu og ríkissjóður leggur
fram húsnæðið og tryggir fé til
reksturs heimilisins, 20 milljónir á
þessu ári og um 84 milljónir á fjár-
lögum eftir það, miðað við áætlaðan
rekstrarkostnað.
Landspítali - háskólasjúkrahús
mun sjá um rekstur heimilisins í
tengslum við Barnaspítala Hrings-
ins. Hjúkrunarheimilið Rjóðrið, eins
og það hefur verið nefnt, verður í
húsnæðinu þar sem Kópavogshælið
var og verður rými fyrir 12 börn í
einu, en þau fá endurhæfingu og að-
hlynningu eftir þörfum. Um 300 til
400 langveik börn eru á Íslandi og
þurfa um 30 til 40 þeirra á þessari
þjónustu að halda en ekki samfellt,
að sögn Ingibjargar Pálmadóttur,
fyrrverandi heilbrigðis- og trygg-
ingamálaráðherra og fram-
kvæmdastjóra Velferðarsjóðs
barna.
Áður en Bjarni Ármannsson,
stjórnarformaður sjóðsins, Jón
Kristjánsson, heilbrigðis- og trygg-
ingamálaráðherra, og Magnús Pét-
ursson, forstjóri Landspítala – há-
skólasjúkrahúss, undirrituðu
samninginn þakkaði Ingibjörg öllum
sem hafa gert þennan draum að
veruleika. Hún gat þess að þetta
heimili væri það fyrsta sinnar teg-
undar á Íslandi og margir hefðu
unnið mjög gott verk til að ná settu
marki. Hugmynd að þessu verkefni
hefði kviknað í fyrravor, peningar til
uppbyggingar hefðu verið fyrir
hendi í sjóðnum en ekki til reksturs-
ins. Því hefði verið rætt við Jón
Kristjánsson, heilbrigðisráðherra,
sem hefði tekið vel í málið og síðan
hefðu hún og Kári Stefánsson, for-
stjóri Íslenskrar erfðagreiningar,
farið á fund Davíðs Oddssonar, for-
sætisráðherra, sem hefði gert það
sem þurfti.
Framlag ÍE fordæmi
Kári Stefánsson, „faðir sjóðsins“,
sagði að fátt væri hægt að gera til að
bæta fyrir óréttlætið í lífi langveikra
barna og fjölskyldna þeirra, en
stofnun heimilis fyrir langveik börn
væri þó eitt af því sem væri hægt að
gera. „Hér er um að ræða verkefni
sem fellur nákvæmlega að þeirri
grundvallarhugmynd sem bjó að
baki Velferðarsjóði barna á Íslandi.
Hugmyndin var sú að sjóðurinn not-
aði fé sitt ekki bara til þess að fjár-
magna verkefni sem ætlað er að
hlúa að velferð barna á Íslandi held-
ur einnig til þess að hvetja ríkið til
dáða.“
Í máli Kára kom fram að samfélag
sem byggi að svona heimili yrði
örugglega betra en það sem gerði
það ekki og hann þakkaði ráðherr-
unum sem fulltrúum íslenska rík-
isins fyrir skilninginn og stuðning-
inn. Hann gat þess að eiginkona sín,
Valgerður Ólafsdóttir, hefði átt hug-
myndina að sjóðnum og hann hefði
tekið vel í hana enda félli hún að
þeirri skoðun að nauðsynlegt væri
að einkaframtakið legði af mörkum
til velferðarmála. „Ég er nefnilega
viss um að það felst ákveðinn veik-
leiki í því kerfi þar sem öll sam-
neysla er fjármögnuð með sköttum
og allar ákvarðanir um samneysluna
eru teknar af fólki sem þarf að hafa
áhyggjur af því, hvort það nær end-
urkosningu innan fjögurra ára.“
Sjóðurinn var stofnaður af ÍE og
heilbrigðis- og tryggingamálaráðu-
neytinu, en aðeins ÍE hefur lagt fé í
hann og sagði Kári að ríflega 500
milljóna kr. stofnframlagið hafi
sennilega verið stærsta einstaka
framlagið til velferðarmála í sögu
lýðveldisins. Hann sagði að hluti
hugmyndarinnar hefði verið að setja
fordæmi og hvetja aðra til þess að
leggja sitt af mörkum, en því miður
hefðu væntingarnar ekki gengið eft-
ir. Hins vegar ætti einkaframtakið
og ríkisvaldið að taka svona saman
höndum. „Ég held að þetta sé gott
verkefni, gott fordæmi.“
Styrkir í mörg verkefni
Bjarni Ármannsson er fulltrúi at-
vinnulífsins í stjórn Velferðarsjóðs-
ins og stjórnarformaður hans, Kári
Stefánsson er fulltrúi Íslenskrar
erfðagreiningar og Sólveig Guð-
mundsdóttir, lögfræðingur, er
fulltrúi heilbrigðis- og trygginga-
málaráðherra, en í fagráðinu, sem
velur flest verkefni sem sjóðurinn
styrkir, eru Ingibjörg Pálmadóttir,
Þórólfur Þórlindsson, Guðrún
Helgadóttir, Anna Kristjánsdóttir,
Þórkatla Aðalsteinsdóttir, Grétar H.
Gunnarsson og Rósa Guðbjarts-
dóttir.
Sjóðurinn hefur úthlutað um 100
milljónum króna til verkefna sem
efla velferð íslenska barna, en þar á
meðal eru Mento-verkefnið – vin-
átta, þar sem háskólastúdentar taka
grunnskólanema að sér; víðátta, sem
byggist á því að koma fyrir fjar-
kennslubúnaði í grunnskólum; mis-
þroska börn, sem er stuðningur til
þriggja ára við Félag foreldra mis-
þroska barna og stuðningur við Al-
þjóðahúsið, Mæðrastyrksnefnd og
Hjálparstofnun kirkjunnar auk
stuðnings við gerð fræðsluefnis fyrir
Félag foreldra barna með Downs-
heilkenni og stuðningur við gerð
fræðsluefnis fyrir Félag samkyn-
hneigðra. Þá hefur sjóðurinn styrkt
börn sem minna mega sín með sum-
argjöfum í gegnum félagsmála-
stofnanir sveitarfélaga, styrkt
Vímulausa æsku vegna námskeiða
og ráðgjafarþjónustu fyrir börn
alkóhólista og styrkt gerð táknmáls-
banka og útgáfu kennsluefnis fyrir
heyrnardauf börn auk annarra verk-
efna.
Öðrum til eftirbreytni
Davíð Oddsson, forsætisráðherra,
sagði að verkefnið væri ánægjulegt,
brýnt og verðugt og samkomulagið
sýndi hvað miklum árangri mætti ná
þegar einkaframtakið og ríkisvaldið
tækju saman höndum, en aðstand-
endur verkefnisins ættu skyldar
þakkir. Hann sagði mikilvægt fyrir
íslenskt samfélag að eiga fyrirtæki
eins og Íslenska erfðagreiningu. Það
væri ekki nóg að fyrirtæki væru vel
stæð og vel rekin heldur skipti líka
miklu máli að eigendur þeirra og
forsvarsmenn væru reiðubúnir til að
axla ábyrgð í samfélaginu umfram
þá sem fylgdi rekstrinum. Íslensk
erfðagreining og Kári Stefánsson
gerðu þetta með sýnilegum hætti,
ekki síst í tengslum við heilbrigð-
ismál og velferð íslenskrar þjóðar.
„Þetta fordæmi sem Íslensk erfða-
greining hefur gefið með stofnun
Velferðarsjóðs íslenskra barna
mætti verða öðrum til eftirbreytni,
bæði fyrirtækjum og einstakling-
um,“ sagði hann. „Samfélag okkar
mundi verða enn betra ef fleiri
sýndu slíkt frumkvæði og slíkan vel-
vilja.“
Forsætisráðherra sagði að sjóð-
urinn væri glæsilegt framtak sem
gleður og hvetur til dáða og sam-
komulagið væri vonandi eitt af
mörgum sem yrði gert á milli sjóðs-
ins og hins opinbera.
Brýnt málefni
Jón Kristjánsson, heilbrigðis- og
tryggingamálaráðherra, sagði að
málefnið væri brýnt og í fullu sam-
ræmi við stefnumótun ríkisstjórn-
arinnar í málefnum langveikra
barna auk þess sem það væri afar
ánægjulegt dæmi um það frum-
kvæði sem legið hefði fyrir að myndi
einkenna starfsemi sjóðsins. Hann
benti á að langvarandi veikindum
barns fylgdi ekki aðeins oft sorg
heldur gríðarlegt álag og röskun á
öllu venjulegu heimilishaldi. „Hvíld-
ar- og endurhæfingarheimili fyrir
langveik börn byggist ekki aðeins á
hugmyndinni um að vilja gefa fjöl-
skyldunum kost á hvíld, hvíldin er
líka barnanna,“ sagði hann og benti
á mikilvægi endurhæfingarinnar að
auki.
Hjúkrunarheimili
fyrir langveik
börn opnað í haust
Hugmynd Velferðarsjóðs
barna verður að veruleika
Morgunblaðið/Þorkell
Bjarni Ármannsson, stjórnarformaður Velferðarsjóðs barna, Jón Kristjánsson, heilbrigðis- og tryggingamálaráð-
herra, og Magnús Pétursson, forstjóri Landspítala – háskólasjúkrahúss, undirrituðu samninginn í Iðnó í gær.
FÆRA má rök að því að afskipta-
semi stjórnmálamanna af fyrirtækj-
um landsins sé ein aðalmeinsemd
íslensks efnahags- og atvinnulífs, að
því er fram kom í ræðu Ingibjargar
Sólrúnar Gísladóttur, forsætisráð-
herraefnis Samfylkingarinnar, á
flokksstjórnarfundi Samfylkingar-
innar í Borgarnesi í gær.
„Þannig má segja að það sé orðs-
tír fyrirtækja jafn skaðlegt að lenda
undir verndarvæng Davíðs Odds-
sonar eins og það er að verða að
skotspæni hans. Ég vil þannig leyfa
mér að halda því fram að það hafi
skaðað faglega umfjöllun um Ís-
lenska erfðagreiningu, bæði hér-
lendis og erlendis, að sú skoðun er
útbreidd að fyrirtækið njóti sér-
staks dálætis hjá forsætisráð-
herranum. Það vekur upp umræðu
og tortryggni um að gagnagrunnur
fyrirtækisins og ríkisábyrgðin
byggist á málefnalegum og fagleg-
um forsendum en ekki flokkspóli-
tískum. Sama má segja um Baug,
Norðurljós og Kaupþing. Byggist
gagnrýni og eftir atvikum rannsókn
á þessum fyrirtækjum á málefna-
legum og faglegum forsendum eða
flokkspólitískum? Ertu í liði for-
sætisráðherrans eða ekki – þarna
er efinn og hann verður ekki upp-
rættur nema hinum pólitísku af-
skiptum linni og hinar almennu
gagnsæju leikreglur lýðræðisins
taki við. Þetta er verkefni Samfylk-
ingarinnar. Samfylkingin á að vera
óháð öllum helstu eignahópum í
samfélaginu, hún á að gæta al-
mannahagsmuna ekki sérhags-
muna,“ sagði Ingibjörg Sólrún með-
al annars.
Hún sagði að í hinu smáa ís-
lenska samfélagi yrði það aldrei
þolað að þar byggju tvær þjóðir í
efnalegu tilliti. „Við getum ekki
horft upp á þúsundir ganga at-
vinnulausa, við getum ekki horft
upp á þúsundir berjast í bönkum til
að halda þaki yfir höfuðið á sér og
sínum, við getum ekki horft upp á
þúsundir í óöryggi með afkomu sína
vegna elli, örorku eða ómegðar.“
Hægt að lækka vexti
Hún sagði að svona þyrfti þetta
heldur ekki að vera. Hægt væri að
örva atvinnulífið og auðvelda íbúð-
areigendum lífið með því að lækka
vexti, bæði stýrivexti Seðlabankans
og útlánsvexti bankanna, sem hefðu
haft 7,7 milljarða í hagnað eftir
skatta á síðasta ári. „Við getum líka
afnumið verðtryggingu fjárskuld-
bindinga sem myndi gera hvort
tveggja í senn, gera vaxtabyrði lána
gegnsærri og auka sveigjanleikann
í samskiptum lánveitenda og lán-
takenda. Og við getum dregið úr
jaðarsköttum barnafjölskyldna og
ellilífeyrisþega,“ sagði Ingibjörg.
Hún sagði að nú lægi eitthvað í
loftinu og það væri verkefni Sam-
fylkingarinnar að breyta því úr
óræðum væntingum í orð og at-
hafnir. Tvisvar áður hefði hún orðið
þess áskynja að eitthvað lægi í loft-
inu, í fyrra skiptið þegar Kvenna-
framboðið var stofnað og í síðara
skiptið við stofnun Reykjavíkurlist-
ans.
„Við ætlum að vera flokkur sem
nýtur trausts og hefur trúverðug-
leika – ekki vegna þess að við höf-
um svör á reiðum höndum við öllu
sem upp kemur heldur vegna hins
að við munum vanda okkur við leit
að svörum. Heldur ekki vegna þess
að við höfum lausn á hvers manns
vanda heldur vegna hins að við við-
urkennum að flókin viðfangsefni
kalla á yfirlegu og góða dómgreind
og oftar en ekki fjölþætta úrlausn
þar sem hópar og einstaklingar
leggja saman. Við eigum að boða
stjórnmál sátta og rökræðu en ekki
átaka og kappræðu,“ sagði Ingi-
björg Sólrún.
Forsætisráðherraefni Samfylkingarinnar á flokksstjórnarfundi
Afskipti stjórnmálamanna
ein aðalmeinsemdin