Morgunblaðið - 10.02.2003, Blaðsíða 10

FRÉTTIR
10 MÁNUDAGUR 10. FEBRÚAR 2003 MORGUNBLAÐIÐ
KRISTLEIFUR
Þorsteinsson, bóndi á
Húsafelli, er látinn,
79 ára að aldri. Krist-
leifur var fæddur 11.
ágúst 1923 á Húsa-
felli í Hálsasveit í
Borgarfirði. Foreldr-
ar hans voru Þor-
steinn Þorsteinsson
bóndi og hreppstjóri
og Ingibjörg Krist-
leifsdóttir.
Hann lauk námi í
búfræði frá Bænda-
háskólanum á
Hvanneyri árið 1942.
Kristleifur vann að búi föður síns
til 1958 og var bóndi á Húsafelli frá
1958. Árið 1968 hætti hann fjárbú-
skap og friðaði jörðina fyrir búfé.
Hann lagði jörð sína al-
farið undir ferðaþjón-
ustu sem hann rak
ásamt eiginkonu sinni,
Sigrúnu Bergþórsdótt-
ur, og voru þau með
fyrstu ábúendum sem
slíkt gerðu á þeim
tíma. Hafa þau oft ver-
ið nefnd fyrstu ís-
lensku ferðaþjónustu-
bændurnir. Kristleifur
var hreppstjóri í
Hálsasveit um áratuga-
skeið.
Árið 2000 var hann
sæmdur riddarakrossi
hinnar íslensku fálkaorðu fyrir
störf sín að ferðaþjónustu. Hann
lætur eftir sig eiginkonu og fimm
uppkomin börn.
Andlát
KRISTLEIFUR
ÞORSTEINSSON
ÁLVER Alcoa í Reyðarfirði, Fjarða-
ál, hyggst nota þurrhreinsibúnað við
losun mengandi efna, líkt og önnur
álver hér á landi. Vinna á eftir um-
hverfisstefnu fyrirtækisins þannig
að ekkert frárennslisvatn fari frá ál-
verinu.
Þetta er þó önnur tækni en eig-
endur Reyðaráls, Norsk Hydro og
Hæfi, áformuðu að nota í sínu álveri
en auk þurrhreinsunar var ætlunin
að bæta við vothreinsibúnaði þannig
að losun væri bæði í sjó og út í and-
rúmsloftið. Með þessu var ætlunin
að draga enn frekar úr mengun
brennisteinsdíoxíðs, líkt og stefna
hefur verið tekin um í Noregi varð-
andi áliðnað í landinu.
Deilt hefur verið um hvor tæknin
sé umhverfisvænni en á þeim er
nokkur munur sem hér verður leit-
ast við að útskýra. Vothreinsunin
hefur þó ekki verið talin besta fáan-
lega tækni sem völ er á og er þurr-
hreinsun ein og sér algengari aðferð
hjá álframleiðendum, samkvæmt
upplýsingum Morgunblaðsins.
Þurrhreinsibúnaðurinn kallar
m.a. á háa skorsteina og sem kunn-
ugt er áformar Alcoa að hafa tvo 80
metra háa skorsteina við kerskála
Fjarðaáls. Búnaðurinn sem slíkur
kallar þó ekki á þessa hæð heldur er
hún að mati Alcoa talin nauðsynleg
til að bæta loftdreifinguna og draga
þannig úr umhverfisáhrifunum á
þynningarsvæði álversins, þ.e. svæði
sem eftirlitsaðilar samþykkja að
mengun fari yfir leyfileg umhverf-
ismörk. Í matsskýrslu fyrir álver
Reyðaráls, sem unnin var af Hönnun
hf. og VST hf., er að finna skilgrein-
ingar á þessum tækniaðferðum, auk
meðfylgjandi skýringarmyndar sem
unnin er upp úr sömu skýrslu.
Hringrás við losunina
Við þurrhreinsun draga stórir svo-
nefndir sogarar að sér allt útstreymi
frá kerum álveranna, sbr. skýring-
armyndina. Hreinsunin byggist á því
að dæla hreinu súráli inn í útblást-
ursflæðið og sía síðan heildina í
stórum pokasíum. Súrálið, sem dælt
er inn, sýgur í sig flúoríðin og svo-
nefnd PAH-efni, fjölhringa kolefnis-
sambönd, og er sent til baka í kerin
til að vinna flúoríðið aftur. Um nokk-
urs konar hringrás er því að ræða.
Lýsing í matsskýrslunni heldur svo
áfram:
„Bætta súrálinu er safnað í poka-
síurnar og þaðan fært í geymslusíló
áður en það er sent aftur í rafgrein-
ingarkerin. Með þessu móti nýtist
flúoríðið aftur og sameinast flúoríð-
ríkri raflausninni sem það á uppruna
sinn í.
Stærsti hluti flúoríðs, ryks og
PAH, allt að 99%, er fjarlægður með
þurrhreinsun. Hún dregur úr losun
þessara efna út í andrúmsloftið sam-
tímis því sem sparað er í kostnaði við
hráefnisinnkaup.“
Alcoa hyggst nota þessa aðferð að
mestu leyti, líkt og skýrð er á mynd-
inni, nema hvað að útblásturinn úr
pokasíunum fer upp í skorsteinana
og út í andrúmsloftið í 80 metra hæð.
Hefði Alcoa ætlað sér að nota sömu
aðferð og Norsk Hydro hefði vot-
hreinsivirkið bæst við, sbr. skýring-
armyndina, þar sem brennisteins-
tvíoxíðið (SO2) hefði verið fjarlægt að
mestu. Í matskýrslunni er þeirri að-
ferð lýst svo:
„Sú aðferð byggist á þeirri stað-
reynd að sjór er basískur frá náttúr-
unnar hendi og inniheldur gnótt af
kalsíum og natríumkarbónati. Af
þessum ástæðum getur sjór tekið
upp sýrukenndar lofttegundir eins
og SO2. Í sumum tilfellum fjarlægir
vothreinsun meira en 98% af SO2 og
hluta af afgangsflúoríðinu.
Sjór og brennisteinsríkt loft
blandast í lokuðum turni þar sem sjó
er dælt niður gegnum úðara á þaki
turnsins. Gasið streymir gegn sjón-
um sem sýgur í sig SO2. Hár reyk-
háfur (30 m) er settur á þak turnsins
og þaðan fer lokaútblásturinn í and-
rúmsloftið á meðan sjórinn rennur í
pípum til sjávar.“
Sem fyrr segir notast álverin hér á
landi við þurrhreinsibúnað, þ.e.
Norðurál á Grundartanga og Alcan í
Straumsvík. Þurrhreinsun er notuð í
flestum löndum heims við rekstur ál-
vera og styðst við svonefnda BAT-
tækni (Best Availeble Technique)
sem er framleiðsluaðferð og tækja-
kostur til að lágmarka mengun og
myndun úrgangs. Vothreinsun hefur
ekki fallið undir þessa skilgreiningu
á BAT-tækni, þar sem hún færir í
raun mengun úr einum hluta yfir í
annan, aðallega í sjó eða vatn.
Þurrhreinsun á mengandi útblæstri er notuð í flestum álverum nema í Noregi
Vothreinsun ekki talin
besta fáanlega tæknin




   
  
 

    


! 
"! 
"  #!   # 
$
  
#!   % 
!
&' !
%!  
   #
()  ! 
! 
*)  ! 
! 
bjb@mbl.is
 Vothreinsun er í hugtaka-
skýringum í matsskýrslu Reyð-
aráls skilgreind þannig:
„Útblástur er leiddur í gegn-
um lokað rými með þéttum
sjávarúða. Brennisteinstvíoxíð
(SO2) leysist upp í sjó (eða
vatni) og verður að súlfati
(SO42).“
 Þurrhreinsun er á sama
stað lýst með eftirfarandi
hætti:
„Menguðum reyk frá kerum
er blandað saman við hreint
súrál. Flúor og ryk í kerreykn-
um binst súrálinu og fer aftur í
kerin en brennisteinstvíoxíð
(SO2) sleppur í gegn.“
Stuttar
skilgreiningar
Nokkur munur er á
tækni sem álver nota við
losun mengandi efna.
Annars vegar er
þeim hleypt út í and-
rúmsloftið eftir ákveðna
hreinsun og hins
vegar er sjór hluti af
hreinsiferlinu. Björn
Jóhann Björnsson
lýsir aðferðunum.
KRISTJÁN L. Möller, þingmað-
ur Samfylkingarinnar, gagnrýndi
ríkisstjórnina í fyrradag fyrir að
hafa ekki unnið nógu vel að flutn-
ingi fjarvinnsluverkefna til lands-
byggðarinnar, eins og hún hefði
haft í hyggju í upphafi kjörtíma-
bilsins. Kristján hefur á undan-
förnum mánuðum lagt fram
skriflegar fyrirspurnir til allra
ráðherranna um flutning verk-
efna út á land á vegum ráðuneyt-
anna. Fór hann yfir skrifleg svör
ráðherranna í fyrirspurnartíma í
gær og benti á að í þeim hefði
m.a. komið fram að lítið hefði
verið um flutning slíkra verkefna
út á land á síðasta ári.
„Á þessu kjörtímabili hefur
mikið verið rætt um flutning
fjarvinnsluverkefna til lands-
byggðarinnar í samræmi við
byggðaáætlun sem á að hafa ver-
ið í gildi á þessu kjörtímabili,“
sagði Kristján. „Það má eiginlega
segja að þessi hugmynd um
flutning hafi átt að vera ein aðal-
skrautfjöður ríkisstjórnarflokk-
anna í byggðamálum þessara ára.
Í upphafi kjörtímabilsins sem nú
er senn á enda voru opnaðar fjöl-
margar fjarvinnslustöðvar um
allt land, þar sem miklar vænt-
ingar voru vegna stefnu stjórn-
valda,“ sagði Kristján ennfrem-
ur.
Valgerður Sverrisdóttir iðnað-
ar- og viðskiptaráðherra svaraði
þessari gagnrýni m.a. á þá leið,
að hún undraðist áhyggjur Sam-
fylkingarinnar af þessum málum.
Ekki síst í ljósi þess að Samfylk-
ingin hefði fengið Ingibjörgu Sól-
rún Gísladóttur í framboð fyrir
flokkinn í Reykjavík til þess að
berjast fyrir hagsmunum Reyk-
víkinga. „Það sagði hún sjálf,“
ítrekaði Valgerður. „Ég skil því
vel að þeim [samfylkingarmönn-
um] líði illa yfir þessu. En svona
er þetta. Svo koma þessir hátt-
virtu þingmenn hér upp í stóla á
háttvirtu Alþingi og berja á
brjóst sér og þykjast öllu geta
bjargað á landsbyggðinni. Ég
veit það svo vel, að ef Samfylk-
ingin kemst hér að völdum yrði
enn minna um árangur – ég er þó
ekki að segja að árangurinn sé
mikill.“
Gagnrýnd fyrir að flytja
ekki verkefni út á land
KRISTJÁN Pálsson, alþingismaður
Sjálfstæðisflokksins, hefur ákveðið
að senda inn umsókn til miðstjórnar
Sjálfstæðisflokksins um að bjóða
fram undir sérstöku DD-framboði í
nafni Sjálfstæðisflokksins.
Umsóknin er studd yfirlýsingu frá
sjálfstæðisfélaginu Njarðvíkingi, þar
sem mælt er með því að beiðnin verði
samþykkt. „Ástæðan er mikil
óánægja með þau vinnubrögð sem
viðhöfð voru við uppstillingu á
listann í Suðurkjördæmi og þau
rangindi sem við teljum að hafi verið
viðhöfð í þeim störfum,“ segir Krist-
ján. „Okkur er stórlega misboðið
hérna á þessu svæði og teljum ekki
að við getum við þetta unað án þess
að skjóta því til miðstjórnar og fá af-
stöðu æðstu stofnunar flokksins til
svona alvarlegs máls.“
Kristján segist finna fyrir miklum
meðbyr með því að fólkið á svæðinu
og í kjördæminu fái einnig að segja
sína skoðun á málinu. „Það gerist
ekki nema með því að leyfa DD-
framboð,“ segir hann. „Að fólkið
sjálft fái að dæma.“
Kristján
Pálsson vill
sérstakt DD-
framboð
♦ ♦ ♦
ÖND hefur gert sig heimakomna
við smábátahöfnina á Fáskrúðsfirði
en hún kom á eftir smábáti inn í
höfnina. Eigandi bátsins hafði verið
að þrífa hann og hirti öndin fisk-
agnir er flutu út frá bátnum. Síðan
hefur Ingi Egilsson gefið öndinni
brauð og hún kemur nú upp á bakk-
ann um leið og hann mætir á höfn-
ina. Þess má geta að Ingi gaf einnig
svörtu svönunum, sem dvöldu á
Austurlandi fyrir nokkrum árum,
að éta.
Gæf önd á
Fáskrúðsfirði