Morgunblaðið - 16.02.2003, Blaðsíða 10

10 B SUNNUDAGUR 16. FEBRÚAR 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Nígería er fjölmenn-
asta ríki Afríku og á
landamæri að Benín,
Kamerún, Tsjad og
Níger. Nígería er
923,768 ferkílómetr-
ar að flatarmáli. Land-
ið er auðugt að nátt-
úruauðlindum. Þar er
m.a. að finna gas og
olíu, tin, járngrýti, kol,
kalkstein, blý, sink og
ræktunarland.
Þótt landið sé auð-
ugt að olíu hafa óstöð-
ugleiki í stjórnarfari,
spilling og slæm hagstjórn löngum sett mark sitt á þjóðarhag.
Áætlað var árið 2000 að um 45% þjóðarinnar lifðu undir fá-
tæktarmörkum. Allt að tæpum þriðjungi fólks hefur verið án at-
vinnu.
Í Nígeríu búa um 130 milljónir manna sem skiptast í um 250
þjóðarbrot. Þau stærstu og áhrifamestu eru Hausar og Fulani
29%, Yoruba 21%, Íbóar 18%, Ijaw 10%, Kanuri 4%, Ibibo 3,5%
og Tiv 2,5%. Opinbert tungumál er enska, en algeng mál eru
hausa, yoruaba, íbó og fulani. Um helmingur íbúanna aðhyllist
íslam og um 40% landsmanna eru kristinnar trúar.
Heimild:
The World Factbook 2002. http://www.odci.gov/cia/publications/factbook/


     






  

  !"










   



 

   

Nígería
Nýfætt sveinbarn í Otukpo Benne-fylki. Barnið fæddist í sjúkraskýli
sem rekið er af kaþólskri nunnureglu og var strax sett á það húfa
og það dúðað þótt ljósmyndaranum væri funheitt. Margra níger-
ískra barna bíður erfið lífsbarátta.
É
g kom til Lagos, fyrrum höfuðborgar Nígeríu, í
febrúar síðastliðnum,“ segir Þorkell. „Tilgangur
ferðarinnar var meðal annars að heimsækja
Emmanuel Ache, sem gengur undir nafninu
bróðir Emmanuel. Hann starfaði sem tollvörð-
ur, en fékk ógeð á öllu bullinu og spillingunni í
landinu. Bróðir Emmanuel er kristinn og fór að
taka trúna alvarlega. Hann fékk köllun að
hjálpa þessum börnum, hætti í tollinum og stofnaði litla hjálp-
arstofnun, Youth Guards. Stofnunin hjálpar aðallega ungum
drengjum. Bróðir Emmanuel leggur allt í sölurnar fyrir börnin
og lifir sjálfur hálfgerðu meinlætalífi. Hann vaknar eldsnemma á
morgnana og fer þá til kirkju, svo er hann vakinn og sofinn í
hjálparstarfinu allan daginn. Á í raun ekkert einkalíf og býr þar
sem hjálparstarfið er til húsa. Um tíma starfaði með honum ís-
lenskur sjálfboðaliði, Baldur Steinn Helgason, sem kom mér í
samband við bróður Emmanuel.“
Nígería er auðug að náttúrugæðum, en kjörunum mjög mis-
skipt og lífsbarátta alls þorra fólks hörð. Margar fjölskyldur á
landsbyggðinni senda elsta soninn eða synina til stóru borganna,
einkum Lagos. Þar er þeim ætlað að afla tekna og senda heim til
fjölskyldunnar. „Fjölskyldurnar heima fyrir sjá fyrir sér í hill-
ingum að drengirnir verði ríkir og bjargi hag fjölskyldunnar.
Raunin er sú að margir fá enga vinnu og leiðast út í afbrot og
slæmt líferni. Enda í klóm lögreglunnar og fangelsi.“
Hjálparstofnun bróður Emmanuels hefur ekki síst hjálpað
unglingspiltum, sem eru að losna úr fangelsi, og leitast við að
afla þeim einhverrar starfsmenntunar svo þeir geti komið undir
sig fótunum. Í Benun-fylki hefur bróðir Emmanuel sett á fót
endurhæfingarstöð. Þar eru piltunum m.a. kennd undirstöðuat-
riði trésmíði, bílaviðgerða og annars handverks sem getur orðið
þeim að liði í atvinnuleitinni.
„Kvöðin að senda peninga heim hvílir áfram á drengjunum, en
fæstir geta staðið undir því. Þeir hafa hvorki menntun né
reynslu til að komast í vel launaða vinnu. Sumir spjara sig og
tekst að koma undir sig fótunum. Einn sem ég hitti hafði eignast
lítinn bát og var í vinnu við að fleyta timbri í árósum Ogun-
árinnar við Lagos.“
Fólk er mjög tortryggið gagnvart ókunnugum, til dæmis langt
að komnum ljósleitum og bláeygum ljósmyndara.
„Mörgum er illa við ljósmyndara og fréttafólk. Maður átti í
stöðugum útistöðum um leið og myndavélin var munduð. Fólk
byrjaði með leiðindi, hvað maður væri eiginlega að gera. Svo
spurði það hvort maður væri kominn til að sverta nafn Nígeríu?
Fólk varð jafnvel árásargjarnt. Mér virtust margir skammast
sín fyrir ástandið í landinu og ekki vilja að utanaðkomandi yrðu
vitni að því. Stundum fannst mér að fólkinu liði eins og maður
væri að taka brot af sálu þess þegar tekin var af því mynd. Yf-
irleitt brást það mjög illa við. Iðulega kom til háværra orða-
skipta og oft þurfti maður að útkljá málin og koma sér í burtu.
Isa, hjarðdrengurinn til vinstri á myndinni, ásamt bróður sínum. Þeir eru af Futani-ættbálki og eiga heima í Benue-fylki. Nútíminn hefur ekki hal
hundruð ára. Isa er kominn á þann aldur að hann á líklega fyrir höndum að verða sendur bráðlega til stórborgar, helst Lagos. Þar eiga piltar á ha
væntanlega við sem yfirgeitahirðir fjölskyldunnar.
Ungmenni verða mörg að sjá fyrir sínum nánustu með betli. Al-
mannatryggingar og velferðarkerfi eru óþekkt hugtök. Ungi mað-
urinn til hægri var með sjúkan föður sinn á götu í Lagos og bað veg-
farendur um ölmusu. Börn og unglingar þurfa oft að sjá fyrir veikum
foreldrum og nánum ættingjum og verða þá að betla fyrir nauð-
þurftum. Það hefur þær afleiðingar að möguleikar unga fólksins til
að koma undir sig fótunum í lífinu verða enn minni en ella.
Eigendur þessa húss merkja það rækilega að það sé ekki til sölu.
Þetta verður að gera svo óprúttnir sölumenn selji ekki ofan af rétt-
um eigendum. Þeir útvega sér fölsuð afsöl, eða falsa þau sjálfir. Svo
sitja væntanlegir kaupendur í súpunni og réttir eigendur verða að
færa sönnur á eignarrétt sinn. Það styrkir stöðu þeirra ef á húsinu
stendur að það sé ekki til sölu.
Sálarbrot frá N
Nígería er vettvangur mikilla þjóðfélagsátaka og hrópandi andstæðna. Þar takast á
ríkidæmi og fátækt, siðvæðing og spilling. Góðir menn reyna að sporna við fótum
og styðja lítilmagna í erfiðri lífsbaráttu. Einn þeirra er bróðir Emmanuel, fyrrverandi
tollvörður, sem setti á fót litla hjálparstofnun. Hann reynir að hjálpa fátækum
drengjum á rétta braut. Margir þeirra hafa verið sendir til stórborga að afla fjöl-
skyldum sínum tekna. Þorkell Þorkelsson ljósmyndari heimsótti fjölmennasta ríki
Afríku og sagði Guðna Einarssyni ferðasöguna.