Morgunblaðið - 24.02.2003, Blaðsíða 22

MINNINGAR
22 MÁNUDAGUR 24. FEBRÚAR 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Elsku langamma. Þú
varst skemmtileg og
góð og vildir alltaf
faðma mig og það fannst mér gott.
Ég á eftir að sakna þín.
Þín
Arney Ingibjörg.
Elsku Langa, allt í einu finnst mér
eins og allar minningarnar sem ég á
um þig séu orðnar að ryki sem fýkur
bara í burtu og engin leið að safna því
saman aftur. Vonandi er það bara
tímabundin taugaveiklun, þær hljóta
að koma aftur, minningarnar, ég veit
ég á heilu bunkana af þeim.
Ég sakna þín endalaust og ég get
ekki trúað því að þú sért bara farin.
Þetta átti aldrei að gerast, þú áttir
alltaf eftir að vera til staðar. Krútt-
lega, ofvirka, síunga amman með
sætu röddina og skemmtilega húm-
orinn. Ég ætlast beinlínis til þess að
þú passir upp á mig þaðan sem þú ert
lent. Þú ert nú vön að passa upp á
þennan stóra hóp þinn sem ég er
endalaust stolt yfir að fá að vera ein
lítil prósenta af.
Ég fékk kannski ekki að þekkja
þig eins lengi og eldra fólkið þitt en
ég er óendanlega þakklát fyrir að
hafa fengið að hafa þig þó þann tíma
sem ég fékk og fyrir það að hafa
fengið að vera svona náin þér síðustu
árin og vikurnar. Það gerði lífið
vissulega innihaldsríkara og
skemmtilegra að hafa þig með, enda
verður allt að skíru hvítagulli sem þú
kemur nálægt. Þú ert forréttindi
sem margir fengu að njóta en þó allt
of fáir.
ELÍN ÞÓRA SIGUR-
BJÖRNSDÓTTIR
✝ Elín Þóra Sigur-björnsdóttir
fæddist á Sveinsstöð-
um í Grímsey 1. jan-
úar 1909. Hún lést á
gjörgæsludeild
Landspítalans við
Hringbraut 16. febr-
úar síðastliðinn og
var útför hennar
gerð frá Miðgarða-
kirkju í Grímsey 22.
febrúar.
Af einskærri eigin-
girni óskar maður þess
að hafa fengið að hafa
þig lengur, við áttum
eftir að halda 100 ára
afmæli! Innst inni er
maður samt auðvitað
glaður fyrir þína hönd.
Þú ert löngu búin að
þjóna þínu hlutverki
vel, sjöfalt.
Ég vona að þér líði
vel, verkurinn vondi
horfinn. Þú átt skilið
það besta sem fæst. Þú
ert minn Guð.
Birna.
Nú er lokið lífsgöngu Elínar Þóru
á Sveinsstöðum, Ellu langömmu,
langömmu sona minna. Hún og eig-
inmaður hennar Óli Bjarnason sem
lést í ágúst 1989 bjuggu á Sveins-
stöðum í Grímsey mestalla sína bú-
skapartíð og bjuggu farsællega.
Hann var útvegsbóndi, hún húsmóð-
ir og þegar ég kynntist þeim var
hann hættur sjómennsku en hún
sinnti húsmóðurhlutverki sínu af al-
úð. Þó voru þau farin breyta út af
vananum síðustu árin og voru yfir
vetrarmánuðina í Grindavík hjá Ingu
dóttur sinni og eiginmanni hennar en
komu til baka með vorinu. Heilsan að
vonum farin að gefa sig hjá Óla en
Elín Þóra nokkuð hress þótt orðin
væri 76 ára. Hún bar aldurinn vel,
kvik í hreyfingum, létt á fæti og ef
hún brá sér bæjarleið hljóp hún
gjarnan við fót. Konur, mun yngri en
hún veittu því athygli hve húð henn-
ar var slétt og hrein og veit ég um
vangaveltur í þá veru hvaða snyrti-
vörur hún notaði. En ég veit ekki
betur en hún hafi aðallega notast við
íslenska vatnið og þá líklega mest
það grímseyska! Þau voru bæði ákaf-
lega samvalin í því að fylgjast vel
með öllu í daglegu lífi, í hinu daglega
lífsamstri í eyjunni, fyrst og fremst
því sem sneri að sjósókninni því að
lífsafkoma eyjarskeggja byggist á
henni. Þau fylgdust einnig vel með
öllu sínu fólki, jafnt afkomendunum
sem ættingjum og vinum. Meðan Óla
entist þrek fór hann fótgangandi
flesta daga milli bæjanna og niður á
bryggju, í búðina, niður í salthús og í
skemmurnar, þáði kaffisopa og
spjallaði. Hann hafði sannkallaða un-
un af samskiptum við annað fólk og
kættist mjög ef markverð tíðindi
spurðust og alltaf fylgdist hann vel
með aflabrögðum. Færði svo Elín-
þóru sinni fréttirnar heim og þau
glöddust þegar vel gekk, það var
þeim svo eðlislægt. Þeim var báðum
svo annt um eyjuna og allt lífið þar.
Elín Þóra var ein af stofnendum
kvenfélagsins Baugs í Grímsey og
var virk félagskona framundir það að
ég kynntist henni. Og það er ekki lít-
ið sem félagskonur þar hafa í áranna
rás lagt af mörkum til að viðhalda
góðu félagslífi í eyjunni með því að
standa fyrir samkomum og hátíða-
höldum af ýmsu tagi. Ég veit að fé-
lagið naut góðs af kröftum hennar og
að hún hafði ánægju af að vera með
og við glöddumst þegar hún gat kom-
ið því við að sitja fundi með okkur.
Hún stendur mér fyrir hugskots-
sjónum sem húsmóðirin á Sveins-
stöðum, veitul, glaðvær, hlý og um-
vefjandi. Hún veitti af rausn,
hverjum sem að garði bar og þeir
voru ófáir. Hún var sannkölluð bú-
kona og þótti ekki annað sæmandi en
að eiga í baukunum í búrinu eitthvert
góðgæti eins og t.d. hafrakex og
kleinur. Enda kom það sér betur að
eiga gott matarbúr. Hún sagði mér
að Óli sinn hefði verið ákaflega dug-
legur að draga björg í bú, fisk, fugl
og egg en hann var líka duglegur að
bjóða mönnum heim. Margir sjó-
menn frá þeim útgerðarplássum
norðanlands, sem sóttu fram að eyju
gátu þurft að liggja frammi og kom-
ust hvergi. Þá var Óli tilbúinn að
bjóða þeim heim í mat og biðja hana
Elínþóru sína að láta eitthvað í
„kassann“ hjá þeim því að ekki var
hægt að senda þá tómhenta frá
Sveinsstöðum. Ótal margir fleiri
nutu slíks viðurgjörnings hjá þeim
hjónum. Ekki hljóp hún í búðina til
að kaupa brauð því að allt brauð var
heimabakað. Ég sá hana aldrei
skipta skapi, hún var ánægð með
hlutskipti sitt og það var sólskin þar
sem hún var, þau hjónin báru virð-
ingu hvort fyrir öðru og milli þeirra
ríkti gagnkvæmt traust. Hún var svo
notaleg heim að sækja, það var svo
hlýtt í kringum hana og þess nutu
börnin ekki síst. Ég hygg að öllum
börnum sem ólust upp í eyjunni á
meðan hún var húsmóðir á Sveins-
stöðum hafi þótt gott að koma þar í
hús. Og þau eru fjölmörg sem hafa
notið þess að eiga vísa sumarvist hjá
Óla og Ellu. Barnabörnunum sem ól-
ust upp í eyjunni var hún alltaf það
vísa skjól sem þau þurftu á að halda
ef á reyndi. Óli var ákaflega stoltur
af henni Elínþóru sinni, sagði mér oft
að hún hefði verið fallegust þeirra
Sveinsstaðasystra. Hann átti falleg-
ustu konuna, líka þá bestu, hún var
svo iðjusöm, henni féll aldrei verk úr
hendi. Hann sagði mér margar sögur
frá búskaparárunum þeirra á Gömlu
Sveinsstöðum en þar hófu þau sinn
búskap í félagi við fjölskyldu hennar.
Það var mannmargt heimili og virð-
ist hafa verið nóg rúm fyrir alla. Inga
móðir Óla og seinni maður hennar
Óli Hjálmarsson bjuggu þar á heim-
ilinu með Signýju dóttur sína í tvö ár
eftir að hafa búið á Húsavík í ein átta
ár. Það var búið með nokkrar ær til
að hafa kjöt til heimilisins og yfirleitt
tvær kýr því að eyjarskeggjar fengu
ekki mjólk úr búð fyrr en um miðjan
sjöunda áratuginn. Þeir urðu að vera
sjálfum sér nógir um svo afskaplega
margt. Fyrsta máltíðin sem hún eld-
aði í „kokkhúsinu“ var bitasteik og
ávaxtagrautur. Áður en þau hófu bú-
skap var hún eitt ár á Húsavík í vist
hjá Friðþjófi Pálssyni og Auði Að-
alsteinsdóttur. Á þeim tíma var hún
að safna í búið ýmsu nauðsynlegu og
átti kistu með góðum varningi í auk
fatnaðar síns þegar hún hélt út í eyj-
una til mannsefnisins. En af ein-
hverjum ástæðum týndist kistan
með öllu sem í henni var og fannst
ekki fyrr en löngu seinna og þá var
innihald hennar ónýtt. Þann tíma
sem hún var á Húsavík ætlaði Óli að
leggja sitt af mörkum til hins vænt-
anlega heimilis og sótti sjóinn af
atorku en fiskverð féll og fór niður í
tvo aura. Hann mátti því borga með
manninum sem hann hafði ráðið til
sín og fékk því ekkert í aðra hönd.
Þau byrjuðu sinn búskap því með
tvær hendur tómar en óhætt er að
fullyrða að hagur þeirra síðar meir
vænkaðist. Aldrei heyrði ég þau
kvarta og aldrei heyrði ég annað en
þau væru sæl með sitt. Þeim bún-
aðist vel, fóru án nokkurs vafa vel
með og nutu þess síðar. Aldrei heyrði
ég þessa konu gera kröfur, hvorki
kröfur til annarra eða kröfur um
nokkuð sér sjálfri til handa. Á meðan
ég átti við hana samskipti fannst mér
einkenna hana þetta tæra hreinlyndi
sálarinnar og hrekkleysið algert.
Ég hygg að það séu forréttindi í
nútímasamfélagi að hafa kynnst fólki
af hennar kynslóð, þeirri kynslóð
sem nú er óðum hverfa, kynslóðinni
sem bjó í haginn fyrir okkur sem höf-
um allt til alls og skortir ekkert. Okk-
ur þykir sjálfsagt að búa í hlýju hús-
næði, hafa rafmagn, rennandi vatn,
öll möguleg lífsins þægindi og geta
ferðast nánast hvert sem okkur dett-
ur í hug. Sú kynslóð sem Elín Þóra
tilheyrði reyndi sitt af hverju, lífs-
baráttan var oft á tíðum hörð, fólk
upplifði miklu meiri erfiðleika í dag-
lega lífinu heldur en við þurfum að
kljást við og í sumum tilfellum höfum
við ekki hugmyndaflug til að átta
okkur á aðstæðum sem upp komu og
margt af því sem okkur þykir sjálf-
sagt í dag var hreinlega óhugsandi
þegar hún var ung. Þar sem hún var
fædd og uppalin í Grímsey og bjó þar
nánast allt sitt líf þá fer ekki hjá því
að þær aðstæður sem hún bjó við
voru ekki alltaf sambærilegar því
sem var á fasta landinu. Hennar dag-
lega líf sneri að heimilishaldi en þar á
ofan bættust við verkefni t.d. yfir
sumartímann eins og að fletja fiskinn
til þerris úti á túni. Kannske dró fyr-
ir sólu, þá varð að drífa í að taka hann
saman. Það gat hist svo á að sam-
tímis væri verið að ná saman heyi og
í þessum verkum voru konurnar ekki
síður en karlarnir. Stundum voru
konurnar einar í þessum verkum og
karlmennirnir á sjó, það fór eftir
ýmsu. Það tilheyrði einnig verka-
hring kvenna að plokka fuglinn og
ungann sem veiddur var. Það sem
ekki var sviðið þurfti að hreinplokka
og það var mikið verk Svo þurfti að
koma fuglinum í reyk og fugli og
unga í salt. Á haustin þurfti auk dag-
legra verka að sinna sláturtíð og önn-
um henni tengdum. Í öllum þessum
störfum tók Ella fullan þátt, hún var
sístarfandi. Svo þurfti líka að sauma
föt á fjölskylduna en af sinni alkunnu
hógværð sagðist hún nú aldrei hafa
kunnað að sauma en mér þykir nú
ótrúlegt annað en hún hafi eitthvað
kunnað fyrir sér. Hún sá fólkinu sínu
fyrir fatnaði og prjónaði líka. En svo
bar það til að hún eignaðist pjónavél,
sagði mér að hún hefði átt þriðjung-
inn í vél. Þann tíma sem vélin var á
hennar heimili hverju sinni þá varð
hún bókstaflega að nýta hana nótt og
✝ Þórir KristjánBjarnason fædd-
ist á Suðureyri við
Tálknafjörð 10.
ágúst 1930. Hann
lést á líknardeild
Landspítala í Kópa-
vogi 18. febrúar síð-
astliðinn. Foreldrar
hans voru Bjarni Ei-
ríkur Kristjánsson, f.
21. apríl 1900, d. 21.
október 1945 frá Sel-
látrum í Tálknafirði,
og Jóna Þórdís Jóns-
dóttir, f. 8. apríl
1900, d. 22. nóvem-
ber 1973 frá Suðureyri í Tálkna-
firði. Systkini Þóris eru: Ásdís, f.
29. júlí 1926, Gróa, f. 12. nóvember
1928, og Sigurður Stefán, f. 11.
janúar 1932, d. 5. mars 1983. Einn-
ig ólst frændi Þóris, Jakob V. L.
Ólafsson, f. 26. febrúar 1925, d. 3.
janúar 1996, upp með þeim systk-
inum.
Hinn 1. júlí 1962 kvæntist Þórir
Sigríði Andrésdóttur, f. 22. febr-
úar 1929, d. 30. janúar 2000. Börn
þeirra eru: Þórdís Sif, f. 1. febrúar.
1962, maki Árni Egilsson. Bjarni
Kristinn, f. 6. nóvember 1963,
maki Ingibjörg Sólveig Halldórs-
janúar 1998. Börn Önnu Sigur-
bjargar eru: Tinna Lind Hallsdótt-
ir, f. 26. október 1990, og Embla
Sigurást Hallsdóttir, f. 30. janúar
1993. Börn Jóns Þóris og Valgerð-
ar Margrétar eru: Christian Gunn-
ar, f. 28. desember 2001. Fóstur-
börn: Atli Hrannar, Daníel Geir og
Ásdís Helga. Börn Gestnýjar og
Böðvars Arnar eru: Katrín Ólöf, f.
19. nóvember 1980, og Sigurjón
Örn, f. 16. júní 1986. Börn Sigur-
gísla og Ólafar eru: Sindri Freyr,
f. 12. nóvember 1980, og Sara
Björk, f. 16. október 1987.
Þórir ólst upp á Tálknafirði.
Haustið 1946, þegar Þórir var 16
ára gamall, flutti hann til Reykja-
víkur ásamt móður sinni, sem þá
var orðin ekkja, og systkinum.
Þórir lauk almennri grunnmennt-
un í sinni sveit. Hann lærði pípu-
lagnir hjá Helga Guðmundssyni og
lauk síðan prófi í þeirri iðn frá Iðn-
skólanum í Reykjavík.
Þórir vann hjá Helga Guð-
mundssyni fram til ársins 1973. En
það ár eftir fráfall Helga stofnaði
hann ásamt vinnufélögum sínum,
Magnúsi Einarssyni og Hermanni
Samúelssyni, sitt eigið fyrirtæki
„Hitaver“, sem þeir ráku fram til
ársins 1989. Þá hóf hann störf sem
pípulagningameistari við Háskóla
Íslands þar sem hann starfaði þar
til hann lét af störfum árið 2000.
Þórir verður jarðsunginn frá
Kópavogskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 13.30.
dóttir. Alma. f. 9.
október 1964, maki
Olgeir Karl Ólafsson.
Anna Sigurbjörg, f.
19. mars 1968. Jón
Þórir, f. 21. nóvember
1969, maki Valgerður
Margrét Gunnarsdótt-
ir. Helgi Róbert, f. 15.
júní 1974.
Börn Sigríðar úr
fyrri sambúð og fóst-
urbörn Þóris eru:
Gestný Kolbrún Kol-
beinsdóttir, f. 11. sept-
ember 1955, maki
Böðvar Örn Sigur-
jónsson, f. 27. apríl 1954. Sigur-
gísli Ellert Kolbeinsson, f. 15. nóv-
ember 1957, maki Ólöf Jóseps-
dóttir, f. 2. febrúar 1958.
Börn Þórdísar og Árna eru: Vil-
hjálmur, f. 29. október 1983, og Jó-
el Þór, f. 29. apríl 1988. Börn
Bjarna og Ingibjargar eru: Sigríð-
ur Ósk, f. 29. janúar 1990, Sunna
Dís, f. 1. ágúst 1991, Bjarnveig
Rós, f. 27. apríl 1993, Lilja Dóra, f.
18. janúar 1996, og Stella Dröfn, f.
1. júlí 1997. Börn Ölmu og Olgeirs
eru: Sigurbjörg Sandra, f. 19.
október 1986, Ægir, f. 18. nóvem-
ber 1989, og Þórir Kristinn, f. 8.
Þórir tengdafaðir minn og vinur
er látinn. Það eru liðin rúm þrjátíu
ár frá fyrstu kynnum okkar Þóris.
Mér er það minnisstætt hvað Þórir
og Sigga tóku okkur unga fólkinu
vel. Þau voru alltaf glöð og hress og
tilbúin í spjall á jafnréttisgrundvelli.
Í minningu unglingsáranna eru þau
gjarnan að búa sig á Barðstrend-
ingaball eða spilakvöld. En þau
höfðu gaman af því að dansa og nutu
sín vel í mannfagnaði.
Þórir var einstakur ljúflingur og
barngóður maður. Þau hjónin áttu
miklu barnaláni að fagna. Átta börn
uxu upp á heimilinu. Þórir og Sigga
eignuðust saman sex börn og Þórir
gekk einnig börnum Siggu, Gest-
nýju og Sigurgísla, í föðurstað. Síð-
ar þegar barnabörnin fóru að vaxa
úr grasi naut Þórir mjög návista við
þau. Hann hafði unun af því að leið-
beina börnunum og leika við þau.
Þórir fór oft með þau í sund, en
hann var mikill sundmaður, og vildi
helst fara í Sundlaug Kópavogs á
hverjum degi. Oft söng hann fyrir
þau.
Þórir var mjög vinnufús maður og
sérstaklega hjálplegur vinum sínum
og ættingum, hvort sem um var að
ræða vinnu við pípulagnir eða eitt-
hvað annað. Helst vildi hann taka
lítið fyrir vinnu sína eða ekkert, og
honum var alltaf illa við að rukka
fólk.
Þórir hafði gaman af spila-
mennsku, sérstaklega að spila brids
í góðra vina hópi. Hann hafði einnig
yndi af stangveiði og útiveru og átt-
um við margar dásamlegar stundir
við lax- eða silungsveiði. Veiðitúrar
okkar byrjuðu alltaf á maðkatínslu.
Þórir var jafn spenntur við að tína
maðka og við sjálfa veiðina. Við
stangveiðar var Þórir kóngur í ríki
sínu. Hann naut útiverunnar og það
var aðdáunarvert að fylgjast með
þolinmæði hans og tilfinningu við
veiðarnar. Þórir fór hægt yfir veiði-
staðina og naut hverrar mínútu. Í
veiðihúsinu að kvöldi var hann síðan
hrókur alls fagnaðar við spila-
mennsku eða söng.
Ég kveð Þóri vin minn og tengda-
föður með söknuði og vil að leið-
arlokum þakka fyrir allar góðu sam-
verustundirnar. Hans ljúfa lund,
hjálpsemi og góðsemi lifir í minn-
ingunni.
Böðvar Örn.
Það var undarleg tilfinning sem
fór um okkur þegar mamma hringdi
heim og sagði okkur að afi væri dá-
inn. Við vorum svo fegin að barátt-
unni væri lokið og að kvalirnar yrðu
ekki meiri, en söknuðurinn sem býr
innra með okkur er mikill. Það eru
margar minningar sem koma upp
þegar litið er yfir liðna tíð. Það var
enginn eins og hann afi! Hann hafði
sérstakt lag á að koma manni í gott
skap með því einu að rétt hreyfa á
sér eyrun og höfuðleðrið. Það var
enginn sem gat gert það eins vel og
hann gerði, þrátt fyrir að margir
hafi stundað áralangar æfingar á því
sviði. Þegar amma og afi fluttu til
okkar Liverpool-aðdáenda hér á ár-
unum 1999 og 2000, komst ég að því
að afi var ekki allur þar sem hann
var séður. Ég tók eftir því að hann
var með Eric Cantona í Man. Utd.-
búning hangandi á framrúðuspegl-
inum í bílnum. Hann hafði aldrei
minnst einu orði á það að hann væri
Man. Utd.-aðdáandi þegar við vor-
um að horfa saman á leiki! Þórólfur
Man. Utd.-aðdáandi var að sjálf-
sögðu meira en feginn að fá félaga
eftir að hafa átt erfitt uppdráttar
einn á móti okkur hinum. Eftir þetta
gátu þeir báðir fagnað almennilega
og stutt hvor annan þegar liðið
þeirra var að keppa. Afi fylgdist líka
vel með því sem við Þórólfur vorum
að gera dags daglega. Við settumst
bæði á skólabekk í haust og var
markmiðið sett hátt. Hann klappaði
okkur á bakið og sagði: „Ég veit að
þetta kemur. Þetta tekst núna.“
Þegar ég heimsótti hann á spítalann
til að færa honum þær fréttir að við
hefðum náð markmiðum okkar, sá
ég gleðisvip í andlitinu á honum og
þetta var greinilegur léttir, að allt
skyldi hafa tekist í þetta sinn. Það
sama má segja þegar við vissum fyr-
ir víst að við yrðum hér á landi alla
vega næstu sjö árin og fórum að líta
í fasteignablaðið. Þá kom þessi
gleðisvipur á afa og hann hafði
greinilega gaman af því að við gát-
um farið að hugsa aðeins lengra en
bara einn dag fram í tímann. Hann
fylgdi barnabörnunum sínum eftir í
íþróttunum og ef einhver var að
keppa hér í bænum, þá var hann
ÞÓRIR KRISTJÁN
BJARNASON