Morgunblaðið - 25.02.2003, Blaðsíða 23

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 25. FEBRÚAR 2003 23
Stórsekkir
Helstu gerðir á lager.
Útvegum allar stærðir og gerðir.
Tæknileg ráðgjöf.
HELLAS ehf.
Skútuvogur 10F, Reykjavík,
símar 568 8988, 892 1570,
fax 568 8986.
e-mail hellas@simnet.is
HELLAS
FLAUTUSÓNÖTUR J.S.Bachs verða fluttar í heildsinni á Tíbrár-tónleikum íkvöld og annað kvöld í
Salnum í Kópavogi kl. 20. Flytj-
endur eru Áshildur Haraldsdóttir
flautuleikari og bandaríski sembal-
leikarinn Jory Vinikour. Um er að
ræða sjö sónötur fyrir flautu og
sembal, auk Partítu í a-moll fyrir
einleiksflautu.
„Við Jory höfum unnið saman áð-
ur, fyrst í New York þegar við vor-
um þar bæði við nám, en svo hitt-
umst við í París. Þá vorum við bæði
flutt þangað og unnum saman þar.
Ég hafði lengi velt fyrir mér þeirri
hugmynd að gaman væri að sökkva
sér niður í þessar sónötur, allar í
einu. Það hefur líka verið mjög lær-
dómsríkt að spila með Jory, af því
að hann kemur úr barokktónlist-
arheiminum og hefur allt aðra sýn á
þessa tónlist en ég. Mér finnst ég
eiginlega vera búin að fá námskeið í
leiðinni í þessum sónötum!“ segir
Áshildur.
Hún segir sónötur Bachs vera
nokkuð sem flautuleikarar fáist við
allan sinn feril, og hún hafi leikið all-
ar sjö sónöturnar, auk partítunnar,
áður. „Partítan er til dæmis verk
sem maður er að kljást við alla sína
ævi, en ég veit ekki hvort maður
nær henni nokkurn tíma alveg á
vald sitt. Bach er mjög krefjandi
fyrir flautuleikara, það er eins og
hann geri ekki ráð fyrir að það sé
blásari sem á að leika. Það eru til
dæmis hvergi staðir til að anda,
þannig að maður er því alla ævi að
reyna að finna einhverja leið.“
Tvær tegundir sónatna
Að beiðni blaðamanns útskýrir
semballeikarinn Jory Vinikour
stuttlega hvers konar tónlist flautu-
sónötur Bachs eru. „Þetta er kamm-
ertónlist, innileg, sem snýst mikið
um samtal milli hljóðfæranna
tveggja, sembalsins og flautunnar.
Partítan er líka mjög sérstakt
stykki, þar sem hún er dæmi um
mjög dramatískan einleik,“ segir
hann og Áshildur tekur undir. „Són-
öturnar eru tvenns konar,“ heldur
hann áfram. „Annars vegar þannig
að semballhlutinn er skrifaður út
fyrir báðar hendur, líkt og í einleiks-
tónlist. Hins vegar þannig að ein-
ungis bassalínan er skrifuð út fyrir
sembalinn, sem er mjög algeng að-
ferð í barokktónlist,“ segir hann og
Áshildur skýtur íslenska hugtakinu
inn: Tölusettur bassi. „Þá eru skrif-
aðar tölur, sem segja semballeik-
aranum hvaða hljóma hann á að
leika. Það má segja að þarna sé eins
konar upphaf djassins – þar sem
ramminn er gefinn, en spunnið í
kring. Þessar tvær tegundir sónatn-
anna eru mjög ólíkar,“ segir hann.
Áshildur bætir við að góður semb-
alleikari geti þannig nýtt sér and-
rúmsloft kvöldsins í verkinu. „Ég
hef alla trú á Jory í þannig vinnu,“
segir hún og hlær. Þau segja Bach
hafa skrifað mikið út af spuna og
skreytingum sem voru algengar í
tónlist þessa tíma, og í raun sé
flautuleikaranum ekki gefið mikið
svigrúm fyrir neitt slíkt, ólíkt semb-
alleikaranum. „Það þarf nánast ekki
að bæta neinu við. Sum önnur tón-
skáld þessa tíma gefa einleikaranum
mikið svigrúm, en Bach er í raun
alls ekki þannig.“
Það þykir nokkur viðburður í ís-
lensku tónlistarlífi að flaututónlist
Bachs í heild sinni hljómi á tveimur
kvöldum. Áshildur segist þó muna
til þess að slík dagskrá hafi áður
verið flutt hér á Íslandi, þá af Man-
uelu Wiesler og Helgu Ingólfs-
dóttur. „En þetta er ekkert sem
maður gerir oft, þó þetta sé
skemmtilegt og mjög lærdómsríkt.
Mér finnst ég alveg geta sagt í dag
að þessi verk séu það besta sem
skrifað hefur verið fyrir flautu – ef
maður getur notað þau orð. Að
minnsta kosti getur ekkert verið
betra en þær, bara verið öðruvísi.
Engin sónata Bachs er heldur betri
en önnur, þær eru bara ólíkar,“ seg-
ir hún að lokum.
Hvalreki fyrir Ísland
Áshildur Haraldsdóttir nam
flautuleik við Tónlistarskólann í
Reykjavík og lauk síðan háskóla-
prófum frá The New England
Conservatory of Music, Juilliard
skólanum í New York og Konserv-
atoríinu í París. Hún hefur unnið til
verðlauna í fjórum alþjóðlegum tón-
listarkeppnum og hljóðritað fjóra
einleiksgeisladiska. Auk þess að
koma reglulega fram sem einleikari
með Sinfóníuhljómsveit Íslands hef-
ur hún leikið einleik með hljóm-
sveitum í Ameríku, Evrópu og Afr-
íku.
Jory Vinikour vann til fyrstu
verðlauna í alþjóðlegu harpsichord
keppnunum í Varsjá (1993) og
Prague (1994). Við þessa viðburði
hófst ferill hans sem einleikari en
hann hefur til dæmis komið fram
með Rotterdam Fílharmóníunni,
Flanders Óperu Fílharmóníunni,
Ensemble Orchestre de Paris og
Fílharmóníu Franska útvarpsins.
Undanfarið hefur orðspor Jorys
sem meðleikara aukist mjög, t.d.
fyrir leik sinn með söngkonunni
Anne Sofie von Otter. Geisladiskur
hans með Goldberg-tilbrigðunum
eftir Bach sem Delos International
gaf út árið 2001 hefur hlotið mikið
lof gagnrýnenda og var valinn einn
af 10 bestu diskum ársins af
Chicago Tribune-dagblaðinu.
Kristinn Sigmundsson óperu-
söngvari hefur fengið sér miða á
tónleikana, en að hans sögn er
Vinikour einn færasti semballeikari
heims um þessar mundir. „Við unn-
um saman fyrir tveimur árum í Par-
ís og hann er mikill snillingur, að
mínum dómi. Hann er með magn-
aðri músíköntum sem ég hef
kynnst,“ segir Kristinn. „Allir sem
hafa eyru og eitthvað á milli þeirra
ættu að fara og hlusta á hann og Ás-
hildi, sem eru frábær, bæði tvö. Það
er hvalreki fyrir okkur að fá hann
hingað.“
Það er engin
flaututónlist
betri en
sónötur Bachs
Morgunblaðið/Sverrir
Áshildur Haraldsdóttir og Jory Vinikour leika öll verk Bachs fyrir flautu og sembal á tvennum tónleikum.
Áshildur Haraldsdóttir flautuleikari og Jory
Vinikour semballeikari flytja flautusónötur
J.S. Bachs í heild sinni á tvennum tónleikum í
Salnum í kvöld og á morgun. Inga María
Leifsdóttir hitti þau að máli og fræddist um
flaututónlist meistarans.
ingamaria@mbl.is
Að spila á píanó eftir eyranu 2. hefti
og Blokkflautuleikur 1. hefti eru
nótnabækur eftir Björgvin Þ. Valdi-
marsson, ætlaðar byrjendum.
Að spila á píanó eftir eyranu 2. hefti,
er framhald af 1. hefti samnefndrar
bókar. Í nýja heftinu spanna laglínurnar
meira tónsvið, hljómarnir eru notaðir á
fjölbreytilegri hátt og pedalnotkun
hefst. Markmiðið er að lestur hljóma-
bókstafa, að „pikka upp“ laglínur og
hljóma, þ.e. að spila eftir eyranu (eftir
minni), að pinna stef, að semja tónlist
og aðrir skapandi þættir verði jafn-
sjálfsagðir þættir í kennslunni eins og
það að læra nótnalestur.
Blokkflautu-leikur 1. hefti er hugsuð
fyrir 7–8 ára nemendur sem leggja
stund á blokkflautuleik.
Útgefandi er nótnaútgáfa B.Þ.V.
Uppsetningu og útlit sá höfundur um,
en yfirlestur var í höndum Ragnars
Inga Aðalsteinssonar. Bækurnar eru
prentaðar hjá Offsetfjölritun.
Tónlist
Skaftfellingur er
kominn út og er
það fimmtándi ár-
gangur héraðsrits-
ins. Skaftfellingur
flytur að vanda efni
úr Austur-Skafta-
fellssýslu. Meðal
greina er umfjöllun
um Þórbergssetur og Vatnajökuls-
þjóðgarð eftir Þorbjörgu Arnórsdóttur
skólastjóra, Eyjólfur Guðmundsson
skólameistari skrifar um Nýherjabúðir,
Inga Jónsdóttir myndlistarmaður um
Jöklasetur og Rannveig Ólafsdóttir for-
stöðumaður um Háskólasetur á
Hornafirði. Bjarni F. Einarsson forn-
leifafræðingur skrifar um Borgarklett,
Gunnþóra Gunnarsdóttir blaðamaður
um fjármögnun mannvirkja á Skeið-
arársandi, Sigurður Björnsson á Kví-
skerjum fjallar einnig um Skeið-
arársand í tveimur greinum og segir
þar að auki frá Eymundi Jónssyni frá
Dilksnesi. Unnur Kristjánsdóttir frá
Lambleiksstöðum segir frá hrakn-
ingum í Hornafjarðarfljótum og einnig
rafstöðinni á Viðborði, Bjarni Jak-
obsson rafvirki gerir gömlu rafstöðinni
í Skaftafelli skil og endurbyggingu
hennar, Kristín Gísladóttir kennari seg-
ir frá hrakningum ungmenna á Skarðs-
firði, og birt er brot úr endurminningum
Jónínu Brunnan húsmóður frá uppvaxt-
arárum hennar í Hvamminum á Höfn.
Formála skrifar Hermann Hansson.
Útgefandi er Menningarmiðstöð
Hornafjarðar. Prentsmiðja Horna-
fjarðar annaðist umbrot og prentun.
Héraðsrit