Morgunblaðið - 27.02.2003, Blaðsíða 4

FRÉTTIR
4 FIMMTUDAGUR 27. FEBRÚAR 2003 MORGUNBLAÐIÐ
STEFÁN Svavarsson, dósent við við-
skipta- og hagfræðideild Háskóla Ís-
lands, hefur sagt sig úr reiknings-
skilaráði vegna óánægju með stefnu
stjórnvalda varðandi reikningsskil
fyrirtækja. Hann segir lögin um árs-
reikninga gölluð og brýnt að endur-
skoða þau. Fyrir því sé ekki nægur
skilningur og embættismenn starfi
einir á þessu sviði en leiti ekki til sér-
fræðinga úr atvinnulífinu í nægilega
ríkum mæli.
Stefán, sem er endurskoðandi og
sérfræðingur í reikningsskilum, var
tilnefndur í ráðið af viðskipta- og hag-
fræðideild Háskóla Íslands. Hann
var formaður ráðsins í rúmlega ára-
tug áður en hann sagði af sér í lok
janúar.
Breytt staða reikningsskilaráðs
Reikningsskilaráð var sett á lagg-
irnar um 1990, að ósk félags endur-
skoðenda, og var því ætlað að setja
reglur um reikningsskil. Stefán segir
að á þeim tíma hafi regluverkið í
þessum málaflokki verið fátæklegt.
Með lögum um ársreikninga, sem
byggðust á tilskipunum Evrópusam-
bandsins, árið 1994 var bætt úr því en
um leið breyttist staða ráðsins tals-
vert. Lagafrumvarpið var ekki borið
undir ráðið, eins og gert var ráð fyrir,
en Stefán segir að ráðið hafi talið að
ýmis fyrirmæli í lögunum væru úrelt
og raunar ekki að öllu leyti í sam-
ræmi við fyrrnefndar tilskipanir.
Hann bendir á að tilskipanirnar hafi
verið málamiðlanir af hálfu ESB og í
þeim hafi verið ýmsir valkostir sem
aðildarríkin hafi getað valið úr, lög-
leitt suma en hafnað öðrum. Á Íslandi
hafi tilskipanirnar einfaldlega verið
þýddar og nánast teknar upp í heild
sinni sem lög. Stefán segir að eftir að
lögin gengu í gildi hafi ráðið gert til-
raun til að setja nákvæmari reglur,
t.d. um verðbréf, en reglurnar hafi
verið mjög í anda þess sem var að
gerast erlendis á þessu sviði. Lög-
fræðingar sem ráðið leitaði til hafi
hins vegar hafnað því að reiknings-
skilaráð gæti sett reglur sem stöng-
uðust á við fyrirmæli laga. Stefán
bendir á hinn bóginn á að breska
reikningsskilaráðið hafi sett reglur
sem stönguðust á við bresk lög sem
byggja á sömu tilskipunum og ís-
lensku lögin. Breska nefndin hafi
byggt á þeirri almennu reglu, sem
raunar sé í lögunum, að glögg mynd
væri þýðingarmeiri en bókstafur lag-
anna. „Úr því það gekk ekki hjá
ráðinu að starfa með þeim hætti gerði
það fjármálaráðuneytinu viðvart um
gallana á lögunum og bauð fram að-
stoð sína við að breyta þeim. Aðstoðin
var ekki þegin og margar athuga-
semdir ráðsins við frumvörp sem lögð
hafa verið fram á síðustu mánuðum
hafa verið hunsaðar. Við þessar að-
stæður er ekki ekki lengur ástæða til
að starfa í reikningsskilaráði,“ segir
Stefán.
Stefán bendir á að það sé umhugs-
unarefni að á sama tíma og erlend
ríki leggi mikla áherslu á að samhæfa
löggjöf stöðlum frá Alþjóðlega reikn-
ingsskilaráðinu vanti allan kraft í
vinnuna hér á landi. Þetta sé undar-
legt í ljósi þeirrar miklu umræðu sem
orðið hefur um reikningsskil í kjölfar-
ið á Enron-málinu svonefnda í
Bandaríkjunum og fleiri málum af
sama toga.
Segir umhverfið
ekki nógu traust
„Ég er að vísu ekki þeirrar skoð-
unar að æfingar af því tagi hafi verið
framkvæmdar hér. En það breytir
því ekki að mér finnst umhverfið hér
ekki nógu traust og mér finnst stjórn-
völd ekki sýna þessu nægan skiln-
ing,“ segir hann. Stefán segir að hér á
landi sé staðreyndin sú, að talsvert
misræmi sé í afkomu- og efnahags-
mælingum fyrirtækja á markaði á Ís-
landi. Þetta misræmi stafi aðallega af
úreltum reglum og honum finnst sem
menn beri ekki mikla virðingu fyrir
lögum um ársreikninga. Fyrirtæki
hafi komist upp með að hunsa lögin
„og þá hlýtur maður að spyrja, til
hvers eru þessi ársreikningalög?“
segir Stefán. Mismunandi aðferðir
við reikningsskil hljóti að valda því að
erfiðara verður að bera saman rekst-
ur og afkomu fyrirtækja.
Stefán fullyrðir að flestir endur-
skoðendur og aðrir sérfræðingar í
reikningsskilum séu þeirrar skoðun-
ar að stefna beri hratt að því að lög-
leiða efni staðla frá Alþjóðlega reikn-
ingsskilaráðinu svo að meira eða
jafnvel fullt samræmi geti orðið í
þessum mælingum hér á landi.
Stefna opinberra aðila sýnist vera
önnur og aðalvinnan á undanförnum
mánuðum hafi falist í að laga villur í
lögunum að hinum úreltu tilskipun-
um Evrópusambandsins. „Sem dæmi
um það má nefna, að á sama tíma og
aðrar þjóðir eru að stefna á afnám
svonefndrar samlegðaraðferðar sem
notuð er við sameiningu fyrirtækja er
verið að lögleiða þá aðferð hér á landi.
Í þessu sambandi er athyglisvert, svo
dæmi sé tekið, að í gögnum sem
Kaupþing lagði fram í Svíþjóð nýlega,
en Svíar eru í Evrópusambandinu,
kemur fram að fyrirtækið hafi beitt
aðferðinni við aðstæður sem ekki
voru heimilar samkvæmt alþjóðleg-
um reglum með þeim afleiðingum að
afkoma og eignastaða var sýnd önnur
en hefði verið ella. Það kann því að
vera að einhver hluti af söluhagnaði
Kaupþings á Frjálsa fjárfestingar-
bankanum stafi af beitingu þessarar
aðferðar þannig að hann hafi verið
sýndur hærri en samkvæmt gildum
aðferðum,“ segir Stefán.
Brýnt að setja skýrar reglur
„Þá finnst mér skjóta skökku við
að á sama tíma og önnur ríki banna
þessa aðferð erum við að leiðrétta
eitthvað sem átti að gera árið 1994 og
lögleiða aðferð sem væntanlega verð-
ur aflögð hér eftir eitt eða tvö ár. Satt
að segja botna ég ekkert í svona
vinnubrögðum.“
Stefán segir mjög brýnt fyrir ís-
lenskan hlutabréfamarkað að sem
fyrst verði ráðist í að setja skýrar
reglur um reikningsskil fyrirtækja
og það verði að gera í fullu samráði
við sérfræðinga á þessu sviði úr röð-
um endurskoðenda, fjármálastofnana
og samtaka fyrirtækja, sem og Kaup-
hallarinnar og Fjármálaeftirlitsins.
Formaður reikningsskilaráðs segir af sér vegna óánægju með stefnu stjórnvalda
Segir lög um árs-
reikninga gölluð
„ÉG hefði sennilega ekki klárað mig
af, ef hann hefði ekki verið með
mér,“ segir Ísleifur Haraldsson um
baráttu sína og Gylfa Arnars, sonar
síns, við að opna björgunarbátinn og
komast í hann eftir að bát þeirra,
Draupni GK, hvolfdi á Brattakanti
um 11 mílur suður af Grindavík um
hádegisbil í gær. Mummi GK kom
með feðgana, blauta og hrakta en
ómeidda, til Grindavíkur tæplega
þremur tímum síðar, en björg-
unarbátur kom með bátinn til hafn-
ar um kvöldmatarleytið.
Flugstjórn hafði samband við
stjórnstöð Landhelgisgæslunnar kl.
12:33 og tilkynnti að flugvélar hefðu
orðið varar við neyðarsendingar yf-
ir Suðvesturlandi. Skömmu síðar
hafði Tilkynningarskylda íslenskra
skipa samband og tilkynnti að
Draupnis væri saknað og voru sjó-
menn á svæðinu beðnir að svipast
um eftir bátnum. Áhöfn TF-LÍF var
kölluð út kl. 12:41 og fór hún í loftið
17 mínútum síðar eða kl. 12:58.
Björgunarskip Slysavarnafélagsins
Landsbjargar, Oddur V. Gíslason,
frá Grindavík var kallað út kl. 12:47
eftir að Draupnir, sem er 8 tonna
plastbátur, smíðaður 1977, hvarf af
tölvuskjám sjálfvirku tilkynning-
arskyldunnar, en þyrlan fann
gúmmibjörgunarbátinn stund-
arfjórðungi eftir flugtak. Mummi
GK var skammt undan og var
ákveðið að hann tæki skipbrots-
mennina, en áhöfn þyrlunnar fylgd-
ist með og hélt síðan til Reykjavík-
ur, þar sem þyrlan lenti kl. 13:43.
Mummi kom til Grindavíkur
skömmu fyrir kl. 15 og var Sigþór
Jónsson, skipstjóri, ánægður með
túrinn. „Þetta er besti vinur minn,“
sagði hann um Ísleif. Hann bætti við
að hann hefði verið um 3,5 mílur frá
Draupni þegar kallið hefði komið og
verið um 20 mínútur á leiðinni til
þeirra. „Við vorum mjög fegnir að
geta skriðið um borð,“ sagði Ísleif-
ur.
Ekki við neitt ráðið
Feðgarnir byrjuðu að draga lín-
una um fimmleytið í gærmorgun og
voru búnir að fylla 20 bala, þegar
ólag kom á bátinn. Þeir segja að allt
í einu hafi allt farið af stað og ekki
orðið við neitt ráðið. „Hann lagðist á
bakborðshliðina,“ segir Ísleifur.
„Eftir að báturinn fór á hliðina var
hann í raun allur undir sjó nema
smáhluti,“ segir Ísleifur.
Feðgarnir segjast ekki gera sér
grein fyrir hvað báturinn hafi verið
lengi á hliðinni áður en honum hafi
hvolft. „Tíminn er svo voðalega
skrýtinn þegar svona er,“ segir Ís-
leifur.“
Gylfi Arnar segir að allt að 10
mínútur hafi liðið þar til gúmmíbát-
urinn hafi verið uppblásinn. „Maður
var hræddastur við að flækjast í ein-
hverju drasli sem var úti um allt auk
þess sem báturinn var flæktur í
öllu.“
Gylfi Arnar fór í sjóinn með pabba
sínum en náði að klifra aftur upp á
lunninguna. Hann segist hafa óttast
um pabba sinn innan um allt draslið,
sem hann hefði getað fest sig í auk
þess sem báturinn hefði getað oltið
hvenær. „Báturinn var á hliðinni en
ég var uppi á lunningunni hinum
megin að reyna að opna gúmmíbát-
inn. Við rykktum í hann saman og
hvor í sínu lagi og þegar við vorum
búnir að opna bátinn komst hann
um borð. Þegar báturinn var við það
að fara yfir um stökk ég og lenti
nokkurn veginn um borð.“
Ljósmynd/Jóhannes Kr. Kristjánsson
Draupnir GK hífður á land í Grindavík í gærkvöldi.
„Fegnir að geta
skriðið um borð“


 



  
    
  !  


STJÓRN Löggildingarstofu lýsti
áhyggjum sínum af rekstri stofnun-
arinnar í bréfi til iðnaðarráðuneyt-
isins í apríl í fyrra. Þá hafði stjórnin
þó ekki enn fengið ársuppgjör fyrir
árið 2001 í hendur.
Síðasti fundur stjórnarinnar var
haldinn í maí í fyrra en umboð henn-
ar rann út um síðustu áramót og
voru stjórnarmenn á launum til þess
tíma þótt engin fundnir hafi verið
haldnir síðustu átta mánuðina.
Á fundi með iðnaðar- og viðskipta-
ráðherra í byrjun júní lagði stjórn
Löggildingarstofu beinlínis til að
stofnunin yrði hreinlega lögð niður
en í minnispunktum er það orðað svo
hvort ekki sé ástæða til þess að
kanna „hvort lækka megi stjórnun-
ar-, umsýslu- og rekstrarkostnað
þeirra verkefna sem stofnunin sinnir
með því að deila verkefnum hennar á
aðrar stofnanir ráðuneytisins.“
Á þeim fundi kom og fram að
stofnunin hefði sinnt verkefnum sem
hún hefði ekki haft fjárveitingar til
og að miðað við óbreyttan rekstrar-
kostnað og óbreyttar fjárveitingar
hefði rekstrarkostnaður stofnunar-
innar numið 60 milljónum umfram
fjárveitingar á árinu 2002 en ekki var
minnst á óreiðu í fjármálum í þessu
sambandi.
Óljóst um ábyrgð stjórnar
Löggildingarstofu
Ráðherra skipar þrjá menn í
stjórn Löggildingarstofu til þriggja
ára í senn, þar af formann. Í lögum
um stofnunina segir að stjórnin hafi
„umsjón með rekstri stofnunarinnar
og samþykkir starfsáætlanir hennar,
fjárhagsáætlanir og fjárhagsupp-
gjör, gerir tillögu til ráðherra um
gjaldskrá og sér til þess að starfs-
hættir séu á hverjum tíma gagnsæ-
ir“.
Aðspurður um ábyrgð stjórnar-
innar segir Haukur Ingibergsson,
fyrrverandi formaður stjórnar, að
samkvæmt starfsmannalögum frá
árinu 1996 beri forstjóri mjög ríka
ábyrgð á hinum daglega rekstri og
fjárreiðum stofnunarinnar, það sé
hin almenna regla. Við uppgjör árs-
reikninga sjái stjórnin t.d einungis
niðurstöðutölur. Hann segir að eftir
fund með ráðherra í júní hafi stjórn-
in í sjálfu sér ekki aðhafst neitt enda
komi fram í skýrslu ríkisendurskoð-
unar að bætt hafi verið úr því sem at-
hugasemdir voru gerðar við í fjár-
reiðum stofnunarinnar.
Stjórn Löggildingarstofu fundaði
síðast í maí en þáði laun til áramóta
Vildi kanna hvort
leggja mætti
stofnunina niður
ENN hefur ekki tekist að finna leka
á vatnsleiðslu sem liggur til Vest-
mannaeyja. Leiðslan skemmdist í
óveðri 11. febrúar. Vatnsnotkun er
mikil um þessar mundir þar sem
loðnuvinnsla er í fullum gangi.
Friðrik Friðriksson veitustjóri
segir að síðustu tvo daga hafi verið
kafað með neðansjávarmyndavél
meðfram leiðslunni frá Eyjum að
Elliðaey. Ekkert fannst við þá leit.
Grunur er um að lekinn sé nær fasta-
landinu, þ.e. norður af Elliðaey.
Bæjarbúar hafa verið hvattir til að
spara vatn.
Friðrik segir allt gert til að fisk-
vinnslan fái nauðsynlegt magn af
vatni til að halda starfsemi sinni
áfram. Verðmætasköpunin megi
ekki stöðvast.
Stefán Friðriksson, aðstoðarfram-
kvæmdastjóri Vinnslustöðvarinnar
hf., segir skortinn ekki bitna á starf-
seminni hjá þeim. Þeir þurfi um 300
tonn af vatni á sólarhring. „Ég trúi
ekki öðru en að lekinn finnist fljót-
lega. Þetta er bara tímabundið.“
Vatnsleiðslan til
Eyja enn biluð
Fiskvinnsl-
an starfhæf
♦ ♦ ♦