Morgunblaðið - 13.03.2003, Page 1

PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS FIMMTUDAGUR 13. MARS 2003 Á netinu mbl.is/vidskipti BLAÐ B
VIÐSKIPTABLAÐ MORGUNBLAÐSINS
S É R B L A Ð Á F I M M T U D Ö G U M U M V I Ð S K I P T I , S J Á V A R Ú T V E G & A T H A F N A L Í F
SAMGÖNGUR AFÞREYING FISKIÐNAÐUR
Starfsmenn hafa verið
ráðnir til starfa á nýjar
skrifstofur Samskipa í
Suður-Kóreu og í Kína.
Mikil gróska er í
afþreyingar-
iðnaðinum hér á
landi.
Kínverjar auka stöðugt
tvífrystingu á fiski á
kostnað annarra landa,
meðal annars Noregs.
SAMSKIP/6 Í STANSLAUSRI/8 BOLFISKVINNSLAN/13
HÆKKUN vísitölu neysluverðs er meiri
nú en bæði markaðsaðilar og Seðlabanki Ís-
lands höfðu reiknað með, að sögn Birgis Ís-
leifs Gunnarssonar seðlabankastjóra.
„Við spáum auðvitað ekki frá mánuði til
mánaðar en reynum að meta spána frá
fyrsta ársfjórðungi síðasta árs til fyrsta
ársfjórðungs í ár. Þá sýnist okkur að þetta
sé aðeins hærra en gert var ráð fyrir í okk-
ar spá en munar þó ekki miklu,“ segir Birg-
ir Ísleifur.
Hann segir að það séu útsölulok sem
skýra ríflega helming hækkunarinnar nú.
„Síðan heldur húsnæðisliðurinn áfram að
hækka. Að þessu sinni virðist það vera
vegna nýs mats á húsaleigu, sem fram-
kvæmt er á þriggja mánaða fresti. Vegur
þar mjög þungt hækkun á leigu félagsbú-
staða í Reykjavík. En leigan á þeim hækk-
aði um 8% samkvæmt þessari mælingu.
Þetta sýnir að tólf mánaða vísitöluhækk-
unin er 2,2% en Kjarnavísitala 1, sem er
vísitala neysluverðs án búvöru, grænmetis,
ávaxta og bensíns, hækkar um 2,65% sl. 12
mánuði en Kjarnavísitala 2, sem er kjarna-
vísitala 1 án opinberrar þjónustu, hækkar
um 2,3% á sama tímabili,“ segir Birgir Ís-
leifur.
Að mati Seðlabankans sýnir hækkun vísi-
tölunnar nú að það sé ekki rétt sem haldið
hefur verið fram í opinberri umræðu, og
Seðlabankinn gagnrýndur fyrir, að vera að
berjast við verðbólgu sem alls ekki sé til
staðar. „Ég held að það sé alveg ljóst að það
er einhver verðbólga í pípunum og okkar er
að halda henni sem næst verðbólgumark-
miði Seðlabankans sem er 2,5%,“ segir
Birgir Ísleifur.
Hann segir að alltaf þurfi að hafa fyrir-
vara um mælingar á jafn stuttu tímabili,
eða einum mánuði. „Heldur meiri hækkun
vísitölunnar nú í mars en undanfarin ár get-
ur bent til þess að það sé meiri eftirspurn í
gangi þannig að menn þori að hækka meira
í samkeppninni en ella. Það er ýmislegt
fleira sem bendir til þess, m.a. aukin
greiðslukortavelta.“ Birgir Ísleifur segir að
svo virðist sem undirliggjandi eftirspurn-
araukning eða bjartsýni ríki í þjóðfélaginu.
„Það er ekkert annað en gott um það að
segja en sýnir þó að það verður að hafa var-
ann á varðandi verðbólguna.“
V E R Ð B Ó L G A N
Meiri hækkun
en spáð var
Húsaleiguhækkun
Félagsbústaða vegur þungt
VÍSITALA neysluverðs hækk-
aði um 1,08% frá fyrra mánuði
sem er töluvert meiri hækkun en
fjármálafyrirtækin höfðu spáð, en
spár þeirra voru á bilinu 0,4–0,6%.
Vísitala neysluverðs án húsnæðis
hækkaði um 1,11% frá fyrra mán-
uði.
Síðastliðna tólf mánuði hefur
vísitala neysluverðs hækkað um
2,2% og vísitala neysluverðs án
húsnæðis um 0,9%. Undanfarna
þrjá mánuði hefur vísitala neyslu-
verðs hækkað um 1,3% sem jafn-
gildir 5,1% verðbólgu á ári, sam-
kvæmt upplýsingum frá Hagstofu
Íslands.
Mestu munar um hækkun á
verði á fötum og skóm í kjölfar
vetrarútsala. Hækkunin nam
12,9% milli mánaða eða sem svar-
ar 0,63% hlutdeild í heildarhækk-
un. Verð á bensíni og dísilolíu
hækkaði um 5,1% sem gerir 0,19%
hlutdeild í heildarhækkun vísitöl-
unnar. Eins hækkaði markaðs-
verð á húsnæði og húsaleiga um
1,2% eða sem svarar til 0,15% af
heildarhækkun.
Styrkingar gætir ekki
Ólafur Darri Andrason, deildar-
stjóri hagfræðideildar Alþýðu-
sambands Íslands, segir hækk-
unina vera heldur meiri en búist
hafi verið við. Helstu skýringuna
er að finna í útsölulokum á fatnaði
og skóm líkt og yfirleitt í mars-
mánuði. „Það sem stingur svolítið í
augun að húsnæðisliður vísitöl-
unnar hækkar sem skýrist annars
vegar af því að húsaleiga er að
hækka, að hluta til vegna hækk-
unar hjá Félagsbústöðum en einn-
ig hækkar reiknuð húsaleiga sem
er í raun staðgreiðsluverð hús-
næðis.“
Ólafur Darri tekur sem dæmi
um aðrar hækkanir verðhækkun á
bensíni og olíum og einnig hús-
gagnaverð en skýringin er sú að
þau lækkuðu í síðasta mánuði og
lækkunin er því að ganga til baka.
„Við erum enn með lága 12 mán-
aða verðbólgu eða 2,2% sem er
undir verðbólgumarkmiðum
Seðlabankans sem eru 2,5%. Síðan
veldur ákveðnum vonbrigðum að
styrking krónunnar virðist ekki
halda aftur af hækkunum nú en
gengið hefur verið að styrkjast frá
áramótum,“ segir Ólafur Darri.
Hannes Sigurðsson, aðstoðar-
framkvæmdastjóri Samtaka at-
vinnulífsins, segir að hækkun vísi-
tölunnar nú sé talsvert meiri en
Samtök atvinnulífsins hafi búist
við og komi á óvart. „Hækkunina
má rekja til fárra stórra breytinga
og augljósast eru útsölulok og
miklu meiri kraftur í þeim en gert
hafi verið ráð fyrir. Undanfarna
mánuði hefur þessi liður lækkað
meira en undanfarin ár og töldum
við að þar væri um að ræða blönd-
uð áhrif af gengishækkunum og
útsöluáhrifum. Það virðist eins og
að áhrif gengishækkunarinnar
skili sér ekki inn að þessu sinni,“
segir Hannes.
Hann segir enn mikla hækkun á
húsnæðisliðnum af völdum mikill-
ar eftirspurnar en þar megi einnig
sjá áhrif lækkunar ávöxtunarkröf-
unnar sem komi fram sem hækk-
un á staðgreiðsluverði á húsnæði.
„Vísitalan byggist á staðgreiðslu-
verði og peningagreiðslan kann að
breytast þó svo að markaðsverðið
sem slíkt breytist ekki eins mikið.
Hækkun eldsneytisverðs er nátt-
úrlega af alkunnum ástæðum.
Þessir þrír liðir hafa mest áhrif til
hækkunar en matvælaverð hefur
hins vegar lækkað,“ segir Hannes.
Í Morgunpunktum Kaupþings
segir að meðaltalshækkun vísitölu
neysluverðs í marsmánuði síðast-
liðin tíu ár sé 0,3%. „Það er því
ljóst að hækkunin nú er vel yfir
meðaltalshækkun marsmánaðar
og þarf að leita aftur til 1989 til að
finna meiri hækkun í marsmánuði.
Þetta er sérstaklega athyglisvert
með tilliti til mikillar styrkingar
krónunnar að undanförnu sem
ætti að halda aftur af hækkunum á
innfluttum varningi. Innfluttar
vörur hækkuðu um nærri 3% í
mánuðinum og er athyglisvert að
verð innfluttra vara hefur verið
óbreytt undanfarna 12 mánuði.
Virðist því sem mikil styrking
krónunnar hafi ekki haft veruleg
áhrif á verðlag innfluttra vara.
Þetta kemur verulega á óvart,“ að
því er segir í Morgunpunktum
Kaupþings.
Skörp hækk-
un vísitölu
neysluverðs
Útsölulok skýra ríflega helming hækkunar
vísitölunnar um 1,08% í marsmánuði

 


  



 
  



 

 


 





  





  



  ! " #! #






 

 
!
 

"#!$% &
'
 ( 

 $$%&  
'


"#!

 &')!#% *)* + +

(
)!*+"



+")!
$!)  ,

- %
)
  (



,-  -" 



,.!
!/'  

(0'!
'
  ,



")

!% 
1%
2! + 
!"#$%&%
'()"&* (+,"

-./
3

.((

012
3 /

4

4 (
4
,
3

4


/


4 
4 
/(

3 /
'

/


Miðopna: Í stanslausri leit að skemmtun