Morgunblaðið - 20.03.2003, Blaðsíða 4

4 B FIMMTUDAGUR 20. MARS 2003 MORGUNBLAÐIÐ










































































































NVIÐSKIPTI O
LÍUVIÐSKIPTI hér á
landi hafa lengst af ver-
ið í föstum, ríkisstýrðum
skorðum, að sögn Hjör-
leifs Jakobssonar. Hann
segir að breytingar hafi
verið miklar á síðustu árum. Sam-
keppnin hafi aukist og verið nauð-
synleg hvatning til að lækka kostn-
að, bæta þjónustuna og finna nýjar
leiðir til að mæta þörfum markaðar-
ins.
„Frá því ég tók við starfi forstjóra
Olíufélagsins fyrir rúmu ári hef ég
lagt megináherslu á að auka hæfni
fyrirtækisins til að takast á við
breyttar aðstæður,“ segir Hjörleif-
ur. „Við höfum á þessu tímabili mót-
að Olíufélaginu nýja stefnu frá
grunni og breytt skipulagi. Stefnu-
mótunin gengur út á að innleiða nýja
hugsun og skapa félaginu tækifæri
til að eflast, vaxa og veita betri þjón-
ustu. Við ætlum okkur skýra forystu
á markaðnum, vera fremst í flokki,
og mér finnst að það markmið spegl-
ist vel í baráttuanda starfsmanna.
Í nýrri stefnumótun skilgreinum
við okkur þannig að við séum í
tvenns konar rekstri: að selja orku
og veita þægindi. Grunnurinn að
okkar starfsemi er að sjálfsögðu
orkusala í formi eldsneytis til hins al-
menna neytanda sem og til smærri
og stærri fyrirtækja landsins. Ofan á
þennan grunn höfum við síðan byggt
rekstur þægindavöruverslana en
segja má að þjónustustöðvar okkar
hafi á ákveðinn hátt tekið við hlut-
verki „kaupmannsins á horninu“.
Þægindamarkaðurinn spilar sífellt
stærra hlutverk í rekstri félagsins og
þar ætlum við okkur hiklaust að
sækja fram. Við sjáum töluverða
samlegð þar til lengri tíma með hinni
almennu dagvöruverslun þó að sá
markaður virðist reyndar vera í
lægð um þessar mundir. Samhliða
útvíkkun á þjónustu okkar við neyt-
endur höfum við einnig verið að auka
framboð á rekstrarvöruþjónustu til
fyrirtækja og við munum halda
áfram á þeirri braut.“
Vægi stoðsviða minnkað
Skipulagi Olíufélagsins var breytt
verulega á síðasta ári. Hjörleifur
segir það alþekkt að ef vilji sé fyrir
því að fyrirtæki þróist hratt verði
þau að vera markaðsdrifin. „Til þess
að einfalda alla ferla ákváðum við að
minnka vægi stoðsviða í fyrirtækinu,
bæði fækka þeim, og einnig að færa
ýmis verkefni sem þar voru inn á
markaðssviðin tvö, sem annars veg-
ar þjóna fyrirtækjamarkaðnum og
hins vegar neytendamarkaðnum. Til
að mynda er drifkrafturinn í fram-
kvæmdum hjá neytendasviðinu og
því var framkvæmdadeildin færð inn
á neytendasviðið o.s.frv. Ef hlutir
eiga að gerast hratt verður flækju-
stigið að vera lítið og ég held að þess-
ar skipulagsbreytingar hafi tekist
vel hjá okkur. Skipulagið er þjálla og
það auðveldar okkur að taka ákvarð-
anir og koma þeim síðan rakleiðis í
framkvæmd.“
Starfsfólki á skrifstofum Olíufé-
lagsins hefur á sama tími fækkað
nokkuð. Hjörleifur segir að reynt
hafi verið eftir fremsta megni að
standa að þessum breytingum á var-
færinn hátt en þó í ákveðnum skref-
um. Haldið verði áfram að leita allra
leiða til hagræðingar og stemmning-
in innan fyrirtækisins sé jákvæð fyr-
ir því.
Vekjaraklukkan ekki stillt
Olíufélögin þrjú hafa nú á annað ár
verið í rannsókn hjá Samkeppnis-
stofnun og fyrr á þessu ári sendi
Samkeppnisstofnun frumskýrslu til
umræddra fyrirtækja til umsagnar.
Hjörleifur segist sem minnst um
þetta vilja segja enda séu öll þessi
mál frá fyrri árum og miklar breyt-
ingar hafi orðið á fyrirtækinu frá
þeim tíma. „Stjórn félagsins tók þá
ákvörðun strax í byrjun síðasta árs
að vinna með Samkeppnisstofnun
með það að markmiði að upplýsa
málið fljótt og vel og koma því aftur
fyrir sig. Ég hef engu við það að
bæta nema að svo virðist sem vekj-
araklukkan hafi ekki verið rétt stillt
þegar samkeppnislögin tóku gildi,“
segir Hjörleifur.
Viðskiptatryggð segir til sín
Hjörleifur segir að Olíufélagið sé alls
staðar í mikilli samkeppni. „Nestin
okkar og Hraðbúðirnar eru í beinni
samkeppni við ýmsar hverfissjoppur
og klukkubúðir og allir vita hvernig
samkeppnin er þar.“
Hjörleifur telur einnig að sam-
keppnin í olíuviðskiptunum sé miklu
meiri en fólk gerir sér almennt grein
fyrir. Eldsneyti er mjög verðteygin
vara þannig að ef einhver býður
bensín fyrir einni krónu lægra verð
en keppinauturinn verði hinir að
fylgja með. Hann segir að auk þessa
verði stöðugt algengara að fyrirtæki
leiti tilboða í eldsneytiskaup sín og
þar sé að myndast hin fullkomna
samkeppni. Á hinn bóginn segi við-
skiptatryggð auðvitað til sín á þess-
um markaði eins og á öðrum mörk-
uðum, sum fyrirtæki eigi sér langa
viðskiptasögu hjá ákveðnu olíufélagi
og vilji halda sig þar. Þannig hafi Ol-
íufélagið til dæmis stutt við ýmis út-
gerðarfyrirtæki í gegnum tíðina þeg-
ar þau hafi farið í gegnum erfiða
tíma og þessi fyrirtæki verðlauni fé-
lagið með ákveðinni tryggð. „Þessi
markaður er á stöðugri hreyfingu.
Okkar viðskiptavinahópur breytist
frá mánuði til mánaðar og vonandi
náum við fleirum í viðskipti en við
missum.“
Tæpar 2 krónur á lítra
Hlutdeild Olíufélagsins á eldsneytis-
markaðinum var 35,2% á síðasta ári
og jókst hún um 1% frá fyrra ári.
Hjörleifur segir að afkoma Olíufé-
lagsins árið 2002 hafi verið ágæt og
hagnaður fyrir afskriftir, fjármagns-
liði og leigugreiðslur hafi verið 1.424
milljónir króna. „Þetta er heldur
betra en árið áður og betra en áætl-
anir stóðu til og við erum því vel sátt
við þessa niðurstöðu,“ segir Hjörleif-
ur en nefnir þó að almennt hafi hagn-
aður fyrir fjármagnsliði í þessum
geira á síðasta ári ekki verið nema
tæpar tvær krónur á hvern seldan
lítra. „Þetta er ekki há tala og ég
held að verð muni áfram þrýstast
niður þannig að við verðum einfald-
lega að ná hagnaðarmarkmiðum
okkar með því að lækka allan okkar
kostnað.“
Stjórnandi þarf yfirsýn
„Það er ekki til nein algild regla um
það hvernig best er að stjórna fyr-
irtæki í samkeppni á frjálsum mark-
aði, en ég held að stjórnandi dagsins
í dag þurfi að hafa miklu breiðari yf-
irsýn en áður. Hann þarf ekki bara
að fylgjast með því að reksturinn og
upplýsingakerfin séu í réttu horfi,
engu minna mikilvægt er að kúltúr
fyrirtækisins sé í lagi. Síðast en ekki
síst verður stjórnandinn að horfa á
markaðinn, sjá fyrir lykilbreytingar
og keyra fyrirtækið í áttina að því
sem markaðurinn vill.
Ef til er einhver stóri sannleikur,
þá held ég að farsæl stjórnun snúist
um að velja sér til samstarfs gott og
röskt fólk sem þú treystir, hafa
skýra stefnu og fylgja alltaf vel upp-
lýstri sannfæringu. Jafnframt er
mikilvægt að óttast ekki að taka
ákvarðanir. Það er mín reynsla að
þegar ég hef haft sterka tilfinningu
fyrir einhverjum hlutum, en síðan af
einhverjum orsökum ekki hrint þeim
í framkvæmd, þá hef ég yfirleitt allt-
af séð eftir því að láta ekki innsæið
ráða,“ segir Hjörleifur Jakobsson.
Ætlum okkur skýra
forystu á markaðnum
Forstjóri Olíufélagsins ehf. segir að samkeppni í olíuviðskiptunum hér á landi sé miklu meiri en
fólk geri sér almennt grein fyrir því eldsneyti sé mjög verðteygin vara
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Hjörleifur Jakobsson segist telja að stjórnandi dagsins í dag þurfi að hafa miklu breiðari yfirsýn en áður.
Á síðasta ári voru
dregin skýr skil milli
aðalstarfsemi Olíufé-
lagsins og eignaum-
sýslu. Hjörleifur Jak-
obsson var þá ráðinn
forstjóri Olíufélagsins
ehf. sem yfirtók
kjarnastarfsemi Olíu-
félagsins. Hann sagð-
ist í samtali við Grétar
Júníus Guðmundsson
telja að breytingin
hefði verið mjög já-
kvæð. Olíufélagið ein-
beitti sér að þjónustu
á neytenda- og fyrir-
tækjamarkaði en eign-
arhaldsfélagið Ker
hefði það markmið að
vinna úr fjárfestingum
sem ráðist hefði verið í
á undanförnum árum
ásamt frekari þróun á
því sviði.
gretar@mbl.is
● ÞÝSKA fjarskiptafyrirtækið
Deutsche Telekom tapaði 24,6 millj-
örðum evra eða sem nemur 2.079
milljörðum íslenskra króna á síðasta
ári. Þetta er mesta tap hjá evrópsku
fyrirtæki á einu ári, að því er fram
kemur í frétt BBC.
Niðurfærsla á eignum og hluta-
bréfum sem fyrirtækið keypti þegar
netbólan var í sem mestum blóma
nam um 19,3 milljörðum evra.
Stórfyrirtækin France Telecom og
Vivendi töpuðu álíka fjárhæðum á
síðasta ári en tap hvors um sig var
yfir 20 milljarðar evra. EBITDA hagn-
aður Deutsche Telekom fyrir árið
2002 nam 16,3 milljörðum evra sem
er um 8% hækkun frá fyrra ári.
Velta fyrirtækisins jókst um 11%
milli áranna 2001 og 2002 og nam
53,7 milljörðum evra í fyrra.
Skuldir Deutsche Telekom voru
61,1 milljarður evra í árslok 2002 en
sú tala jafngildir yfir 5.100 millj-
örðum íslenskra króna.
Mesta tap sögunnar
hjá Deutsche Telekom
● LÁNASJÓÐUR landbúnaðarins
skilaði eiganda sínum, ríkinu, tæp-
lega 89 milljóna króna hagnaði á síð-
asta ári. Árið áður var hann rekinn
með tæplega 15 milljóna króna
hagnaði. Vaxtatekjur sjóðsins námu
1.206 milljónum króna, en vaxta-
gjöld 1.067 milljónum. Hagnaður fyr-
ir eignarskatt var tæplega 108 millj-
ónir króna.
Heildareignir sjóðsins í lok ársins
voru rúmir 17 milljarðar króna, þar af
námu útlán 16,3 milljörðum. Útlán
2001 voru 15,5 milljarðar og heildar-
eignir 15,8 milljarðar.
Eigið fé var svipað og árið áður;
3.140 milljónir samanborið við
3.052 milljónir 2001. Skuldir námu
þannig tæpum 14 milljörðum í lok
árs 2002, en tæpum 13 milljörðum
árið áður.
Lánasjóður landbún-
aðarins með hagnaði
● ÞÝSK pör geta nú bæði gengið í
hjónaband og byggt sér hús á ein-
faldan og ódýran hátt – í næsta stór-
markaði.
Matvörukeðjan Plus í Þýskalandi
býður upp á brúðkaup með öllu á til-
boðsverði. Herlegheitin kosta 2.220
evrur eða um 190 þúsund krónur.
Innifalið í verðinu er borgaleg hjóna-
vígsla, móttaka með kampavíni og
brúðartertu, matarhlaðborð og drykk-
ir fyrir allt að 18 manns á topphóteli
auk gistingar í brúðarsvítu með
morgunverði. Brúðarkjól, brúðarvönd
og annað tilheyrandi er svo hægt að
kaupa sérstaklega á vægu verði hjá
sömu matvöruverslun.
„Við viljum einfaldlega sýna að við
höfum upp á meira að bjóða en
sokka og matvöru,“ segir yfirmaður
markaðsmála hjá Plus súpermörk-
uðunum. Hann bætir við að fjölmarg-
ir hafi sýnt „brúðkaupspakkanum“
áhuga síðan þjónustan var kynnt síð-
astliðinn mánudag.
Til að auka enn á vöruframboðið
selja Plus markaðirnir einnig „hús-
byggingarpakka“ en í honum er allt
sem þarf fyrir nýgift pör sem vilja
koma þaki yfir höfuðið. Pakkinn kost-
ar 87.000 evrur eða 7,4 milljónir
króna.
Brúðkaup á tilboði
● FRAKTLAUSNIR og Panalpina
Worldtransport Ltd. hafa undirritað
samstarfssaming um flutnings-
miðlun. Panalpina er alþjóðleg flutn-
ingsmiðlun, sú næst stærsta í Evr-
ópu. Fyrirtækið er með yfir 330
skrifstofur í 70 löndum og starfs-
mannafjöldinn er rúmlega 12.000.
Auk þess er fyrirtækið ASB (Air
Sea Brokers) innan vébanda
Panalpina. Fraktlausnir mun annast
alla þjónustu við Panalpina á Íslandi
og hefur beinan aðgang að flutn-
ingakerfi Panalpina um allan heim.
Auk almennrar flutningsmiðlunar og
tollskjalagerðar hafa Fraktlausnir á
undanförnum árum unnið að sérverk-
efnum tengdum flutningum fyrir kvik-
myndaiðnaðinn og tónleikahald auk
sérfræðiþjónustu í listaverkaflutn-
ingum.
Fraktlausnir semja
við Panalpina