Morgunblaðið - 27.03.2003, Blaðsíða 18

STRÍÐ Í ÍRAK
18 FIMMTUDAGUR 27. MARS 2003 MORGUNBLAÐIÐ
STJÓRNVÖLD á Spáni hafa sætt
harðri gagnrýni að undanförnu
vegna stuðnings stjórnarinnar við
stríðið í Írak og engum hefur verið
hlíft, ekki einu sinni Jóhanni Karli
konungi sem hefur notið mikillar
virðingar í landinu.
Um 80% Spánverja eru andvíg
stríðinu samkvæmt skoðanakönn-
unum. Jose Maria Aznar forsætis-
ráðherra hefur hins vegar stutt
hernaðinn gegn stjórn Saddams
Husseins og konungurinn hefur nú
verið gagnrýndur fyrir að leggjast
ekki gegn stefnu forsætisráð-
herrans.
Inaki Anasagasti, talsmaður
flokks baskneskra þjóðernissinna,
PNV, veittist harðlega að konung-
inum í ræðu á þinginu í fyrrakvöld,
sakaði hann um að styðja stefnu
stjórnarinnar heils hugar og sagði
að þögn hans sýndi að hann væri
aðeins „valdamaður að nafninu til
og hafður til skrauts við hátíðleg
tækifæri“.
Spænskir fjölmiðlar sögðu að
þetta væri í fyrsta sinn sem kon-
ungurinn sætti slíkri gagnrýni á
þinginu. Jóhann Karl hefur verið
ástsæll og virtur fyrir að færa
stjórnarfarið í landinu til lýðræð-
islegs horfs. Hann varð konungur
árið 1975 eftir nær 40 ára einræði
Franciscos Francos, leyfði frjálsar
kosningar 1977 og lýsti yfir þing-
bundinni konungsstjórn sama ár.
„Orðagjálfur“
Konungurinn kvaðst hafa „mikl-
ar áhyggjur“ af stríðinu í fyrstu yf-
irlýsingu sinni um málið á föstu-
Mikil reiði meðal Spánverja vegna stríðsins
Engum hlíft, ekki einu
sinni ástsælum konungi
Madrid. AFP.
Reuters
Spænskir námsmenn mótmæla stríðinu í Írak og halda á spjaldi með
áletruninni „friður“ á fjölmennum mótmælafundi í Madrid í gær.
ÞAÐ eru Píslarvottar Saddams,
allt að þrjátíu til fjörutíu þúsund
manna sérsveitir íraskra her-
manna, sem veita nú herjum
bandamanna hvað einarðasta mót-
spyrnu, að því er haft er eftir
hernaðarsérfræðingum. Písl-
arvottarnir, Fedayeem Saddam,
eru ekki hluti af íraska hernum,
heldur heyra beint undir forset-
ann en eru ekki seldir undir yf-
irstjórn hersins.
Píslarvottasveitirnar voru stofn-
aðar 1995 af elsta syni Saddams,
Uday, að því er segir á vefsíðunni
GlobalSecurity.org. Ári síðar var
yfirstjórn þeirra sett í hendur
yngri sonar forsetans, Qusay, og
kann það að hafa átt rætur að
rekja til þess, að Uday hafði látið
flytja mikið af háþróuðum vopna-
búnaði frá Lýðveldisverðinum,
sem eru úrvalssveitir Saddams, til
Píslarvottanna, án vitundar Sadd-
ams.
Píslarvottarnir eru flestir ungir
menn, allt niður í sextán ára,
vopnaðir léttum vélbyssum,
sprengjuvörpum og stærri byssum
sem festar eru á bifreiðar, að því
er fram kemur í The New York
Times. Fregnir herma að Písl-
arvottarnir klæðist borgaralegum
fötum til að villa um fyrir herjum
bandamanna.
Bandarískir embættismenn
sögðu fyrr í vikunni að Píslarvott-
arnir, sem eru mjög trúir forset-
anum, haldi venjulegum her-
deildum við efnið og hóti að drepa
hermenn sem vilji gefast upp.
Leiðtogi Píslarvottanna er tal-
inn vera Iyad Futiyeh Rawi hers-
höfðingi, eindreginn stuðnings-
maður Saddams sem fékk 27 orður
í stríðinu við Írani 1980–88. The
New York Times hefur ennfremur
eftir hernaðarsérfræðingum að
uppruna Píslarvottanna megi
rekja til 10–15 þúsund manna rusl-
aralýðs sem safnað var saman frá
þeim svæðum í Írak þar sem trún-
aður við Saddam var hvað mestur.
Pynta og drepa
Uday notaði Píslarvottana
stundum í eigin þágu, áður en
bróðir hans tók við stjórn þeirra,
lét þá sjá um smygl, ráðast á,
pynta og drepa andstæðinga sína.
The New York Times segir að svo
virðist sem að á undanförnum ár-
um hafi Uday aftur tekið við
stjórn Píslarvottanna.
Undanfarnar vikur hafa sumir
Píslarvottar tekið þátt í hergöng-
um og verið með á sér belti með
sprengiefni, segir fréttastofan
AFP. Með þessu hafi þeir sýnt vilja
sinn til að gera sjálfsmorðsárásir á
bandaríska og breska hermenn.
Píslarvottar
Saddams
  

  
   
    !
"# 
$
 %&'  $
%#&
#
 


  &


 
 
#

# 
'  
"
(  


 

#
)
#* +
(
  

","-./0/
123-.14/"- 3 /"
3 "!.

4

#"&$! $ 6
#$$#+& 
7
$ &+% .     88  9&  #
 " $
#+& 
  
9

5

:, ;222
!#+% 
%# &+ 7$#
$&

&  
0(

&
#
() 
  7
#  &
$* <   
+% $ 9

#$7=  (
  

5.4 7..
" 44 %
4>! $9

5
/" ? !  $ 
$   6+9


%  7
#  $ $
+ # &+   9*&@
  A* #& 7
, $8 
&$ ?#+& 
 
 %  +% 

5

BC2,? 

#
 " ,
 !& 9

0(
   
#$7
&& #+%
  7  $8  
+%
$9

#$7:
"!/34.! 
","-./0 
9$ *&'0;7! !&!
#  7 "&+ 7
&$#" $#&#
()*  

   + % % ,
$ -( 

$+ $
%% .  + ( $ /+
’ Píslarvottarnireru flestir ungir
menn, allt niður í
sextán ára. ‘
Reuters
Elsti sonur Saddams, Uday.
TYRKIR munu senda aukið herlið
inn í norðurhluta Íraks í samráði við
Bandaríkjamenn ef heraflinn sem
fyrir hendi er á svæðinu getur ekki
haldið þar uppi friði og öryggi. Kom
þetta fram í máli Hilmi Ozkoks, yf-
irmanns tyrkneska heraflans, í gær.
Tyrkir eru nú þegar með nokkur
þúsund léttvopnaða hermenn í
nyrstu héruðum Íraks og hafa frá
1997 öðru hverju sent nokkurt lið inn
á svæðið til að berjast gegn vopn-
uðum uppreisnarmönnum úr röðum
Kúrda í Tyrklandi.
Hoshyar Zebari, talsmaður ann-
arrar af tveim aðalfylkingum Kúrda
í Norður-Írak, KDP, sem óttast
mjög Tyrki, fagnaði í gær ummælum
Ozkoks. „Við höfum barist lengi fyrir
þessu,“ sagði Zebari. „Þetta er ákaf-
lega jákvætt skref,“ bætti hann við
og taldi að yfirlýsing Tyrkja myndi
efla stöðugleika í norðurhluta Íraks
og gera bandamönnum kleift að ein-
beita sér að baráttunni í suðri og at-
lögunni gegn Bagdad.
Vopnaðar sveitir bráðabirgða-
stjórnar íraskra Kúrda hafa bæki-
stöðvar á umræddu svæði en íraskir
Kúrdar hafa í meira en áratug notið í
reynd sjálfsstjórnar og verið lausir
við kúgun Saddams Husseins í Bag-
dad. Talsmenn íraskra Kúrda hafa
andmælt kröftuglega öllum hug-
myndum um að Tyrkir sendi tugþús-
undir hermanna inn í Kúrdahéruðin.
Í tíð heimsveldis Tyrkja, er hrundi í
fyrri heimsstyrjöld, voru Írak og
önnur nálæg arabalönd, að Egypta-
landi undanskildu, undir stjórn
Tyrkjasoldáns. Tyrkir óttast nú að
íraskir Kúrdar stofni sjálfstætt ríki á
svæðum sínum þegar veldi Saddams
hrynur en það gæti eflt sjálfstæð-
ishugmyndir um 11 milljóna Kúrda
sem byggja suður- og austurhéruð
Tyrklands.
„Særandi“ gagnrök vinaþjóða
Ozkok sagði að öryggissjónarmið
myndu ráða stefnu Tyrkja. „Árás á
þessar [tyrknesku] sveitir, ... hugs-
anlega mikill flóttamannastraumur,
óstöðugleiki sem gæti orðið ef inn-
byrðis bardagar hefjast milli vopn-
aðra flokka á svæðinu eða árás af
hálfu einhvers þeirra á óbreytta
borgara, þetta eru helstu áhyggju-
efni okkar varðandi öryggismálin,“
sagði Ozkok. Hann lagði einnig
áherslu á að ekki væri ætlunin að
berjast á svæðinu, leggja það undir
Tyrkland eða setja þar upp varan-
legan varnarbúnað til að efla öryggi
Tyrklands. Tyrkneska liðið myndi þó
verjast yrði ráðist á það.
„Þar sem bandalagsþjóð í varnar-
málum, Bandaríkjamenn, er enn að
berjast í heimshlutanum munum við
samræma aðgerðir okkar með þeim
og gera aðrar ráðstafanir til að koma
í veg fyrir misskilning,“ bætti hann
við. Ozkok gagnrýndi harkalega
vina- og bandalagsþjóðir Tyrkja fyr-
ir að beita „óréttlátum og stundum
særandi“ rökum gegn þeim hug-
myndum Tyrkja að senda her inn í
Írak.
Heita að hafa samráð
við Bandaríkjamenn
Íraskir Kúrdar fagna yfirlýsingu Tyrkja um að
þeir muni ekki einhliða senda her inn í N-Írak
Diyarbakir, Arbil. AFP.
Reuters
Liðsmenn vopnaðra sveita bráðabirgðastjórnar Kúrda í Norður-Írak.