Morgunblaðið - 27.03.2003, Blaðsíða 43

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 27. MARS 2003 43
Bómullar-satín
og
silki-damask
rúmföt
Skólavörðustíg 21,
sími 551 4050
w
w
w
.t
e
xt
il.
is
Fermingarhárskraut
Skarthúsið, s. 562 2466, Laugavegi 12
Nýr listi
www.freemans.is
ODDUR Benediktsson, prófessor
í tölvunarfræði við Háskóla Íslands
(HÍ) og minn gamli góði kennari,
setti fram eftirfarandi skoðun í
grein í Mbl. hinn 19. mars sl.: „Mér
finnst liggja í augum uppi að Íslend-
ingar geta ekki rekið marga full-
búna háskóla“. Oddur dró þessa
ályktun af samantekt sinni um nem-
endafjölda á háskólastigi og gerði
jafnframt ráð fyrir því að nemenda-
fjöldi á háskólastigi ætti ekki eftir að
hækka næstu áratugi.
Samantekt Odds var reyndar ekki
nákvæm sökum þess að inn í töl-
urnar, sem lagðar voru fram, vant-
aði fjölda nemenda í fjarnámi og há-
skólanámi með vinnu. Steinn
Jóhannesson, starfsmaður Háskól-
ans í Reykjavík (HR), benti á þessa
staðreynd í Mbl. hinn 22. mars sl. og
færði rök fyrir því að fjölbreyttara
nám muni áfram stuðla að því að
nemendum á háskólastigi á Íslandi
fjölgi.
Fjölbreytt nám í
tæknigreinum
HR telur mjög mikilvægt að boðið
verði upp á fjölbreytt nám í tækni-
greinum á háskólastigi. Ástæðan er
sú að fjölbreytt nám höfðar til fleiri
hópa og gerir það að verkum að
fleiri nemendur sjá sér hag í að
stunda viðkomandi nám. Tölvunar-
fræðideild HR hefur haft þau já-
kvæðu áhrif að nemendum í tölvun-
arfræðinámi á Íslandi hefur fjölgað
mjög mikið. Nærtækast er að líta til
fjölda útskrifaðra úr grunnnámi í
þessu sambandi. Taflan hér fyrir
neðan sýnir fjölda útskrifaðra úr BS
námi í tölvunarfræði á Íslandi, ann-
ars vegar á tímabilinu 1989–1999 og
hins vegar árið 2000 og síðar en árið
2000 útskrifaði HR fyrstu nemendur
sína með BS gráðu.
BS gráða í
tölvunarfræði
1989–
1999
(meðalt.)
2000 2001 2002 2003
Háskóli Íslands 24 23 29 48
Háskólinn í
Rvk 21 38 65 85*
Samtals: 24 44 67 113
* Áætlaður fjöldi
Í töflunni má glögglega sjá að með
tilkomu tölvunarfræðideildar HR
hefur útskrifuðum í greininni fjölgað
mjög. Ekki var vanþörf á því ljóst er
að upplýsingatæknisamfélag 21. ald-
ar þarf á fjölda fólks að halda með
tæknimenntun eins og tölvunar-
fræði.
Verkfræði í fleiri skólum
HR telur að mikil þörf sé á að
bjóða upp á nám í verkfræði í fleiri
skólum en eingöngu í HÍ. Sam-
kvæmt Landshögum Hagstofu Ís-
lands brautskráðust 1.738 nemend-
ur úr háskólum landsins með fyrstu
gráðu (BA, BS, B.Ed.) eða fram-
haldsgráðu á skólaárinu 2000–2001.
Þar af brautskráðust 85 nemendur,
eða 4,9%, úr verkfræði í HÍ.
Samkvæmt skýrslu menntamála-
ráðuneytisins, Tölfræðihandbók um
háskólastigið, sem gefin var út árið
2000, kemur fram að hlutfall braut-
skráðra háskólastúdenta í verkfræði
hér á landi árið 1996 var um 5%.
Þetta hlutfall er lágt í samanburði
við önnur lönd og breyttist ekkert til
ársins 2001 eins og fram kom hér að
ofan. Í samanburðarlöndunum var
hlutfallið miklu hærra eða um 25% í
Finnlandi, um 18% í Noregi, og um
15% í Svíþjóð og Danmörku (þessar
tölur innihalda reyndar arkitekta en
það hefur ekki teljandi áhrif).
Áhersla Finna á uppbyggingu
verkfræðináms og sá árangur sem
fylgt hefur í kjölfarið hlýtur að
hvetja okkur Íslendinga til að út-
skrifa fleiri verkfræðinga. Reynslan
hefur sýnt okkur að skilvirkasta
leiðin til að ná þess konar markmiði
er að bjóða fjölbreytilegt verkfræði-
nám í fleiri háskólum.
Rannsóknir sem víðast
Oddur nefnir „fullbúna“ háskóla í
fyrrnefndri grein sinni. Oddur skil-
greinir reyndar ekki hvað hann á við
með fullbúnum háskóla en mér
finnst málflutningur Odds bera
keim af umræðunni um rannsókn-
arháskóla vs. kennsluháskóla, þ.e.
að háskóli sé „fullbúinn“ ef rann-
sóknir séu stundaðar innan hans.
Starfsmenn HÍ hafa skrifað margar
greinar undanfarnar vikur og mán-
uði þar sem sú skoðun hefur komið
fram að leggja eigi áherslu á aðeins
einn rannsóknarháskóla á Íslandi.
Það verður að teljast með ólík-
indum að háskólastarfsmenn setji
fram skoðanir sem þessar. Háskóla-
starfsmenn ættu að vita manna best
að framfarir í rannsóknum á til-
teknu fræðasviði þrífast á þátttöku
sem flestra aðila. Tölvunarfræði-
deild HR hefur undanfarin misseri
byggt upp rannsóknir á sviðum eins
og netkerfum og netþjónustu,
gagnasafnskerfum, viðmótshönnun
og fjarnámi. Umræddar rannsóknir
hefðu ekki farið af stað nema fyrir
tilstilli hinnar nýju tölvunarfræði-
deildar HR.
Samkvæmt félagatali Félags tölv-
unarfræðinga hafa einungis um 15
Íslendingar Ph.d. gráðu í tölvunar-
fræði og um 40 hafa M.Sc. gráðu.
Færa má rök fyrir því að skortur á
fólki með hærri gráður í tölvunar-
fræði standi upplýsingatækniiðnaði
hér á landi fyrir þrifum og geri m.a.
það að verkum að nýsköpun er til-
tölulega lítil. Til að fjölga tölvunar-
fræðingum með hærri gráður er því
nauðsynlegt að gera fleiri skólum
kleift að bjóða upp á meistaranám
og rannsóknir sem náminu tengjast.
Fjármagn er til
Í grein sinni lýsir Oddur yfir
áhyggjum sínum af fjárframlögum
til háskólastigsins. Þessum áhyggj-
um deili ég með Oddi en leiðin til að
lagfæra ástandið er að sjálfsögðu
ekki að takmarka námsframboð eða
bjóða eingöngu upp á einn rann-
sóknarháskóla. Rétta leiðin hlýtur
að vera að háskólar taki höndum
saman og knýi á um breytta for-
gangsröðun stjórnvalda, þ.e. að
framlög til menntamála verði algert
forgangsatriði.
Það liggur í augum uppi að Ís-
lendingar þarfnast fleiri en eins
„fullbúins“ háskóla í tæknigreinum.
Nám og rann-
sóknir í tækni-
greinum á
háskólastigi
Eftir Hrafn
Loftsson
„HR telur
mjög mikil-
vægt að
boðið verði
upp á fjöl-
breytt nám í tækni-
greinum á háskóla-
stigi.“
Höfundur er forseti tölvunarfræði-
deildar Háskólans í Reykjavík.