Morgunblaðið - 28.03.2003, Blaðsíða 24

Tilbúnir
til að nota
efnavopn
London. AFP.
GEOFF Hoon, varnarmálaráð-
herra Bretlands, sagði í gær, að
fundist hefðu vísbendingar í
Írak, sem sýndu „svart á hvítu“,
að stjórn Saddams Husseins
væri tilbúin til að nota gereyð-
ingarvopn.
Hoon sagði þetta á blaða-
mannafundi án þess þó að skýra
það neitt nánar.
Fullyrti hann aðeins, að írask-
ir hermenn væru undir það bún-
ir að nota þessi vopn og sagði,
að þeir, sem það gerðu, gerðust
sekir um stríðsglæpi.
Í fyrradag sagði bandaríska
herstjórnin, að fundist hefðu
3.000 efnavopnabúningar og
grímur á sjúkrahúsi í borginni
Nasiriya en húsið var rekið á
vegum hersins.
Hoon sagði einnig, að hugs-
anlegt væri, að írösk flugskeyti
hefðu lent á markaðstorgi í
Bagdad á miðvikudag en grunur
leikur á, að árásin hafi stafað af
því, að bandarísk flugskeyti
misstu marks.
Sagði hann þó, að málið væri
enn í rannsókn en gat sér til, að
hugsanlega hefði írösk eldflaug
lent á torginu fyrir mistök eða
um hefði verið að ræða íraska
loftvarnaskothríð.
"#$%&'() &* !+,
)  
 


 $ 


 , 
& 
 
 
 



 
 
 
!-
7   " )" 
4  ) 
 48,4    ,+ #
##  )
4
9
" * -.(

1 ,$.    /
'8"4: 0
;8
",  1
 
8.
  8 
  
 
2 3
$ 
  '    )
(
"6< +)  
! 4 ( "   6 "
)+$
"
)8  )=
 ) 
"$
4
!
 
>:"8
", 
6?"8
$)4   
6   )
 

"4   )=
"
""
-,-".(&'(-(-
5 6

$ 3
1 " ) 4 

"4 : 6
@) 9!  4 )
*  ": )
 
 ) 8#  

 
 
    
789*7 8
 0 /

/
0
) >: "8, 
 )6)
 "8 "

@# " 8
 !=  
48,4  #4+
  !  $
:
>:,848 
! ,  8"4:
  ) 
(  

;

!
  
 

% 
 ! 
 "



#
bera ríkið saman við Írak Saddams
Husseins.“
Sama baráttan?
Sumir ísraelskir fjölmiðlar hafa
fullyrt að baráttan við palestínska
hryðjuverkamenn sé fyllilega sam-
bærileg við stríðið gegn harðstjórn
Saddams Husseins, um sé að ræða
tvær hliðar á sama máli. Markmið
Ísraela sé að losna við Yasser Ara-
fat og finna palestínska leiðtoga
sem hægt sé að semja við. Á sama
hátt vilji bandamenn velta Saddam
til þess að hægt verði að eyða ger-
eyðingarvopnum Íraka og tryggja
stöðugleika á svæðinu. Vandinn er
að samlíkingin er lítt sannfærandi.
Hvorki Bretar né Bandaríkjamenn
hafa minnsta hug á því að innlima
írösk landsvæði í ríki sín en Ísraelar
hafa með því að leyfa landtöku gyð-
inga á hernumdu svæðunum flækt
málin: Baráttan við Palestínumenn
minnir í augum margra Vest-
urlandabúa oft á hægfara landvinn-
ingastríð undir yfirskini þess að
verið sé að berjast við hryðjuverka-
menn.
Og múslímaþjóðir setja í æ ríkari
máli samasemmerki milli þess að
verjast Ísraelum og banda-
mannahernum í Írak, jafnvel þótt
Saddam Hussein njóti yfirleitt
engrar velvildar í arabaheiminum.
Sjónvarpsmyndir af líkum
óbreyttra borgara, sem hafa farist í
loftárásum á Írak, efla mjög and-
úðina á Ísraelum. Þeir eru sagðir
hafa egnt Bandaríkjamenn og Breta
til að hefja stríð. George W. Bush
Bandaríkjaforseti fær oft merkimið-
ann „stríðsglæpamaður“ í araba-
heiminum. Leiðtogi hófsamrar
hreyfingar múslíma í Indónesíu,
fjölmennasta ríki íslams, líkti í við-
tali við BBC í vikunni Bush við einn
grimmasta leiðtoga sem uppi hefir
verið, Mongólann Gengis Khan.
Á hverjum degi er efnt til fjöl-
mennra mótmæla í arabaríkjum
vegna Íraksstríðsins. Þar er spurt
hvers vegna ekki sé hægt að hjálpa
kúguðum Palestínumönnum en þess
í stað efnt til styrjaldar gegn Írak.
„Skömm sé þeim, þeir seldu
Ruweished fyrir einn dollara!“
hrópuðu mótmælendur í Amman í
Jórdaníu. Áttu þeir við að Abdullah
konungur hefði leyft Bandaríkja-
mönnum að senda um 6.000 her-
menn til landamærastöðva við Írak.
Hundruð palestínskra rithöfunda,
blaðamanna og menntamanna efndu
á miðvikudag til útifundar á Gaza.
„Stöðvið stríð zíonista og Banda-
ríkjamanna gegn Írökum!“ stóð á
kröfuspjöldunum. Sumir sökuðu
arabaleiðtoga um að eiga samstarf
við óvininn, þ.e. Bandaríkin og
margir veifuðu íröskum fánum.
Varaformaður sambands palest-
ínskra blaðamanna, Tawfiq Abu
Hussa, sagði í ræðu sinni að sem
blaðamenn og rithöfundar styddu
þeir „þjóðina í Írak og mikil-
fenglega baráttu hennar gegn
bandarísku og bresku árásarseggj-
unum“.
Diplómati í Kaíró í Egyptalandi
sagði nýlega að tilfinning araba fyr-
ir því að vera stöðugt auðmýktir
nærðist nú á blóði íraskra fórn-
ÍSRAELSKIR fjölmiðlar hafareiðst mjög ummælum JacksStraws, utanríkisráðherraBretlands, í viðtali við BBC á
þriðjudag. Hann sagði þá að gætt
hefði tvískinnungs í afstöðu vest-
urveldanna gagnvart ályktunum
Sameinuðu þjóðanna um annars
vegar Írak og hins vegar deilur Ísr-
aela og Palestínumanna.
„Það er líka raunverulegt
áhyggjuefni að vestræn ríki hafa
gerst sek um tvöfalt siðferði – ann-
ars vegar sagt að framfylgja verði
ályktunum öryggisráðs Sameinuðu
þjóðanna um Írak, hins vegar hefur
stundum virst sem þau vilji ekki
fylgja ályktunum um Ísrael og Pal-
estínu eftir í verki,“ sagði Straw.
Hann var þá spurður hvort hann
hefði sjálfur gerst sekur um slíkan
tvískinnung og svaraði því til að það
væri rétt að vissu marki „og við
verðum að taka á því“. Vinstri-
dagblaðið Haaretz í Ísrael for-
dæmdi ummælin, sagði að það væri
vissulega rétt að deilt væri um laga-
lega túlkun á ályktunum örygg-
isráðsins en Ísraelar hefðu aldrei
brotið gegn ályktunum á sama hátt
og Saddam Hussein Íraksforseti
gegn ályktunum um að eyða ger-
eyðingarvopnum. Ummæli Straws
væru vandræðaleg fyrir mann í
hans stöðu. „Hversu harkalega sem
hægt er að gagnrýna Ísrael getur
enginn siðaður maður hugsað sér að
arlamba stríðsins. Bent er á að vax-
andi ólga meðal almennings í flest-
um arabaríkjum sé farin að valda
ótta meðal ráðamanna í löndunum.
Á þetta ekki síst við í Egyptalandi,
fjölmennasta arabaríkinu. Hosni
Mubarak forseti kvartaði nýlega
undan því að Bandaríkjamenn
hefðu sagt að stríðið yrði stutt en
það virtist nú ætla að dragast á
langinn.
Tafir á tillögum „kvartettsins“
Ummæli Straws um tvöfalt sið-
ferði benda til þess að Bretar muni
leggja sig ákaft fram um að telja
stjórn George W. Bush Bandaríkja-
forseta á að einbeita sér að því að
leysa Palestínuvandann strax og
stríðinu gegn Íraksstjórn lýkur.
Samin hafa verið drög að lausn sem
Bandaríkin, Rússland, Evrópusam-
bandið og Sameinuðu þjóðirnar,
„kvartettinn“ svonefndi, hafa samið
og er þar gert ráð fyrir að Palest-
ínumenn fái að stofna sitt eigið ríki
árið 2005.
En frestað hefur verið alls sex
sinnum að leggja drögin formlega
fram og ástæðurnar eru ýmsar,
m.a. vildi Bush bíða þar til þing-
kosningum væri lokið í Ísrael. Nú
er beðið eftir því að ný stjórn Pal-
estínumanna taki við völdum. Straw
sagði á þriðjudag að ekki yrði um
frekari drátt að ræða en ljóst er að
róðurinn getur orðið þungur vegna
andstöðu stjórnar Ariels Sharons í
Ísraels við allar tilslakanir. Margir
fréttaskýrendur segja að Sharon
muni aldrei samþykkja að flestar
gyðingabyggðir á hernumdu svæð-
unum verði lagðar niður. Ef þeir
hafa rétt fyrir sér verður Bush
varla að þeirri ósk sinni að sigur á
Saddam Hussein auki líkur á friði
milli Ísraela og Palestínumanna.
Enn brýnna
að leysa Pal-
estínumálið
Reuters
Þátttakandi í mótmælum gegn Íraksstríðinu fyrir skömmu í Kaíró heldur
Kóraninum hátt á loft og hrópar slagorð gegn Bandaríkjunum.
’ Og múslímaþjóðirsetja í æ ríkari máli
samasemmerki
milli þess að verjast
Ísraelum og banda-
mannahernum í
Írak […] ‘
kjon@mbl.is
Ljóst er að hart verður lagt að Bandaríkja-
stjórn að beita sér fyrir lausn á Palestínu-
vandanum, segir í grein Kristjáns Jóns-
sonar um líkleg eftirmál Íraksstríðsins.
STRÍÐ Í ÍRAK
24 FÖSTUDAGUR 28. MARS 2003 MORGUNBLAÐIÐ
TALSMAÐUR stærstu stjórnar-
andstöðuhreyfingar íraskra shíta
hefur hvatt Íraka til að búa sig
undir uppreisn gegn stjórn Sadd-
ams Husseins Íraksforseta og
hvetur jafnframt liðsmenn Íraks-
hers til að hlaupast undan merkj-
um harðstjórans.
Mohsen Hakim, talsmaður út-
laga-shítahreyfingarinnar SAIRI,
sem hefur bækistöðvar í Íran, las á
miðvikudag upp úr yfirlýsingu
sem forystumenn hinna ýmsu
írösku stjórnarandstöðuhópa sam-
einuðust um á fundi í Salaheddin
nærri Arbil á sjálfstjórnarsvæði
Kúrda í Norður-Írak á þriðjudags-
kvöld.
Hakim sagði að í yfirlýsingunni,
sem inniheldur sjö meginpunkta,
væru hersveitir bandamanna og
alþjóðasamfélagið beðin um að við-
urkenna bráðabirgðastjórn og
-þing sem stjórnarandstaðan
hyggist koma á laggirnar eftir að
stjórn Saddams hefur verið hrakin
frá völdum.
Er þeim tilmælum ennfremur
beint til bandamanna að hefja
samningaviðræður við hina tilvon-
andi bráðabirgðastjórn um af-
vopnun Íraks og undirbúning þess
að erlent herlið hverfi úr landi eins
fljótt og auðið verður.
Misvísandi yfirlýsingar
Áður hafði annar talsmaður
SAIRI, með aðsetur í Lundúnum,
lýst því yfir að samtökin hvettu
óbreytta borgara í Basra, fjöl-
mennustu borg shíta í Suður-Írak,
ekki til að efna til uppreisnar.
Sagði talsmaðurinn, Hamed al-
Bayati, þetta eftir að óljósar fréttir
bárust af því að íbúar borgarinnar
hefðu sýnt tilburði til uppreisnar,
en brezkar hersveitir sitja nú um
hana og eiga þar í átökum við her-
sveitir hollar Saddam. Sagði al-
Bayati SAIRI hafa tekið þá stefnu
að vera hlutlaus í því stríði sem nú
ætti sér stað í landinu.
Íranar loka landamærum
Talsmaður íranskra stjórnvalda
sagði í Teheran að þau myndu
koma í veg fyrir að íraskir útlaga-
shítar færu yfir landamærin frá Ír-
an til Íraks, svo lengi sem herför
bandamanna í Írak stendur.
„Við munum banna allar hern-
aðarlegar ferðir beggja deiluaðila
unz stríðinu er lokið. Landamæri
okkar eru algerlega lokuð,“ sagði
talsmaðurinn á fréttamannafundi.
Haft er eftir stjórnarerindrek-
um að vopnuð byltingarsamtök
íraskra shíta hafi á að skipa tíu til
fimmtán þúsund þjálfuðum her-
mönnum. Íranar hafa lýst yfir
hlutleysi sínu í stríðinu í Írak og
höfðu lýst því yfir áður en átökin
brutust út að þeir myndu ekki
leyfa vopnuðum íröskum stjórnar-
andstæðingum að fara yfir landa-
mærin til Íraks.
Hvatt og latt
til uppreisnar
Teheran, Dubai. AFP.