Morgunblaðið - 29.03.2003, Blaðsíða 10
KJARTAN Gunnarsson, fram-
kvæmdastjóri Sjálfstæðisflokksins,
ræddi fjármál stjórnmálaflokkanna
m.a. er hann flutti skýrslu um
flokkastarfið á landsfundi Sjálf-
stæðisflokksins í gær. Sagði hann
að andstæðingar flokksins reyndu
með reglulegu millibili að koma af
stað umræðum um fjármál stjórn-
málaflokka í því skyni að reyna að
gera fjáröflun Sjálfstæðisflokksins
og fjármál hans tortryggileg.
„Sjálfstæðisflokkurinn þarf eins
og aðrir stjórnmálaflokkar að afla
fjár til starfsemi sinnar. Stór hluti
þess fjár kemur frá flokksmönnum
með einum eða öðrum hætti – ann-
aðhvort með félagsgjöldum sem fé-
lög flokksins nota fyrir sína starf-
semi eða í gegnum styrktarmanna-
kerfið sem að verulegum hluta
rennur til flokksins sjálfs,“ sagði
Kjartan. Hann minnti á að stjórn-
málaflokkar væru bókhaldsskyldir
eins og allir þeir sem hefðu rekstur
með höndum og að skattayfirvöld
gætu hvenær sem er óskað eftir
upplýsingum úr bókhaldi þeirra.
„Hvað Sjálfstæðisflokkinn snertir
hefur bókhald hans áratugum sam-
an verið fært utan flokksskrifstof-
unnar af löggildum endurskoð-
endum.“
Kjartan sagði að það kæmi ávallt
jafnmikið á óvart að þeir flokkar
sem hefðu hvað eftir annað lýst því
yfir að þeir myndu opinbera allar
upplýsingar um fjármál sín, eins og
bæði Samfylkingin og R-listinn
hefðu gert, skyldu alltaf hverfa frá
þeim ásetningi og bera því við að
þeir gætu ekki gert það vegna þess
að aðrir flokkar gerðu það ekki.
„Hér ræður hræsnin augljóslega
ríkjum,“ sagði hann.
„Hræsnin ræður ríkjum“
FRÉTTIR
10 LAUGARDAGUR 29. MARS 2003 MORGUNBLAÐIÐ
FORYSTUMENN stjórnmálaflokk-
anna taka í samtölum við Morgun-
blaðið misjafnlega í þá hugmynd
sem Davíð Oddsson, formaður Sjálf-
stæðisflokksins, varpaði fram í fyr-
irspurnartíma á landsfundi flokksins
í gær, að banna fyrirtækjum að
styrkja stjórnmálaflokka. Þannig er
varaformaður Framsóknarflokksins
andvígur slíkri hugmynd en allir for-
ystumennirnir kalla eftir löggjöf um
starfsemi stjórnmálaflokka hér á
landi.
Davíð sagði m.a. á landsfundinum
í gær að sjálfstæðismenn hefðu ekk-
ert að fela en væru reiðubúnir að
gera tillögu um þetta ef aðrir flokkar
væru tilbúnir til þess. Davíð gagn-
rýndi einnig málflutning Samfylk-
ingarinnar um fjárreiður flokkanna.
Rifjaði hann upp að talsmenn flokks-
ins hefðu lýst því yfir fyrir síðustu
kosningar að upplýsingar um fram-
lög yrðu birtar að kosningum lokn-
um. Hið sama hefði Reykjavíkurlist-
inn gert en ekkert væri búið að
upplýsa enn um þessi framlög.
Flokkarnir taki höndum saman
Össur Skarphéðinsson, formaður
Samfylkingarinnar, sagðist í samtali
við Morgunblaðið vísa því alfarið á
bug að Samfylkingin hefði ekki opn-
að sitt bókhald.
„Svona talar maður með vonda
samvisku. Í þessari kosningabaráttu
hafa að minni hyggju komið fram
mjög ósæmilegar staðhæfingar um
fjárhagsleg tengsl stjórnmálaflokka
og jafnvel stjórnmálamanna við ein-
stök fyrirtæki og nafngreinda at-
hafnamenn. Borgarfulltrúi Sjálf-
stæðisflokksins hefur jafnvel gengið
svo langt að tala um mútur. Eina
ráðið til að hefja stjórnmálaumræðu
á Íslandi upp af þessu lágkúrulega
plani er að flokkarnir taki höndum
saman um að opna fjárreiður sínar.
Þingmenn jafnaðarmanna hafa um
það bil sjö sinnum lagt fram frum-
varp á Alþingi um opnar fjárreiður
og upplýsingaskyldu stjórnmála-
flokkanna. Jafnoft hefur þessi mað-
ur [Davíð Oddsson] andmælt frum-
varpinu og haft forgöngu um það,
ásamt Sjálfstæðisflokknum, að
svæfa það í nefnd án frekari um-
ræðu. Ísland er eina lýðræðisríkið á
Vesturlöndum sem ekki hefur sett
löggjöf um fjárreiður stjórnmála-
flokka,“ sagði Össur og minnti á að
starfshópur á vegum OECD, sem
rannsakar spillingu í aðildarlöndum
þess, hefði bent sérstaklega á að Ís-
lendingar einir fárra þjóða hefðu
vanrækt þá grundvallarskyldu að
setja svona löggjöf.
Össur sagðist hafa orðið formaður
Samfylkingarinnar við stofnun
flokksins í maí árið 2000. Hann hefði
beitt sér fyrir því að allir reikningar
frá stofnun yrðu lagðir fram og það
hefði verið gert fyrir tímabilið maí
2000 til fyrsta landsfundar í nóvem-
ber árið 2001. Reikningarnir væru
aðgengilegir á vefsíðu Samfylking-
arinnar. Fyrir stofnun flokksins, við
kosningarnar 1999, hefði hann verið
kosningabandalag fjögurra flokka
og sig minnti ekki að reikningar frá
þeim tíma hefðu verið birtir, vænt-
anlega vegna þess að engin formleg
stjórn flokksins hefði verið til staðar
og því enginn aðili með skyldu um að
leggja slíka reikninga fram.
Össur sagði þá hugmynd Davíðs
vel þess virði að skoða að banna fyr-
irtækjum að styðja stjórnmála-
flokka. Ef Davíð myndi leggja hana
fram á Alþingi myndi Samfylkingin
taka á því með jákvæðum huga.
Meginkrafan væri að opna fjárreiður
flokkanna.
Guðni Ágústsson, varaformaður
Framsóknarflokksins, sagði flokk-
inn reiðubúinn að setja löggjöf um
starfsemi stjórnmálaflokka og
tryggja eftirlit með þeirri löggjöf og
skýrar reglur. Hins vegar væri eðli-
legt að hans mati að loka hvorki fyrir
stuðning fyrirtækja né fólks við
starfsemi flokkanna.
„Okkur er mikilvægt að halda
uppi lýðræðinu í landinu og þeir sem
taka þátt í slíkum stuðningi eru að
leggja lýðræðinu og umræðunni til
fjármagn. Stjórnmálaflokkar eru
mikilvæg öfl og við megum þakka
fyrir að hafa þetta lýðræði. Við erum
lýðveldi og frjáls þjóð,“ sagði Guðni.
Hann taldi það eðlilegt að í slíka
löggjöf yrðu sett ákveðin hámörk og
viðmið á því hvenær gefa ætti upp
nöfn stuðningsaðila flokkanna. Til
greina kæmi að Ríkisendurskoðun
veitti slíkt aðhald og eftirlit. Að-
spurður hvaða reglu Framsóknar-
flokkurinn viðhefði í þessum efnum
sagði Guðni flokkinn vera í eilífri
baráttu til að halda starfseminni
uppi. Stuðningurinn kæmi úr þrem-
ur áttum; frá ríkinu, flokksmönnum
og fyrirtækjum. Allt væri þetta hóf-
legt.
Guðni sagðist geta tekið undir
gagnrýni Davíðs á málflutning Sam-
fylkingarinnar um fjárreiður flokk-
anna. „Ég vil að stjórnmálamenn
standi við orð sín. Hafi þeir barið sér
á brjóst og sagst ætla að birta sína
reikninga eiga þeir að gera það.
Annars hafa þeir orðið sér til
skammar,“ sagði Guðni.
Ekki hægt nema með lögum
Steingrímur J. Sigfússon, formað-
ur Vinstri hreyfingarinnar – græns
framboð, sagðist vera sáttur við þá
tilllögu að banna framlög frá fyrir-
tækjum. Þá yrðu á móti sett lög um
fjárstuðning við stjórnmálastarf-
semi í landinu, líkt og gert væri í ná-
grannalöndunum. Ekki myndi
standa á vinstri grænum að styðja
slíka breytingu.
„Þrátt fyrir allt skyldi maður ætla
að starfsemi stjórnmálaflokka væri
nauðsynleg fyrir lýðræðið í landinu.
Það kostar sitt að koma stefnumál-
um á framfæri í nútíma þjóðfélagi.
Við teljum einnig nauðsynlegt að
tryggja fjárstuðning við ný framboð
og setja reglur þar sem jafnræðis
yrði gætt. Kerfið má ekki ívilna um
of þeim flokkum sem fyrir eru,“
sagði Steingrímur. Varðandi þau
ummæli Davíðs Oddssonar að Sjálf-
stæðisflokkurinn væri það stór, með
um 30 þúsund meðlimi, að hann gæti
haldið sér gangandi án styrkja frá
fyrirtækjum sagðist Steingrímur
efast um að Sjálfstæðisflokkurinn
kæmist betur af en aðrir flokkar
með þessum hætti. Hann myndi
treysta sér í þá samkeppni. Stein-
grímur bætti því við að þessi um-
ræða snerti flokkinn ekki mikið,
hann hefði fyrir löngu opnað bók-
haldið og gert það opinbert á hverj-
um landsfundi. Flokkurinn hefði þá
reglu að ekki væri tekið við fram-
lögum frá einstökum aðilum hærri
en 300 þúsund krónur. Kæmu hærri
framlög væru þau gerð opinber.
Flokkarnir sitji við sama borð
Guðjón A. Kristjánsson, formaður
Frjálslynda flokksins, sagði sinn
flokk hafa verið með opið bókhald
frá upphafi og hefði því ekkert að
fela. Samkvæmt reglum flokksins
þyrfti að gefa upp nöfn þeirra sem
legðu fram meira en 500 þúsund
krónur, ekki væri gerður greinar-
munur á fyrirtækjum og einstak-
lingum í því efni. Guðjón setti spurn-
ingu við þá hugmynd formanns
Sjálfstæðisflokksins að meina ein-
göngu fyrirtækjum að styðja stjórn-
málaflokka. Í fljótu bragði mætti þó
skoða hugmyndina.
„Við höfum lagt til að bókhald
stjórnmálaflokka væri opið og settar
væru samræmdar reglur um 500
þúsund króna lágmark framlaga án
þess að tilgreint væri hvaðan þau
kæmu. Þetta teljum við ágætis reglu
en við höfum ekki svar við þessari
tillögu frá Davíð Oddssyni. Aðrir
flokkar gætu tekið okkur til fyrir-
myndar en kannski geta menn ekki
tekið sér aðgerðir lítilla en stækk-
andi flokka til eftirbreytni. Eina
krafa okkar er að flokkarnir sitji við
sama borð, ef fyrirtækin eru að
styrkja aðra flokka þá styrki þau
okkur líka,“ sagði Guðjón.
Forystumenn stjórnmálaflokka ekki sammála um að banna framlög fyrirtækja
Kalla eftir löggjöf um
starfsemi flokkanna
Guðjón A.
Kristjánsson
Steingrímur J.
Sigfússon
Guðni
Ágústsson
Össur Skarp-
héðinsson
DAVÍÐ Oddsson, forsætisráðherra
og formaður Sjálfstæðisflokksins,
gagnrýndi harðlega í fyrirspurn-
artíma ráðherra á landsfundi flokks-
ins í gær, málflutning talsmanna
Samfylkingarinnar um fjármál
stjórnmálaflokka og birtingu upp-
lýsinga um framlög til flokkanna.
„Við sjálfstæðismenn höfum ekk-
ert að fela og erum tilbúnir til þess
að standa að tillögu sem bannar fyr-
irtækjum að styðja stjórnmálaflokka
ef aðrir eru tilbúnir til þess,“ sagði
hann.
Davíð sagði að þremur dögum fyr-
ir síðustu kosningar hefði birst viðtal
við aðaltalsmann Samfylking-
arinnar, sem hefði lýst því yfir að
strax eftir kosningar yrðu birtar
upplýsingar um fjárframlög til Sam-
fylkingarinnar í þeim kosningum.
Hið sama hefðu talsmenn R-listans
gert en þetta hefðu bara verið orðin
tóm og engar upplýsignar hafi enn
verið birtar.
„Samt slá þessir aðilar sér á
brjóst og þykjast heilagri en aðrir og
kenna öðrum um að vilja ekki opna
bókhald sitt sem sýni þann stuðning
sem þeir hafa fengið,“ sagði Davíð.
Gagnrýndi Davíð einnig frétta-
menn fyrir að hafa ekki spurt Sam-
fylkingarfólk hvað sé að marka þess-
ar yfirlýsingar og um ástæður þess
að ekki hefur verið staðið við þær.
Ljóst sé að hér sé um hreina sýnd-
armennsku að ræða hjá Samfylking-
unni.
Davíð sagði einnig að þegar hann
hafi komið fram með þá hugmynd að
flokkarnir næðu samstöðu um að
banna fyrirtækjum að styðja flokk-
ana, þá hafi Samfylkingin allt í einu
ekkert viljað með málið gera.
„Jónas Kristjánsson, hinn reyndi
fjölmiðlamaður, sem ég er ekki alltaf
sammála, skrifaði á heimasíðu sína
fyrir mánuði, að það væri enn óupp-
lýst hvernig hinn mikli kostnaður
sem Samfylkingin eyddi í auglýs-
ingar fyrir síðustu kosningar var
greiddur. Þið munið að Sjálfstæð-
isflokkurinn, stærsti flokkurinn, var
í þriðja sæti yfir auglýsingakostnað
samkvæmt opinberum tölum sem
voru birtar. Það hefur ekkert verið
gefið upp hvernig þessar auglýs-
ingar [Samfylkingarinnar] voru fjár-
magnaðar,“ sagði Davíð.
„Við sjálfstæðismenn höfum ekk-
ert að fela og höfum lagt það til að ef
aðrir vilja hafa þetta svona séum við
tilbúnir til þess að standa að því að
banna fyrirtækjum að styðja flokka.
Af hverju vilja þeir það ekki? Það er
vegna þess að Sjálfstæðisflokkurinn
hefur 30 þúsund meðlimi og þeir vita
að Sjálfstæðisflokkurinn getur hald-
ið sér gangandi án styrkja frá fyrir-
tækjum. Það geta hinir ekki en samt
eru þeir alltaf að reyna að hafa fjár-
mál okkar í flimtingum. Þeir ættu að
skoða og opna sínar eigin bækur,“
sagði Davíð.
Forsætisráðherra gagnrýnir málflutning Samfylkingar um fjármál stjórnmálaflokka
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Forystumenn Sjálfstæðisflokksins, Geir H. Haarde og Davíð Oddsson, ræða saman í fyrirspurnartímanum í gær.
Reiðubúnir
að banna
framlög frá
fyrirtækjum