Morgunblaðið - 29.03.2003, Page 22

STRÍÐ Í ÍRAK
22 LAUGARDAGUR 29. MARS 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Hver viðskiptavinur okkar er einstakur
Búnaðarbankinn - fyrir þig
F
í
t
o
n
/
S
Í
A

F
I
6
3
8
1
Pirmam í Kúrdistan, 28. mars.
Nú þegar ég skrifa þessi orð get
ég heyrt í flugvélum bandamanna.
Fyrir stríðið heyrði maður ekki í
mörgum flugvélum á þessum slóð-
um. Síðan í gær heyrast hljóðin í
herþotunum hins vegar stöðugt
sem gefur til kynna að þetta stríð sé
að magnast. Hérna í Pirmam og
annars staðar í kúrdíska hluta
Íraks óttumst við ekki þessar flug-
vélar, þvert á móti: aðeins þessar
þotur og hljóðin sem þær gefa frá
sér héldu lífinu í Kúrdum undanfar-
in tólf ár.
Það er föstudagsmorgunn og
meira en vika síðan stríðið hófst.
Undanfarna daga hefur veðrið hér í
Kúrdistan og í Írak öllu verið afar
undarlegt. Þetta er í fyrsta sinn í tíu
ár sem við fáum snjókomu og slíkan
kulda. Sandstormarnir í suðurhluta
Íraks komu líka á óvart. Án alls vafa
hefur þessi veðurtíð haft áhrif á
hernaðaráætlanir manna.
Lífinu hérna svipar nú mjög til
fyrri tíma. Ég man nákvæmlega
upphaf fyrsta Persaflóastríðsins,
þ.e. daginn sem Írak gerði árás á Ír-
an (22. september 1980), og ég man
líka vel daginn sem annað Persa-
flóastríðið hófst, þegar Írak réðst á
Kúveit (1. ágúst 1990). Í hvert skipti
hugsaði ég – líkt og svo margir aðrir
– með mér að þetta yrði stutt stríð,
að það myndi aðeins vara í nokkra
daga eða vikur. Vegna svoleiðis
ályktana einkenndi ótti viðbrögð
fólks er það heyrði að stríð væri
byrjað. Síðan dembast yfir mann
fréttir og þrátt fyrir allar afleiðing-
ar stríðsins þá venst maður þessu –
en eru slík viðbrögð hugrekki? Nei,
ég myndi segja að um væri að ræða
sálfræðileg viðbrögð mannveru
[sem aðlagast aðstæðum]. Hvers
vegna bregst fólk þannig við?
Vegna þess að það hefur ekkert val!
Það gefur augaleið að íraskur al-
menningur og ekki síst Kúrdar hafa
verið bólusettir (oftar en einu sinni)
með „stríðs-mótefni“. Þetta mótefni
gerir menn ónæma fyrir óttanum
og angistinni sem fylgir stríði. Í
stuttu máli sagt veldur það hjá
manni sinnuleysi um afleiðingar
stríðsins … en það virkar hins veg-
ar ekki á börn, jafnvel þó þeim sé
gefið það. Ég minnist þess að sjá
frænda minn skjálfa af tilhugsun-
inni um stríð fyrir viku. Hann er
þrettán ára gamall og hann fékk
mótefnið þegar hann var eins árs
gamall, auk þess sem hann fékk það
í litlum skömmtum seinna meir.
Samt virkar það ekki ennþá. Ég
sagði honum að við karlarnir ættum
ekki að vera hræddir við nokkurn
skapaðan hlut.
Hann svaraði því til að hann væri
ekki hræddur en að vinir hans í
skólanum hefðu sagt hroðalegar
sögur um afleiðingar notkunar
efnavopna. Þá skildi ég að við vor-
um ekki að tala sama tungumál; að
mótefnið væri enn ekki farið að
virka á hann, og að hann hefði allan
rétt á því að vera óttasleginn. Raun-
ar varð þetta til þess að ég fann
sjálfur fyrir ótta!
Í þessum töluðum orðum finn ég
gluggana og jörðina hristast. Þetta
þýðir að loftárásir um 20 til 30 mílur
héðan eru mjög harðar. Má vænta
þess að Írakar skjóti flugskeytum
hingað? Ég er meðvitaður um að
þetta er möguleiki, og að þessi bær
væri hugsanlega skotmark þeirra;
mun fremur en margir aðrir bæir
og borgir hér. Skýin yfir okkur eru
þó sem betur fer ekki af þeirri teg-
und sem fylgir efnavopnaárás. Um
það hef ég fullvissað mig. Þetta eru
bara venjuleg ský, eðlileg í ljósi
rigningarinnar og snjókomunnar í
gær.
Ímyndaðu þér nú ef þú þyrftir að
búa við svona aðstæður. Ímyndaðu
þér ef börn þín og ástvinir þyrftu að
búa við svona aðstæður. Er það
skemmtileg tilhugsun? Næstum 25
milljónir Íraka hafa búið við þessar
aðstæður í 30 ár og bera þess merki
á sálinni.
Börnin ekki enn orðin
ónæm fyrir stríði
Ali Sindi er ráðgjafi Massouds Barzanis, annars af helstu leiðtog-
um Kúrda í Norður-Írak. Hann er skurðlæknir og var áður heil-
brigðisráðherra í heimastjórn Kúrda. Sindi hefur undanfarinn
mánuð lýst ástandinu í Írak í pistlum til vina á Vesturlöndum.