Morgunblaðið - 29.03.2003, Síða 32

32 LAUGARDAGUR 29. MARS 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
F
JÖLMENNASTI og viðamesti stjórnmála-
fundur landsmanna hófst síðdegis á
fimmtudag, þegar 35. landsfundur sjálf-
stæðismanna var settur við hátíðlega at-
höfn í Laugardalshöllinni. Venja er að
efna til slíkra funda annað hvert ár. Jafnan er leitast
við að boða þá nokkrum vikum fyrir kosningar. Með því
er tryggt, að sem flestir flokksmenn komi að því að
leggja lokahönd á kosningastefnuskrána.
Sjálfstæðismenn ganga til komandi kosninga með
vitundina um vel unnin störf í ríkisstjórnum Davíðs
Oddssonar síðastliðinn áratug. Þeim finnst ánægjuefni
að leggja verk sín undir dóm kjósenda. Hitt er ekki síð-
ur mikilvægt, að mörkuð sé stefna og framtíðarmarkið
sett hátt.
Í almennum umræðum um kosningar gætir jafnan
nokkurrar tvöfeldni. Annars vegar er þess krafist af
flokkum og stjórnmálamönnum, að þeir haldi sig við
málefni, tíundi stefnu sína og svari gagnrýni á hana
með rökum. Hins vegar er gengið að því sem vísu í fjöl-
miðlum og meðal kjósenda, að til persónulegra átaka
komi. Við hlið málefnanna eigi að ræða um einstaka
frambjóðendur og þar ber leiðtoga stjórnmálaflokk-
anna að sjálfsögðu hæst, þegar gengið er til þingkosn-
inganna.
Við setningu landsfundarins í fyrradag birtist enn,
hvers vegna Davíð Oddsson, formaður Sjálfstæð-
isflokksins, nýtur mestra vinsælda meðal íslenskra
stjórnmálamanna. Setningarræða hans á landsfund-
inum var til dæmis allt annars eðlis en Borgarnesræða
talsmanns Samfylkingarinnar, þegar þar var blásið til
kosningabaráttu.
Davíð fór yfir málefni, ræddi einstök viðfangsefni
bæði með skírskotun til fortíðar og framtíðar, og skildi
engan eftir í minnsta vafa um skoðanir sínar. Hann
flutti ekki ræðu í því skyni að ýta undir sögusagnir eða
koma illu af stað, markmið hans var að skilgreina og
skýra þróun mála og benda á skynsamlega niðurstöðu
með þjóðarhag að leiðarljósi.
x x x
Davíð Oddsson var afdráttarlaus, þegar hann boðaði
skattalækkanir á komandi kjörtímabili: Tekj
lækkar um 4%; eignarskattur hverfur; virðis
skattur á matvæli, bækur, húshitun og rafma
kostnað lækkar um helming; barnabætur hæ
2.000 milljónir; erfðafjárskattur lækkar um h
fyrstu milljónir skattfrjálsar, skattfrelsi vegn
framlaga í lífeyrissparnað eykst.
Hann sagði sjálfstæðismenn ekki hingað ti
að beinum skattahækkunum fyrir kosningar
hefðu samt lækkað skatta. Og hann bætti við
þýðir að hér er um bein loforð okkar að ræða
efnum fáum við til þess styrk. Því má treysta
nefnilega ekki aðeins umræðustjórnmálamen
fyrst og síðast athafnastjórnmálamenn.“
Var þessum orðum fagnað með dynjandi ló
þéttsetinni Laugardalshöllinni. Allir skildu s
þeirra, sem fara nú um landið undir merkjum
ingarinnar og boða samræðustjórnmál.
Samhliða þessu ótvíræða loforði um skatta
hét Davíð því, að sjálfstæðismenn myndu sty
aldraðra, öryrkja og þeirra sem treysta á góð
brigðisþjónustu og félagslega velferð. Ekki k
sjálfu sér að geta lofað nú með trúverðugum
vekjandi hætti að gera þetta hvort tveggja í s
sendurnar væri hin sterka staða ríkissjóðs.
Hvað gera stjórnmálamenn í málefnalegu
Jú, þeir grípa til dæmis til þess ráðs að skora
ing sinn í sjónvarpseinvígi í von um, að umræ
áskorunina dragi athygli frá málefnafátæktin
höfum við þegar kynnst í þeirri kosningabará
nú er háð. Davíð Oddsson var ekki með neina
leikfléttur í ræðu sinni á landsfundinum.
Hann benti með tilvitnunum í Össur Skarp
á þverstæðuna í tali hans um skattamál og Sj
isflokkinn og sagði undir lok ræðukaflans um
„Hagtæknum, sem þykja nú flest ber súr, ofb
hve íslenska þjóðin kemur vel út á alla hefðbu
mælikvarða sem notaðir eru, að þeir reyna n
sínum að hanna nýja mælikvarða til að sýna f
hinn íslenski árangur sé ekki jafngóður og er
kunnargjafar telja. Þeir tilburðir eru brosleg
engum skaða.“
VETTVANGUR
Klárir kostir á lands
Eftir Björn Bjarnason
FORMAÐUR Sjálfstæðisflokksins,
Davíð Oddsson forsætisráðherra, setti
35. landsfund Sjálfstæðisflokksins á
fimmtudaginn fyrir fullum sal í Laug-
ardalshöll. Yfirskrift landsfundarins er
„áfram Ísland“ og með henni er verið
að leggja áherslu á að haldið verði
áfram á braut athafnafrelsis, atvinnu-
uppbyggingar, skattalækkana, efna-
hagsstöðugleika, kaupmáttaraukn-
ingar, aukinnar menntunar,
nýsköpunar í atvinnulífi og velferðar á
Íslandi.
„Við getum farið úr sjöunda sæti á
listanum yfir þau lönd heims þar sem
er eftirsóknarverðast að búa, sam-
kvæmt sérstöku mati Sam-
einuðu þjóðanna, í topp-
sætin ef rétt er á málum
haldið,“ sagði forsætisráð-
herra í ræðu sinni.
Fyrir formann í stærstu
ungliðahreyfingu stjórn-
málaflokks á Íslandi er
ánægjulegt að sjá og fylgj-
ast með ríkri þátttöku ungs fólks á
landsfundinum. Ungt fólk er ekki að-
eins áberandi á fundinum sjálfum
heldur hefur það einnig tekið virkan
þátt í undirbúningi fundarins með ein-
um eða öðrum hætti. 25 málefnanefnd-
ir hafa í vetur starfað fyrir fundinn og
samið drög að ályktunum sem liggja
fyrir fundinum til umræðu og af-
greiðslu. Ungt fólk situr í stjórnum
allra þessara málefnanefnda og á
landsfundinum eru margir formenn
starfshópa úr röðum ungra sjálfstæð-
ismanna. Á sunnudag fer fram kjör til
miðstjórnar Sjálfstæðisflokksins og nú
sem endranær eru fjölmargir ungir
sjálfstæðismenn í framboði. Á síðasta
landsfundi komu 5 af þeim 11 sem
kjörnir voru í miðstjórn úr hópi ungra
sjálfstæðismanna.
Í gær voru flutt fimm erindi um
framtíð Íslands af ungu fólki. Öll er-
indin einkenndust af jákvæðni og
bjartsýni fyrir framtíð Íslands.
Menntamál voru efst á baugi í öllum
erindunum en árangur ríkisstjórn-
arinnar í menntamálum þjóðarinnar er
í raun einstakur. Áslaug Hulda Jóns-
dóttir úr Kennaraháskóla Íslands
gerði einnig gildi fjölskyldunnar og
tækifæri hennar að umræðuefni. Birg-
ir Stefánsson úr Viðskiptaháskólanum
á Bifröst fjallaði um hvaða jákvæðu
krafta frelsið leysir úr læðingi og að
það væri ungu fólkið að skapi. Heiðrún
Lind Marteinsdóttir úr Háskólanum í
Reykjavík lagði áherslu á menntun,
nýsköpun og alþjóðavæðingu. Steinunn
Vala Sigfúsdóttir úr Háskóla Íslands
ræddi um jafnrétti
í námi og Sverrir
Haraldsson úr
Háskólanum á Ak-
ureyri gerði ít-
arlega grein fyrir
framtíðartækifær-
um sjávarútvegs í
fiskeldi og lagði
áherslu á nauðsyn menntunar fyrir
sjávarútveginn.
Forsætisráðherra lagði áherslu á
menntamálin í setningarræðu sinni og
sagði meðal annars: „Góð og traust al-
menn menntun og í framhaldinu öflug
sérfræðimenntun og rannsókn-
arstarfsemi er lykillinn að velgengni
þjóðarinnar þegar til lengri tíma er
horft. Hinar miklu framfarir í mennta-
kerfinu á undanförnum árum eru því
mikið fagnaðarefni. Framlög til
menntamála hafa farið sívaxandi, Há-
skóli Íslands er að eflast og nýir, öfl-
ugir háskólar hafa komið til, sem unga
fólkið hefur tekið opnum örmum. Mun
sú samkeppni vafalaust efla Háskóla
Íslands til dáða og þar með verða öll-
um til góðs.“
Menntastefna Sjálfstæðisflokksins
byggist á fjölbreytni, frelsi og frum-
kvæði en ekki einokun, miðstýringu og
eintómri ríkisforsjá eins og önnur
stjórnmálaöfl b
hátt með þá sk
ungt fólk sem
menntun sína
Afleiðing me
ingarkennd br
stóraukið nám
Með nýrri lögg
hefur háskólau
skömmum tím
orðnir átta tal
áður. Námsleið
framhaldsnám
aukist veruleg
milli háskóla s
gæðum kennsl
endur.
Framlög til
aukin svo um m
Íslandi í saman
ópulönd. 14,5%
fara til mennta
meðaltalið í Ev
11,2%. Fjarnám
eykur aðgengi
þeirra sem búa
Íslendinga erle
Okkar kynsl
njóta ávaxta a
hefur verið lag
haldið rétt á sp
lands er björt.
treystir fólkinu
unga fólkinu. H
lengra en það
unga fólkið og
sambandi skip
fjölbreyttu tæk
menntakerfinu
veruleika verð
hver geti valið
Ungt fólk og
menntamál í öndv
Eftir Magnús Þór Gylfason
Höfundur er f
lags ungra sjá
vík / magnus@
„Menntastefna Sjálf-
stæðisflokksins
byggist á fjölbreytni,
frelsi og frumkvæði.“
STYÐJUM ÍRAKA
Louise Fréchette, aðstoðarfram-kvæmdastjóri Sameinuðuþjóðanna, fór í gær fram á að
þjóðir heims legðu 2,2 milljarða
Bandaríkjadala, um 170 milljarða
króna, til hjálparstarfs í Írak. Þar af
eiga 1,3 milljarðar dala að fara til mat-
argjafa til írasks almennings. Mat-
vælaaðstoð SÞ telur að um verði að
ræða stærstu aðgerð af þessu tagi í
sögunni, en sjá þarf 27 milljónum
manna fyrir mat á næstu vikum og
mánuðum.
Jafnframt samþykkti öryggisráð SÞ
í gær að hefja á ný kaup á matvælum,
lyfjum og öðrum nauðsynjum fyrir
olíutekjur Íraks, en 60% írösku þjóð-
arinnar hafa verið háð þessari aðstoð.
Þjóðir heims verða nú að taka hönd-
um saman til hjálpar íbúum Íraks.
Ástandið í landinu hefur verið afar
slæmt undanfarin ár undir harðstjórn
Saddams Hussein, sem hefur fremur
notað auðæfi landsins til að byggja
sjálfum sér hallir, hlaða undir pótin-
táta sína og styrkja hryðjuverkasam-
tök en að sjá almenningi fyrir nauð-
synjum. Vegna brota Saddams á
samþykktum SÞ hefur Írak verið beitt
viðskiptaþvingunum, sem hafa komið
hart niður á almenningi.
Stríðið, sem nú er háð til að koma
Saddam frá, gerir ástandið enn verra
og ekki gera írösk stjórnvöld neitt til
að auðvelda að almenningi verði séð
fyrir mat. Þegar stuðningsmenn
Saddams hafa lagt niður vopn, verður
hins vegar nauðsynlegt að koma gíf-
urlegum birgðum matar, vatns, lyfja
og annarra nauðsynja til almennings.
Í Morgunblaðinu í gær kemur fram
að beiðni hafi borizt til utanríkisráðu-
neytisins um fjárframlag til neyðarað-
stoðar vegna stríðsins í Írak. Hins
vegar hafi verið ákveðið að bíða og sjá
hvernig ástandið þróast.
Það er engin ástæða til að bíða og
sjá. Ísland á að sjálfsögðu að leggja
sitt af mörkum til þessarar aðstoðar
strax, eins og önnur aflögufær ríki.
Í Morgunblaðinu í gær kemur auk-
inheldur fram að bæði Rauði krossinn
og Hjálparstarf kirkjunnar hafi opnað
söfnunarsíma sína og -reikninga
vegna aðstoðar við Írak. Það er sama
hvaða skoðun menn hafa á hernaðar-
aðgerðum í Írak, ekki fer á milli mála
að íraska þjóðin þarfnast aðstoðar.
Menn getur greint á um hvort réttlæt-
anlegt hafi verið að færa þær fórnir til
skamms tíma, sem stríðið í landinu
hefur óhjákvæmilega í för með sér, í
þágu þess að stöðva harðstjórn og
dráp Saddams Hussein og stjórnar
hans um alla framtíð. En allir hljóta að
geta verið sammála um að íraska þjóð-
in þarfnast hjálpar og mun gera það á
næstunni. Við ættum því öll að láta
eitthvað af hendi rakna til að íslenzkar
hjálparstofnanir geti veitt þá aðstoð,
sem nú er kallað eftir.
Eins og Louise Fréchette benti hins
vegar á á blaðamannafundi í New
York í gær er kreppan í Írak aðeins
viðbót við þau mörgu aðkallandi
vandamál, sem við blasa í heiminum.
Víða annars staðar líður fólk hungur
og skort og aðstoð við þau svæði má
ekki líða fyrir það að athygli heimsins
beinist nú að Írak.
ÁBYRGÐ OG UPPLÝSING
Margir hafa haft áhyggjur af nei-kvæðri ávöxtun lífeyrissjóð-
anna á síðustu misserum eins og fram
kom í grein um viðbótarlífeyrissparn-
að hér í blaðinu sl. miðvikudag. Enda
er mikið í húfi fyrir þá sem í sjóðina
greiða á tímum slíkra niðursveiflna,
ekki síst þá sem óðum nálgast þann
aldur að þurfa á lífeyrisgreiðslum að
halda.
Ekki er svo ýkja langt síðan al-
menningur fór að safna viðbótarlíf-
eyri hér á landi með markvissum
hætti og nýta sér þann möguleika
sem þar gefst til að búa í haginn fyrir
framtíðina. Þau fyrirtæki sem tekið
hafa að sér vörslu fjármuna þessa
fólks bera því eðlilega mikla ábyrgð
gagnvart viðskiptavinum sínum þeg-
ar að því kemur að kynna þeim kosti
slíkra sparnaðarleiða með raunsæj-
um hætti, eðli ávöxtunar verðbréfa og
þá áhættu sem henni fylgir. Einnig
ber að líta til þess að þar sem stutt er
síðan hlutabréfamarkaður tók hér til
starfa er reynsla hins almenna borg-
ara af þeim miklu sveiflum sem þar
geta orðið enn tiltölulega lítil. Góð
ávöxtun á hlutabréfum á þeim árum
uppsveiflu er einkenndu upphaf
hlutabréfaviðskipta hér ýtti óneitan-
lega undir öryggistilfinningu lífeyris-
greiðenda, en veldur um leið því meiri
vonbrigðum þegar samdráttur verð-
ur, svo sem á erlendum hlutabréfum,
með þeim afleiðingum að ávöxtunin
minnkar eða verður jafnvel neikvæð.
Nú þegar þetta nýja kerfi sparnað-
ar hefur gengið í gegnum bæði upp-
sveiflu og niðursveiflu má segja að
tímabært sé að læra af reynslunni.
Gera verður þá kröfu að sjóðirnir taki
skilyrðislaust mið af þeim ramma
sem þeim hefur verið settur varðandi
hlutföll í samsetningu eigna. Eins og
fram kom í fyrrgreindri umfjöllun er
töluverður munur á ávöxtunarmögu-
leikum og áhættu tengdum hlutabréf-
um og skuldabréfum; sem fjárfest-
ingarmöguleikar hæfa þau ólíkum
tímum í efnahagslífinu og því er mik-
ilvægt að hafa fjárfestingar sjóðanna
rétt saman settar. Þar var þó jafn-
framt bent á að lífeyrissparnaður er
langtímasparnaður og að sveiflur í
verði verðbréfa jafnast yfirleitt út
þegar til lengri tíma er litið.
Samt sem áður verður ekki litið
framhjá þeirri staðreynd að yngra
fólk hefur mun meira svigrúm til að
taka áhættu með ávöxtun lífeyris síns
en þeir sem eldri eru. Það er því ekki
einungis skylda lífeyrissjóðanna að
ávaxta fé allra aldurshópa með sem
öruggustum hætti, heldur bera þeir
einnig mikla ábyrgð þegar að því
kemur að upplýsa viðskiptavini sína
um kosti og galla ólíkra ávöxtunar-
leiða. Þeim ber m.ö.o. að meta stöðu
hvers og eins með tilliti til hagsmuna
hans sem einstaklings svo sveiflur á
borð við þær sem nú hafa verið að
koma í ljós, komi fólki ekki í opna
skjöldu og verði þess valdandi að trú
á gildi slíkra framtíðarfjárfestinga
rýrni.