Morgunblaðið - 29.03.2003, Qupperneq 33

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 29. MARS 2003 33
ÞAÐ er „gam-
aldags og ógeð-
felld“ kosninga-
barátta að
halda að menn
kaupi fólk til
fylgis við sig
með lof-
orðaskvaldri í
tölum.
Þessi orð
komu upp í hugann undir ræðu
forsætisráðherra meðan hann
fleygði loforðum um skatta-
lækkanir eins og konfekti yfir
landsfund sjálfstæðismanna.
Milljarður hér, milljarður þar,
milljarðar alls staðar. Á dauða
mínum átti ég fremur von en
því að Davíð Oddsson gripi til
þeirra „gamaldags og ógeð-
felldu“ aðferða sem lýst er í
ofangreindri tilvitnun. Ástæðan
er sú, að sá sem þar varaði svo
sterklega við því ábyrgðarleysi
sem fælist í atkvæðakaupum
fyrir almannafé hét – þá eins
og nú – Davíð Oddsson.
Kosningaveisla í Laugardal
Formaður Sjálfstæðisflokks-
ins lét þessi orð falla 17. apríl
1999, í viðtali við Kolbrúnu
Bergþórsdóttur, í dagblaðinu
Degi. Landsfundarræða hans í
Laugardalshöllinni á fimmtu-
dagskvöldið er líklega eins-
dæmi í íslenskri stjórn-
málasögu.
Hann sneri landsfundi sjálf-
stæðismanna upp í dýrustu
kosningaveislu Íslandssög-
unnar þar sem allir réttirnir
voru skattalækkanir, mismun-
andi fram reiddar. Og sá kann
nú að halda veislu! Fyrst var
það aðalréttur upp á 4%
skattalækkun á línuna. Svo
skellti hann á borðið óvæntum
aukarétti sem var helmings-
lækkun á virðisaukaskatti á
mat, bækur og ýmislegt fleira.
Ábætirinn var hnallþóra smurð
með auknu skattfrelsi vegna
lífeyrissparnaðar. Með kaffinu
kom svo afnám eignaskatts í
súkkulaðihjúp. Namm namm.
Þegar menn lágu stynjandi á
meltunni um alla Laugardals-
höll gaukaði formaðurinn að
þeim litlu staupi og þeir sem
tæmdu það urðu vel hreifir af
drjúgri lækkun á erfða-
fjárskatti.
Meltingartruflanir byrja
tæpast fyrr en menn fara að
greiða veisluhöldin. Þau verð-
leggur hinn gjafmildi kokkur á
16 milljarða nettó. Þá er ekki
allt reiknað. Í ályktunum sem
liggja fyrir er líka lofað ótekju-
tengdum barnabótum, afnámi
tekjutengingar lífeyr-
isgreiðslna og niðurfellingu á
obba stimpilgjalda. Verði þau
loforð líka uppfyllt leggja þau
sig á 10–15 milljarða í viðbót.
Ja, hafi einhver maður skipt
um ham og breyst úr ábyrgð-
arfullum stjórnmálamanni í
pólitískan veitingastjóra, þá
sáu menn það gerast í Laug-
ardalshöllinni á fimmtudag.
Hugsanleg jöfnunarleið
Það er út af fyrir sig gleði-
efni, að forystumenn rík-
isstjórnarinnar, bæði Davíð og
Halldór, telji að á næsta kjör-
tímabili verði hægt að ráðast í
kjarabætur sem má verðleggja
brúttó á liðlega 20 milljarða.
Það verður hins vegar að gera
með ábyrgum hætti. Það gera
menn ekki eins og þeir séu
staddir á pólitísku bögglaupp-
boði, heldur með tilliti til stöð-
unnar í efnahagsmálum. Rang-
lega tímasettar skattalækkanir
geta leitt til enn frekari hækk-
ana á gengi og vöxtum, sem
geta í senn hirt kjarabæturnar
aftur til baka, og leitt til að út-
flutningsgreinar koma enn verr
en ella undan vetri, þegar stór-
framkvæmdum á næsta kjör-
tímabili lýkur.
Það skiptir því höfuðmáli
hvernig því sem til skiptanna
er, 20 milljörðunum sem rík-
isstjórnin talar um, er varið.
Fyrir Samfylkinguna skiptir
mestu að það sé gert á grund-
velli jafnaðar. Í kosningaveislu
Davíðs fá hins vegar ekki allir
sama skammt af öllum rétt-
unum. Flöt lækkun á tekju-
skatti gagnast ekki þeim allra
tekjulægstu, sem greiða engan
eða lítinn skatt. Þeir sem hafa
hæstar tekjur, fá hins vegar
stærstar upphæðir í sinn hlut.
Þessi leið dregur því ekki úr
bilinu milli þeirra verst og best
settu í samfélaginu.
Það er hins vegar ástæða til
að skoða vel hugmyndir um
lækkun á virðisaukaskatti á
matvæli og bækur. Þær hafa
mun meiri jöfnunaráhrif í för
með sér en flöt lækkun á tekju-
skatti. Umtalsverður hluti af
ráðstöfunarfé lágtekjufólks fer
í nauðþurftir eins og matvæli
og hlutfallslega mun hærri en
hjá þeim sem hafa rúmar
tekjur. Slík lækkun gagnast því
vel barnafólki með lágar
tekjur, öryrkjum og öldruðum,
sem ekki hafa mikið meira úr
að spila en bætur Trygg-
ingastofnunar. Í reynd má
segja að allir njóti þessarar
leiðar, en þeir njóta hennar
best sem hafa minnst til ráð-
stöfunar. Þetta er því ein
þeirra skattalækkunarleiða,
sem Samfylkingin hefur verið
að skoða, eins og kom fram í
grein Margrétar Frímanns-
dóttur, varaformanns Samfylk-
ingarinnar, í Morgunblaðinu
fyrir skömmu.
Kúvending Davíðs
Davíð Oddsson sagði líka í
viðtalinu í Degi 17. apríl 1999:
„Ég vil að menn lýsi að-
alstefnumálum, meginaðferða-
fræði, meginviðhorfum og út
frá því geti kjósendur dregið
ályktanir.“
Þetta var því miður ekki að
finna í ræðu hans, ef frá er tal-
in málsvörnin fyrir stríðið í
Írak sem framkvæmdastjóri
flokksins hafði fyrr um daginn
lýst sem eins konar hreins-
unaraðgerð.
Það þótti mér miður. Ég er
sammála þeim Davíð sem fyrir
fjórum árum sagði að kosn-
ingabarátta ætti að snúast um
meginmál en ekki gamaldags
loforðaskvaldur, þar sem
stjórnmálamenn ota almannafé
að kjósendum til að kaupa at-
kvæði.
Menn eiga ekki að lofa meiru
en þeir geta staðið við.
Kúvending
á kosn-
ingaári
Eftir Össur Skarphéðinsson
Höfundur er formaður Samfylk-
ingarinnar.
„Ég er sammála þeim
Davíð sem fyrir fjórum
árum sagði að kosn-
ingabarátta ætti að snú-
ast um meginmál en …“
uskattur
auka-
agns-
ækka um
helming og
na viðbótar
il hafa lof-
, en þeir
ð: „Það
a, sem við
a. Við erum
nn heldur
ófataki í
neiðina til
m Samfylk-
alækkanir
yrkja stöðu
ða heil-
kæmi af
og traust-
senn. For-
öngstræti?
a andstæð-
æður um
nni. Þessu
áttu, sem
ar slíkar
phéðinsson
jálfstæð-
m skattana:
býður svo
undna
ú í öngum
fram á að
rlendir ein-
gir en gera
Í ræðu sinni vék Davíð Oddsson að hinni miklu
breytingu undanfarinna ára, að undir forystu sjálf-
stæðismanna í ríkisstjórn hefði opinbert vald verið not-
að til að draga úr því sjálfu. Þannig hefði nýlega verið
höggvið á beinlínu stjórnmála inn í bankakerfið. Með
lækkun skatta væri fé ekki fært í hendur stjórnmála-
manna og embættiskerfis heldur yrði áfram til ráðstöf-
unar fyrir fólkið sjálft, sem aflar þess. Þar með yrði
enn dregið úr forræði stjórnmálamannanna.
Bar hann saman skuldalækkun ríkissjóðs og ellefu-
földun skulda Reykjavíkurborgar samhliða skatta-
hækkunum R-listans og sagði: „Það er ekki lítið afrek
umræðustjórnmálamanna að auka skuldir sveitarfé-
lagsins sem þeim er trúað fyrir ellefufalt á átta árum, á
meðan athafnastjórnmálamenn sem búa við sama ár-
ferði, lækka ríkisskuldir og lækka skatta og boða enn
frekari skattalækkun fái þeir stuðning fólksins til frek-
ari verka. Hitt hefur aldrei brugðist, að vinstri stjórn
hefur á augabragði breytt kjörseðlum í skattseðla hafi
hún fengið tækifæri til.“
Undir lok ræðu sinnar sagði Davíð: „Við erum að
segja við þá sem hlusta og ætla að láta málefnin ráða
afstöðu sinni í vor að kostirnir séu klárir og því ætti
valið að vera auðveldara en stundum áður.“
x x x
Við hinn mikla málefnaþunga í setningarræðu Dav-
íðs Oddssonar bætast síðan ályktanir landsfundarins í
einstökum málaflokkum. Á vettvangi Sjálfstæð-
isflokksins vinna sérstakar málefnanefndir að því í að-
draganda landsfundar að semja drög að þessum álykt-
unum. Þær hafa undanfarna daga verið aðgengilegar
öllum á vefsíðu flokksins, www.xd.is. Á fundinum
sjálfum er rætt um ályktanirnar í málefnahópum og
geta fundarmenn ákveðið setu í þeim eftir áhugasviði
sínu. Þá fjallar fundurinn um sérstaka stjórn-
málaályktun, en kosið er í stjórnmálanefnd á fundinum
til að móta hana. Að lokinni meðferð í málefnahópunum
eru allar ályktanir bornar undir fundinn sjálfan til sam-
þykktar.
Um ellefu hundruð manns eiga rétt til setu á lands-
fundi Sjálfstæðisflokksins eða álíka margir og haft er
samband við til að komast að niðurstöðu um viðhorf al-
mennings í vandaðri skoðanakönnun. Fólk úr öllum
starfsgreinum, á öllum aldri og frá öllum byggð-
arlögum sækir fundinn. Hann er því einstæður þver-
skurður af íslensku þjóðfélagi og endurspeglast það að
sjálfsögðu í störfum og ályktunum fundarins.
Landsfundurinn og aðferðir á honum til að komast
að niðurstöðu eru í hróplegri andstöðu við þá kenningu
andstæðinga Sjálfstæðisflokksins, að þar ráði sérhags-
munir ferðinni og viðleitni til að koma til móts við
þröng viðhorf einhverra hópa eða einstaklinga.
Undir lok fundarins, síðdegis á sunnudegi, ganga all-
ir fundarmenn að kjörkössum með atkvæðaseðla með
nafni þess, sem þeir kjósa formann flokksins og síðan
varaformann. Kosningin er óbundin og rita má nafn
þess, sem hver og einn ákveður. Lýðræðislegri háttur
við val á flokksformanni er vandfundinn.
x x x
Einkenni landsfunda er, að enginn getur í raun sagt
fyrir um, hvað vekur mesta athygli í fjölmiðlum af því,
sem þar er sagt eða samþykkt. Fyrir nokkrum árum
urðu til dæmis starfsmenn ríkisútvarpsins svo upp-
næmir yfir aukasetningu í einhverri ályktun um að
selja bæri rás 2, að ætla mátti af því að hlusta á RÚV
eftir fundinn, að ekkert annað markvert hefði gerst á
honum.
Oft dregur til tíðinda í atkvæðagreiðslum út af ein-
hverju einföldu og skýru atriði, sem skiptir fundinum í
fylkingar. Þegar hiti verður í umræðum á fundinum
dettur allt í dúnalogn en þess á milli nota menn gjarnan
tækifærið til að spjalla við samherja.
Landsfundur Sjálfstæðisflokksins er öflugt tæki í
þágu sjálfstæðismanna, af því að þeir bera virðingu
fyrir skoðunum hver annars og vilja að flokkur sinn
starfi og móti stefnu sína á lýðræðislegum forsendum.
Þeir sætta sig ekki við valdsmenn, sem fara ekki að
öðrum leikreglum en hannaðar eru í kringum þá. Þeir
vilja, að kostirnir séu klárir og komist að niðurstöðu
fyrir opnum tjöldum.
sfundi
bjorn@centrum.is
MIKLAR breytingar hafa
orðið á skattbyrði ein-
staklinga og fyrirtækja,
þ.e. til lækkunar, á þeim
tólf árum sem Sjálfstæð-
isflokkurinn hefur verið í
ríkisstjórn. Nú bregður svo
við að Samfylkingin, sem
hefur gagnrýnt skatta-
lækkanir ríkisstjórn-
arinnar, telur að skattar
hafi verið hækkaðir. Nú skal öllum brögðum
beitt þegar kosningar eru á næsta leiti, að
svart verði hvítt og öfugt. Sannleikurinn er
aukaatriði hjá þessu fólki.
Beinar afleiðingar þessara skattalækkana
eru þær að hagvöxtur hefur aukist verulega,
ný störf orðið til, lífskjör í landinu stórbatnað
og kaupmáttur ráðstöfunartekna (tekjur eftir
skatta) hafa aukist um 33% frá árinu 1994.
Hvaða skattar hafa lækkað?
1. Tekjuskattshlutfall, sem var 32,8% árið
1990 þegar vinstrimenn voru í stjórn hefur
lækkað um 7% í 25,7%
2. Virðisaukaskattur á matvæli var lækk-
aður árið 1994 úr 24,5% í 14%, sem var gíf-
urleg kjarabót.
3. Aðstöðugjald á fyrirtæki var fellt niður
árið 1993.
4. Tekjuskattur fyrirtækja, sem var 50% ár-
ið 1991, hefur verið lækkaður í 18%, en skatt-
tekjur ríkisins vegna þessa skatts hafa samt
tvöfaldast.
5. Húsaleigubætur eru nú skattfrjálsar.
6. Persónuafsláttur er að fullu millifær-
anlegur á milli hjóna.
7. Skattafrádráttur hefur verið hækkaður
vegna viðbótarlífeyrissparnaðar úr 4% í 8% af
launum.
8. Eignaskattar hafa verið lækkaðir um
helming úr 1,2% í 0,6%.
9. Sérstakur eignaskattur hefur verið felld-
ur niður.
10. Mörg sveitarfélög hafa lækkað fast-
eignaskatt af öldruðum og öryrkjum verulega.
11. Sérstakur tekjuskattur hefur verið
lækkaður úr 7% í 5%.
12. Frítekjumark hefur stórhækkað hjá
þeim sem njóta barnabóta, svo og vegna eign-
arskatta og sérstaks tekjuskatts.
Þrátt fyrir allar þessar skattalækkanir hafa
skatttekjur ríkissjóðs aukist vegna árlegrar
aukningar hagvaxtar, sem hefur orðið til þess
að lífskjör í landinu eru orðin með þeim bestu,
sem þekkjast í heiminum.
Vinstri stjórn er ávísun
á skattahækkanir
Reynslan af vinstri stjórnum er skýr, aukin
útgjöld, skuldasöfnun og hækkun á sköttum.
Það er hjákátlegt að hlusta á talsmenn Sam-
fylkingarinnar tala um framangreindar
skattalækkanir sem skattahækkanir. Kannski
er verið að meina skattahækkanir
R-listans í Reykjavík, sem að auki hefur
margfaldað skuldir borgarinnar með ljós-
hraða. Þetta er fólkið sem vill taka við og segir
„nú get ég“ en það má ekki gerast.
Svona í framhjáhlaupi er rétt að halda því til
haga, að talsmaður Samfylkingarinnar, sem
gefur sig út fyrir að vera talsmaður jafnréttis
kynjanna, að þegar hún fór úr stóli borg-
arstjóra lagði hún til að karlmaður tæki við
starfinu. Svona er jafnréttið í reynd hjá Sam-
fylkingunni.
Sjálfstæðis-
flokkurinn hefur
lækkað skatta
Eftir Gunnar I. Birgisson
Höfundur er alþingismaður.
„Reynslan af vinstri
stjórnum er skýr, auk-
in útgjöld, skuldasöfn-
un og hækkun á
sköttum.“
boða þótt þau fari ekki
koðun sína innan um
hefur getað aukið
með auknu valfrelsi.
enntastefnunnar er bylt-
reyting til batnaðar og
msframboð fyrir ungt fólk.
gjöf um háskólastigið
umhverfið gjörbreyst. Á
a eru háskólar landsins
sins en þeir voru þrír
ðum hefur fjölgað,
á háskólastigi hefur
ga og jákvæð samkeppni
skilar sér í auknum
lu og þjónustu við nem-
menntamála hafa verið
munar og eru nú hæst á
nburði við önnur Evr-
% útgjalda hins opinbera
amála hér á landi en
vrópusambandinu er
m hefur verið eflt sem
i fólks að námi, einkum
a á landsbyggðinni og
endis.
lóð og börn okkar munu
f þeirri velferð sem nú
gður grunnur að verði
pilunum. Framtíð Ís-
. Sjálfstæðisflokkurinn
u í landinu og ekki síst
Hann gengur í raun
og leggur traust sitt á
g menntun þess. Í því
ptir mestu máli að hin
kifæri og valfrelsið í
u sem nú er orðið að
ði varðveitt þannig að
ð sér menntun við hæfi.
vegi
formaður Heimdallar, fé-
álfstæðismanna í Reykja-
@xd.is.