Morgunblaðið - 29.03.2003, Side 48

48 LAUGARDAGUR 29. MARS 2003 MORGUNBLAÐIÐ
BRÉF
TIL BLAÐSINS
Kringlunni 1 103 Reykjavík
Sími 569 1100

Símbréf 569 1329
Netfang bref@mbl.is
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók er varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt t i l að ráðstafa efninu þaðan, hvort
sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu efni
ti l birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.
ÞAÐ hefur vakið athygli mína að und-
anförnu að til eru sérstakar reglur um
verðmerkingar útstillinga í gluggum.
Meira að segja hefur einhver
bírókrati það að atvinnu að gera
könnun á hvernig þessum málum er
háttað hjá verslunum. Er í fréttatil-
kynningum bírókratans og stofnunar
hans til fjölmiðla, sem settar eru fram
til að sýna að þar fari einhverskonar
starfsemi fram, talað um „ástand
verðmerkinga í sýningargluggum“.
Ja, það er meira ástandið. Mann setur
hljóðan og á illt með svefn. Við neyt-
endur hljótum að vera í stórhættu.
En að öllu gamni slepptu þá furðar
maður sig á þessum lögum. Ef Sam-
keppnisstofnun hefur ekkert annað
að gera hlýt ég að taka undir þau
sjónarmið sumra að hún sé óþörf.
Hvers vegna þurfa verslunareigend-
ur að verðmerkja vörur sem þeir hafa
til sýnis í gluggum? Rökin í lögunum
eru þau að það sé til að auðvelda neyt-
endum að gera verðsamanburð. Hví-
lík rökleysa. Af hverju þurfa að vera
til lög um það. Lög eiga að vera sett
fram af illri nauðsyn, engu öðru.
Ef verslanir telja sig vel settar í
verðsamanburði hljóta þær að mega
auglýsa slíkt sé það raunin, enda mik-
il samkeppni um að ná viðskiptum
neytenda til sín. En að knýja það fram
með lögum er dæmi um offramleiðslu
laga og reglna. Hvar eru þá lögin um
að verð skuli koma fram í auglýsing-
um?
Í mörgum tilvikum eru gluggaút-
stillingar listaverk. Sérstök leið til að
höfða til ákveðinna tilfinninga, þó sér-
staklega fagurfræðilegra. Sýningar-
gluggar verslana eru andlit þeirra út
á við, sem í raun gætu verið málverk á
vegg eða slíkt.
Hlutverk gluggans er að vekja
áhuga minn um það sem fyrir innan
er, kryddið sem kemur mér á bragðið.
Hvort ég síðan læt slag standa og fer
inn í verslunina er mitt mál. Viðskipt-
in fara síðan ekki fram nema báðir að-
ilar telji sig hafa hag af þeim. Sektir
og annar kostnaður lendir á neytend-
um, engum öðrum. Látum skynsem-
ina ráða.
SIGMUNDUR
SIGURGEIRSSON,
Fagurgerði 8, Selfossi.
Furðulegar reglur
Frá Sigmundi Sigurgeirssyni
ÞAÐ vöknuðu spurningar við lestur
bókar sem ég fékk lánaða á bókasafn-
inu: Ríkir Íslendingar. Hverjir eru
200 ríkustu menn landsins? Eftir Sig-
urð Má Jónsson.
1. Hvernig er hægt að sópa saman
þessum auði hjá ekki fjölmennari þjóð
á ekki lengri tíma?
2. Hverjar eru helstu auðsupp-
spretturnar?
3. Hvað af þessum afrakstri er
fengið frá auðlindum þjóðarinnar?
4. Hvað er komið sem hagnaður af
rekstri fyrirtækja?
5. Hvað er orðið til við gengisbreyt-
ingar?
6. Hve stór hluti er álagning versl-
unarinnar á innflutning til landsins?
Svör óskast við þessum spurning-
um frá þeim sem þessi mál þekkja.
Í flestum fjölskyldum á Íslandi eru
einn eða fleiri sem eru fórnarlömb
áfalla, sem rekja má til slysa, veikinda
eða aðgerða opinberra aðila. Allir
reyna að hjálpa sínu fólki í erfiðleik-
um sem best þeir geta og við eigum
frábæra heilbrigðisstétt sem vinnur
verk sín vel.
Hin manngerðu áföll eru mörg af-
leiðingar vaxtaokursins sem viðgeng-
ist hefur svo árum skiptir og er að
sumu leyti falið í formi verðbóta sem
hlaðast á lán sem fólk hefur tekið til
fjárfestinga og á lán sem það hefur
neyðst til að taka þegar hengingarólin
fer að herða að.
„Frjálshyggjan“ eins og henni er
beitt virkar líkt og þegar minkur
kemst inn í hænsnabú! Fyrir 12 árum
var bjartsýni ríkjandi um að reglu
yrði komið á fjármálastjórn á Íslandi
þegar vaskir menn sem þjóðin bar
mikið traust til tók við stjórnartaum-
unum. Og það hefur gengið vel efna-
lega á Íslandi þessi sl. 12 ár.
Landsmenn eru vinnusamir og
verkhyggnir svo af ber enda er auð-
sköpun með því mesta sem þekkist og
miðað við höfðatölu sú langmesta í
heiminum. Á Íslandi gætu t.d. allir
búið í eigin húsnæði ef allt væri með
felldu og þjóðvegur 1 að miklum hluta
3–4 akreinar o.s.frv.
En þar brugðust hinir nýju stjórn-
arherrar því arðinum hefur sjálfsagt
aldrei verið eins misskipt og sl. 12 ár.
Það virðist sem hér hafi orðið til tvær
stéttir í landinu. Í annarri er „hið
vinnandi fólk“ sem vinnur myrkranna
á milli til að standa í skilum með af-
borganir og vexti af lánum og halda
haus því menn reyna að bera sig
mannalega í lengstu lög. Og svo er
það „yfirstéttin“ sem fleytir rjómann.
Oft er þessi auður tilkominn af vaxta-
okrinu, braski með kvóta, aðstöðu til
að nota kerfið sér til framdráttar og
ekki síst með álagningu á innfluttan
varning. Hvernig væri að vinna að
breytingum á ríkjandi ástandi?
Við Íslendingar erum svo ótrúlega
auðug þjóð.
Fyrst er að nefna mannauðinn sem
býr í genunum og okkur ber að rækta.
Þá eru það fiskimiðin sem okkur
ber að vernda.
Landgrunnið með lítt rannsökuð-
um auðlindum sem við eigum sjálf.
Blessað landið okkar með öllum
þess gæðum og sem okkur ber að
skila til barna okkar í ekki verra
ástandi en við tókum við því.
Og við þessir kvartmilljón Íslend-
ingar ættum að hafa vit á að búa að
okkar í sátt og samlyndi en vera ekki
að leika í „stórfiskaleik“ með fjöregg
þjóðarinnar, það gæti brotnað í þeim
leik.
Þessi hugleiðing er sú fyrsta af
nokkrum þar sem reynt verður að
brjóta umfjöllunarefnið til mergjar.
SVAVAR GUÐNI GUNNARSSON,
Borgarhrauni 21, Hveragerði.
sgg@ismennt.is
Hverjir græða á
hverjum og hvernig?
Frá Svavari Guðna Gunnarssyni
kennara