Morgunblaðið - 02.04.2003, Page 1




  

  
  
 



    


 

     !  #

#

 

   
 
HVALVEIÐAR í vísindaskyni gætu hafizt í ár
eða á næsta ári. Íslenzk stjórnvöld munu kynna
áætlun um veiðar á 250 hvölum á tveggja ára
tímabili fyrir vísindanefnd Alþjóðahvalveiði-
ráðsins á ársfundi þess í vor. Við inngöngu Ís-
lands í hvalveiðiráðið á ný öðlumst við rétt til
hvalveiða í vísindaskyni án þess að ráðið geti
stöðvað þær, en veiði- og rannsóknaáætlun ber
engu að síður að kynna á vettvangi ráðsins.
Samkvæmt fyrirliggjandi áætlun gætu veiðar
á 100 hrefnum, 100 langreyðum og 50 sandreyð-
um hafizt að einhverju marki á þessu ári, en ein-
hverja mánuði gæti tekið að gera klárt fyrir
hvalavertíð eftir að ákvörðun liggur fyrir.
Árni M. Mathiesen sjávarútvegsráðherra
segir markmiðið með þessum veiðum að afla
upplýsinga um þátt hvala í lífríki sjávarins, en
rannsóknirnar munu meðal annars beinast að
fæðunámi hvala, útbreiðslu, fjölda, samspili við
aðrar lífverur í sjónum og erfðatengslum.
Nú liggja fyrir þær upplýsingar úr nýjustu
hvalatalningum að í hrefnustofninum við Ísland
séu um 44.000 dýr og sé ekki um marktæka
aukningu að ræða frá fyrri talningum. Nokkur
aukning hefur þó orðið fyrir Norðurlandi.
Fjölgun á langreyði og hnúfubak
Langreyðar eru nú taldar um 24.000 á svæð-
inu umhverfis landið og er þar um marktæka
aukningu að ræða. Loks hefur hnúfubak fjölgað
mikið, en hann var orðinn mjög sjaldgæfur
vegna ofveiði fyrir um einni öld. Frá því á átt-
unda áratugnum hefur honum fjölgað um 11%
árlega. Engar hvalveiðar hafa verið stundaðar
hér við land frá árinu 1989, en þá voru veiddar
68 langreyðar í vísindaskyni. Veiðar í ábata-
skyni voru bannaðar tímabundið frá og með
árinu 1986. Aðspurður hvenær þessar veiðar
gætu hafizt segir sjávarútvegsráðherra að beðið
verði viðbragða Alþjóðahvalveiðiráðsins á árs-
fundi þess í júní. Þá sé tímabært að taka ákvörð-
un um upphaf veiðanna.
Kristján Loftsson, forstjóri Hvals hf., segir
enga þörf á því að bíða eftir viðbrögðum Al-
þjóðahvalveiðiráðsins. Íslendingar hafi sem full-
gildur aðili að ráðinu óskoraða heimild til að
hefja veiðar í vísindaskyni. Eina skilyrðið er að
ráðinu sé kynnt áætlunin, en það hafi enga lög-
sögu til að koma í veg fyrir veiðarnar. Ekki ligg-
ur fyrir hvernig veiðarnar verða fjármagnaðar
né heldur hvernig afurðunum verður ráðstafað.
Hvalveiðar gætu hafizt í ár
Áætlun um veiðar á 250 hvölum í vísindaskyni verða kynntar Alþjóðahvalveiðiráðinu í vor

Áætlun/6
Stríð í Írak: „Hamar- og steðjaaðferð í tærustu mynd“ 
Líkur á að Írakar eigi sök á mannfalli meðal óbreyttra borgara 15/18
STOFNAÐ 1913 90. TBL. 91. ÁRG. MIÐVIKUDAGUR 2. APRÍL 2003 PRENTSMIÐJA ÁRVAKURS HF. mbl.is
Hersveitir Breta og Bandaríkja-
manna geta búist við frekari áföllum
og harðri mótspyrnu Lýðveldisvarð-
arins, úrvalssveita Íraka, er þeir
sækja í átt að höfuðborginni. Þetta
mat kom fram í máli Jacks Straws,
utanríkisráðherra Bretlands, í gær.
Straw lagði áherslu á að banda-
menn myndu „losa heiminn við
ruddalega einræðisherrann“ í Bagd-
ad vegna þess að hann væri sem „ör
á samvisku heimsins“.
Fréttir í gærkvöldi hermdu að
þungar loftárásir væru gerðar suður
af höfuðborginni en færri sprengjur
hefðu fallið í Bagdad sjálfri en und-
anfarna daga. Hyggjast bandamenn
freista þess að veikja mjög varnir úr-
valssveitanna áður en herförin til
Bagdad hefst. Engar vísbendingar
hafa borist um að það kunni að ger-
ast á allra næstu dögum.
Á sama tíma og Saddam forseti
hvatti til „heilags stríðs“ gegn
bandamönnum bárust fréttir af frek-
ara mannfalli í röðum óbreyttra
borgara í Írak. Yfirmaður sjúkra-
hússins í bænum Hilla, um 80 km
suður af Bagdad, sagði í gær að alls
hefðu 48 óbreyttir borgarar fallið í
loftárásum bandamanna nærri bæn-
um. 33 hefðu fallið í gærmorgun en á
mánudag hefði 15 manna fjölskylda
fallið er bandamenn skutu flugskeyti
á bifreið sem fólkið var í. Frétta-
menn sáu lík fallinna og hittu mann
einn sem kvaðst hafa misst konu
sína, sex börn, föður sinn, móður,
þrjá bræður sína og konur þeirra í
árásinni. Talsmenn bandamanna
sögðu að „frumrannsókn“ á þessum
„meinta atburði“ benti ekki til að
liðsafli þeirra hefði verið að verki.
Undirsátar George Bush lögðu í
gær áherslu á að hann bæri fullt
traust til Rumsfelds varnarmálaráð-
herra en hann hefur verið gagnrýnd-
ur fyrir hernaðaráætlunina. Rums-
feld hélt uppi vörnum fyrir hana í
gærkvöldi og hið sama gerði Richard
Myers, forseti bandaríska herráðs-
ins. Sagði hann gagnrýnina ekki eiga
við rök að styðjast og ekki auka bar-
áttuþrek hermanna. Rumsfeld sagði,
að engar viðræður um vopnahlé
hefðu farið fram við Íraka. Slíkt væri
áróður Íraka, það eina sem ræða
mætti við þá væri uppgjöf þeirra.
Búa sig
undir sókn
til Bagdad
HERAFLI bandamanna er tekinn að undirbúa sókn til Bagdad, höf-
uðborgar Íraks, að því er heimildir CNN-sjónvarpsstöðvarinnar
sögðu í gærkvöldi. Fréttinni fylgdi að Tommy Franks, yfirmaður
liðsaflans við Persaflóa, myndi ákveða hvenær af sókninni yrði og
þyrfti hann ekki að ráðfæra sig við yfirmenn sína í Bandaríkjunum.
Tæplega 50 óbreyttir borgarar
sagðir hafa fallið í bænum Hilla
Reuters
Breskir hermenn í átökunum í
útjaðri borgarinnar Basra.
„HÚN flýði með fimm daga gam-
alt barn frá Bagdad og komst
hingað í flóttamannabúðirnar,
Camp B, við illan leik,“ sagði Þor-
kell Þorkelsson ljósmyndari, sem
starfar nú á vegum Alþjóða
Rauða krossins í Jórdaníu, í sam-
tali við Morgunblaðið. Segir hann,
að í þessum búðum sé eingöngu
fólk af öðru þjóðerni en írösku og
eigi sumt af því ekki afturkvæmt
til síns heimalands.
Þorkell sagði, að konan, Mar-
yam Hassan Abdi, væri frá Sómal-
íu en hún og maður hennar hafa
búið í Írak í mörg ár. Féll hann í
hendur Írönum í stríði þeirra við
Íraka á níunda áratugnum og var
í fangabúðum til 1999 þegar
Rauði krossinn fékk hann leystan
úr haldi. Síðan hafa pappírsmálin
verið í ólagi og því fékk hann ekki
að fara frá Bagdad þegar kona
hans flýði með nýfædda barnið og
annað á fjórða ári.
Að sögn Þorkels eru nú í búð-
unum165 manns en um þær hafa
farið nokkrar þúsundir og hefur
tekist að koma flestum til síns
heima.
Vegalaus með nýfætt barn
Morgunblaðið/Þorkell
SADDAM Hussein Íraksforseti
hvatti í gær til Jíhad eða „heilags
stríðs“ gegn hersveitum Breta og
Bandaríkjamanna. Athygli vakti að
upplýsingaráðherra Íraks las upp
ávarp forsetans.
Sú staðreynd að hann kom ekki
sjálfur fyrir myndavélarnar varð til
þess að auka enn frekar vangaveltur
um að hugsanlega væri leiðtoginn
særður eða fallinn. Talsmaður
bresku stjórnarinnar sagði þetta
hljóta að vekja spurningar um hvort
fyrri sjónvarpsávörp leiðtogans
hefðu verið ófölsuð. Þau þykja um
margt hafa verið torkennileg. Hins
vegar er ekki óþekkt að ávörp forset-
ans séu lesin upp þótt það hafi ekki
áður gerst frá því að stríðið hófst í
Írak.
Donald Rumsfeld, varnarmálaráð-
herra Bandaríkjanna, sagði í gær-
kvöldi að ávarpið hefði verið „áhuga-
vert“. Ekki væri vitað hvort Saddam
væri lífs eða liðinn. „Það kemur í ljós
í fyllingu tímans,“ sagði ráðherrann.
„Áhugavert“ ávarp Saddams
Bagdad. Washington. AFP.
AP
Donald Rumsfeld á fréttamanna-
fundi í Pentagon í gær.