Morgunblaðið - 05.04.2003, Blaðsíða 10

FRÉTTIR
10 LAUGARDAGUR 5. APRÍL 2003 MORGUNBLAÐIÐ
INGIBJÖRG Sólrún Gísladóttir,
talsmaður Samfylkingarinnar, lagði
áherslu á aðgerðir í menntamálum,
jafnréttismálum og á endurskoðun
skattkerfisins í stefnuræðu sinni á
vorþingi Samfylkingarinnar, sem
hófst í gær en í ræðu sinni kynnti hún
helstu kosningastefnumál flokksins.
Ingibjörg Sólrún vék einnig að
stríðinu í Írak í ræðu sinni og sagði:
„Ég legg til að við látum það verða
eitt okkar fyrsta verk í ríkisstjórn að
taka Ísland út af lista „hinna stað-
föstu“ og „viljugu“ þannig að hin lág-
mæltu orð fái að gróa.“
Pólitísk stórtíðindi fram undan
Vorþingið hófst með setningar-
ávarpi Össurar Skarphéðinssonar,
formanns Samfylkingarinnar, sem
hvatti flokksmenn til dáða í komandi
kosningabaráttu. Sagði hann að hjól
gæfunnar snérust með Samfylking-
unni sem legði fram nýja og ferska
stefnu fyrir kjósendur. Össur sagði
að fram undan væru pólitísk stórtíð-
indi og hvatti hann alla flokksmenn til
að leggja lóð sitt á vogarskálarnar til
að gera Ingibjörgu Sólrúnu Gísla-
dóttur að forsætisráðherra í vor.
Gagnrýndi hann harðlega kosn-
ingaloforð forystumanna ríkisstjórn-
arflokkanna og sagði þau yfirboð sem
myndu ýta undir spennu og óstöðug-
leika. „Þeir vilja að allir dagar séu
nammidagar,“ sagði Össur. Hann
sagði hins vegar stöðugleika vera
kjörorð Samfylkingarinnar.
Létta undir með fjöl-
skyldum með meðaltekjur
Í stefnuræðu sinni sagði Ingibjörg
Sólrún m.a. að til að sanngirni og
réttlætis sé gætt í íslensku samfélagi
verði á næsta kjörtímabili að huga
sérstaklega að þeim hópum sem hafi
borið skarðan hlut frá borði í þeim
breytingum sem gerðar hafa verið á
skattkerfi og velferðarþjónustu á síð-
ustu árum. „Létta þarf undir með
fjölskyldum sem eru með meðal-
tekjur en mikil útgjöld vegna barna
og greiðslubyrði húsnæðislána og
námslána. Þá hljótum við að gera at-
lögu að hinni nýju fátækt sem hér
hefur fengið að þróast ýmist vegna
aðgerða eða aðgerðaleysis ríkis-
stjórnarinnar. Fátækt er ófyrirgef-
anleg í þjóðfélagi sem státar sig af því
að teljast til hinna ríkustu í veröld-
inni.
Á þessu ári hefur ríkissjóður 60
milljörðum meira í tekjur en hann
hafði á árinu 1994. Samt hefur rík-
isstjórnin ekki séð ástæðu til að nýta
svigrúmið í þágu þeirra sem höllust-
um fæti standa. Samt búa um 10 þús-
und manns við fátækt á Íslandi,“
sagði hún m.a. í ræðu sinni.
Ingibjörg Sólrún sagði endurskoð-
un skattkerfisins nauðsynlega.
„Hvað eftir annað hefur skattkerfinu
verið breytt án þess að skeytt hafi
verið um áhrifin. Eftir stendur skatt-
kerfi sem er eins og gatasigti, sem
einkennist af ójafnræði og óréttlæti,
mismunar skattborgurunum og er að
verða gróðrarstía fyrir skattsvik og
svokallaða skattafyrirhyggju. Skatt-
borgurunum er ekki gert jafnhátt
undir höfði. Þeir eru dregnir í dilka
eftir því hverjir þeir eru og hvernig
þeir afla tekna sinna. Þeir sem afla
tekna með vinnu sinni njóta engrar
miskunnar hjá stjórnvöldum en þeir
sem njóta hagnaðar af rekstri fyrir-
tækja sæta ívilnandi skattlagningu.
Best eru þeir þó settir sem hafa
tekjur af kaupum og sölum á verð-
pappírum, sem auk þess að borga
lægri skatt en aðrir eru leystir undan
því að greiða til sveitarfélags síns af
tekjum sínum eins og aðrir borgarar.
Það var löngum talið við hæfi, og er
svo víðast enn, að menn greiði til
samfélagsins með hliðsjón af efnum
og aðstæðum og því meira sem tekjur
og efni eru betri. Svo er ekki lengur
hér á landi. Nú eru þess fjölmörg
dæmi að tekjuháir efnamenn greiði
minna hlutfall tekna sinna í skatt en
fólk með miðlungstekjur. Skattbyrði
600 tekjuhæstu fjölskyldna landsins
er hlutfallslega lægri en skattbyrði
hjóna með lélegar meðaltekjur,“
sagði hún.
Þá sagði Ingibjörg Sólrún að verði
Samfylkingin forystuafl í nýrri rík-
isstjórn að loknum kosningum muni
hún nota öll tækifæri sem gefast til að
ná því fram að hlutur kvenna í stjórn-
unarstöðum hjá ríkinu verði stórauk-
inn, að kanna tafarlaust kynbundinn
launamun hjá ríkinu og minnka hann
um helming og vinna gegn fátækt
kvenna m.a. með auknum barnabót-
um og afkomutryggingu.
Víðtækt samráð um
samræmda hagstjórn
Ingibjörg Sólrún sagði Samfylk-
inguna hafa mótað skýra afstöðu til
Evrópusambandsaðildar, ein ís-
lenskra stjórnmálaflokka, og flokkur-
inn muni beita sér fyrir því að sam-
staða náist með stærstum hluta
landsmanna um að freista aðildar-
samninga sem samrýmist þjóðar-
hagsmunum og leggja niðurstöðu
þeirra undir þjóðaratkvæði.
Hún sagði hagstjórn á komandi
kjörtímabili verða vandasamt en ögr-
andi viðfangsefni. Samfylkingin muni
beita sér fyrir því að víðtækt samráð
verði haft á kjörtímabilinu um sam-
ræmda hagstjórn til að draga úr
óæskilegum hliðarverkunum stór-
iðjuframkvæmda á útflutnings- og
samkeppnisgreinar.
„Við stöndum andspænis sögulegu
tækifæri í vor – tækifæri sem er
miklu stærra en flestir gera sér grein
fyrir. Allt frá 1931 hefur Sjálfstæð-
isflokkurinn einn flokka haft yfir 30%
fylgi í kosningum og hann hefur því
deilt og drottnað, ráðið lögum og lof-
um. Sem betur fer aldrei einn, en vald
hans er alls staðar undirliggjandi og
löngu er orðið tímabært að jafnoki
hans verði til í íslenskum stjórnmál-
um,“ sagði Ingibjörg Sólrún. „Gerum
lokadaginn 11. maí að lokadegi þess-
arar ríkisstjórnar og höfum vista-
skipti í stjórnarráðinu á vinnuhjúa-
skildaginn 14. maí,“ voru lokaorð
hennar.
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir kynnti kosningaáherslur í stefnuræðu á vorþingi Samfylkingarinnar
Eitt fyrsta verkið að
taka Ísland út af lista
„hinna staðföstu“
Morgunblaðið/Golli
Össur Skarphéðinsson og Ingibjörg Sólrún Gísladóttir ræðast við á setn-
ingarathöfn vorþings Samfylkingarinnar sem fram fór á Hótel Sögu í gær.
SAMFYLKINGIN setur fram níu
forgangsmál í komandi alþing-
iskosningum sem koma eiga til
framkvæmda á næstu fjórum árum.
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, tals-
maður Samfylkingarinnar, kynnti
kosningaáherslurnar í stefnuræðu
á vorþingi Samfylkingarinnar í gær
og sagði:
„1. Við ætlum að hækka skattleys-
ismörkin um 10 þúsund krónur eða
um 130 þúsund á ári. Með þessari
aðgerð lækkar skattbyrði á öllum
um sömu krónutölu eða um 50 þús-
und krónur á ári á einstaklingum
og um 100 þúsund krónur á hjón-
um. Fyrsti áfangi komi til fram-
kvæmda 1. janúar 2004 og síðari
áfangi lækkunar verður skoðaður í
tengslum við endurskoðun skatt-
kerfisins.
2. Við ætlum að lækka virð-
isaukaskatt af matvælum og öðrum
varningi sem ber nú 14% vsk í 7%.
3. Þremur milljörðum verður varið
í hækkun barnabóta. Markmiðið er
að bæta hag barnafjölskyldna og
draga úr jaðaráhrifum skattkerf-
isins. Ótekjutengdar barnabætur,
að fjárhæð 45 þúsund krónur, verði
greiddar með öllum börnum til 18
ára aldurs. Auk þess verða frí-
tekjumörk tekjutengdra barnabóta
hækkuð verulega frá því sem nú er.
Þessar aðgerðir skila barna-
fjölskyldum 75 þúsund krónum á
ári að meðaltali.
4. Komið verði á afkomutryggingu
fyrir lífeyrisþega og lágtekjufólk
og varið til þess um þremur millj-
örðum króna.
5. Felld verða niður stimpil- og
þinglýsingagjöld vegna húsnæðis-
kaupa. Það lækkar útgjöld vegna
kaupa á meðalíbúð um 200 þúsund
krónur.
6. Hluti af endurgreiðslu námslána
verði að fullu frádráttarbær frá
skatti í 7 ár eftir að námi lýkur. Það
nær til 16 þúsund einstaklinga og
fjölskyldna.
7. 2.400 leiguíbúðir verða byggðar
og keyptar á kjörtímabilinu í sam-
ráði við sveitarfélög, félagasamtök
og lífeyrissjóði með hagstæðum
kjörum fyrir lágtekjufólk.
8. Fjárfestingar í mannauð og
menntun verða auknar um þrjá
milljarða með endurbótum á öllum
skólastigum og með auknum fram-
lögum til rannsókna og frum-
kvöðlastarfs.
9. Síðast en ekki síst ætlum við að
taka upp viðræður við samtök
launafólks, atvinnulífsins og hags-
munasamtök lífeyrisþega um end-
urskoðun á skatta-, bóta- og al-
mannatryggingakerfinu. Markmið
endurskoðunarinnar verði að
lækka enn frekar skattbyrði og
lækka sérstaklega jaðarskatt á
fólki með lágar og meðaltekjur.“
3 milljörðum varið árlega
í hækkun barnabóta
FRAMBJÓÐENDUR flokka, sem bjóða fram
til Alþingis í vor, ræddu málefni kynjanna, klám,
vændi og annað kynferðisofbeldi á opnum fundi
sem Stígamót stóðu að í Hlaðvarpanum í
Reykjavík í hádeginu í gær.
Sólveig Pétursdóttir dómsmálaráðherra tók
fyrst til máls. Í máli hennar kom m.a. fram að
svonefndur kynlífsiðnaður hefði sprottið hratt
upp hér á landi að undanförnu og svo virtist sem
hann dafnaði vel. Hún benti þó á að eftirlit lög-
reglunnar með þessum vanda hefði stóraukist.
„Lögreglan hefur nú til rannsóknar meint
vændisbrot auk þess sem hún hefur nú til athug-
unar starfsemi erótískra nuddstaða sem mjög
hafa verið í umræðunni,“ sagði hún m.a.
Hrædd við að tala opinskátt
Halldór Lárusson og Jónína Bjartmarz voru
fulltrúar Framsóknarflokksins á fundinum.
Halldór sagði m.a. að viðurlög við nauðgunum
hefðu verið of væg. „Viðurlög við nauðgunum
hafa verið skammarleg,“ sagði hann og bætti því
við að reyndar væri verið að vinna í þeim málum.
Jónína fjallaði m.a. um klámvæðinguna og
sagði mikilvægt að rætt yrði opinskátt um hana.
„Ég held að við séum öll hrædd um að ræða
þetta opinskátt og fordæma af því að við erum
svo hrædd um að vera sökuð um tepruskap, sök-
uð um að vera á móti tjáningarfrelsinu.“
Sigurður Ingi Jónsson, fulltrúi Frjálslynda
flokksins, minnti m.a. á að þingmenn Frjáls-
lynda flokksins hefðu stutt lagafrumvarp Kol-
brúnar Halldórsdóttur, þingmanns Vinstri-
hreyfingarinnar – græns framboðs, um að kaup
á vændi og annarri kynlífsþjónustu yrði gert
refsivert. „Þetta frumvarp var hins vegar fellt,“
minnti hann á. „Það má hins vegar til sanns veg-
ar færa að það eitt og sér að samþykkja þetta
frumvarp hefði ekki leiðrétt undirstöðu vandans
heldur stemmt stigu við afleiðingum hans.“
Misjöfn frammistaða
Þórunn Sveinbjarnardóttir, Samfylkingu,
lagði áherslu á að við bærum öll ábyrgð þegar
baráttan gegn klámvæðingu og kynlífsþrælkun
væri annars vegar. „Stjórnmálamennirnir bera
ábyrgð, fjölmiðlarnir, foreldrarnir, kennararnir,
skólastjórnendurnir og í raun hver einasta full-
orðin manneskja sem lætur sig samfélagið
varða,“ sagði hún. Bætti hún því við að það væri
hins vegar ærið misjafnt hvernig þessir aðilar
hefðu staðið sig.
Síðust af stjórnmálamönnunum tók til máls
Kolbrún Halldórsdóttir, VG. Hún lagði m.a.
áherslu á að klám og vændi væri kynferðisof-
beldi og bæri að túlka sem slíkt skv. lögum. Kom
hún fram með tillögu að því hvernig skilgreina
ætti klám í lögunum. „Klám er efni sem sam-
einar kynlíf/samfarir og/eða afhjúpuð kynfæri
og ofbeldi, misnotkun eða niðurlægingu á þann
hátt að slík hegðun virðist studd, látin óátalin
eða til hennar hvatt.“
Undir lok fundarins gagnrýndi Rúna Jóns-
dóttir, fræðslu- og kynningarfulltrúi Stígamóta,
þáttinn Ísland í bítið á Stöð 2 þar sem menn
færu með faldar myndavélar um bæinn til að
sýna vændi í einhverri mynd. „Það rignir yfir
okkur símtölum frá konum í vændi sem eru
skelfingu lostnar. Þær velta því fyrir sér hvort
þær verði næstar. Hvort þessi gildra yrði lögð
fyrir þær. Þær segja: Ef ég verð ein af þessum
konum svipti ég mig lífi.“
Frambjóðendur ræða málefni kynjanna
Allir ábyrgir í bar-
áttunni við klám
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Fjölmenni var á fundi Stígamóta í gær. Rúna
Jónsdóttir, fræðslu- og kynningarfulltrúi
Stígamóta, er fyrir miðri mynd.
SÓLVEIG Pétursdóttir dómsmálaráðherra
sagði á fundinum hjá Stígamótum í gær að
niðurstöður nýrrar rannsóknar á vegum
Rannsóknar og greiningar gæfu til kynna að
svokallað nauðarvændi, þ.e. vændi þar sem
ungmenni selji öðrum kynmök sér til lífsvið-
urværis, væri að finna bæði meðal drengja og
stúlkna. Sagði hún í samtali við Morgunblaðið
að í niðurstöðunum kæmi einnig fram að slíkt
vændi væri meira meðal drengja en stúlkna.
Hún sagði niðurstöðurnar hafa vakið athygli
þar sem umræðan um vændi hefði hingað til
nær eingöngu beinst að konum.
Sólveig sagði að umrædd rannsókn stað-
festi einnig það slæma bakland sem ungt fólk
í vændi virtist oft á tíðum hafa. „Kynferðisleg
misnotkun í æsku er þar einna stærsti
áhættuþátturinn og á það ekki síður við um
stráka en stelpur. Einnig virðist þessi hópur
ungmenna óttast líkamlegt ofbeldi á heimili
sínu í meira mæli en aðrir jafnaldrar þeirra.
Þá virðist nokkur hópur þessa unga fólks lifa
í heimi sem einkennist af ofbeldi og áfeng-
isneyslu sem og að hafa gert tilraun til sjálfs-
vígs.“
Rannsóknin var unnin af Bryndísi Björk
Ásgeirsdóttur hjá Rannsóknum og greiningu
og segir Sólveig að frekari niðurstöður rann-
sóknarinnar verði birtar á næstu vikum.
Rannsóknin var styrkt af dómsmálaráðuneyt-
inu.
Vændi tíðara
meðal drengja
en stúlkna