Morgunblaðið - 07.04.2003, Síða 11

VIÐSKIPTI/ATHAFNALÍF
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 7. APRÍL 2003 11
mannauður
dýrmætasta auðlindin
Vandasömustu verkefni stjórnenda snúast um það að finna rétta fólkið og
miðla þekkingu. Ástæðan er sú að mannauðurinn er dýrmætasta auðlindin
á hverjum vinnustað.
Skýrr hf. býður fagfólki til ráðstefnu fimmtudaginn 10. apríl þar sem fjallað
verður um spennandi aðferðafræði og framsæknar viðskiptalausnir til að
stýra ráðningum og menntun starfsfólks.
Aðalfyrirlesari dagsins er Anders Northved, þróunarstjóri hjá Oracle Corp.
Hann hefur 15 ára reynslu af rafrænum fræðslukerfum (e-learning).
Aðrir fyrirlesarar eru Guðrún Vala Davíðsdóttir viðskiptafræðingur og
Vigdís Jónsdóttir hagfræðingur.
Ráðstefnan er ætluð yfirstjórnendum fyrirtækja og stofnana og fólki sem
starfar við mannauðs- og þekkingarstjórnun í atvinnulífinu. Hún er
þátttakendum að kostnaðarlausu, hefst klukkan 14.00 og lýkur
með kokteil um 16.30.
Nánari upplýsingar og skráning. www.skyrr.is/radstefna
Ö
r
u
g
g
m
ið
l
u
n
u
p
p
l
ý
s
in
g
a
A
B
X
90
30
28
4
tryggja að innri reglur fjármálafyr-
irtækja bregðist við því með einhverj-
um hætti. “
Í skjalinu eru einnig sérstök til-
mæli um skilgreiningu venslaaðila.
Páll Gunnar segir að þau séu sett
fram til að tryggja trúverðugleika
fjármálafyrirtækjanna. „Þetta er
gert til að reyna að tryggja yfirsýn
fyrirtækisins yfir áhættur sem tengj-
ast þessum venslaaðilum auk þess
sem þeim er ætlað að tryggja trú-
verðugleika fyrirtækjanna, það að
menn geti treyst því að þegar þeir eru
í viðskiptum við sinn viðskiptabanka
þá hafi samkeppnisaðilar í gegnum
eignarhald sitt eða tengsl við viðkom-
andi fjármálafyrirtæki ekki aðgang
að upplýsingum, eða geti nýtt sér með
einhverjum hætti aðstöðu sína.“
Aðspurður segir Páll Gunnar að
vissulega geti verið erfitt í fram-
kvæmd að framfylgja reglum sem
þessum eftir á litlum markaði, en þess
meiri ástæða sé til að huga sérstak-
lega að þessum málum og hafa skýrar
reglur, að hans sögn.
Víki vegna hagsmunatengsla
Í kafla skjalsins þar sem fjallað er
um hæfi stjórnarmanna segir m.a. að ef
stjórnarmenn taka ekki þátt í meðferð
máls vegna hagsmunatengsla skuli þeir
víkja af fundi. Jafnframt ber stjórnar-
mönnum samkvæmt drögunum að
upplýsa stjórnina um þá aðila sem
tengjast þeim hagsmunatengslum og
þeir víki sæti áður en efni máls er
kynnt og gögn afhent, telji fram-
kvæmdastjóri eða stjórnarformaður
stjórnarmann vanhæfan til meðferðar
máls.
Í þriðja kafla er talað um meðferð
upplýsinga um einstaka viðskipta-
menn. „Tryggja ber að upplýsingagjöf
til stjórnarmanna um viðskiptavini fari
aðeins fram í gegnum stjórnina og
stjórnarmönnum verði óheimilt að hafa
STJÓRNARMENN í fjármálafyrir-
tækjum verða að upplýsa stjórnina
um aðila sem tengjast þeim hags-
munatengslum, upplýsingagjöf til
stjórnarmanna um viðskiptavini á að-
eins að fara í gegnum stjórnina og
forðast þarf að stjórnarmaður lendi í
þeirri aðstöðu að hafa eftirlit með
sjálfum sér, eins og gerst getur ef
hann situr einnig í stjórn dóttur- eða
hlutdeildarfélags. Þetta er meðal þess
sem fram kemur í umræðuskjali nr. 2/
2003; Drögum að leiðbeinandi tilmæl-
um um efni reglna skv. 2.mgr. 54. gr.
laga nr. 161/2002, um fjármálafyrir-
tæki, sem birt hefur verið á heimasíðu
Fjármálaeftirlitsins og sent fjármála-
fyrirtækjum til umsagnar.
Í skjalinu er sagt að ekki sé um
tæmandi lýsingu á efni reglnanna að
ræða heldur er fjallað um tiltekin at-
riði sem til sérstakrar umræðu hafa
verið í samskiptum eftirlitsins við
fjármálastofnanir.
Til að tryggja framkvæmd laga
Páll Gunnar Pálsson, forstjóri
Fjármálaeftirlitsins, FME, segir að
tilmælin séu liður í því að tryggja
góða framkvæmd á nýjum lögum um
fjármálafyrirtæki. „Nýju lögin fela í
sér ýmsar breytingar á starfsemi
fjármálafyrirtækja, meðal annars
þurfa þau að setja sér ítarlegri reglur
um störf stjórnar og þetta er liður í
því að koma því í framkvæmd.
Það sem við erum að leggja áherslu
á þarna er hvaða aðgang stjórnir hafa
að upplýsingum og afgreiðslu mála er
varða þá eða tengda aðila. Okkur hef-
ur þótt ástæða til að huga meira að
þessu í tengslum við miklar breyting-
ar á eignarhaldi fjármálafyrirtækja
hér að undanförnu þar sem atvinnu-
lífið er orðið mjög virkur þátttakandi í
eignarhaldi í fjármálafyrirtækjum.
Það skapar hættu á hagsmuna-
árekstrum. Við viljum reyna að
beint samband við starfsmenn til upp-
lýsingaöflunar.
Fyrirspurnir stjórnarmanna um ein-
stök viðskipti eða viðskiptavini skal
bera upp í stjórn og svör við einstökum
fyrirspurnum skulu kynnt stjórnar-
mönnum öllum. Þessu tengt er æski-
legt að kveðið sé á um í reglum starfs-
manna að þeir skuli ekki veita
stjórnarmönnum upplýsingar um við-
skiptamenn fjármálafyrirtækisins.“
Varðandi setur stjórnarmanna í
stjórnum dótturfyrirtækja og hlut-
deildarfélaga segir að í starfsreglum
stjórnar fjármálafyrirtækja þurfi að
koma fram að við ákvörðun um setu
stjórnarmanna í stjórnum dóttur- eða
hlutdeildarfélaga sé fjallað um áhrif
stjórnarsetunnar á eftirlitshlutverk
stjórnarmannsins og nauðsyn þess að
stjórnarmaðurinn taki sæti í stjórninni.
„Þar sem meginstarf stjórnar fjár-
málafyrirtækja felst í að hafa yfirum-
sjón og eftirlit með starfsemi og rekstri
viðkomandi fyrirtækis verður almennt
að telja óæskilegt að þeir takist á hend-
ur slík stjórnarstörf en slík nauðsyn
gæti t.d. skapast ef viðkomandi stjórn-
armaður hefur sérþekkingu á því
starfssviði sem starfsemi dóttur- eða
hlutdeildarfélagsins tengist. Taki
stjórnarmaður sæti í stjórn dóttur-eða
hlutdeildarfélags er hann í þeirri stöðu
að hafa að einhverju leyti eftirlit með
sjálfum sér ásamt því að sú hætta skap-
ist að stjórn fjármálafyrirtækisins veik-
ist þar sem stjórnarmaðurinn vegna
vanhæfisreglna getur ekki tekið
ákvörðun um málefni viðkomandi dótt-
ur- eða hlutdeildarfélags.“
Skjalið hefur verið sent fjármála-
fyrirtækjum til umsagnar en eftir að
svar berst frá fyrirtækjunum gefur
FME út leiðbeinandi tilmæli. Að sögn
Páls Gunnars Pálssonar þurfa fyrir-
tækin að huga að því að setja sér nýj-
ar reglur eftir tilmælunum á þessu
ári.
Fjármálaeftirlitið um stjórnir fjármálafyrirtækja
Stjórnarmenn
forðist að hafa eftir-
lit með sjálfum sér
BJÖRGÓLFUR Thor Björgólfs-
son segir að nú sé rétti tíminn til
að fjárfesta í Rússlandi. Hann
segir að þar sé mikill vöxtur í
efnahagslífinu. Þetta kom fram í
ræðu Björgólfs á málþingi við-
skiptaþjónustu utanríkisráðuneyt-
isins um fjárfestingar og við-
skiptahætti í Rússlandi, sem
haldið var nýverið.
Björgólfur fór yfir stöðuna í
Rússlandi og bar viðskiptaum-
hverfið við það sem blasti við hon-
um fyrir tíu árum, þegar hann hóf
að stunda viðskipti þar í landi.
„Ég held að margir hafi rang-
hugmyndir um Rússland; mynd
margra af landinu sé gömul og úr
sér gengin. Sumir virðast telja að
þar hafi engin þróun átt sér stað á
síðustu árum. Þeir vita að þar hef-
ur verið mikill vöxtur, en ímynda
sér að þar sé ástandið að öðru
leyti líkt og fyrir tíu árum,“ sagði
Björgólfur.
Miklar breytingar
Að sögn Björgólfs hefur efna-
hagsástand breyst mjög mikið að
undanförnu. „Þð er allt öðruvísi að
eiga viðskipti í Rússlandi í dag en
fyrir tíu árum. Þetta þjóðfélag er í
mikilli og hraðri uppbyggingu. Ég
myndi segja að lykilatriðið í sókn
á Rússlandsmarkað og leit að við-
skiptatækifærum sé að nálgast
verkefnið líkt og verið sé að fjár-
festa í öðrum löndum. Auðvitað
verður að hafa varann á, en ekki
meiri en í öðrum löndum, til dæm-
is öðrum Evrópulöndum,“ sagði
hann.
Björgólfur segir að fjárfestar í
leit að fyrirtækjum til að kaupa
eigi að nota sömu aðferðir og tíðk-
ist annars staðar. „Við nýtum okk-
ur lögfræðiaðstoð og ráðgjöf, ef til
vill frá stórri endurskoðunarskrif-
stofu á borð við KPMG, svo dæmi
sé nefnt. Þessi þjónusta er til
staðar í Rússlandi eins og annars
staðar. Þar er hægt að fá mjög
góða lögfræðiaðstoð og endurskoð-
unar- og ráðgjafarstofurnar hafa
komið sér mjög vel fyrir. Ég held
vinnubrögðin þar myndu koma
fólki á óvart.“ Björgólfur segir að
mikilvægt sé að nýta sér þær
stofnanir og þjónustufyrirtæki
sem fyrir hendi séu í Rússlandi.
Ný kynslóð
Þá segir Björgólfur Thor að ný
kynslóð af Rússum hafi látið til
sín taka í viðskiptalífinu. „Það er
mikill vöxtur í frumkvöðlageir-
anum í Rússlandi. Í þessu sam-
bandi má nefna að við settum upp
nýtt fyrirtæki í Rússlandi um dag-
inn, í kringum framleiðslu á
áfengum gosdrykkjum. Ég sat á
stjórnarfundi fyrir viku og horfði
á innlendan stjórnendahóp fyr-
irtækisins, sem var skipaður mjög
vel menntuðu fólki, fólki sem vissi
hvað það var að gera.“
Björgólfur segir að grunn-
menntakerfið í Rússlandi sé mjög
gott. „Tækifærin fyrir Rússa eru
mun fleiri en fyrir tíu árum að
fara í viðskiptafræðitengt nám og
það skilar sér nú út í þjóðfélagið
hægt og rólega. Þarna á sér stað
mikil breyting til batnaðar,“ segir
hann.
Björgólfur ráðlagði þeim sem
hygðu á útflutning til Rússlands
að beita hyggjuvitinu. Hann sagði
að lítið þýddi að ná sambandi við
rússneskan samstarfsaðila og sitja
á Íslandi, í von um að hlutirnir
gangi upp. Nauðsynlegt væri að
vera á staðnum og fylgja starf-
seminni eftir.
Miklar og hraðar sveiflur
Helsta einkenni efnahagslífsins
og viðskiptaumhverfisins í Rúss-
landi sagði Björgólfur vera miklar
sveiflur, ef til vill meiri en annars
staðar. „Efnahagsumhverfið getur
breyst hratt, samkeppni aukist
skyndilega og menn verða að vera
viðbúnir því. Reynsla okkar hefur
sýnt að þegar við fjárfestum á
markaði kemur samkeppnin mjög
hratt og verðfall í kjölfarið. Sveifl-
urnar eru meiri og hraðari en víð-
ast annars staðar,“ sagði Björg-
ólfur.
Aðalatriðið, að sögn Björgólfs,
er að allar áætlanir verði að vera
sveigjanlegar. „Ef menn gæta að
því eiga þeir að geta ráðið við
sveiflurnar í hagkerfinu og jafnvel
nýtt þær sér til góðs. Þetta held
ég að sé grundvallaratriði í öllum
viðskiptum. Annaðhvort er ástand-
ið þannig að samkeppni er lítil og
um leið mikil framlegð, eða þá að
samkeppnin er mjög mikil og
verðið lágt. Þá er um að gera að
vera sveigjanlegur í rekstri,“ sagði
hann. Björgólfur segir að þessi
lærdómur standi upp úr, eftir tíu
ára starfsemi í Rússlandi.
Mikill vöxtur á næstu 20–30 árum
„Ég hef mikla trú á Rússlandi
og viðskiptatækifærum þar í landi.
Ég held að þar eigi mjög mikið
eftir að breytast og til batnaðar.
Ég myndi mæla með því að menn
skoðuðu tækifærin þar og gæti að
venjulegum reglum, eins og í öðr-
um Evrópulöndum. Vöxturinn
mun verða mjög mikill á næstu
20–30 árum,“ sagði Björgólfur.
Hann bætti við að nauðsynlegt
væri að líta til langs tíma, ekki
gera ráð fyrir skjótfengnum
gróða, heldur vera þolinmóður og
byggja starfsemina smám saman
upp.
„Í sveiflumiklu umhverfi eins og
þessu getur verið mjög gaman að
stunda viðskipti, en það getur líka
verið mjög erfitt. Þetta hentar
þeim sem vilja takast á við erfið
verkefni. Vogun vinnur, vogun
tapar. Ég myndi segja að núna
væri rétti tíminn til að skoða fjár-
festingarkosti í Rússlandi,“ sagði
Björgólfur að lokum.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Húsfyllir var á málstofu viðskiptaþjónustu utanríkisráðuneytisins um fjár-
festingar og viðskiptahætti í Rússlandi sem haldin var nýverið.
Rétti tíminn til að
fjárfesta í Rússlandi