Morgunblaðið - 16.04.2003, Blaðsíða 42
MINNINGAR
42 MIÐVIKUDAGUR 16. APRÍL 2003 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Margrét LiljaÓlafsdóttir fædd-
ist á Litlahóli í Við-
víkursveit í Skaga-
firði 7. apríl 1921.
Hún lést á hjúkrun-
arheimilinu Grund
10. apríl síðastliðinn.
Foreldrar hennar
voru Guðrún Gísla-
dóttir, f. 6. apríl
1893, d. 7. maí 1965,
og Ólafur Marteinn
Jónsson, f. 22. febr-
úar 1890, d. 31. ágúst
1974. Margrét var
elst þriggja systkina
en hin voru Gísli Pétur, f. 28. júní
1922, d. 19. nóv. 2000, ókvæntur
og barnlaus, og Sigurlaug, f. 26.
september 1927, d. 12. maí 2000,
gift Óskari Ólafssyni, f. 31. maí
1924. Þau eiga þrjá syni, Ólaf
Martein, f. 30. nóvember 1952,
kvæntan Hólmfríði Pétursdóttur
og eiga þau þrjár dætur og eitt
barnabarn, Rúnar, f. 23. febrúar
1955, kvæntur Maríu Antonsdótt-
ur og eiga þau fjögur börn, og
Valdimar Óskar, f. 4. febrúar
1963, kvæntur Kristínu Guð-
mundsdóttur og eiga
þau tvö börn.
Margrét fluttist
u.þ.b. ársgömul með
foreldrum sínum að
Læk í Viðvíkursveit
og átti þar heima
uns hún hóf búskap
árið 1943 í Hofstaða-
seli með Herjólfi
Sveinssyni, f. 23. júní
1911, d. 29. nóvem-
ber 2001. Þau eign-
uðust einn son,
Svein, f. 2. desember
1946, kvæntan Ólöfu
Zóphóníasdóttur, f.
29. apríl 1951. Börn þeirra eru
Zóphónías Ingi, f. 18. apríl 1974,
d. 3. sept. 1978, Margrét Ólöf, f. 3.
des. 1975, og Soffía Björg, f. 19.
júní 1979.
Margrét og Herjólfur fluttust
til Reykjavíkur 1966 þar sem hún
starfaði við póstburð o.fl. Margrét
var vistmaður á Elli- og hjúkrun-
arheimilinu Grund síðustu æviár-
in.
Útför Margrétar fer fram frá
Háteigskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 10.30.
Ég kynntist Margréti eða Grétu
eins og hún var kölluð, árið 1972, en
það ár giftist ég syni hennar, Sveini.
Ég flutti inn á heimili hennar það ár
þá 21 árs til að aðstoðaða þá feðga,
Herjólf og Svein, við eldamennsku
og önnur heimilisverk, en þá þurfti
Gréta sökum veikinda sinna að fara
um stundarsakir á spítala. Ég bjó
síðan á heimili þeirra Herjólfs í
nokkra mánuði og kynntist þá Grétu.
Mér þykir enn miður að ég hafði ekki
enn hlotið þann þroska sem til þurfti
til að geta stutt Grétu í veikindunum.
Hún gaf heldur ekki mikið færi á því,
því ekki ræddi hún þau og þá var tíð-
arandinn ennþá þannig að um and-
legt heilsuleysi var ekki mikið talað.
En sem betur fer átti hún þó sínar
góðu stundir eftir þetta og fékk ég
tækifæri til að kynnast henni eins og
hún var í raun og veru.
Gréta var hæglát kona og ljúf í
umgengni. Hún var vönduð mann-
eskja, afburða vel gefin, skemmtileg
og með eindæmum snyrtileg. Öll sín
verk vann hún hægt og hljótt, gerði
allt vel og það var viðburður ef
áhald brotnaði eða skemmdist í
höndunum á henni. Hún hafði gam-
an af handavinnu og var myndarleg
í höndunum, prjónaði og saumaði út
en hafði ekki mikinn tíma til að
sinna því fyrir annríki fyrri hluta
ævinnar en vegna heilsuleysis síðari
hluta hennar. Hún prjónaði handa
mér gullfallega útprjónaða hanska
með nafninu mínu og ártalinu 1972
á. „Það er til að ég muni hvenær þú
varðst tengdadóttir mín,“ sagði hún
þegar hún afhenti mér þá. Mörg
önnur verk á ég eftir hana, öll sömul
jafnvandvirknislega gerð. Meðan
heilsa Grétu var þannig að hún var
ferðafær komu þau Herjólfur jafnan
til okkar Sveins um jólin og eins oft
að sumarlagi. Þau komu jafnan með
stórgjafir handa börnum okkar
enda kunnu þau að meta afa og
ömmu, enda bæði höfðingleg í því
sem þau gerðu.
Gréta og Herjólfur bjuggu í Hof-
staðaseli í Skagafirði í rúm 20 ár.
Gréta var lengst af eina konan á
heimilinu og lentu því öll innanbæj-
arstörf á henni, eins og tíðkaðist í þá
daga, auk ýmissa útiverka, en af
þeim hafði hún meira gaman. Hún
var mikill dýravinur enda löðuðust
þau að henni. Svo var einnig með
börn. Herjólfur sagði eitt sinn að það
hefði verið undarlegt lag sem hún
hefði haft á börnum. Þau hefðu aldr-
ei verið með keipa við hana. Ég held
að enginn hafi viljað gera henni neitt
á móti skapi. Mikill gestagangur var
hjá þeim Herjólfi og Grétu í Hof-
staðaseli enda bæði hjónin orðlögð
fyrir gestrisni. Síðustu búskaparárin
fór Gréta að kenna heilsuleysis og
brugðu þau hjón því búi og fluttu til
Reykjavíkur þar sem þægilegra var
með alla læknisþjónustu. Gréta hef-
ur sennilega haft meira að gera held-
ur en hennar viðkvæma heilsa þoldi.
Aldrei kvartaði hún undan veikind-
um sínum eða yfir því að þurfa að
vera vistuð á stofnunum. Samt
heyrði maður það á henni að hún
hafði heimþrá og langaði til að geta
lifað eðlilegu lífi á sínu heimili. Hún
hugsaði, eins og svo margar konur af
hennar kynslóð, alltaf um alla aðra á
undan sjálfri sér.
Ég var svo lánsöm að geta heim-
sótt Grétu nokkra daga í röð fyrir
stuttu síðan. Alltaf ljómuðu augun
hennar þegar hún áttaði sig á því
hver ég var. Það síðasta sem hún
sagði þegar ég kvaddi hana í síðasta
skipti var: „Þetta var góð stund.“
Það hvarflaði aðeins að mér þá að
þetta gæti verið í síðasta skipti sem
ég sæi hana.
Ég vona svo sannarlega, elsku
Gréta mín, að þér líði betur nú en
þér hefur liðið í lifanda lífi. Ég hef
aldrei getað skilið af hverju svona
góð manneskja hefur þurft að líða
svona mikið. Þakka þér fyrir allar
góðu stundirnar og þann þroska
sem ég hef öðlast við að kynnast
þér.
Við fjölskyldan þökkum starfs-
fólki Elli- og hjúkrunarheimilisins
Grundar kærlega fyrir frábæra
umönnun, en Gréta minntist oft á
hvað starfsfólkið væri einstaklega
gott við sig. Það var okkur mikils
virði og verður seint fullþakkað.
Ólöf Zóphóníasdóttir.
Frænka mín Gréta í Seli, eins og
hún var ætíð kölluð á bernsku-
heimili mínu í Skagafirði, var hús-
móðir í Hofstaðaseli í Viðvíkursveit
og bjó þar um árabil ásamt manni
sínum Herjólfi Sveinssyni sem lést
fyrir rúmu ári. Bærinn í Seli var
byggður úr torfi og grjóti, þiljaður
að innan og bjuggu þau hjón þar
allan sinn búskap í sveitinni. Í þess-
um bæ var gott að vera en þar
dvaldi ég oft á barnaskólaárum mín-
um meðan farskóli var í sveitinni.
Segja má að baðstofan hafi verið
leikfimisalur okkar þar sem þverbit-
ar og rár voru notuð til fimleika og
styrkingar. Húsmóðirin lét það
óátalið en Ólafi föður hennar þótti
oft nóg um hamaganginn. Gréta
útbjó okkur strákana, mig og Svein
son sinn, með nesti til dagsins ef
kennt var á öðrum bæjum en Herj-
ólfur keyrði okkur á traktornum í
skólann.
Gréta og Herjólfur voru miklir
höfðingjar heim að sækja og var oft
glatt á hjalla. Bændur úr sveitinni
komu gjarnan við þegar þeir áttu
leið um og laðaði þá Gréta fram
veisluborð en Herjólfur kom með
tár á fleyg svona til að væta kverk-
arnar. Svo voru sagðar sögur og all-
ir skemmtu sér konunglega og ekki
síst við strákarnir.
Minnisstæð eru mér áramótin en
þá var slegið upp veislu og á eftir
voru epli og appelsínur en slíkir
ávextir sáust aðeins um jól í þá tíð.
Svo var tekið í spil og spilað fram á
morgun og Gréta gætti þess að allt-
af væri nægur matur við höndina. Í
mínum huga voru þau ókrýndir
höfðingjar sveitarinnar.
Gréta var ákaflega lagin við
skepnur en öll vinnubrögð við bú-
skapinn í Seli voru til fyrirmyndar
hvort heldur um var að ræða hirð-
ingu á skepnum eða heyskap en þar
nutu skipulagshæfileikar og útsjón-
arsemi Grétu sér vel. Gréta og Herj-
ólfur brugðu búi fyrr en þau ætluðu
vegna veikinda hennar og fluttust til
Reykjavíkur í Nóatúnið. Þar komu
þau sér upp góðu og notalegu heim-
ili og fluttu höfðingsskapinn með sér
frá Seli. Þangað var gott að koma og
stundum var setið þar yfir pönnu-
kökum og tári í glasi og rifjaðar upp
sögur úr Skagafirðinum. Tíminn leið
hratt og þó aðeins hefði átt að gera
stuttan stans var oft orðið vel áliðið
þegar kvatt var. Vegna veikinda
þurfti Gréta oft að dvelja langdvöl-
um frá heimili sínu og síðustu árin
bjó hún á Grund en Herjólfur hélt
áfram að veita gestum. Við Una
Þóra kveðjum hægláta og trausta
konu að leiðarlokum með þökk og
virðingu.
Bessi Gíslason.
Margrét Lilja Ólafsdóttir var af
kunnugum kennd við æskuheimili
sitt Læk í Viðvíkursveit í Skagafirði
og kölluð Gréta á Læk. Hún var elst
þriggja systkina sem nú hafa öll
gengið á vit feðra sinna með
skömmu millibili. Á Læk ríkti góður
andi og heimilisbragur til fyrir-
myndar. Gaman hafði ég af því ung-
ur að heimsækja þau frændsyskini
mín. Bærinn var miðsveitis. Þar var
samkomuhús Viðvíkurhrepps og
þangað fannst mér vera stöðugur
straumur fólks sem átti erindi við
heimsmenninguna og þess albúið að
ráða til lykta einhverju því máli sem
hæst bar hverju sinni í landsmála-
pólitík. Í fyrstu bernskuminningum
mínum um Grétu frænku er hún ung
og virðuleg kona í gestgjafahlut-
verki og þá komnir í stofu á Læk
höfðingjar að sunnan, þingmanns-
efni eða þá erindrekar pólitískra
flokka. Þar heyrði ég í fyrsta sinn í
ræðumanni sem reis úr sæti við
veisluborð og boðaði okkur Grétu og
öðrum viðstöddum rétt viðhorf í
stjórnmálum. Ég var of ungur til að
beita pólitískri hugsun eða öðlast
pólitískan skilning. Eitthvað bar
íhald og Framsókn á góma en ekki
man ég hvort var talið vænlegra í
lífsbaráttu og hamingjuleit. Gréta
kunni hins vegar glögg skil á öllu
slíku og gat rætt um af skýrleik og
skynsemi. Hún var með afbrigðum
athugul og greind kona.
Ung að árum giftist Gréta Herj-
ólfi Sveinssyni frá Ásgeirsbrekku og
MARGRÉT LILJA
ÓLAFSDÓTTIR
✝ Sigurður Hall-grímsson fædd-
ist í Reykjavík 18.
mars 1921. Hann
lést 10. apríl síðast-
liðinn. Foreldrar
hans voru þau Hall-
grímur Jónsson vél-
stjóri, frá Móabúð í
Eyrarsveit, f. 5. apr-
íl 1890, d. 29. júní
1973, og kona hans
Rannveig Sigurðar-
dóttir, húsmóðir, úr
Reykjavík, f. 3.
ágúst 1889, d. 28.
nóvember 1955. Sig-
urður var elstur systkina sinna,
þau eru, Jón, f. 1926, d. 1954,
Guðrún, f. 1927, og Hermann, f.
1928, d. 2001. Uppeldisbróðir
þeirra systkina var Hallgrímur
Kristjánsson, f. 1923, d. 1998.
Hinn 14. desember 1951 kvænt-
ist Sigurður Guðrúnu Karlsdótt-
ur, húsmóður, f. 26. september
seinni konu sinni, Ingibjörgu El-
ínu Aðalsteinsdóttur, húsmóður,
f. 19. apríl 1927. Foreldrar Elínar
voru Aðalsteinn Pálsson, skip-
stjóri, Hnífsdal, f. 3. júlí 1891, d.
11. janúar 1956, og Sigríður Páls-
dóttir, húsmóðir, f. 28. nóvember
1889, d. 11. október 1930. Barn
Sigurðar og Elínar er Hallgrím-
ur, f. 19. desember 1963.
Sigurður ólst upp í Reykjavík,
lauk prófi frá Iðnskólanum í
Reykjavík, síðan lá leiðin í Vél-
skóla Íslands, lauk þaðan prófi og
tók síðan próf frá rafmagnsdeild
sama skóla. Hann starfaði sem
vélstjóri hjá Eimskip um tíma.
Hóf störf hjá Ríkisútvarpinu sem
vélgæslumaður á endurvarps-
stöðinni á Vatnsenda. Síðan lá
leiðin á tæknideild ríkisútvarps-
ins á Skúlagötu. Hjá útvarpinu
starfaði hann í hartnær 40 ár, síð-
ast við segulbandasafnið í Efsta-
leiti.
Sigurður gegndi trúnaðarstörf-
um fyrir Styrktarfélag vangef-
inna og var endurskoðandi Spari-
sjóðs vélstjóra um árabil.
Útför Sigurðar verður gerð frá
Fossvogskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 10.30.
1922, d. 10. febrúar
1959. Kjörforeldrar
hennar voru Karl
Guðmundsson, skip-
stjóri, f. 18. desember
1896, d. 29. janúar
1966, og María
Hjaltadóttir, f. 11.
apríl 1896, d. 20. júní
1969. Börn Sigurðar
og Guðrúnar eru: 1)
Rannveig, f. 28. júní
1953, hennar börn
eru: a) Sigurður Ró-
bert, f. 26. desember
1971, kvæntur Heidi
Örnböl, f. 4. nóvem-
ber 1972, þeirra dóttir Silja Mar-
ie, f. 16. júní 2002, b) Jón Pétur, f.
23. ágúst 1976, c) Jóhann Ingi, f.
3. júní 1980, og Guðrún Erna, f.
13. september 1991. 2) María, f.
20. október 1954, hennar börn: a)
Eyvindur, f. 7. desember 1981, b)
Hjalti Rúnar, f. 3. júní 1990. Hinn
3. mars 1962 kvæntist Sigurður
Í minningunni er Þingvallavatn
spegilslétt, í kring allt iðjagrænt, og
ekkert heyrist nema fuglasöngur.
Pabbi í grænum vöðlum lengst úti í
vatni með veiðistöngina. Óendanlega
lengi! Skammidalur – kartöflurnar
teknar upp, kaffi á brúsa, pabbi með
pípuna í öðru munnvikinu, horfandi í
stóískri ró út að sjóndeildarhringn-
um. Stundir svo fullar af hlýju og ör-
yggiskennd, og þannig var pabbi ein-
mitt, rólegur, hlýr, einlægur og
óendanlega þolinmóður. Á unglings-
árum okkar var eitt sinn keypt kass-
ettutæki og við stóðum og biðum, að
því er virtist tímunum saman, með
kassettuna í höndunum, til að fá að
hlusta, en pabba varð ekki haggað,
leiðbeiningabæklinginn yrði að lesa
spjaldanna á milli áður en tækið yrði
svo mikið sem sett í samband!
Hann tók okkur systurnar oft með
sér í veiðiferðir. Það var gott að vera
með pabba úti í náttúrunni, það skipti
engu þótt ekkert veiddist, aflinn var
nægur í sálinni eftir þessar ferðir.
Pabbi var með eindæmum lag-
hentur maður og jafnvígur á hús-
byggingar sem bílaviðgerðir. Hann
byggði glæsilegt hús við Granaskjól,
þar sem hann bjó allan sinn búskap,
fyrst með Guðrúnu, fyrri konu sinni
og móður okkar systra, og síðar með
Elínu, seinni konu sinni, og syni
þeirra Hallgrími. Þarna ólumst við
upp, í frelsi víðáttunnar, því enn var
lítil byggð þarna. Pabbi var alla tíð
einlægur Vesturbæingur og KR-ing-
ur. Hann sá sjálfur um allt viðhald
hússins utan og innan af alkunnri
vandvirkni, og hann var útsjónar-
samur og safnaði saman mörgu því
sem aðrir vildu fleygja, sem nýttist
honum síðar í viðhald og viðgerðir.
Hann sá sjálfur alfarið um viðgerðir
á bílum heimilisins, svo drjúgum
stundum eyddi hann í bílskúrnum.
Þar fengum við systkinin að hjálpa til
eins og við vildum, og margt hand-
verkið lærðum við sem ómetanlegt
hefur reynst okkur. Þegar hann var
úti í skúr „að dunda“, ýmist einn eða
með okkur, söfnuðust að honum
krakkar úr hverfinu og alltaf gaf hann
sér tíma til að spjalla og hann hafði
einstakt lag á að láta öllum líða eins
og þeir væru einhvers virði. Enginn
var of ómerkilegur, eða ungur, til að
pabbi nennti að spjalla við hann.
Hann fór ekki í manngreinarálit og
bar virðingu fyrir öllu lífi.
Hann vann hjá Ríkisútvarpinu sem
tæknimaður meirihluta starfsævi
sinnar.
Hann var vinsæll meðal samstarfs-
manna sinna og einnig sóttust margir
lesarar eftir að fá hann sem upptöku-
mann. Hann kunni sitt fag, var yfir-
vegaður og hafði róandi áhrif á lesara,
og lagði sig í líma við að byggja upp
sjálfstraust þeirra sem það skorti, og
að láta fólki líða vel í hljóðverinu.
Hann var mjög næmur á íslenskt mál
og lagði mikið upp úr því að kenna
okkur systrunum að tala rétt og fal-
legt mál.
Pabbi átti langa og farsæla ævi,
þótt óveðursský hrönnuðust upp á
tímabilum. Hann bar ekki tilfinningar
sínar á torg og kvartaði aldrei. Hann
stóð með sínum og reyndi alltaf að
létta undir með þeim sem erfitt áttu.
Hann var ábyrgðarfullur og lagði
mikla áherslu á að standa sína plikt.
Hann var frændrækinn og einstak-
lega greiðvikinn.
Síðasta árið dvaldi hann á hjúkr-
unarheimilinu Sóltúni og viljum við
fyrir hönd fjölskyldunnar þakka
starfsfólkinu þar fyrir frábæra
umönnun og hlýlegt viðmót.
Farðu vel, pabbi, þú vissir að þú
varst kominn að leiðarlokum, og þótt
við söknum þín óumræðilega mikið er
það huggun harmi gegn, að nú fær
mamma að njóta samvista við þig aft-
ur – á himnum. Takk fyrir allt.
María og Rannveig.
Elsku afi minn. Þó svo að ég hafi
búið erlendis síðustu átta árin, skaltu
vita að það hefur varla liðið sá dagur
að ég hafi ekki hugsað til þín og
ömmu í Granaskjóli, enda er ég með
mynd af ykkur ömmu ásamt Halla við
hliðina á tölvunni inni á skrifstofunni
minni í Danmörku. Ég man alltaf
þegar við unnum saman í Útvarpinu á
Skúlagötunni og seinna meir þegar
Útvarpið flutti upp í Efstaleiti. Allir
þekktu mig sem barnabarnið hans
Sigga Hall og mér fannst allir koma
sérstaklega vel fram við mig af þeirri
ástæðu. Enginn vafi á að þú naust
ómældrar virðingar á þeim vinnustað
þar sem þú vannst í svo mörg ár. Það
er án efa þér að þakka að tiltölulega
nýbyrjaður tónlistaráhugi minn óx og
dafnaði svo um munaði, vegna þess að
þú sást til þess að ég fengi leyfi til að
taka upp á kassettubönd alla þá tón-
list sem Ríkisútvarpið átti á hljóm-
plötum.
16. júní 2002 eignaðist þú þitt
fyrsta barnabarnabarn og það hrygg-
ir mig ósegjanlega mikið að þú skyldir
ekki ná að halda á henni Silju Marie
minni. Ég lofa þér því að dóttir mín
fær allt að vita um langafa sinn á Ís-
landi og hversu hjartgóður og hlýr
maður hann var. Þú og amma hafið
kennt mér svo mikið um lífsgildi og
mikilvægi þess að segja alltaf sann-
leikann og koma vel fram við allt og
alla. Fyrir það er ég ævinlega þakk-
látur. Þú hefur verið afi minn, föður-
ímynd mín, fyrirmynd mín og stoð og
stytta í gegnum súrt og sætt og án þín
væri ég ekki sá maður sem ég er í dag.
Þú hafðir alltaf tíma fyrir mig þegar
mér lá eitthvað á hjarta og ég minnist
oft samræðna okkar í Granaskjólinu
um allt á milli himins og jarðar, yfir
ristabrauði og te.Vonandi hefur þú
fengið allt það út úr lífinu sem þú ósk-
aðir þér og þú skalt vita að ég mun
aldrei gleyma þér….aldrei. Hvíldu í
friði, elsku afi minn.
Sigurður (Diddi).
SIGURÐUR
HALLGRÍMSSON