Morgunblaðið - 25.04.2003, Blaðsíða 1

STOFNAÐ 1913 110. TBL. 91. ÁRG. FÖSTUDAGUR 25. APRÍL 2003 PRENTSMIÐJA ÁRVAKURS HF. mbl.is
Ritlistin
kynnt
Bókmenntakynningarsjóður vinnur
að ýmsum verkefnum Listir 18
Einföld ráð til að auka vellíðan á
vinnustaðnum Daglegt líf 24
Viðkvæm
sjálfsmynd
Bókin Saman í sátt fjallar um leiðir
til að fást við einelti Menntun 22
SEX manns hafa reynst smitaðir af svonefndu
heilkenni alvarlegar og bráðrar lungnabólgu,
HABL, í Bretlandi, fimm í Frakklandi og
grunur var um tilfelli í Litháen í gær. Rúm-
lega 260 manns hafa nú dáið úr veikinni í
heiminum eftir að hún kom upp í Kína í nóv-
ember og um 4.500 að auki smitast en ekki er
til nein lækning við henni. Veiran er talin
vera nýtt afbrigði af venjulegri kvefveiru en
ekki er vitað með vissu hvernig hún berst
milli manna. Flestir ná sér eftir viku legu en
að jafnaði virðast um 4% smitaðra deyja.
Liðlega 100 manns hafa nú látið lífið í Kína
og nokkuð á þriðja þúsund að auki smitast af
völdum nýja sjúkdómsafbrigðisins. Stjórn-
völd hafa gripið til róttækra ráðstafana til að
hindra útbreiðsluna, skólar eru lokaðir í bili í
Peking og fjöldi fólks hefur verið beðinn um
að mæta ekki til vinnu. Víða í Kína hafa heilir
bæir verið einangraðir. Margir Peking-búar
reyna nú að flýja borgina eða safna matar-
birgðum en þar búa um 14 milljónir manna.
Embættismenn heilbrigðismála í Toronto í
Kanada héldu í gær neyðarfund en talið er að
allt að 16 manns hafi dáið úr sjúkdómnum í
landinu og um 330 manns smitast, flestir í
Toronto og grennd. Alþjóðaheilbrigðis-
málastofnunin, WHO, hefur varað ferðamenn
við að ferðast til Peking, Shanxi-héraðs í
Kína og Toronto. HABL, sem á ensku nefnist
SARS, hefur nú breiðst út til tuga landa.
Kínverskur lögreglumaður sést hér af-
henda starfsmönnum sjúkrahúss Peking-
háskóla nauðsynjar en það var sett í ein-
angrun í gær vegna lungnabólgunnar sem
hefur stungið sér niður á stofnuninni. Alls
eru um 1.200 sjúkrarúm í húsinu.
Reuters
Lungnabólgusmit í Bretlandi

Gríman/14
VERÐ á olíu lækkaði verulega í gær í framhaldi af fundi olíu-
málaráðherra OPEC, samtaka olíusöluríkja, í Vín og hefur ekki
verið lægra um fimm mánaða skeið. Lækkaði fatið af Brent-olíu úr
Norðursjó um 66 sent í 23,60 dollara.
OPEC-ráðherrarnir ákváðu að minnka samanlagða framleiðslu
aðildarríkjanna um tvær milljónir fata á dag frá júní til að koma í
veg fyrir of mikla birgðasöfnun. Á óvart kom að leyfilegur heildar-
framleiðslukvóti skyldi aukinn um 900.000 föt á dag í 25,4 milljónir
fata og var bent á að niðurstaðan gæti í reynd orðið framleiðslu-
aukning. Sérfræðingar sögðust sumir ekki skilja stefnu OPEC.
Kvótareglurnar voru hunsaðar síðustu mánuði af ótta við olíuskort
í kjölfar Íraksstríðsins og harðra deilna í Venesúela og var fram-
leiðslan að jafnaði um 27,4 milljónir fata á dag í febrúar og mars.
Olíuverð lækkar
Vín. AFP.
DAVÍÐ Oddsson for-
sætisráðherra er þeirrar
skoðunar að væntanleg
ákvörðun bresku ríkis-
stjórnarinnar um að fresta
þjóðaratkvæðagreiðslu
um upptöku evru í stað
punds muni hafa áhrif á
Evrópuumræður hér á
landi og draga úr rök-
semdum þeirra sem telja
að sækja beri um aðild að ESB vegna sameig-
inlega gjaldmiðilsins.
Davíð bendir einnig á að mikil andstaða virðist
vera meðal Svía við að taka upp evru og Danir
hafi ekki tekið ákvörðun um þjóðaratkvæða-
greiðslu um evruna. „Þegar við skoðuðum þetta
mál hjá okkur á sínum tíma varð það niðurstaða
stórrar nefndar, sem margir aðilar áttu sæti í, að
það væri hvorki ástæða né efni til þess fyrir okk-
ur að taka þessi mál til sérstakrar athugunar,
nema sú breyting yrði að Svíar, Danir og Bretar
tækju upp evruna,“ segir Davíð.
Steingrímur J. Sigfússon, formaður VG, og
Guðjón A. Kristjánsson, formaður Frjálslynda
flokksins, eru sömu skoðunar og segja að ákvörð-
un Breta um frestun atkvæðagreiðslunnar muni
draga úr þrýstingi á aðildarumsókn að ESB hér.
Segir umræðuna halda áfram
Halldór Ásgrímsson utanríkisráðherra er á
öðru máli og segir að þótt Bretar telji sig þurfa
lengri tíma til að undirbúa upptöku evrunnar
muni þeir á endanum taka hana upp. Hann telur
ekki að frestun atkvæðagreiðslunnar í Bretlandi
muni hafa áhrif hér á landi. „Umræðan um þessi
mál mun að sjálfsögðu halda áfram. Evran er
staðreynd og hún hefur meiri áhrif gagnvart
litlum gjaldmiðlum en stórum,“ segir hann.
Össur Skarphéðinsson, formaður Samfylking-
arinnar, segir að niðurstaða bresku ríkisstjórn-
arinnar kunni að draga „eilítið úr þrýstingnum á
að við könnum í mikilli alvöru inngöngu í Evrópu-
sambandið. En þar er einungis um frest að ræða.
Ég held að Bretar muni örugglega enda þarna
um síðir og Danir og Svíar sömuleiðis. Þá er óhjá-
kvæmilegt fyrir okkur að taka upp evru og ganga
í Evrópusambandið.“
Ósammála
um áhrif
ákvörðun-
ar Breta

Skiptar skoðanir/4

Blair hyggst fresta/14
Draga mun úr evru-
umræðunni að mati
forsætisráðherra
TARIQ Aziz, einn af þekktustu
ráðamönnum í stjórn Saddams
Husseins í Írak, er nú í vörslu
Bandaríkjamanna og sögðu heim-
ildarmenn sjónvarpsstöðvarinnar
CNN í gærkvöldi að hann hefði
gefið sig sjálfviljugur fram. Aziz
var áratugum saman náinn sam-
starfsmaður Saddams og lengi ut-
anríkisráðherra, síðar aðstoðar-
forsætisráðherra.
Bandamenn munu nú hafa kló-
fest 12 af þeim 55 mönnum úr
innsta hring sem þeir eru stað-
ráðnir í að handsama en efstir eru
Saddam sjálfur og synir hans
tveir, Uday og
Qusay. Ekki er
ljóst hvort þeir
eru á lífi en
Bretar telja að
svo sé og þeir
séu enn í felum
einhvers stað-
ar í Írak.
Tariq Aziz
er 57 ára gam-
all, fæddur í Mosul í norðanverðu
Írak og var eini kristni maðurinn í
stjórninni. Hann var árum saman
kennari og blaðamaður, kemur
vel fyrir, talar góða ensku og var
að líkindum þekktari á Vestur-
löndum en aðrir íraskir ráðamenn
að Saddam undanskildum. Segja
sérfræðingar að hann hafi verið
mikilvægasta málpípa stjórnvalda
en haft lítil raunveruleg völd.
Valdaleysið hafi hins vegar tryggt
honum pólitískt langlífi.
Aziz átti mikinn þátt í að stjórn-
málatengsl voru aftur tekin upp
milli Íraka og Bandaríkjamanna
árið 1984. Stórveldin studdu þá öll
Íraka í stríði þeirra gegn Írönum
sem taldir voru enn hættulegri en
Saddam vegna ofstækis klerka-
stjórnarinnar í Teheran.
Tariq Aziz í haldi
Bandaríkjamanna
Tariq Aziz
TALSMENN Norður-Kóreu-
stjórnar gáfu í skyn á öðrum degi
viðræðna sinna við Bandaríkja-
menn og Kínverja í Peking í gær
að þeir réðu nú þegar yfir kjarn-
orkuvopnum. Fundinum lauk í
gær, einum degi áður en áætlað
var, og er ekki ljóst hvort fleiri
fundir verða boðaðir.
Efnt var til viðræðnanna til að
reyna að leysa deilurnar um
kjarnorkuvopnatilraunir N-Kór-
eumanna sem hafa endurræst til-
raunaofn í Yongbyon. Talið er að
þeir geti þar framleitt nokkrar
frumstæðar sprengjur úr plútóni
sem fellur til sem úrgangsefni.
Segjast
eiga kjarn-
orkuvopn
Washington, Peking. AFP, AP.
Slökun í
amstrinu
STJÓRNVÖLD í Kanada sögðust í gær
ætla að banna allar þorskveiðar við megnið
af strandhéruðunum við Atlantshaf vegna
þess að veiðistofnarnir væru í sögulegu
lágmarki.
Aðeins verður leyft að veiða suður af
Nýfundnalandi og við frönsku eyjarnar
Saint Pierre og Miquelon. Þorskveiðar við
austurströndina hafa sætt miklum tak-
mörkunum frá 1992.
Bannað að
veiða þorsk
Montreal. AFP.