Morgunblaðið - 25.04.2003, Blaðsíða 6

FRÉTTIR
6 FÖSTUDAGUR 25. APRÍL 2003 MORGUNBLAÐIÐ
„EKKERT hefst án draums og við
verðum að eiga okkur draum um
betri heim og betri nýtingu á end-
urnýjanlegum orkugjöfum í sátt við
umhverfið,“ sagði Valgerður Sverr-
isdóttir iðnaðarráðherra við opnun
vetnisstöðvar Skeljungs við Vest-
urlandsveg í gærmorgun. Vetn-
isstöðin er fyrsta stöðin í heiminum
sem opnuð er á almennri bens-
ínstöð, en næsta sambærilega vetn-
isstöð verður opnuð hjá Shell í
Washington í haust. Fyrirtækið
hefur lagt sem svarar um 8 millj-
örðum króna í rannsóknir og þróun
á vetni síðan 1999 og ennþá meira
fé á að verja í verkefnið í framtíð-
inni.
Vetnisdælan á Skeljungsstöðinni
er sérhönnuð fyrir strætisvagna og
vetnið framleitt á staðnum. Von er
á þremur vetnisvögnum til landsins
í ágúst, sem verða í tilraunaakstri
næstu tvö árin. Eru það þrír vagnar
af 77 bíla flota Strætó bs. og verða
því 4% af flotanum vetnisknúin frá
og með haustinu.
Mikill fjöldi fólks var samankom-
inn við opnun vetnisstöðvarinnar í
gær, m.a. tugir erlendra blaða-
manna, ráðherrar úr íslensku rík-
isstjórninni, borgarstjóri og fulltrú-
ar erlendra sem innlendra
fyrirtækja sem hafa unnið að verk-
efninu.
Það kom í hlut iðnaðarráðherra
að annast fyrstu vetnisáfyllinguna.
Sett var vetni á bíl frá Daimler
Chrysler sem fluttur var sér-
staklega til landsins í þessu skyni.
Jón Björn Skúlason, fram-
kvæmdastjóri Íslenskrar NýOrku,
aðstoðaði við áfyllinguna og hefði
við fyrstu sýn mátt ætla að verið
væri að dæla bensíni á bíl. En nú
var tími vetnisins runninn upp.
Vetni á bíla er mælt í kílóum og tók
nokkrar sekúndur að setja 1 kg af
vetni á bílinn. Til fróðleiks má nefna
að mest tekur bíll af þessari stærð 3
kg af vetni. Ráðherra opnaði fyrir
vetnið með þar til gerðum hnapp og
vetnið byrjaði að streyma í bílinn.
Að þessu loknu klippti ráðherra á
borða og bílnum var ekið burt.
Varla heyrðist vélarhljóð í honum,
aðeins lágvært suð og undan honum
kom vatnsgufa, í stað hins venju-
lega útblásturs úr púströri.
Á „fullum tanki“ eða 3 kg af vetni
fer bíllinn tæpa 200 km, en hvað
kostaði að fyll’ann?
„Það er mjög erfitt að áætla
verðið, því vetnisstöðvar og -bílar
eru ekki fjöldaframleidd,“ sagði Jón
Björn Skúlason. „Hins vegar gerum
ráð fyrir að vetnið verði eitthvað
dýrara en bensín til að byrja með
en þegar fjöldaframleiðsla hefst á
bílum og vetnisstöðvum, teljum við
að hægt sé að reka framtíðarbílinn
með svipuðum kostnaði og við rek-
um bensínbíla í dag.“
Siv Friðleifsdóttir umhverf-
isráðherra sagði í samtali við Morg-
unblaðið að opnun stöðvarinnar
myndi styrkja stöðu Íslendinga sem
forystuþjóðar í heiminum á sviði
endurnýjanlegrar orku. „Við höfum
á síðustu árum verið að útskýra
þetta atriði mjög skipulega fyrir al-
þjóðasamfélaginu, sérstaklega í
sambandi við Kyoto-bókunina og
þessi atburður undirstrikar sér-
stöðu okkar enn frekar,“ sagði hún.
Mikilvægt að þróa grunn-
gerðina við innleiðingu vetnis
Í samtali við Morgunblaðið sagði
Jeroen van der Veer, sem er vara-
stjórnarformaður Shell-samsteyp-
unnar, að opnun vetnisstöðvarinnar
væri til vitnis um sjálfstraust Ís-
lendinga og þá sýn sem þjóðin hefði
gagnvart sjálfbærri framtíð.
„Þetta er fordæmi, sem hefur
miklu betri áhrif en alls konar
kynningar og ræður. Hér getur fólk
séð hvað er um að ræða og spurt
sig hvort það vilji annað eins í sín-
um heimahögum,“ sagði hann. Að-
spurður sagði hann að í framhald-
inu væri mikilvægt að þróa
grunngerðina við innleiðingu vetnis
fyrir almenna notkun, nú þegar
ekki þyrfti lengur að velkjast í vafa
um að bílar gætu gengið fyrir vetni.
„Spurningin snýst um það hvernig
fólk getur fyllt á bílinn með vetni á
öruggan og þægilegan hátt, sem
jafnframt er eitthvert vit í út frá
efnahagslegu sjónarmiði bæði fyrir
almenning og yfirvöld.“
Kristinn Björnsson, forstjóri
Skeljungs sagði vetnisstöðina
marka upphaf að löngu tímabili á
sviði vetnismála, en sérstök ánægja
væri með að upphafið skyldi eiga
sér stað á Íslandi. „Málið er afar
áhugavert og við horfum til þess að
vetni verði orðið alvöruhlutur í elds-
neytismálum, þó örugglega ekki
fyrr en eftir nokkra áratugi,“ sagði
hann. „Talsmenn Shell segja það í
fullri alvöru að þetta sé vegferð sem
taki 20–25 ár og við ákváðum að
taka þátt í þessu verkefni með
þeim, vegna fordæmisins fyrir
Skeljung og ekki síst fyrir þjóðina.
Auðvitað verður þetta ekki arðbært
til að byrja með, en það mun verða
arðbært fyrir komandi kynslóðir.“
Vetnisstöðin er í eigu fyrirtækj-
anna Íslenskrar NýOrku og Skelj-
ungs og mun hið síðarnefnda reka
stöðina. Íslensk NýOrka er sam-
starfsfyrirtæki Vistorku, Shell
Hydrogen, DaimlerChrysler og
Norsk Hydro.
Rekstur stöðvarinnar og stræt-
isvagnaverkefnið eru hluti af EC-
TOS verkefninu (Ecological City
Transport System) sem Íslensk Ný-
Orka stendur að og styrkt er af
Evrópusambandinu.
Fyrsta vetnisstöð heimsins á almenningsbensínstöð var opnuð hjá Skeljungi í gær
Setti eitt
kíló af vetni
á tankinn
Opnunar vetnisstöðvar Skeljungs við
Vesturlandsveg var beðið með eftirvænt-
ingu í gær og vakti atburðurinn heims-
athygli. Örlygur Steinn Sigurjónsson
fylgdist með gangi vetnismála í gær. Stjarnan á vetnis-Benzinum skein vitaskuld skært í gær. Engin mengun er af útblæstrinum og hann fer á Vík í
Mýrdal á fullum tanki. Vetni á bíla er mælt í kílóum og mest tekur bíll af þessari stærð 3 kg af vetni.
Morgunblaðið/Sverrir
Valgerður Sverrisdóttir iðnaðarráðherra klippti á borða við athöfnina í
gær. Til hægri við hana er Benedikt Jóhannesson, stjórnarformaður Skelj-
ungs, og vinstra megin við hana er Jón Björn Skúlason, framkvæmdastjóri
Íslenskrar NýOrku. Tugir erlendra blaða- og fréttamanna fylgjast með.
DR. Bragi Árnason prófessor í
efnafræði við raunvísindadeild Há-
skóla Íslands var sæmdur fyrstu
heiðursverðlaunum Íslenskrar Ný-
Orku á vetnisráðstefnu sem hófst á
Nordica hóteli í gær. Verðlauna-
gripinn smíðaði Marínó Stein-
dórsson og afhenti Þorsteinn I. Sig-
fússon stjórnarformaður Íslenskrar
NýOrku Braga verðlaunin. Ráð-
stefnan hófst að lokinni opnun vetn-
isstöðvarinnar á Vesturlandsvegi
og lýkur í dag, föstudag, kl. 17.
Um aldarfjórðungur er síðan
Bragi Árnason setti fram hug-
myndir um að nýta vetni sem orku-
miðil í stað bensíns og olíu. Hefur
hann unnið að rannsóknum á þessu
sviði og vakið heimsathygli fyrir
störf sín. Hefur Bragi m.a. kynnt
þann möguleika að Íslendingar
gætu á næstu áratugum hætt í
áföngum að flytja inn olíu og bensín
og þess í stað tekið að knýja bíla-
flota og fiskiskip landsmanna á inn-
lendu vetni.
Morgunblaðið/Halldór Kolbeins
Dr. Bragi Árnason heiðursverðlaunahafi með Valgerði Sverrisdóttur.
Bragi Árnason sæmdur
heiðursverðlaunum
VETNI mun ekki leysa
hefðbundið eldsneyti af
hólmi í einni sviphendingu,
en af hálfu Shell-sam-
steypunnar er því spáð að
vetnisknúin ökutæki verði
orðin algeng eftir 50 ár.
Þetta kom fram í máli
Jeroen van der Veer, vara-
formanns stjórnar Shell-
samsteypunnar, á vetnis-
ráðstefnu Íslenskrar Ný-
Orku í gær.
Hann sagði opnun vetn-
isstöðvarinnar hjá Skelj-
ungi marka meiriháttar
áfanga á þeirri leið að
skapa vetnissamfélag en jafnframt væri að ýmsu að
hyggja í framtíðinni. Meðal úrlausnarefna væri gríð-
arlegur kostnaður við orkuframleiðsluna, ýmsir
tæknilegir örðugleikar og tímaóvissa. Veer sagði að
með stuðningi stjórnvalda, neytenda og fyrirtækja í
orkugeiranum mætti samt taka áskoruninni um að
skapa vetnissamfélag, sem væri bæði raunhæft út frá
pólitísku og viðskiptalegu sjónarmiði.
Kostnaðarþátturinn er vissulega mikill, enda kom
fram í máli Veers, að í Bandaríkjunum einum saman
þyrfti 20 milljarða dala fjárfestingu á næstu 25 árum
til að breyta 2% bílaflotans í vetnisbíla. Augljóst væri
því hve mikilvæg aðkoma yfirvalda yrði í þessu sam-
bandi.
Um atburði gærdagsins
sagði Veer að þeir bæru
merki um hvorki meira né
minna en upphaf nýs meng-
unarlauss tímabils á Íslandi
og handan þess. Nú fylgdist
heimsbyggðin öll með því
sem væri að gerast í vetn-
ismálum hér á landi eftir að
sýnt hefði verið fram á það
hverju mætti áorka með
samstilltu átaki stjórnmála-
aflanna og viðskiptalífsins.
Hann varpaði einnig
fram raunhæfum spurning-
um sem beinst hafa að Shell
undir vetnisumræðunni.
„Fólk hefur spurt hvort við óttumst ekki minnkandi
bensínsölu? Ég óttast það alls ekki vegna þess að ég á
mér þann draum að markaðshlutdeild okkar í vetn-
issölu á heimsvísu verði sú sama og í bensíninu nú,“
sagði Veer. Hann sagði ennfremur að svara þyrfti
spurningum sem vöknuðu hjá neytendum þegar vetnið
væri annars vegar. Sannfæra þyrfti þá um öryggi og
almenn þægindi við vetnisnotkunina. „Er í lagi að
leggja vetnisbíl inni í bílskúr? Er í lagi að búa við hlið-
ina á vetnisstöð? Hvernig gengur að starta vetnisbíl í
köldu veðri eins og hér á Íslandi? Eða í heitu veðri? Er
hægt að fá áfyllingu hvar sem er?“ spurði Veer. Sagði
hann að í þessu tilliti væri ljós þörfin á því að stunda
vetnisvísindin í umhverfis- og félagslegu samhengi.
Vetnisknúin ökutæki
orðin almenn 2050?
Jeroen van der Veer, varaformaður stjórnar Shell-
samsteypunnar: „…ég á mér þann draum að mark-
aðshlutdeild okkar í vetnissölu á heimsvísu verði
sú sama og í bensíninu nú.“