Morgunblaðið - 25.04.2003, Blaðsíða 23

DAGLEGT LÍF
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 25. APRÍL 2003 23
Fyrir dömur Fyrir herra
Hefur þú prófað nýja DIESEL ilminn?
— Hann er kominn í verslanir
DIESEL GREEN SPECIAL EDITION
1,6 ltr - 2.2 ltr. og 3 ltr. Má setja í uppþvottavél
POTTÞÉTT
Þrír frábærir POLARISPOTTAR
TI
LB
OÐ
20 ára
ábyrgð
3 pottar verð aðeins: 11.990.-
18/10 gæðastál
URSULA Nistrup kom til Ís-lands með ýmsar vænting-ar en aðeins einn draum.Hann var að hljóðrita
drunurnar í íslenskum skriðjökli.
Ekki endilega hávaðann sem mynd-
ast þegar sneið fellur úr jökultungu í
djúpt lón, heldur hversdagslegt
snörl í djúpum sprungum. Til þess
að ná draumnum á segulband lagði
hún á sig tveggja daga ferðalag til og
frá Skaftafelli úr Reykjavík, og sex
tíma göngu inn að Morsárjökli og til
baka með nesti og minidisc-upptöku-
tæki í bakpokanum. En þegar að
jöklinum kom brast á slíkt hvass-
viðri að ekkert var að heyra nema
hvininn í vindinum, auk þess sem
leysingavatn hafði hrifið með sér
göngubrú yfir Morsá, sem að öðrum
kosti hefði gefið kost á meira návígi
við jökulinn en raun bar vitni. Ursula
reyndi að bíða þar til veðrinu slotaði,
en allt kom fyrir ekki og hún hélt
tómhent til byggða á ný.
Áður en hún flaug aftur til Skot-
lands, þar sem hún býr, hrinti hún þó
í framkvæmd varaáætlun; bað land-
verðina í Skaftafelli að hafa með sér
upptökutækið þegar farið yrði inn að
Morsá til þess að gera við brúna
góðu. Landverðir tóku vel í beiðnina,
en þegar á leið sumarið varð hins
vegar flest til þess að hefta viðleitni
þeirra – óheppilegt veður þar efst á
blaði.
Á sýningu Ursulu í Glasgow var
þess vegna ekkert hljóðverk sem
byggðist á jökulsprungum frá Ís-
landi, en sjálf segir hún að ferðin í
Skaftafell hafi verið afar eftirminni-
leg og að margir litlir draumar hafi
ræst í eltingarleiknum við stóra
drauminn.
Langaði að hitta náttúruöflin
Af sýningu Ursulu er það annars
að segja að Ísland kom þar mjög við
sögu. Meðal verka voru línur, teikn-
aðar á blöð sem lögð voru á brýr í
ýmsum landshornum, svo sem í
Frakklandi og Englandi, en einnig
Skaftafelli og Mýrdalssandi. Línurn-
ar voru teiknaðar um leið og farar-
tæki fóru yfir brúna, og hafði titring-
urinn því bein áhrif á línurnar. Þá
var verk unnið á pappír með marg-
litum jarðvegssýnum úr Eyjafirði og
einnig má nefna uppdrátt af stöðugu
dagsljósi á 65. breiddargráðu. Eitt
stærsta verkið samanstóð af hvítum
og gráum renningum úr lofti, sem
voru eins konar umbreyting hljóðs.
„Þetta er hljóðið sem heyrist þegar
viðurinn í þaki gamallar byggingar á
Íslandi byltir sér við ítrekaðar hita-
breytingar. Ég tók smellina upp og
þjappaði hljóðskránni saman í tölvu
þannig að ákveðið mynstur myndað-
ist. Svo reyndi ég að endurgera
þetta mynstur með litum, hvítum og
gráum,“ útskýrði Ursula við opnun
sýningar sinnar í Intermedia-gall-
eríinu í Glasgow í vetur.
Hún var spurð nánar út í eðli
verka sinna og tengslin við Ísland.
„Ég hef lengi verið heilluð af
hreyfingum og upp á síðkastið hafa
hreyfingar yfirborðs heillað mig sér-
staklega. Með ýmsum aðferðum hef
ég notað þær í sköpunina, bæði með
beinni notkun og óbeint sem upp-
sprettu hugmynda.
Þegar ég heyrði af gestavinnu-
stofu Gilfélagsins á Akureyri,
kveikti það strax áhuga minn. Ég
vissi að breytingar á árstíðum, birtu-
brigðum og hitastigi eru mjög
áþreifanlegar og skýrar á Íslandi og
mér fannst að það hlyti að vera
spennandi að upplifa slíkt. Svo hafði
mig líka lengi langað að rannsaka
hvernig fólk fer að því að búa með og
bregðast við sterkum náttúruöflum
eins og hinum íslensku,“ sagði
Ursula og benti á að sjálf hefði hún
alls ekki alist upp við fjöll, eldvirkni,
úfið haf og óveður – Danmörk væri
öðruvísi.
Elti sólina um vinnustofuna
Ursulu var úthlutað gestavinnu-
stofu Gilfélagsins um mánaðarskeið
þegar næturnar voru hvað bjartast-
ar í fyrrasumar.
„Vinna mín í stúdíóinu tengdist öll
staðnum, árstímanum og þeim að-
stæðum sem voru á Akureyri á með-
an ég vann. Ég nýtti mér sólar-
hringsbirtuna, setti til dæmis út
negatífur til þess að skrásetja ljós-
brigðin sem verða þegar sólin rétt
sest á sjóndeildarhringinn og rís á
ný. Ég málaði breytilegan lit himins-
ins með vatnslitum, merkti lækkandi
snjólínu Vaðlaheiðarinnar á ljósa-
staura og kortlagði hvernig sólar-
geislar færðust um stúdíóið mitt.
Einnig vann ég nokkur verk sem
beinlínis tengdust lífsstíl Íslendinga,
eitt þeirra hét Vinsælasta húsamáln-
ingin á Íslandi 2002.“
Í lok dvalarinnar hélt Ursula svo
dálitla sýningu í stúdíóinu þar sem
hún skýrði hugmyndir sínar fyrir
áhugasömum. En þar með var Ís-
landsdvölinni þó ekki alveg lokið.
„Eftir að ég skilaði af mér gesta-
íbúðinni greip ég tækifærið og ferð-
aðist aðeins um Ísland og það varð
ein magnaðasta upplifun lífs míns. Í
ferðinni safnaði ég efni og upplýs-
ingum fyrir sýninguna í Glasgow, en
reyndar kom veðrið í veg fyrir að ég
gæti gert þær hljóðupptökur sem ég
ætlaði. Hins vegar hafði mér þá þeg-
ar lærst að virða einræði veðursins á
Íslandi, þannig að ég sætti mig við að
missa af jöklahljóðunum – sennilega
hefði þetta ekki getað farið á annan
veg.“
Allt í lagi þótt lógík skorti
Heiti sýningarinnar „not revers-
ible and too high“ segir Ursula tekið
úr bæklingi um húsagerð og glugga-
þvott, og vísi jafnt í rými, birtu og
efni. „Reyndar er ekki mikil lógík í
þessum titli og það þykir mér alltaf
skemmtilegt. Í verkum mínum vinn
ég annars vegar með rökvísi og hins
vegar með óhlutbundna leit að
merkingu, eins og til dæmis í hljóð-
verkunum sem eiga hug minn allan
um þessar mundir. Ég hef heillast af
áþreifanleika hljóðs og er upptekin
af því að elta, magna upp og hlutgera
hljóðmerki, oftast hljóð sem fara í
gegnum yfirborð. Þannig sameinast
ástríða mín gagnvart yfirborði og
hljóðum.“
Sýningu Ursulu og kollega henn-
ar, Elizabeth Robertson, í Inter-
media-galleríinu er nú lokið, en
Ursula heldur af kappi áfram meist-
aranámi sínu við Listaháskólann í
Glasgow.
Þegar komið var að kveðjustund
þakkaði hún fyrir spjallið og spurði
hvort hún mætti eiga lokaorð. Það
var auðfengið.
„Já, mig langar þá að votta ís-
lenska listamanninum Finnboga
Péturssyni virðingu mína, en hann
er að mínu áliti í röð bestu og áhuga-
verðustu samtímalistamanna. Ég
varð þeirrar gæfu aðnjótandi að
þiggja leiðbeiningar hans, meðan ég
dvaldi á Íslandi, og það var mikils-
vert fyrir mig. Svo vil ég auðvitað
þakka öllu frábæra fólkinu í Lista-
gilinu á Akureyri fyrir að gefa mér
hlutdeild í galdri sínum,“ sagði
Ursula Nistrup brosandi að endingu.
Glímt við
jökla og sól
Íslensk náttúra, menning og mannvirki
heilluðu unga danska listakonu sem dvaldi
á Akureyri í fyrrasumar. Sigurbjörg
Þrastardóttir sótti sýningu hennar í Glas-
gow þar sem Ísland birtist í breyttri mynd.
Horft inn að Morsárjökli og dimmir hratt. Náttúruöflin stríddu listakonunni ungu svo engar hljóðupptökur voru
gerðar. Eftir á að hyggja hefði málinu í raun ekki getað lyktað á annan veg, að mati Ursulu sjálfrar.
„Ferðalagið um Ísland var ein af mögnuðustu upplifunum lífs míns,“ segir
Ursula, hér stödd í skaftfellsku kjarri á leiðinni inn með Morsá.
sith@mbl.is
Ursula á sýningaropnun við verkið
sem túlkar hljóð í húsþaki á Íslandi.