Morgunblaðið - 25.04.2003, Blaðsíða 42

42 FÖSTUDAGUR 25. APRÍL 2003 MORGUNBLAÐIÐ






    
   
 

!

 
"
#
$
  
      
 


%! &
$&




 
  
BRÉF
TIL BLAÐSINS
Kringlunni 1 103 Reykjavík  Sími 569 1100
 Símbréf 569 1329  Netfang bref@mbl.is
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók er varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt t i l að ráðstafa efninu þaðan, hvort
sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu efni
ti l birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.
ÞÓRDÍS B. Sigurþórsdóttir sendi
mér kveðju í bréfi til blaðsins 23.4.
og sakaði mig um að hafa í Viðhorfs-
grein í mars sýnt mikla vanþekk-
ingu á viðskiptabanni Sameinuðu
þjóðanna gegn Írak.
Þórdís segir það rangt hjá mér að
dregið hafi verið mjög úr viðskipta-
þvingunum árið 1996, slakað á þeim.
Hvernig Þórdís kemst að þessari
niðurstöðu er mér hulin ráðgáta.
Þarna er um að ræða staðreynd sem
ég hef hvergi nokkurs staðar séð
menn deila um. Hægt er að fletta
þessu upp í opinberum skýrslum SÞ,
bókum fræðimanna og blaðamanna
um málefni Íraks, virtum og víðlesn-
um fréttatímaritum og dagblöðum.
Heimildarmaður Þórdísar, banda-
ríski prófessorinn Richard Garfield,
segir eitt en aðrar og traustar heim-
ildir staðfesta að SÞ létu sjálfstjórn-
arsvæði Kúrda njóta um 13% af and-
virði þeirrar olíu sem SÞ sáu um að
selja. Hlutfallið var miðað við áætl-
aðan íbúafjölda á svæðum Kúrda og
dugði þeim vel. Barnadauði hefur
ekki aukist hjá Kúrdum.
Þórdís segir að Saddam hafi ekki
fengið neinar tekjur af löglegu olíu-
sölunni frá SÞ í reiðufé en það hafi
Kúrdar fengið að hluta. Hvernig
þetta eigi að hafa valdið því að írösk
börn fengu ekki nóg af mat eða lyfj-
um en börn Kúrda sluppu við slík
örlög kem ég ekki heim og saman.
Bendir eitthvað til þess að Saddam
hefði notað reiðufé fyrir olíuna til að
bæta kjör almennings og draga úr
barnadauða?
Þeir sem hafa kynnt sér hvað
hann eyddi miklu í nýjar hallir (um
tveim milljörðum dollara frá 1991)
og ný hergögn trúa því ekki. Þeir
trúa því frekar að þessi samvisku-
lausi fantur hafi kært sig kollóttan
um þjáningar nokkur hundruð þús-
und barna ef hann gat notað myndir
af þeim í svæsnu áróðursstríði gegn
Bandaríkjamönnum og kennt þeim
um þjáningar barnanna.
Þórdís segir réttilega að miklar
skemmdir hafi orðið á innviðum
Íraks í Flóastríðinu 1991. Helsta or-
sök mikils barnadauða meðal fátæk-
linga í Írak er og hefur lengi verið
að aðgang skortir að hreinu vatni.
Börnin deyja úr niðurgangspest.
Stjórnvöld í Bagdad sáu ekki
ástæðu til að reyna að bæta úr og
tryggja öllum gott vatn. Sundlaug-
arnar í höllum forsetans og annar
munaður voru nefnilega forgangs-
verkefni.
En vantaði Saddam samt ekki
Olíugróði Saddams
Frá Kristjáni Jónssyni fjármuni til að laga vatnslagnir og
fleira? Eitt helsta starf Udays Sadd-
amssonar var að stjórna viðamiklu
kerfi utan um allt spillingarbrask
fjölskyldunnar. Mikilvægasti þáttur-
inn í því var umfangsmikið smygl á
olíu, aðallega með tankbílum til
Tyrklands og Jórdaníu. Sjóleiðina
var erfiðara að nota þótt það væri
líka reynt. Árið 2000 er talið að
tekjur Íraka af olíusölu, löglegri og
ólöglegri, hafi verið alls um 16 millj-
arðar dollara, álíka miklar og þær
voru árlega áður en viðskiptabannið
var sett 1990.
Stórveldin vissu vel af smyglinu
en lengst af létu Bandaríkjamenn
það að mestu afskiptalaust vegna
þess að vinaþjóðir þeirra, Tyrkir og
Jórdanar, voru taldar þurfa svo mik-
ið á þessum ábatasömu viðskiptum
að halda. Menn horfðu því í gegnum
fingur sér í Washington og London,
þótt um brot á banninu væri að
ræða. Fjölmiðlar hafa oft skýrt frá
þessu smygli sem var algerlega utan
við áætlun SÞ um olíu fyrir mat. En
Saddam skorti ekki peninga.
Sumir af starfsmönnum SÞ í Írak
sögðu af sér til að mótmæla við-
skiptabanninu, það er rétt. Deilt var
um það hvernig túlka bæri reglurn-
ar um bannið, stundum fengu Írakar
ekki að flytja inn efni og tæknibúnað
sem talið var geta nýst hernaðarvél
Saddams. Þetta olli stundum vanda
fyrir spítala og aðrar stofnanir. Um-
ræddir starfsmenn (og prófessor
Garfield) voru einfaldlega á móti því
að viðskiptabanni væri beitt.
Ég get tekið undir þau rök að
hæpið og jafnvel alrangt sé að beita
viðskiptabanni gegn ríki undir
stjórn annarra eins glæpamanna og
stjórnuðu Írak. Þeir hikuðu ekki við
að láta almenning taka á sig allar
þjáningar en lifðu sjálfir í vellyst-
ingum og sendu tugmilljarða dollara
inn á leynilega, erlenda bankareikn-
inga eins og nú er að koma í ljós.
Ekki skorti lyfin í híbýlum þeirra,
skáparnir voru fullir.
En hvað vildu þeir sem mótmæltu
banninu, vildu þeir frekar að málið
yrði leyst með stuttri styrjöld til að
velta Saddam? Ekki hefur mér
sýnst það. Varla dettur mörgum í
hug í alvöru að hægt hefði verið með
vinsamlegum fortölum að fá þennan
blóðuga harðstjóra til að haga sér
betur. En hver veit, kannski hefði
hann þá dáið úr hlátri yfir trúgirni
sumra vesturlandamanna.
KRISTJÁN JÓNSSON,
blaðamaður,
Lönguhlíð 23, Reykjavík.
Í MORGUNBLAÐINU þann 28.
mars sl. birtist grein eftir Sigrúnu
Guðmundsdóttur, þar sem vegið er
að þættinum ,,Fólk – með Sirrý“ á
Skjá einum. Í nefndum þætti sögðu
þrjár konur frá því hvernig þær
unnu sig út úr tilfinningalegri van-
líðan sinni í kjölfar áfalla af ýmsu
tagi.
Sem áhorfandi þáttarins verð ég
að segja að ekki var á nokkurn hátt
verið að kasta rýrð á þá, sem þurfa á
lyfjameðferð að halda. Þvert á móti
virtist fremur verið að benda fólki á
aðra valkosti en inntöku lyfja vegna
eðlilegra viðbragða við erfiðleikum.
Sirrý á heiður skilinn fyrir að þora
að fjalla á opinberum vettvangi um
jafn viðkvæman málaflokk og neysla
geðdeyfðarlyfja er. Framkoma
Sirrýar einkenndist af nærgætni og
kurteisi við viðfangsefnið. Vonandi
heldur Sirrý áfram umfjöllun um
jafn þjóðfélagslega mikilvæg mál, þó
svo það kunni að falla í grýttan jarð-
veg hjá sumum.
ANNA LINDA BJARNADÓTTIR,
lögmaður,
Geitlandi 6, 108 Reykjavík.
Sjúklingar og valkostir
Frá Önnu Lindu Bjarnadóttur