Morgunblaðið - 28.04.2003, Side 20

UMRÆÐAN
20 MÁNUDAGUR 28. APRÍL 2003 MORGUNBLAÐIÐ
BORGARNESRÆÐA Ingibjarg-
ar Sólrúnar var stórmerk; ekki fyrir
það sem hefur vakið mesta athygli
heldur aðallega fyrir það að hún skip-
aði sér algerlega skýrt og fyrirvara-
laust í Alþýðuflokksarm Samfylking-
arinnar. Það gerði hún með þessari
setningu:
„Ef frá eru taldar breytingar í
efnahags- og atvinnulífi sem urðu
vegna EES-samningsins, undir for-
ystu Jóns Baldvins og Jóns Sigurðs-
sonar, og einkavæðing ríkisbanka
hefur harla lítið nýtt borið til tíðinda í
íslenskum stjórnmálum á áratug
Davíðs Oddssonar.“
Merk frjálshyggjustefna í efna-
hagsmálum? Með öðrum orðum:
Frjálshyggjustefnan í efnahagsmál-
um, sem þeir Jónar innleiddu ásamt
Sjálfstæðisflokknum, er ljósið sem
skín eftir 12 ára stjórnarsetu Davíðs
Oddssonar. Það vill reyndar svo til að
það er einmitt þetta ljós sem Davíð
kýs að nefna fyrst þegar hann er að
hæla eigin verkum. En það er fleira
sem kemur upp um Ingibjörgu en það
sem hún nefnir; hæst hrópar í him-
ininn sem hún aldrei nefnir.
Ríkisstjórn sem má ekki nefna
Athyglisvert er að Ingibjörg hefur
aldrei í ræðum sínum síðan – sem þó
skipta tugum og allar hafa verið ræki-
lega tíundaðar í fjölmiðlum –minnst á
neitt það sem gerðist í ríkisstjórn
Steingríms Hermannssonar. Nú átti
Kvennalistinn vissulega ekki aðild að
stjórn Steingríms Hermannssonar,
en ekki átti hann heldur sæti í Viðeyj-
arstjórn þeirra Davíðs og Jóns Bald-
vins.
Ríkisstjórn Steingríms Her-
mannssonar gerði nefnilega margt
sem vert væri að hrósa. Ef fólk væri
ekki fullkomlega blindað af Viðeyj-
arglýjunni mætti nefna þá staðreynd
að sú ríkisstjórn kom verðbólgunni
niður í sátt við samtök launafólks og
fleiri hagsmunaaðila; þá staðreynd að
sú ríkisstjórn náði samkomulagi við
bændasamtökin um nýjan og mikil-
vægan búvörusamning; þá staðreynd
að sú ríkisstjórn stuðlaði að stór-
merkri framfaralöggjöf í menntamál-
um og menningarmálum.
Það má heldur ekki tala vel um þá
stjórn. Í fyrsta lagi vegna þess að hún
sat út kjörtímabilið; í öðru lagi af því
að hún var vinstri stjórn; í þriðja lagi
af því að hún hélt þingmeirihluta sín-
um í kosningum 1991. Það var hins
vegar Alþýðuflokkurinn sem klauf þá
stjórn og kom Davíð Oddssyni að,
Viðeyjarstjórnin hét það. Um það er
auðvitað aldrei talað.
Með öðrum orðum: Þarna gaf Ingi-
björg tóninn fyrir það sem síðar hefur
orðið æ skýrara; hún er talsmaður Al-
þýðuflokksins, kratanna í íslenskri
pólitík. Hún talar um Jónana en
minnist aldrei á það sem vel er gert af
öðrum. Kannski af því að það eru
Svavar Gestsson, Ólafur Ragnar
Grímsson og – það sem kannski er
verst af öllu: Steingrímur J. Sigfús-
son.
Að slá eign sinni á Kvennalista –
og Reykjavíkurlista
Annað sem Ingibjörg gerði í Borg-
arnesi var að slá eign sinni á ýmislegt
í stjórnmálasögu 9. og 10 áratugarins.
Ekki aðeins Alþýðuflokkinn, heldur
líka Kvennalistann og Reykjavíkur-
listann. Markvisst og skipulega hafa
Samfylkingin og leiðtogar hennar
reynt að draga samasemmerki á milli
sín og Reykjavíkurlistans. Það er í
rauninni algerlega siðlaust vegna
þess að Reykjavíkurlistinn var sam-
eiginlegt verkefni flokkanna þriggja
og þá ekki síst Alþýðubandalagsins
og Framsóknarflokksins. Tónninn
sem sleginn var í Borgarnesi var
svona:
„Ég hef tvisvar orðið þess sterk-
lega áskynja í pólitík að eitthvað lægi í
loftinu. Fyrst þegar við stofnuðum
Kvennaframboðið og Kvennalistann
1982–’83. Þá skynjuðu flokkarnir ekki
sinn vitjunartíma og höfðu ekki áttað
sig á þeirri þungu undiröldu sem var
meðal kvenna. Þegar hún skall svo á
gátu þeir ekki lengur virkjað hana og
hún fann sér farveg í nýrri pólitískri
hreyfingu. Veturinn 1993–’94 lá líka
eitthvað í loftinu.“
Nú þarf ekki að segja það nema
einu sinni að ýmsar þær konur sem
áður voru í forystu Kvennalistans eru
nú í forystusveit Vinstrihreyfingar-
innar – græns framboðs. Og hitt þarf
heldur ekki að endurtaka að Samfylk-
ingin er að taka það sem hún á ekki
þegar hún þykist vera Reykjavíkur-
listinn. Hún er að villa á sér heimildir
og ljúga til um veruleikann. Reykja-
víkurlistinn á sig sjálfur og þeir flokk-
ar sem að honum standa.
Málefnum Alþýðubandalagsins
vísað á dyr
Með þessari ræðu sinni gaf Ingi-
björg tóninn fyrir mikilvægustu þætt-
ina í kosningabaráttu Samfylkingar-
innar; hún skýrði frá því að leiðtogar
hennar tala fyrst og fremst fyrir
gamla Alþýðuflokkinn. Jafnframt er
ljóst að Ingibjörg Sólrún er að vísa
stuðningsmönnum Alþýðubandalags-
ins á dyr. Í síðustu kosningum tóku
margir einstaklingar af einlægni þátt
í því að reyna að mynda eina sterka
fylkingu vinstri manna, en mörgum
þeirra hlýtur að hrjósa hugur við því
að Samfylkingin kallar sig hiklaust
miðjuflokk. Þeir taka líka eftir því að
það er bannað í málflutningi Samfylk-
ingarinnar að sýna Alþýðubandalag-
inu og sögu þess lágmarksvirðingu.
Hljómkviða Samfylkingarinnar er
komin og hljóðfærin á sviðinu. Þeir
sem þekkja til fyrri ára þekkja aftur
kratahljómkviðuna gömlu.
Eina svarið sem vinstrimenn eiga
er að kjósa VG; eina flokkinn sem
kannast við að vera vinstri flokkur og
er það. Ef Vinstrihreyfingin – grænt
framboð fær verulega fylgisaukningu
þá mun það gjörbreyta landslagi ís-
lenskra stjórnmála. Annars gerist
ekkert annað en það að Samfylkingin
fer aftur í það skjól sem Jón Baldvin
fór með Alþýðuflokkinn í fyrir 12 ár-
um. Það eitt og ekkert annað. Aftur
heim til Davíðs Oddssonar.
Davíð Oddsson og Jón Baldvin
Hannibalsson fóru til Viðeyjar og
mynduðu ríkisstjórn á einni viku og
eyðilögðu ríkisstjórn vinstriflokkanna
sem þó hafði þingmeirihluta. Nú er sú
hætta yfirvofandi að sömu stjórn-
málaöfl víki sér aftur í Viðey í vor.
Leiðin til að hindra það er svo sterk
útkoma VG að Framsókn og Samfylk-
ingin þori ekki enn einu sinni með
íhaldinu.
Verður það
Viðey í vor?
Eftir Grím
Atlason
„Eina svarið
sem vinstri-
menn eiga
er að kjósa
VG; eina
flokkinn sem kannast
við að vera vinstri flokk-
ur og er það.“
Höfundur skipar 4. sæti á lista VG í
Reykjavík norður.
AÐ undanförnu höfum við fram-
bjóðendur Framsóknarflokksins í
Norðvesturkjördæmi ferðast víða,
haldið fundi og hitt fjölda fólks.
Hvarvetna hefur okkur verið mjög
vel tekið og greinilegt að fólk kann
að meta málflutning okkar fram-
sóknarmanna. Það er þó ljóst að víða
um hinar dreifðu byggðir hafa menn
áhyggjur af atvinnumálum og þróun
búsetu í landinu.
Á síðustu árum og áratugum hefur
átt sér stað mikil breyting á sam-
félagsháttum landsmanna, sem með-
al annars leiðir af sér að ungt fólk
sem leitar sér menntunar snýr ekki
til heimahaganna að námi loknu, fái
það ekki störf sem gera því kleift að
nýta menntun sína. Það er fjarri lagi
að fiskveiðistjórnunarkerfið sé und-
irrót og eina ástæða breyttra bú-
setuhátta, eins og Frjálslyndi flokk-
urinn heldur fram. Fyrst og fremst
er ástæðna að leita í breyttum lífsstíl
og kröfum fólks til menntunar og at-
vinnu við hæfi, þjónustu og afþrey-
ingar á þeim stöðum sem það velur
að setjast að á. Það er þess vegna
mikilvægt að leita allra leiða til að
koma til móts við þarfir og óskir
þeirra sem vilja lifa og starfa á lands-
byggðinni. Sveitarfélögin gegna lyk-
ilhlutverki í því að skapa það um-
hverfi þjónustu og afþreyingar sem
þarf til að mæta þessum óskum
fólks, en því miður eru sveitarfélögin
mjög misjafnlega í stakk búin til að
gegna því hlutverki sínu. Það er
brýnt að styrkja stjórnsýslu sveitar-
félaga og fjárhagslegan grunn þeirra
svo þau geti verið það afl sem þau
þurfa að vera til að laða fólk til bú-
setu. Sveitarfélögin þurfa einfald-
lega að fá til sín stærri skerf af
tekjum þjóðarinnar og verkaskipt-
ing ríkis og sveitarfélaga þarf að
vera afmarkaðri og skýrari.
Það er hins vegar hlutverk ríkisins
að skapa atvinnulífinu það lagalega
umhverfi sem það þarf til að það geta
þrifist, sem og að gæta jafnræðis í
ákvörðunum sínum. Talsverð um-
ræða hefur verið um flutning opin-
berra stofnana út á land og sitt sýn-
ist hverjum í þeim efnum. Ýmsir
telja að hverfa eigi frá þeirri stefnu
að flytja í auknum mæli stofnanir til
landsbyggðarinnar og máli sínu til
rökstuðnings, vísa þessir sömu menn
gjarnan til þess að illa hafi til tekist
með flutning tiltekinna stofnana til
landsbyggðarinnar. Þetta er auðvit-
að fjarstæða. Vel má hins vegar vera
að heppilegra sé að staðsetja nýjar
stofnanir ríkisins á landsbyggðinni, í
stað þess að flytja rótgróin fyrirtæki
og stofnanir um set. Dæmin sanna að
það er ekkert síður heppilegt að reka
opinberar stofnanir, eða deildir ein-
stakra stofnana, á landsbyggðinni en
á höfuðborgarsvæðinu. Í þessu efni
er þó hins vegar mikilvægt að skil-
greina einstök svæði með tilliti til
möguleika þeirra til að taka við op-
inberum stofnunum og haga aðgerð-
um í samræmi við það.
Fyrir fólkið í hinum dreifðu
byggðum skiptir það höfuðmáli að
atvinnulífið sé ekki einhæft, heldur
fjölbreytilegt og bjóði upp á störf
sem henta breiðum hópi fólks, hvort
sem það hefur lengri eða skemmri
menntun að baki.
Hvar viltu setjast að?
Eftir Herdísi Á.
Sæmundardóttur
„Það er
brýnt að
styrkja
stjórnsýslu
sveitarfé-
laga og fjárhagslegan
grunn þeirra svo þau
geti verið það afl sem
þau þurfa að vera til að
laða fólk til búsetu. “
Höfundur skipar 3. sæti á lista
Framsóknarflokksins í
Norðvesturkjördæmi.