Morgunblaðið - 29.04.2003, Qupperneq 17
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 29. APRÍL 2003 17
FYRRVERANDI forseti Argentínu,
Carlos Menem, varð efstur í fyrri
umferð forsetakosninganna á sunnu-
dag og mun keppa við Nestor Kirc-
hner, ríkisstjóra í olíuríkinu Santa
Cruz, 18. maí. Þeir eru báðir úr
flokki Peronista en Menem er tals-
maður markaðshyggju og einkavæð-
ingar. Kirchner, sem nýtur stuðn-
ings fráfarandi forseta, Eduardos
Duhaldes, er á hinn bóginn talinn
vinstra megin við miðju og sakar
Menem um að hafa með stefnu sinni
borið ábyrgð á hruni efnahags Arg-
entínumanna síðustu árin en Menem
var forseti 1989–1999.
Rúmlega helmingur landsmanna
er nú undir fátæktarmörkum, er-
lendar skuldir eru um 141 milljarður
Bandaríkjadollara og atvinnuleysi
um 17%. Síðustu mánuðina hefur þó
ástandið lagast nokkuð en almenn-
ingur kennir stjórnmálamönnum um
hremmingarnar. Kjörsókn var samt
sem áður um 80% en þess verður að
geta að skylt er samkvæmt lögum að
mæta á kjörstað.
Menem hlaut 24,3% atkvæðanna á
sunnudag en Kirchner 22%. Ricardo
Lopez Murphy, fyrrverandi efna-
hagsmálaráðherra, varð þriðji með
16,4 %. Eina konan í hópnum, Elisa
Carrio, fékk liðlega 14% en Carrio
hefur reynt að höfða til þeirra sem
verst hafa farið út úr hruninu.
„Seinni umferðin verður ekki ann-
að en formsatriði,“ sagði Menem sig-
urreifur er niðurstaðan lá fyrir.
Hann spáði einnig sjálfum sér sigri
þegar í fyrri umferðinni. En ef hann
tapar í maí? „Þá hef ég baráttu fyrir
forsetakosningarnar 2007!“ segir
hann galvaskur.
Umdeildur leiðtogi
Menem er afar umdeildur og sam-
kvæmt könnunum segjast nær 60%
kjósenda ekki geta hugsað sér að
styðja hann til nokkurs embættis.
En álíka hátt hlutfall segist hins veg-
ar gera ráð fyrir að hann verði for-
seti. Ára hins sterka og ákveðna leið-
toga hefur lengi verið öflugt vopn í
höndum Menems, hann lætur ásak-
anir um að fjármálaspilling og
hneyksli hafi einkennt valdatíð hans
sem vind um eyrun þjóta.
Bandaríska dagblaðið The New
York Times spurði argentískan skó-
burstara, Jorge Ricardo de Luca,
hvað honum fyndist um Menem. „Ég
veit að hann er þorpari og þjófur. En
hann er sá eini sem getur stjórnað
þessu landi,“ sagði de Luca.
Eftir sem áður leggur Menem
áherslu á frelsi í viðskiptalífinu en
jafnframt vill hann efna til umfangs-
mikilla ríkisframkvæmda til að
draga úr atvinnuleysi. Hann er
dyggur stuðningsmaður Bandaríkja-
manna, segist staðráðinn í að greiða
ríkisskuldirnar og hlíta ráðlegging-
um Alþjóðagjaldeyrissjóðsins varð-
andi efnahagsmálin. Sú hugmynd
stjórnar Menems að binda gengi á
sínum tíma gjaldmiðilsins við Banda-
ríkjadollara kom síðar í bakið á Arg-
entínumönnum þótt þannig hafi tek-
ist að tryggja ákveðna festu framan
af og góðan hagvöxt.
Ferill hans hefur verið umhleyp-
ingasamur og eftir að hann lét af
embætti 1999 var hann í stofufang-
elsi í hálft ár, sakaður um að hafa
auðgast á ólöglegri vopnasölu til
Ekvador og Króatíu. Ákærurnar
voru látnar niður falla og hann minn-
ir menn á að þegar verst lét hafi sér
verið tjáð að spilið væri búið. Nú seg-
ist hann ætla að bjarga þjóðinni frá
stórslysi. „Við förum nú í seinni um-
ferðina og ég ætla að segja ykkur
eitt: ég hef unnið allar kosningar
sem ég hef tekið þátt í,“ segir
Menem.
Hann er 72 ára gamall, af sýr-
lenskum ættum og var forseti 1989
til 1999. Aldurinn virðist ekki há
honum verulega og fullyrt er að hann
hafi ekki aðeins litað hárið heldur
látið lýtalækna fjarlægja ýmis elli-
mörk. Hann er hrifinn af dýrum
sportbílum og þykir mikill kvenna-
maður. Einkalíf hans hefur verið
skrautlegt, skilnaður hans fyrir
nokkrum árum gekk ekki hávaða-
laust fyrir sig. Seinni eiginkona
hans, Cecilia Bolocco, er frá Chile og
er fyrrverandi Ungfrú heimur. Hún
er 35 árum yngri en Menem og mun
vera barnshafandi.
„Ótrúlega grár“
Nestor Kirchner er 19 árum yngri
en keppinauturinn en þótt mennirnir
séu flokksbræður er reginmunur á
áherslum þeirra. Kirchner segir að
mestu skipti að koma í veg fyrir að
störfum fækki enn og vill verja inn-
lenda framleiðslu fyrir samkeppni,
ólíkt Menem sem vill fríverslun milli
allra Ameríkuríkja. Kirchner vill að
ríkisvaldið láti mjög til sín taka við
að taka við að hleypa lífi í fram-
leiðslufyrirtækin og verslun og við-
skipti.
„Mönnum ætti að vera ljóst að val-
ið stendur á milli tveggja lausna í
efnahagsmálum: önnur gerði Arg-
entínu að skuldugu ríki og hin mun
endurskapa störf og virðingu,“ segir
Kirchner. Duhalde forseti á marga
stuðningsmenn á Buenos Aires-
svæðinu, miklu vígi Peronista þar
sem um þriðjungur landsmanna býr,
og þykir ljóst að hann geti því orðið
Kirchner lyftistöng. Menem er svo
umdeildur að verulegar líkur eru
taldar á að að hinir frambjóðendurn-
ir muni hvetja sitt fólk til að kjósa
fremur Kirchner og verði hlustað á
þá gæti hann sigrað með yfirburðum
í seinni umferðinni.
En efnahagsmálin hefur ekki bor-
ið hátt í kosningabaráttunni, þrátt
fyrir slæmt ástand. Hvað sem líður
fullyrðingum Kirchners álíta margir
að í reynd verði einkum kosið milli
tveggja ólíkra persónuleika.
Munurinn gæti vart verið meiri.
Kirchner hefur verið lýst sem „ótrú-
lega gráum“, að sögn breska ríkisút-
varpsins, BBC. Ekki bætir úr skák
að hann þykir í útliti minna mikið á
þekkta teiknimyndafígúru í líki hræ-
gamms. En ef til vill komast Argent-
ínumenn að þeirri niðurstöðu að nú
sé komið nóg af fyrirgangi og velji
stöðugleika sem hinn kyrrláti Kirc-
hner heitir að tryggja með því að
fylgja áfram stefnu stjórnar Duhal-
des. Segist Kirchner m.a. ætla að
láta virtan ráðherra efnhagsmála,
Roberto Lavagna, halda embættinu.
Kirchner er lögfræðingur að
mennt eins og Menem og hefur verið
ríkisstjóri í sambandsríkinu Santa
Cruz í sunnanverðu landinu 12 ár.
Eiginkona hans, Cristina Fernan-
dez de Kirchner, er þekktur öld-
ungadeildarþingmaður og nýtur
mikillar virðingar og áhrifa. Segir
argentíska tímaritið Noticias að hún
sé helsta aðdráttaraflið í kosninga-
baráttu Kirchners.
„Veit að hann er
þorpari og þjófur“
Stuðningsmenn Menems, sem sigraði í fyrri umferð for-
setakosninga í Argentínu, álíta hann ekki gallalausan
Buenos Aires. AP, AFP.
Reuters
Nestor Kirchner og eiginkona hans, Cristina Fernandez, veifa fagnandi
mannfjölda í sambandsríkinu Santa Cruz á sunnudag. Þá var ljóst að Kirc-
hner myndi keppa við Carlos Menem í seinni umferðinni 18. maí.
Reuters
Carlos Menem ásamt eiginkonu sinni, Cecilia Bolocco, fagnar góðum ár-
angri sínum á fréttamannafundi í Buenos Aires á sunnudag.